NỘI DUNG :
Thu Hằng
- RFI
Minh Anh
- RFI
============================================
Thu Hằng - RFI
Đăng ngày: 26/12/2019 - 11:20
Từ
Hồng Kông đến Algérie, từ Liban đến Iran và Irak, từ Pháp đến Chilê… năm 2019
được ghi dấu với những phong trào phản kháng nổ ra khắp nơi.
QUẢNG CÁO
Người dân Hồng Kông đấu tranh đòi dân chủ từ 6 tháng
nay bắt đầu từ việc phản đối dự luật dẫn độ. Người dân Algérie muốn thay đổi hệ
thống, buộc tổng thống Bouteflika từ chức. Những cuộc biểu tình ở Chilê, Liban,
Pháp, Iran xuất phát từ việc tăng một số loại thuế (xăng dầu, vé tầu điện ngầm,
thuế sử dụng WhatsApp…) mà tầng lớp bình dân là những người chịu thiệt thòi nhất.
Nhận định với AFP, ông Olivier Fillieule, chuyên gia
về phong trào xã hội thuộc Viện Nghiên cứu Chính trị Lausanne (Thụy Sĩ), cho rằng
những cuộc nổi dậy trên có một điểm chung, đó là được phát triển « theo
chiều ngang », « không lãnh đạo, không có tổ chức, cũng như không
có cấu trúc trong thời gian đầu ».
Một điểm tương đồng khác là những phong trào trên đều
sử dụng internet, đặc biệt là các mạng xã hội, để kêu gọi biểu tình, truyền tải
thông tin, thay vì sử dụng những kênh truyền thống. Lý do giải thích thành công
này là số người sử dụng internet đã tăng gấp đôi trong vòng 10 năm, hiện có 4,5
tỉ người sử dụng internet trên thế giới. Ngoài ra, giới trẻ, thông thạo mạng
internet, đã trở thành thành phần nòng cốt của phong trào phản kháng.
Nhiều chuyên gia cho rằng những cuộc nổi dậy đang diễn
ra trên thế giới bắt nguồn từ những phong trào đấu tranh hồi đầu thập niên :
Mùa Xuân Ả Rập năm 2010 tại Tunisia, Chiếm đóng phố Wall (Occupy Wall Street) từ
tháng 09/2011 chống chính sách thắt lưng buộc bụng và những lạm dụng của tư bản
tài chính…
ADVERTISING
Đối với nhà nghiên cứu Olivier Fillieule, «
năm 2019 là năm thu hoạch về biểu tình. Nhưng điều này không có gì đặc biệt và
không phải là chưa từng có. Chúng ta vẫn nhớ là cuối năm 2011, tạp chí Time đã
bầu « người biểu tình » là nhân vật của năm. Những phong trào phản đối trong
năm 2019 là một phần của cùng chuỗi lịch sử »
-----------------------------------------------
Minh Anh - RFI
Đăng ngày: 26/12/2019 - 13:28
Năm
2019 là năm giầu biến cố, năm của mọi sự phẫn nộ. Từ châu Á sang châu Âu, từ
châu Phi đến châu Mỹ, đất bằng như dậy sóng. Trong khi đó, căng thẳng địa chính
trị ở Trung Đông gần như tăng lên đến đỉnh điểm. Tại Hoa Kỳ, chính trường cũng
sôi sục vì thủ tục luận tội phế truất Donald Trump.
Hồng Kông : Mảnh đất tự do còn « sót lại » của Trung Quốc
Tại châu Á, mọi tâm điểm thời sự tập trung vào Hồng
Kông, cựu thuộc địa của Anh Quốc, được trao trả cho Trung Quốc vào năm 1997. Từ
sáu tháng qua, người dân Hồng Kông, đặc biệt là giới trẻ, những sinh viên – học
sinh đã rầm rộ xuống đường, ban đầu chống đối ôn hòa dự luật dẫn độ của chính
quyền Lâm Trịnh Nguyệt Nga, sau chuyển thành các phong trào đòi dân chủ, phản đối
Bắc Kinh siết chặt các quyền tự do với mức độ bạo lực tăng dần.
Đỉnh điểm của những cuộc biểu tình là cuộc đọ sức giữa
sinh viên với cảnh sát tại khuôn viên đại học Bách Khoa PolyU, tưởng chừng sắp
có nội chiến. Nỗi bực tức của người dân Hồng Kông còn được thể hiện qua lá phiếu
trong cuộc bầu cử địa phương ngày 24/11/2019, với thắng lợi lớn của phe ủng hộ
dân chủ.
Hình ảnh của chính quyền Bắc Kinh còn bị nhòe thêm
cùng với tai tiếng Xinjianggate, khi tờ New York Times công bố những tiết lộ được
cho là do một quan chức cao cấp Trung Quốc cung cấp về các trại tù bí mật giam
giữ người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương mà Bắc Kinh luôn phủ nhận.
Từ những sự việc này, ông François Bougon, cựu thông
tín viên hãng thông tấn Pháp AFP, phụ trách mảng Quốc tế cho báo mạng độc lập
Mediapart, trên đài France Culture có một nhận xét khá thú vị như sau :
« Hồng Kông cho thấy rõ ngay lập tức tính chất
thời sự, đó là Trung Quốc, nhất là Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình, khó thích
ứng với sự đa dạng đến chừng nào. Điều thật sự khác biệt và thú vị là một số
người Hồng Kông mà tôi có dịp tiếp xúc nói với tôi rằng, không giống như ở
Tân Cương, nơi ngự trị của sự im lặng, ít ra ở Hồng Kông người ta có thể bày tỏ
chính kiến.
Chính nhờ vào vai trò của trung tâm tài chính này,
vào quy chế đặc biệt mà Hồng Kông ngày nay đang thụ hưởng ʺMột đất nước, hai chế độʺ, mà người dân ở đây còn có khả năng bày tỏ chính kiến,
thái độ. Trong khi mà nhiều cộng đồng thiểu số bị trấn áp khác như người Tây Tạng,
người Duy Ngô Nhĩ lại cực kỳ khó khăn để có tiếng nói trên trường quốc tế, ở nước
ngoài.
Do vậy, điều gây ấn tượng ngay lập tức đối với tôi,
đó là khả năng tiếng nói của người dân ở Hồng Kông còn được lắng nghe. Các
phương tiện truyền thông nước ngoài vẫn có thể tới Hồng Kông, chứ còn tại Tân
Cương hay Tây Tạng là điều bất khả ».
Chilê, Liban, Algeri, Iran, Irak : Nổi dậy đòi nhân phẩm
!
Cùng lúc này tại những nước khác như Iran, Irak,
Liban, Algeri, đi qua cả Pháp, rồi đến Ecuador, Chilê của châu Mỹ, người dân
cũng ồ ạt xuống đường phản đối đời sống đắt đỏ, vật giá leo thang, đòi công bằng,
tự do, nhân phẩm và chống đối một tầng lớp kỹ trị già nua.
Làn sóng phản kháng 2019 có gì khác biệt so với mùa
xuân 1968 ở Pháp và mùa xuân Bắc Kinh năm 1989 ? Nhà chính trị học Dominique
Moisi, trên đài RFI phân tích :
« Lý do cốt lõi là những người cầm quyền cảm
nhận quá trễ nỗi tuyệt vọng của dân chúng, nỗi tuyệt vọng thúc đẩy giới trẻ phản
kháng. Cũng vì thế mà cách nay 30 năm, vào năm 1989 tại Trung Quốc, xảy ra cuộc
nổi dậy ở Thiên An Môn, hay ở Pháp, mùa xuân 1968, rồi ở các nước Bắc Phi,
Trung Đông với phong trào Mùa Xuân Ả Rập 2010, 2011.
Nhưng giữa 1989 và 2019, tâm trạng phẫn nộ không giống
nhau. Năm 1989, tuổi trẻ Trung Quốc đấu tranh vì cảm thấy có « niềm hy vọng »
làm thay đổi cuộc đời. Nhưng không riêng gì tuổi trẻ mà các thành phần khác
cũng đấu tranh vì thấy có hy vọng. Năm 2019, trái lại, thanh niên xuống đường
vì tuyệt vọng, vì mất niềm tin. Đó là tâm trạng không thể tiếp tục chịu đựng
mãi, không thể sống im lặng mãi trong điều kiện bị tước đoạt nhân phẩm.
Xuống đường phản kháng là sự « bùng nổ » của tình trạng
bất công xã hội tích tụ. Trong một thế giới toàn cầu hóa, không có chuyện gì có
thể che đậy mãi. Giới lãnh đạo ở mỗi nước đều nhận ra họ là « cá mè một lứa »,
bị dân ghét bỏ thì sớm muộn gì cũng chìm tàu. Họ có làm gì cũng muộn. »
Syria
và chủ trương « phi phương Tây hóa » của Mỹ
Tình hình vịnh Ba Tư năm 2019 cũng không mấy gì khá
hơn. Căng thẳng giữa Mỹ và Iran gia tăng đột biến tưởng chừng sắp có chiến sự xảy
ra. Chính quyền Teheran trong năm 2019 này vẫn tiếp tục gồng mình chịu thêm đòn
phạt của Mỹ, vốn dĩ bắt đầu có những tác động lên đời sống của người dân.
Nhưng đáng chú ý nhất là tình hình chiến sự tại
Syria đã có những diễn biến ngoạn mục. Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày Chủ Nhật
06/10/2019 bất ngờ thông báo rút quân khỏi vùng đông bắc Syria, cho phép Thổ
Nhĩ Kỳ mở chiến dịch quân sự tấn công người Kurdistan, một đồng minh chống khủng
bố Daech của Mỹ từ bốn năm qua. Quyết định này của chủ nhân Nhà Trắng đã làm dấy
lên nhiều chỉ trích từ nhiều nước trong liên minh quốc tế chống khủng bố.
Tuy nhiên, theo nhận xét của Alexandra de Hoop
Scheffer, nhà chính trị học, chuyên gia về Hoa Kỳ và các mối quan hệ xuyên Đại
Tây Dương, giám đốc hội cố vấn German Marshall Fund of the United States, trên
đài France Culture, những sự kiện gần đây tại Syria và nền ngoại giao bất ổn của
Donald Trump thể hiện một sự « phi phương Tây hóa »
(désoccidentalisation) trong việc xử lý các cuộc khủng hoảng ở Trung Đông, và sự
thoái lui của Hoa Kỳ với những cam kết và các đồng minh truyền thống của họ.
« Khi nói chuyện với các giới chức quân sự
và các nhà ngoại giao Mỹ, thì đối với họ, lý tưởng nhất là việc chia sẻ gánh nặng
chi phí, chia sẻ trách nhiệm có lẽ nên được dựa theo các tiêu chí địa lý. Thế
nhưng, điều chúng ta thấy rất rõ hiện nay là trên phương diện đối ngoại, nỗi ám ảnh trước hết của Mỹ
chính là Trung Quốc, tiếp đến là Nga.
Mối lo chống
khủng bố ngày càng ít đi. Đúng là kể từ sau
vụ khủng bố 11/9 chính quyền Washington đã lao vào cuộc chiến chống các nhóm khủng
bố ở Irak, tại Afghanistan, gần đây nhất là ở Syria. Nhưng giờ đây Mỹ muốn
thoái lui ra khỏi cuộc chiến này.
Trong khuôn khổ này, quyết tâm của Mỹ đã thấy rõ
trong cách tiếp cận vấn đề từ dưới thời Obama, và cách tiếp cận này đã được thực
hiện nhanh chóng dưới thời Trump đẩy nhanh : Đó là tìm cách ủy nhiệm, giao phó
ngày càng nhiều trách nhiệm xử lý các cuộc khủng hoảng tại châu Phi và Trung
Đông như Irak, Syria … cho các đồng minh. Đó là những đồng minh trong khu vực của
Mỹ và cho cả chúng ta, nước Pháp và châu Âu nữa và điều này dẫn đến những hệ quả
rất cụ thể đối với chúng ta. »
Donald Trump : Ngôi sao không thể dập tắt !
Chính trường Mỹ năm 2019 sôi động với thủ tục phế
truất tổng thống Donald Trump vì vụ tai tiếng Ukrainegate. Sau một tháng lấy
các lời khai nhân chứng, lần đầu tiên được truyền hình trực tiếp công khai, Hạ
Viện Mỹ ngày 18/12/2019 đã thông qua bản luận tội tổng thống Mỹ Donald Trump.
Như vậy, Donald Trump là vị tổng thống thứ ba trong
lịch sử Hoa Kỳ bị đưa ra luận tội và bị đưa ra xét xử để phế truất. Tuy nhiên,
cũng như hai vị tổng thống trước là Andrew Johnson và Bill Clinton, ông Donald
Trump khó có thể bị phế truất, vì Thượng Viện là do đảng Cộng Hòa chiếm đa số.
Vậy phải chăng đây là một chiến lược sai lầm của phe Dân chủ ?
Nhà
báo Phạm Trần từ Washington phân tích :
« Khi cho rằng có sai lầm về chiến lược, vì
họ nghĩ và thấy là việc luận tội ở tại Hạ Viện, dù đã quyết định luận tội ông
Trump rồi, cuối cùng lên đến Thượng Viện ông Trump vẫn không bị truất phế và
ông Trump vẫn làm tổng thống. Họ cho rằng là tình hình kinh tế thời Donald
Trump là rất khá, tình hình kinh tế vẫn đi lên, thì như vậy việc luận tội này sẽ
có hại cho đảng Dân Chủ, và uy tín của ông Trump sẽ còn tăng lên nhiều hơn so với
trước khi chưa bị luận tội.
Các quan sát viên, các nhà bình luận cũng như các
chuyên gia về vấn đề luật pháp của Hoa Kỳ cho rằng kế hoạch của đảng Dân Chủ muốn
hạ bệ ông Trump chẳng những không thành công, mà còn làm cho uy tín của đảng Cộng
Hòa đi lên. Nhưng đó là vì người dân Mỹ chỉ nhìn vào thực tế là khi họ có công
ăn việc làm, họ có đời sống khá giả, thì họ không có quan tâm đến chuyện chính
trị.
Người dân Mỹ nghĩ rằng ở Washington, cả Nhà Trắng,
bên hành pháp lẫn lập pháp đã có những chuyện giằng co với nhau, những chuyện
tranh cãi với nhau không làm việc gì lợi ích. Hiện bây giờ, ông Trump đã làm
cho tình hình kinh tế đi lên, thất nghiệp giảm, đó mới chính là điều người dân
Mỹ quan tâm.
Đấy chính là lý do tại sao các nhà quan sát cho rằng,
đảng Dân chủ đã có những chiến lược sai lầm trong vấn đề luận tội ông Trump. »
No comments:
Post a Comment