NỘI DUNG :
Trọng Thành – RFI
.
Thanh Hà – RFI
BBC Tiếng Việt
=====================================================
Trọng Thành – RFI
Đăng ngày 10-12-2019
Ngày
10/12/2019, thế giới chứng kiến một sự kiện hy hữu. Giải Nobel Hòa bình Aung
San Suu Kyi, vốn được ngưỡng mộ như biểu tượng cho tranh đấu bất bạo động, ra
trước một tòa án quốc tế để trả lời về các cáo buộc ''diệt chủng''.
Lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi tại Tòa án Công
lý Quốc tế (CIJ) ở La Haye, Hà Lan, ngày 10/12/2019.REUTERS/Yves Herman
Aung San Suu Kyi sẽ bảo vệ giới quân sự trước các
cáo buộc quốc tế, hay sử dụng cơ hội này để hóa giải hồ sơ Rohingya, xoay chuyển
theo hướng có lợi cho tiến trình dân chủ hóa và xây dựng quốc gia - dân tộc Miến
Điện?
Theo nhiều nhà quan sát, việc lãnh đạo chính phủ Miến
Điện Aung San Suu Kyi, khi đích thân đến trước Tòa Công Lý Quốc Tế (CIJ), ở La
Haye, để trả lời về vụ kiện của Gambia, đại diện cho 57 quốc gia thành viên Tổ
Chức Hợp Tác Hồi Giáo, cáo buộc chính quyền Miến Điện diệt chủng người thiểu số
Rohingya, đã tự đặt chính bà vào một tình thế hết sức chông chênh, xét trên nhiều
phương diện.
Ngây thơ, bất cẩn hay đứng về phía độc tài ?
Trả lời AFP, nữ giáo sư luật quốc tế Cecily Rose, Đại
học Leiden, khẳng định đây là một hành động ''đầy bất cẩn'' và
mạo hiểm, Aung San Suu Kyi vốn ''không có bất cứ đào tạo về pháp lý
nào'', và bà ''sẽ dễ dàng mất phương hướng trước Tòa''. Một chuyên
gia luật khác, ông David Mathieson, nêu nhận định : Aung San Suu Kyi rất có khả
năng sẽ tiếp tục thách thức toàn thế giới, bảo vệ tập đoàn quân sự bằng mọi
giá, và điều này sẽ chỉ đưa cuộc khủng hoảng Rohingya dấn sâu hơn vào ngõ cụt.
Thực tế cho thấy, cho đến nay, rất nhiều người tại phương Tây cũng như trong thế
giới Hồi Giáo ngày càng trở nên thất vọng với con người từng được coi là ngôi
sao của cuộc chiến bất bạo động vì dân chủ.
Aung San Suu Kyi có phải là một chính trị gia ngây
thơ, hay một người chấp nhận làm công cụ cho giới quân sự vẫn còn rất hùng mạnh
tại Miến Điện? Cho đến nay, trong công luận quốc tế có một ấn tượng phổ biến là
giải Nobel Hòa bình khăng khăng bảo vệ giới tướng lãnh, mà bà vốn thường có các
quan hệ nước đôi, phủ nhận toàn bộ các cáo buộc bạo lực nhắm vào ''Tamadaw'' (tức
quân đội Miến Điện), theo một điều tra của Liên Hiệp Quốc hồi 2018.
Bầu cử 2020 : Đông đảo dân Miến thù nghịch với người
Rohingya
Le Monde có bài phân tích của nhà báo Bruno Philip,
nhấn mạnh đến một lý do sâu xa hơn, ''trên thực tế, Aung San Suu Kyi
quan tâm trước hết đến hình ảnh của bà ở trong nước'', nơi bà vẫn được đông
đảo dân chúng người Miến, tộc người đa số tại Miến Điện, ngưỡng mộ. Mà đông đảo người Miến lại có
thái độ thù địch với cộng đồng thiểu số người Rohingya.
Theo một quan điểm phổ biến tại Miến Điện, ''người
Rohingya'' thực chất là dân Bengali, nguồn gốc Bangladesh và mới chỉ
di cư đông đảo sang Miến Điện kể từ thời thực dân Anh. Những hành động đàn áp
tàn khốc nhắm vào cộng đồng dân cư này, khiến gần một triệu người phải chạy ra
nước ngoài, hàng chục nghìn người bị tàn sát, không phải là mối bận tâm của nhiều
người Miến Điện.
Đích ngắm trước hết của chính trị gia Aung San Suu
Kyi và đảng Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ cầm quyền hiện nay là giành được chiến
thắng trong cuộc bầu cử Quốc Hội mùa thu 2020, trong bối cảnh phe quân đội và
các thế lực Phật Giáo cực đoan, bài ngoại, chống Hồi Giáo, có ảnh hưởng lớn
trong dân chúng.
Nhìn từ góc độ này, quyết định đầy mạo hiểm của Aung
San Suu Kyi đến Tòa án quốc tế có thể xem như là một chiến thuật hiệu quả nhằm
tranh thủ sự ủng hộ của cử tri, như nhận định của nhà báo Aung Zaw, tổng biên tập
báo mạng Irrawaddy, từng là cơ quan phát ngôn của đối lập lưu vong thời chế độ
độc tài quân sự. Theo tổng biên tập Irrawaddy, với chuyến đi La Haye này, Aung
San Suu Kyi đã nhận thêm được ''sự ủng hộ vô điều kiện'' của
đông đảo người dân Miến Điện.
''Người bảo đảm'' cho tiến trình Miến Điện chuyển hóa
Cùng một hướng nhìn nhận nói trên, nhưng đi sâu hơn,
trả lời La Croix, nhà nghiên cứu lịch sử chính trị David Camroux (Học viện
Chính Trị Paris, thành viên hội đồng khoa học Quỹ Á - Âu ở Singapore) nhấn mạnh
: Việc Aung San Suu Kyi đi La Haye là ''lô-gíc''. Nhờ có bà, mà Miến
Điện không còn là một chế độ bị cộng đồng quốc tế xa lánh, bà là gương mặt chấp
nhận được của chế độ chính trị đặc biệt tại Miến Điện, nửa dân sự, nửa độc tài
quân sự, nơi quân đội vẫn tồn tại gần như là một Nhà nước trong một Nhà nước, với
việc nắm giữ ba bộ chủ chốt (Quốc Phòng, An Ninh và Biên Phòng). Chính trong
cương vị này mà chính trị gia 74 tuổi nói trên có thể là ''người bảo đảm'' cho
tiến trình quá độ đầy khó khăn của Miến Điện sang một xã hội mở.
Nhà chính trị học dự báo với nhiều lạc quan : Aung
San Suu Kyi sẽ yêu cầu cộng đồng quốc tế kiên nhẫn, sẽ thông báo với thế giới về
tình trạng vô cùng phức tạp hiện nay tại đất nước Miến Điện đa sắc tộc và tiến
trình xây dựng một quốc gia - dân tộc đang diễn ra. Và bên cạnh đó, lãnh đạo
chính phủ Miến Điện sẽ bảo đảm để người Rohingya có thể trở về nước, tuy sẽ rất
thận trọng không sử dụng tên gọi này, để không chọc giận sắc tộc đa số người Miến.
----------------------
Thanh
Hà – RFI
Đăng ngày 10-12-2019
Đúng
vào ngày Quốc Tế Nhân Quyền 10/12/2019, lãnh đạo Miến Điện bà Aung San Suu Kyi
bắt đầu cuộc điều trần trước Tòa Án Công Lý Quốc Tế (CIJ), tại La Haye, Hà Lan.
Lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi tại sân bay quốc
tế Naypyidaw để đến La Haye, Hà Lan. Ảnh chụp ngày 08/12/2019 tại sân bay
Naypyidaw, Miến Điện. Myanmar's State Counsellor Office/Handout via REUTERS
Chính quyền Naypyidaw phải trả lời về những cáo buộc
phạm tội "diệt chủng" nhắm vào sắc tộc thiểu số
Rohingya theo đạo Hồi. Từ tháng 08/2017, đã có 740.000 người Rohingya sang
Bangladesh tị nạn do bị quân đội Miến Điện đàn áp.
Đặc phái viên đài RFI, Vincent Souriau, từ trụ sở
Tòa Án Công Lý Quốc Tế La Haye, đánh giá tình thế khó xử của lãnh đạo Miến Điện
Aung San Suu Kyi trong đợt điều trần kéo dài trong ba ngày lần này :
"Miến Điện có ba ngày để bào chữa, để giải
trình về các cáo buộc đàn áp nhắm vào người Rohingya. Các cáo buộc hết sức
nghiêm trọng, nào là tội "diệt chủng, thanh lọc sắc tộc, một cuộc thanh lọc
mang màu sắc chính trị và tội tiêu diệt hàng loạt".
Phái đoàn Miến Điện sẽ phải biện hộ về các hành vi của
quân đội, về việc người Rohingya phải di dời chỗ ở, về một số những vụ hành quyết
và cưỡng hiếp... Đây là nhiệm vụ rất khó đối với bà Aung San Suu Kyi và phái
đoàn tháp tùng, bởi hồ sơ luận tội trình lên tòa án CIJ căn cứ vào các cuộc điều
tra do Liên Hiệp Quốc tiến hành. Trong báo cáo được công bố tháng 09/2019, tài
liệu này nêu bật "rủi ro nghiêm trọng về tội ác diệt chủng". Phái
đoàn Miến Điện khó có thể bác bỏ những kết luận trong báo cáo của Liên Hiệp Quốc.
Nhưng mọi việc vẫn chưa ngã ngũ. Miến Điện cam kết sẽ
đấu tranh để gạt bỏ cụm từ "diệt chủng". Naypyidaw nhấn mạnh chính
quyền đã đạt được thỏa thuận với Bangladesh để hồi hương một số người tị nạn
Rohingya và đây là bằng chứng cho thấy Miến Điện không có ý định thanh lọc sắc
tộc người thiểu số này. Đó sẽ là một trong những lập luận chính của phái đoàn
Miến Điện trước tòa.
Tòa án CIJ trên nguyên tắc sẽ không đưa ra quyết định
gì ngay lập tức, mà có lẽ phải đợi thêm một vài tuần lễ".
-------------------------
BBC Tiếng Việt
10/12/2019
Bà Aung San Suu Kyi, người đoạt giải Nobel Hòa Bình
từng được coi là một biểu tượng của nhân quyền. Bà từng bị quản thúc tại gia
vì đấu tranh cho dân chủ.
Nhưng giờ đây, với tư cách là nhà lãnh đạo dân sự của
Myanmar, bà đang có mặt tại Tòa Công lý Quốc tế để bảo vệ đất nước bà trước
những cáo buộc về tội diệt chủng đối với cộng đồng Hồi giáo thiểu số
Rohingya. Và thực tế, bà sẽ bảo vệ chính những người trước đây đã quản thúc bà
- quân đội.
Làm sao chuyện này lại xảy ra?
*
*
Liên quan
No comments:
Post a Comment