‘Trung Quốc : Thách thức đối ngoại lớn nhất đối với chính quyền
Biden
05/12/2020
Cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Stephen Hadley tóm gọn
thách thức lớn nhất đối với tân chính phủ Biden trong một từ duy nhất: Trung Quốc.
https://gdb.voanews.com/1E7A05DC-D85A-4812-8D19-F3A8A6141C96_w650_r1_s.png
Robert McFarlane, Cố vấn An ninh quốc gia của TT Reagan, Stephen Hadley, Cố vấn An
ninh quốc gia của TT George W. Bush (giữa), và Richard Allen, Cố vấn An ninh quốc gia của TT
Reagan.
Lên tiếng hôm 3/12 tại hội nghị năm thứ 6 về “Vai trò của Hoa Kỳ trên Thế giới”, ông nói Hoa Kỳ chưa bao giờ đối mặt với một sự cạnh
tranh như với Trung Quốc.
Trong khuôn khổ hội nghị
này, một buổi hội thảo trực tuyến tập trung vào những thách thức về chính sách
đối ngoại của chính phủ Mỹ kế tiếp, được tổ chức với sự tham dự của 2 cựu quan
chức an ninh, ngoại giao Mỹ nhiều kinh nghiệm: cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Hadley và cựu Bộ trưởng Ngoại giao
Madeleine Albright, người đã làm nên lịch sử khi trở thành phụ nữ đầu
tiên được bổ nhiệm vào chức vụ đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ vào năm 1997.
https://gdb.voanews.com/1EF1CA13-B210-41EB-9E4E-0AB9C9B6F538_w250_r1_s.jpg
Cựu Ngoại trưởng Mỹ
Madeleine Albright đọc diễn văn nhân kỷ niệm năm thứ 20 ngày triển khai lực lượng
NATO tới Kosovo. Ảnh chụp ngày 12/6/2019 tại Pristina, Kosovo. REUTERS/Florion
Goga
Bà Albright đồng ý với nhận định của ông Hadley về Trung Quốc, nhưng bất đồng với
ông về vai trò của chính quyền Tổng thống Trump, mà ông Hadley cho là đã có
công nâng cao nhận thức trong giới tinh hoa của nước Mỹ cũng như trong dân
chúng, về thách thức do Trung Quốc đặt ra.
“Tôi không đồng ý,” bà Albright nói. “Chính Trung Quốc đã làm
điều đó.”
Ngoài điểm bất đồng đó, cả
hai chính khách lão làng đều cổ võ cho những hướng tiếp cận tương tự để đối mặt
với các thách thức to lớn về chính sách đối ngoại, dù là từ Trung Quốc, Nga hay
các nước Trung Đông. Hai cựu quan chức Mỹ đều đồng ý rằng tân chính phủ do ông
Biden lãnh đạo cần có một chiến lược toàn diện để bao gồm tất cả những vấn đề nổi
cộm nhất trong quan hệ với mỗi nước đối tác.
Cựu Cố vấn An ninh Quốc
gia Hadley nói có một chiến lược hữu hiệu để đối phó với các nước đối nghịch.
Chiến lược đó bao gồm xác định những lĩnh vực hợp tác, bảo vệ các giá trị Mỹ,
và duy trì các đường dây liên lạc có thể được sử dụng để tránh chiến tranh xảy
ra.
Ông Hadley nhận định hiện
nay Hoa Kỳ ít liên lạc với Nga, nhưng điều quan trọng là phải có những cơ chế để
quản lý những liên lạc giữa hai nước hầu tránh xảy ra xung đột. Điều đầu tiên
phải làm là dàn xếp một cuộc đối thoại chiến lược về vũ khí hạt nhân.
Bà Albright cũng nhắc tới
hiệp định cắt giảm vũ khí hạt nhân NEW START với Nga, có thể đáo hạn trong năm
tới. Bà nói để cho hiệp định này hết hạn sẽ là một sai lầm.
Cả ông Hadley và bà
Albright đều đồng ý là cần phải củng cố các quan hệ với các đồng minh của Mỹ,
vì đây là một bước quan trọng để đối phó với những thách thức do các nước thù
nghịch đặt ra.
Thách thức từ
Trung Quốc
Kinh tế và Thương
mại
Các vấn đề kinh tế và
thương mại nằm ở trọng tâm của sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc, ông Hadley
nói.
Hoa Kỳ chiếm tới 25% GDP
của thế giới, nhưng muốn thương thuyết với Trung Quốc, Hoa Kỳ cần sự hậu thuẫn
của các đồng minh vì cộng lại liên minh do Mỹ dẫn đầu sẽ chiếm tới 60% GDP thế
giới, và ở vị thế mạnh mẽ hơn để thương thuyết với Trung Quốc.
Nhưng chính sách đối ngoại
không chỉ giới hạn trong các tương tác với các nước khác, theo cựu Cố vấn An
ninh Quốc gia Hadley, muốn cạnh tranh với Trung Quốc về mặt kinh tế và quân sự,
chính phủ Mỹ cần đầu tư vào cấu trúc hạ tầng, công nghệ và giáo dục ở trong nước.
Một phần trong các đầu tư
vào lĩnh vực giáo dục phải bao gồm một nỗ lực để giúp người Mỹ hiểu được chính
sách đối ngoại sẽ ảnh hưởng tới họ như thế nào, ông Hadley nói. Theo ông, các vấn
đề nội bộ và các vấn đề quốc tế đan xen với nhau hơn bao giờ hết.
Nhân quyền
Cựu Ngoại trưởng Albright
nói Trung Quốc là nước đối nghịch với Mỹ và cần được đối xử như vậy. Bà nói cần
nêu lên các hành động vi phạm nhân quyền của Trung Quốc, đặc biệt là việc Trung
Quốc giam cầm ít nhất 1 triệu người Uighur trong các trại tập trung, ngoài ra Mỹ
cần phải có hành động chống lại việc Bắc Kinh thẳng tay đàn áp và tìm cách tiêu
diệt phong trào thân dân chủ ở Hong Kong.
Bà Albright nói:
“Tôi có mặt ở Hong Kong khi vùng lãnh thổ này được
Anh bàn giao lại cho Trung Quốc vào năm 1997. Và có những thỏa thuận mà Trung
Quốc bây giờ không thi hành.”
Biển Đông
Như VOA đã đưa tin, tờ
South China Morning Post trích lời các chuyên gia về chính sách đối ngoại Mỹ
nói rằng một chính quyền Mỹ do ông Biden lãnh đạo cũng sẽ cứng rắn với Trung Quốc
không kém gì chính quyền Tổng Thống Trump, đặc biệt về vấn đề Biển Đông.
Không những vậy, dưới quyền
ông Biden, Washington còn có thể tập hợp các đồng minh khác để tăng cường hậu
thuẫn cho các nước nhỏ hơn để kháng cự lại các yêu sách chủ quyền quá đáng của
Trung Quốc, như ngăn cấm các nước láng giềng yếu hơn khai thác các tài nguyên
trong các vùng biển thuộc chủ quyền, ngay cả trên thềm lục địa của họ, hay cấm
các nước này đánh bắt cá và có hoạt động kinh tế khác trên Biển Đông.”
Tờ báo dẫn lời Giáo sư
Jay Batongbacal, Viện trưởng Viện Hàng hải và Luật biển của Đại học
Philippines, nói: “Xét quá trình của ông Biden là một nhà lập pháp lão
thành, chúng ta sẽ chứng kiến sự tăng cường hợp tác đa phương nhằm tăng sức ép
để giải quyết các vấn đề trên toàn cầu.”
Các hoạt động ngoại
giao
Kết quả một cuộc khảo sát
do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) thực hiện cho thấy hơn 54%
người Mỹ coi Trung Quốc là nước đặt ra thách thức lớn nhất cho Hoa Kỳ. Riêng về mặt ngoại giao, trong những năm gần đây Trung Quốc
đã tăng cường các hoạt động để thu phục các nước từ Châu Á, sang Châu Phi, sang
tới Châu âu, trong khi nước Mỹ có dấu hiệu thu mình lại, rút ra khỏi các
hiệp định quốc tế như Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), thỏa thuận
về biến đổi khí hậu ở Paris, vv… và từ khi lên nhậm chức, Tổng thống Trump đã đề
nghị cắt giảm ngân sách của Bộ Ngoại giao, đồng thời bỏ trống nhiều vị trí
trong ngành ngoại giao, ngay cả tại những khu vực quan trọng về mặt chiến lược
đối với nước Mỹ.
Năm 2017, Hoa Kỳ có tất cả
274 vị trí trong ngành ngoại giao, nhiều hơn bất cứ nước nào trên thế giới.
Theo một bài báo trên
Commonwealth Magazine của Đài Loan đăng ngày 1/12/2020, thì Trung Quốc đã lợi dụng
khoảng trống do Hoa Kỳ để lại để tăng cường các hoạt động ngoại giao. Năm 2017,
Trung Quốc có 271 vị trí ngoại giao, sau Hoa Kỳ.
Nhưng năm sau, 2018,
Trung Quốc đã dùng ngân sách viện trợ khổng lồ của mình để thuyết phục các đồng
minh của Đài Loan từ bỏ đảo quốc này để quay sang thiết lập bang giao với Trung
Quốc. Kết quả là nội trong 3 tháng năm 2018, Trung Quốc đã giành được 3 đồng
minh từ tay Đài Loan: Cộng hòa Dominica, Burkina Faso và El Salvador.
Ngoài ra, Trung Quốc mở
thêm các tòa lãnh sự ở Davao- Philippines, thành phố Đà Nẵng của Việt Nam, và
thành phố Kazan ở Nga, và như thế, mạng lưới ngoại giao của Trung Quốc đã qua mặt
Hoa Kỳ về mặt số lượng, để trở thành nước có mạng lưới ngoại giao lớn nhất thế
giới.
Chỉ số ngoại giao toàn cầu
(Global Diplomacy Index) năm 2019 do viện nghiên cứu Lowy Institute ở Úc công bố
vào tháng 11/2019 cho thấy lần
đầu tiên, Trung Quốc qua mặt Hoa Kỳ để trở thành quốc gia có mạng lưới ngoại
giao lớn nhất thế giới.
Mỹ cần vận động
châu Âu tăng sức ép lên Trung Quốc, tạo ra trật tự mới
Theo giới phân tích, các
quan hệ với Châu Âu chắc chắn sẽ thân thiện hơn dưới quyền Tổng thống Biden.
Chính phủ Biden phải tăng cường vận động sự ủng hộ của châu Âu để thực hiện các
mục tiêu của Mỹ, kể cả tăng sức ép lên Trung Quốc trước tình trạng nước này
ngày càng tỏ ra quyết đoán hơn trên thế giới.
Ông Anthony Gardner, một
cố vấn của chiến dịch tranh cử của ông Biden tại châu Âu, nói rằng EU và Hoa Kỳ
cần phải hợp tác chống lại chính sách thương mại "không công bằng" của
Trung Quốc, gây tổn hại cho các doanh nghiệp từ Mỹ cho tới châu Âu.
Ông Gardner là cựu đại sứ
Mỹ tại châu Âu từ 2014-2017, ông dẫn nguồn từ IMF, nói:
“Theo tôi, Trung Quốc rất
sợ Liên hiệp châu Âu đứng về một phe với Hoa Kỳ liên quan tới các vấn đề thương
mại với Trung Quốc, bởi vì EU là một khối kinh tế lớn, về mặt GDP- Tổng sản phẩm
quốc nội, chỉ đứng sau Hoa Kỳ.”
Tờ Financial Times đơn cử
một dự thảo chính sách của EU nói rằng các đồng minh của Mỹ ở châu Âu dự định
kêu gọi Hoa Kỳ hãy nắm lấy “cơ hội nghìn năm một thuở” để bỏ qua những căng thẳng
hiện tại hầu có thể thiết lập một liên minh toàn cầu có khả năng đối phó với
“thách thức chiến lược” do Trung Quốc đặt ra.
No comments:
Post a Comment