Di sản đắt giá của Donald Trump
Richard Haass - Project-Syndicate
Dịch giả: Đỗ Kim
Thêm
13/01/2021
https://baotiengdan.com/2021/01/13/di-san-dat-gia-cua-donald-trump/
Nhiệm kỳ tổng thống của
Donald Trump là một hậu quả, nhưng nó gây nhiều tác động phá hoại hơn là mang lại
những thành tựu. Các cuộc tấn công liên tục gây thiệt hại cho nền dân chủ Mỹ, đối
sách không hiệu quả trong trận đại dịch và các quyết định về chính sách đối ngoại
gây rối loạn, sẽ khó – nếu không muốn nói là không thể – hàn gắn trong một sớm
một chiều.
Cuối cùng, chúng ta có thể
tuyên bố với lòng tự tin rằng, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ rời khỏi toà Bạch
Ốc vào ngày 20 tháng 1, tuy là trong miễn cưỡng. Khi bốn năm cầm quyền của
Trump kết thúc, sẽ không còn quá sớm để đặt ra vấn đề về việc Trump sẽ được
nhìn nhận như thế nào.
Lịch sử sẽ đánh giá Trump
trở thành một tổng thống Mỹ gây nhiều hậu quả khi Trump đã để lại cho nước Mỹ
và thế giới nhiều thay đổi. Trump cũng sẽ được coi là một trong những người tồi
tệ nhất, nếu không muốn nói là tồi tệ nhất từ trước đến nay.
Đúng vậy, Trump đã đạt được
một số việc hữu ích. Về việc trong nước, Trump thúc đẩy các chính sách – cắt giảm
mức thuế doanh nghiệp quá cao; nới lỏng một số quy định nặng nề – dường như đã
góp phần cho tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Về chính sách đối ngoại, Trump đáng
được ghi nhận vì đã chuyển chính sách của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc ngày càng
đàn áp, mạnh mẽ và quyết đoán theo đường hướng tỉnh táo và phê phán hơn. Trump
cũng có lý khi cấp vũ khí phòng thủ cho Ukraine, khi một phần đất nước đang bị
Nga chiếm đóng.
Đàm phán Hiệp ước Thương
mại mới với Mexico và Canada, và sau đó thuyết phục Quốc hội thông qua, đó là một
thành tựu đáng kể, ngay cả khi sự cải thiện đối với Hiệp định Thương mại Tự do
Bắc Mỹ (NAFTA) còn khiêm tốn và các phần quan trọng của hiệp định mới được lấy
từ văn bản của Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương lớn hơn mà Trump đã từ
chối một cách thiếu khôn ngoan. Hoa Kỳ cũng đóng một vai trò quan trọng trong
việc tạo điều kiện cho việc bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số nước
láng giềng trong khối Ả Rập, dù các nước này không đạt được bất kỳ bước tiến
nào trong vấn đề Palestine.
Nhưng những thành tích
này và bất kỳ thành tích nào khác đều bị xoá mờ bởi những gì Trump đã làm sai. Nổi bật đặc biệt là ba thất bại.
Đầu tiên là những thiệt hại mà Trump đã gây ra cho nền dân chủ Mỹ. Các sự kiện
vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, khi một đám đông ủng hộ cho Trump bao vây và chiếm
đóng Điện Capitol của Hoa Kỳ, là đỉnh điểm của những nỗ lực của tổng thống nhằm
bêu xấu giới truyền thông, vi phạm các quy tắc đã được thiết lập, quảng cáo cho
dối trá, nghi vấn thẩm quyền của tòa án và bác bỏ kết quả của cuộc bầu cử tổng
thống, đã vượt qua mọi thử thách nghiêm trọng về tính hợp pháp của cuộc bầu cử.
Xúi giục và khích động của
Trump về hoạt động bất hợp pháp và bạo lực là dấu hiệu cuối cùng không thể chấp
nhận được. Rõ ràng là, không phải tất cả lỗi ở đây do Trump, vì không ai buộc
quá nhiều giới chức trong đảng Cộng hòa phải làm theo sự chỉ đạo của Trump
trong việc tìm cách làm suy yếu tính hợp pháp sự chiến thắng của Tổng thống đắc
cử Joe Biden.
Những người đã hỗ trợ cho
Trump thông qua các hỗ trợ chính trị và tài chính chia sẻ trách nhiệm đối với
cuộc tấn công liên tục của Trump trong những hạn chế quan trọng cho việc vận
hành của bất kỳ hệ thống dân chủ nào. Tuy nhiên, điều phân biệt biến cố này của
chủ nghĩa dân túy Mỹ khi so với các biến cố xảy ra trước đây là nó được diễn ra
ngay trong phòng Bầu Dục, chứ không phải là từ bên ngoài.
Vấn đề xác định thứ hai
là COVID-19. Sự bùng phát của virus corona và lây lan sau đó là thất bại của
Trung Quốc, nhưng phản ứng thiếu hiệu quả và không đầy đủ của Trump là lý do giải
thích tại sao 400.000 người Mỹ chết vì căn bệnh này vào thời điểm Trump rời nhiệm
sở. Phản ứng thiếu sót của Hoa Kỳ cũng khiến hàng triệu việc làm và doanh nghiệp
biến mất (một số sẽ bị mất vĩnh viễn), hàng triệu sinh viên tụt lại phía sau và
các chính phủ cũng như người dân trên thế giới mất đi sự tôn trọng đối với Mỹ.
Có nhiều điều mà chính
quyền Trump có thể và đáng lẽ phải làm để đối phó với virus corona. Vì vai trò
của tổng thống, mặc dù Trump xứng đáng được ghi công trạng trong việc thúc đẩy
cho sự phát triển của vắc-xin COVID-19, nhưng thành tựu này đã bị suy giảm một
phần là do sắp xếp thất bại trong việc phân phối cho có hiệu quả. Chính quyền
cũng không đưa ra được thông điệp nhất quán về sự cần thiết của khẩu trang,
cũng như không bảo đảm rằng nhân viên y tế có đầy đủ đồ bảo hộ, hoặc cung cấp sự
hỗ trợ thiết yếu của liên bang để phát triển các xét nghiệm hiệu quả.
Sự tương phản với các phản
ứng tương đối thành công của Đài Loan, Úc, New Zealand, Đức, Việt Nam và Trung
Quốc nhấn mạnh rằng, một đợt bùng phát virus không cần thiết phải dẫn đến một
trận đại dịch, và chắc chắn không phải là một đại dịch mang tầm vóc như ở Mỹ.
Trớ trêu thay, Trump dường như lo sợ rằng ưu tiên chống lại COVID-19 sẽ làm suy
yếu nền kinh tế và mất cơ hội tái đắc cử, trong khi thực tế, Trump đã thất bại
trong việc vượt qua thách thức có lẽ đã đặt ra cho Trump.
Việc xác định thứ ba
trong di sản thất bại của Trump là chính sách đối ngoại làm suy yếu vị thế của
Mỹ trên thế giới. Một phần kết quả này là do một số lý do được mô tả ở trên: cuộc
tấn công của Trump vào nền dân chủ và không đối phó hiệu quả với COVID-19.
Nhưng chính sách đối ngoại
của Trump cũng thất bại vì các 1ý do riêng. Triều Tiên đã bổ sung kho vũ khí hạt
nhân và chế tạo ngày càng nhiều và tốt hơn, bất chấp chính sách ngoại giao cá
nhân của Trump với Kim Jong-un. Iran đã giảm thời gian cần thiết để phát triển
vũ khí hạt nhân sau khi chính quyền Trump đơn phương rút khỏi Hiệp ước Hạt nhân
năm 2015 (Kế hoạch Hành động Toàn diện). Chế độ độc tài của Venezuela vững chắc
hơn, và Nga, Syria và Iran đã gia tăng ảnh hưởng trên khắp Trung Đông sau khi Mỹ
rút quân và hỗ trợ cho các đối tác địa phương.
Nói rộng hơn, việc Mỹ rút
khỏi các hiệp định và thể chế quốc tế đã thành dấu hiệu nổi bật trong chính
sách đối ngoại của Trump, cũng như việc chỉ trích các đồng minh châu Âu và châu
Á của Mỹ, thân thiện với các nhà lãnh đạo độc tài và coi thường các vi phạm
nhân quyền. Kết quả cuối cùng còn lại là, tình trạng giảm ảnh hưởng của Hoa Kỳ
trên chính trường thế giới.
Trump thừa hưởng một loạt
các mối quan hệ, liên minh và thể chế, tuy không hoàn hảo, nhưng đã có trong 75
năm qua, tạo ra một bối cảnh trong đó xung đột giữa các cường quốc đã được
tránh né, nền dân chủ được mở rộng, thịnh vương và mức sống tăng lên. Với sự
pha trộn giữa chủ nghĩa dân tộc “Nước Mỹ trên hết”, chủ nghĩa đơn phương và chủ
nghĩa biệt lập, Trump đã làm những gì có thể để phá vỡ nhiều mối quan hệ này và
sự thu xếp này mà không đặt bất cứ điều gì tốt hơn cho vị thế của Mỹ.
Sửa chữa các thiệt hại này trong một sớm một chiều sẽ là chuyện rất
khó, nếu không muốn nói là không thể. Trump sẽ không còn là tổng thống nữa, nhưng Trump sẽ vẫn có ảnh hưởng
trong đảng Cộng hòa và đất nước. Trong khi thế giới đang ngày càng rối ren và ảnh
hưởng của Hoa Kỳ đã suy giảm, Trump đã thúc đẩy đáng kể cả hai xu hướng. Điểm mấu chốt là Trump đang để lại một đất nước và một thế
giới trong tình trạng tồi tệ hơn nhiều so với những gì mà Trump được thừa hưởng.
Đó là di sản đau buồn của Trump.
***
Richard Haass, Chủ tịch Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, Giám đốc Hoạch định Chính sách,
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ (2001-2003), Đặc phái viên của Tổng thống George W. Bush tại
Bắc Ireland và Điều phối viên về Afghanistan. Ông là tác giả của The World: A Brief Introduction (Penguin Press,
2020).
Giới thiệu trang nhà của
dịch giả: https://kimthemdo.com
NGUỒN :
Jan 11, 2021
No comments:
Post a Comment