The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch
22/12/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/12/22/the-gioi-hom-nay-22-12-2020/
Tốc độ lây lan nhanh
chóng của biến thể coronavirus mới ở Anh đã gây xáo động thị trường tài
chính, sau khi nhiều nước cấm các chuyến bay từ nước này trong khi Pháp đóng cửa
với hàng hóa và phà qua eo biển Manche. Giá cổ phiếu giảm. Giá dầu giảm. Và đồng
bảng Anh mất giá tới 1,3% so với đồng euro và 2% so với đồng đô la. Bế tắc tiếp
diễn trong các cuộc đàm phán thỏa thuận thương mại hậu Brexit cũng đè nặng lên
đồng bảng Anh. Chính phủ Anh một lần nữa khẳng định không muốn gia hạn giai đoạn
chuyển đổi kết thúc vào ngày 31/12.
Cơ quan Dược phẩm Châu
Âu (EMA) đã đề nghị cấp phép cho vắc-xin coronavirus của Pfizer-BioNTech ở
EU sau khi tiến hành sớm cuộc họp phê duyệt vốn theo lịch là 29 tháng 12. Việc
tiêm chủng nên bắt đầu ngay sau lễ Giáng sinh. Ủy ban Châu Âu, cơ quan sẽ ký
quyết định của EMA trong tuần này, đã thay mặt các nước thành viên đàm phán các
thỏa thuận chung để đặt hàng với các hãng dược có vắc-xin tiềm năng.
Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ William
Barr cho biết ông sẽ không chỉ định một cố vấn đặc biệt để điều tra Hunter
Biden hoặc các cáo buộc gian lận bầu cử. Quyết định này sẽ làm phật lòng Tổng
thống Donald Trump, người được cho là ủng hộ việc bổ nhiệm như vậy. Các vấn đề
về thuế của con trai Tổng thống đắc cử Joe Biden đang được các công tố viên
liên bang ở Delaware xem xét.
Tòa án cấp cao nhất của Hồng
Kông ra phán quyết rằng lệnh cấm đeo mặt nạ của chính quyền thành phố tại
các cuộc tụ tập công cộng là hợp hiến. Trưởng đặc khu thân Bắc Kinh của Hồng
Kông Carrie Lam đã sử dụng quyền hạn khẩn cấp từ thời thuộc địa để đơn phương
ban hành lệnh cấm vào đỉnh điểm của các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ hồi năm
ngoái. Các thẩm phán, những người cho rằng lệnh cấm là một phản ứng tương xứng,
đã đảo ngược kết luận của một tòa án cấp dưới.
Một bức tượng của Robert E. Lee, một vị tướng Liên minh miền Nam, đã được di dời
khỏi Điện Capitol ở Washington, DC, nơi nó tượng trưng cho Virginia cùng với tượng
của George Washington. Thống đốc bang, Ralph Northam, gọi Liên minh miền Nam là
“biểu tượng của lịch sử phân biệt chủng tộc và chia rẽ của Virginia”. Lee sẽ được
thay thế bởi Barbara Johns, một nhà lãnh đạo dân quyền, nếu quốc hội
bang thông qua quyết định vào tháng tới.
Royal Dutch Shell đang xóa giá trị tài sản dầu khí của mình từ 3,5 tỷ USD đến 4,5 tỷ
USD, tăng tổng mức cắt giảm trong năm nay lên 22 tỷ USD. Những đợt cắt giảm mới
nhất này là phản ứng trước những hư hỏng của giàn khoan Appomattox của Shell ở
Vịnh Mexico và các vụ đóng cửa nhà máy lọc dầu. Hồi tháng 4, công ty đã lần đầu
cắt giảm cổ tức kể từ sau Thế chiến II.
TIÊU
ĐIỂM
Tuần này, The Economist giới thiệu các bài điểm lại
năm 2020. Chủ đề của hôm nay là kinh doanh, tài chính và kinh tế.
Mỹ tung kích thích
nhưng người dân không chi tiền
Trong số hàng chục điều
khoản được đưa vào Đạo luật CARES, gói kích thích tài khóa 2,2 nghìn tỷ đô la
được thông qua hồi tháng 3 của Mỹ, không điều khoản nào được chào đón như khoản
thanh toán một lần cho các hộ gia đình. Những người đóng thuế có thu nhập dưới
99.000 đô la một năm (198.000 đô la cho các cặp vợ chồng) được phát đến 1.200
đô la, cộng thêm 500 đô la cho mỗi đứa trẻ. Người ta kỳ vọng người tiêu dùng sẽ
chi số tiền này và giúp chống đỡ cho nền kinh tế, vốn tiếp tục suy thoái 9,5%
trong quý hai.
Tuy nhiên, một nghiên cứu
gần đây cho thấy chỉ 42% số tiền là được chi tiêu. 27% được đưa vào tiết kiệm.
Và 31% còn lại dùng để trả nợ. Những người đang thiếu tiền mặt – những người
cho biết không thể chi thu nhập một tháng để trang trải một hóa đơn đột xuất –
cũng khó có khả năng chi tiền kích thích hơn những người có thanh khoản cao
hơn. Đồng thời những người nhận được nhiều tiền hơn cũng có xu hướng chi ít hơn
đối với khoản tiền họ nhận được, đặt ra yêu cầu phải “nhắm mục tiêu” tốt hơn.
Đầu tư giá trị có
còn hiệu quả?
Trong hơn một thế kỷ một
số nhà đầu tư đã phát đạt nhờ “đầu tư giá trị” – mua cổ phiếu rẻ, dựa trên “giá
trị cơ bản” của chúng. Nhưng kể từ năm 2010, chỉ số giá trị Russell 1000, có
nhiệm vụ theo dõi chứng khoán Mỹ có tỉ lệ giá cổ phiếu trên giá trị sổ sách thấp
và kỳ vọng tăng trưởng thu nhập thấp, chỉ tăng 87%, so với 171% của toàn thị
trường. Cổ phiếu của các công ty Mỹ đắt nhất trong năm 2010 hầu hết tiếp tục
tăng vọt.
Theo công ty đầu tư AQR
Capital Management, khoảng cách giữa tỷ lệ giá cổ phiếu trên giá trị sổ sách của
một phần ba mã cổ phiếu Mỹ đắt nhất so với một phần ba mã rẻ nhất đã đều đặn
tăng lên kể từ năm 2015. Đến tháng 3, thời điểm cuối của phân tích, các cổ phiếu
đắt nhất đạt kỷ lục cao hơn 12 lần so với những mã rẻ nhất. Trong khi cổ phiếu của
các công ty phát triển nhanh với tỷ lệ giá trên giá trị sổ sách cao đã tăng khoảng
20% kể từ tháng 1, cổ phiếu của các công ty giá trị
đã giảm hơn 10%. Nhưng những biến động chóng mặt của cổ phiếu công nghệ vào
tháng 9 cho thấy các nhà đầu tư thực sự thấy lo lắng về mức định giá cao của
chúng.
Các công ty nào chống
chịu tốt trước đại dịch?
Khi đại dịch quét qua
toàn cầu, các nhà đầu tư đã bán tháo cổ phiếu của các công ty yếu kém hơn. Một
nghiên cứu đang thực hiện được xuất bản hồi tháng 4 bởi các nhà kinh tế tại Đại
học Hồng Kông, Đại học Trung Văn Hồng Kông và Đại học California, Berkeley đã
xem xét đặc điểm nào là có lợi nhất và đặc điểm nào có hại nhất trong đợt bán
tháo cổ phiếu từ đầu tháng 1 đến cuối tháng 3.
Sử dụng dữ liệu từ hơn
6.000 công ty niêm yết công khai, các tác giả nhận thấy các công ty ở các quốc
gia có nhiều ca nhiễm covid-19 bị ảnh hưởng nhiều hơn so với các công ty ở những
nước ít bị ảnh hưởng hơn. Các công ty giàu tiền mặt vượt bão tốt hơn những hãng
có ít tài sản có tính thanh khoản. Giả sử tất cả những điều khác không thay đổi,
thì giá cổ phiếu của các công ty có nhiều tiền mặt hơn, lợi nhuận lớn hơn và ít
nợ hơn có khả năng chống chọi tốt với đại dịch. Các công ty có trụ sở tại các
nước nghèo cũng hoạt động kém hơn các hãng ở những nước giàu hơn. Cuối cùng,
các công ty ở các nước theo thông luật phải chịu mức giảm giá cổ phiếu lớn hơn
so với các công ty ở các nước dân luật hoặc xã hội chủ nghĩa.
Chỉ số bình đẳng của
phụ nữ ở nơi làm việc
Để chào đón Ngày Quốc tế
Phụ nữ 8 tháng 3, The Economist đã cập nhật chỉ số “bức trần kính” (ND:
một thuật ngữ chỉ các rào cản bình đẳng đối với một nhóm nhân khẩu học) của
mình, xếp hạng 29 quốc gia trên mười chỉ số về bình đẳng cho phụ nữ tại nơi làm
việc. Năm 2020, Iceland đứng đầu bảng xếp hạng của chúng tôi, vượt qua cả Na Uy
và Thụy Điển. Phụ nữ chiếm 50% số người Iceland dự thi GMAT, kỳ thi tuyển sinh
trường kinh doanh, và nắm giữ hơn 41% vị trí quản lý. Ở cuối bảng xếp hạng của
chúng tôi là Hàn Quốc, với Nhật Bản ngay phía trên.
Chỉ 59% phụ nữ Hàn Quốc
tham gia lực lượng lao động, so với tỷ lệ trung bình 65% của OECD, một câu lạc
bộ các nước giàu. Phụ nữ [Hàn Quốc] đi làm cũng kiếm được trung bình thấp hơn
35% mỗi năm so với nam giới, mức chênh lệch lương lớn nhất trong nhóm. Ở các nước
mà cơ quan lập pháp nhiều nam giới, số ngày nghỉ phép sinh nở thường ít ỏi. Nước
Mỹ, nơi có chưa tới một phần tư các nhà lập pháp tại Hạ viện là nữ, hoàn toàn
không có quy định nghỉ sinh nở ở cấp liên bang.
Kinh tế Trung Quốc
vượt Mỹ theo sức mua tương đương
Kinh tế Mỹ vẫn chưa vượt
qua kinh tế Trung Quốc cho đến những năm 1880, theo Dự án Maddison tại Đại học
Groningen. Hai nước giờ đây lại là đối thủ của nhau. Năm 2019, người lao động
Trung Quốc đã sản xuất ra hàng hóa và dịch vụ trị giá 99 nghìn tỷ nhân dân tệ.
Mỹ sản xuất được trị giá 21,4 nghìn tỷ đô la. Hồi năm ngoái 6,9 nhân dân tệ mua
được một đô la, nên theo tỉ giá thị trường GDP Trung Quốc chỉ đạt 14 nghìn tỷ
đô la.
Tuy nhiên 6,9 nhân dân tệ
ở Trung Quốc có giá trị hơn nhiều so với 1 đô la ở Mỹ. Ví dụ, một chiếc Big Mac
của McDonald’s có giá khoảng 21,70 nhân dân tệ ở Trung Quốc và 5,71 đô la ở Mỹ,
theo giá cả do The Economist thu thập. Theo cách tính đó, 3,8 nhân dân tệ
có sức mua ngang 1 đô la. Nếu vậy 99 nghìn tỷ nhân dân tệ có sức mua ngang với
26 nghìn tỷ đô la, và do đó nền kinh tế Trung Quốc lớn hơn kinh tế Mỹ.
McDonald’s đã từng là biểu tượng cho sức mạnh kinh tế Mỹ. Giờ đây phương pháp
Big Mac cho thấy họ có thể bị vượt mặt.
No comments:
Post a Comment