16/05/2020
Vụ ông Hồ Duy Hải bị bắt
rồi kết án tử hình trong nghi án giết hai nữ nhân viên bưu điện Cầu Voi ở Long
An xảy ra đã được 12 năm. Việc Hội
đồng Thẩm phán đồng loạt bác
kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, khiến hành trình
tìm công lý của gia đình ông Hồ Duy Hải đang đi vào ngõ cụt. Quyết định đồng loạt
của toàn bộ 17 thẩm phán cũng gây ra hàng loạt các câu hỏi về tư cách của các
thẩm phán và hệ luỵ của quyết định họ đưa ra với nền công lý vốn đã què quặt sẵn
ở Việt Nam. Dưới đây là 10 vấn đề trong đó có những điều mà người có tư duy
bình thường là đã không phạm phải và nó cho thấy suy nghĩ bất thường của cả 17
thẩm phán.
1. Chủ toạ phiên giám đốc thẩm chính
là người từng quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm và phúc thẩm đối với ông Hải
khi lên làm viện trưởng Viện kiểm sát hồi năm 2011. Kể từ năm 2016 tới nay ông Nguyễn Hoà Bình
là Chánh án Toà án nhân dân tối cao và là người chủ trì trong ba ngày xét xử
giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải hồi đầu tháng 5/2000. Các luật sư đã nói luật
pháp không cho phép làm vậy vì điều ông Bình bác hồi năm 2011 lại vẫn là cùng vấn
đề mà ông đứng ra chủ trì quyết định trong phiên giám đốc thẩm. Một người có
suy nghĩ và đạo đức trung bình cũng đã phải tự từ chối ngồi vào ghế chủ toạ vì
như vậy là vừa đá bóng vừa thổi còi. Nhưng giả sử một người khác ngồi vào ghế
đó và ra quyết định huỷ án sơ thẩm và phúc thẩm thì vị trí chánh án của ông
Bình có lung lay không khi ông từng có quyết định ngược lại?
2. Lý do nữa càng khiến ông Bình phải từ chối tham
gia hội đồng thẩm phán là vị trí mà ông có không những chỉ trong Ban chấp hành
trung ương đảng mà còn cả trong Ban
bí thứ trung ương khoá XII. Trong chế độ đảng trị như ở Việt Nam, một người có ảnh hưởng chính trị
như vậy mà không chi phối công lý mới là điều lạ. Dĩ nhiên đòi hỏi này cũng là
lạ trong môi trường hiện nay ở Việt Nam.
3. Không chỉ ông Bình mà toàn bộ 16 thẩm phán khác
cũng đều giơ tay ủng hộ khiến toà án thắng áp đảo viện kiểm sát, cơ quan muốn
huỷ các bản án và điều tra lại. Đây chẳng khác gì một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm của 16 vị thẩm phán với
sếp nhiều quyền năng của mình. Và tỷ lệ phiếu ủng hộ cao, nhiều khi tới 100%
như trong trường hợp này, không phải là điều gì lạ ở Việt Nam. Nhưng nó cũng
cho thấy tình trạng cả nước cái gì cũng tưởng là nhiều nhưng chung quy lại mỗi
ngành cũng chỉ có một ông hét ra lửa mà thôi. Và các ông lắm khi cũng chỉ là “lợn
con” trong mắt các uỷ viên Bộ Chính trị.
4. Sự xảo ngôn của các thẩm phán trong phiên giám đốc
thẩm đã lên tới trình độ tối cao. Vụ việc có những vi phạm tày trời trong quá trình điều tra như không
thu giữ tang chứng quan trọng, không xử lý kịp thời những gì phát hiện được tại
hiện trường trong đó có vết máu để trong nhiều tháng không xét nghiệm hay nhiều
dấu vân tay có thể đã bị bỏ sót. Nhưng những sai phạm nghiêm trọng này được nói
giảm xuống thành “sai sót” bởi vì nếu nói đó là những vi phạm nghiêm trọng thì
họ sẽ phải có quyết định khác đi.
5. Hành xử đúng mực và đúng quy trình pháp luật là
điều cần thiết để đảm báo niềm tin vào hệ thống công lý. Ngay cả chỉ là những sai sót thông thường
đáng ra cũng đủ để một vụ án phải bị huỷ vì chính những người thực thi pháp luật
mà còn sai thì làm sao đủ tư cách để điều tra. Tại Anh hàng trăm vụ điều tra đã phải huỷ
bỏ trong năm 2017 chỉ vì cảnh sát không thông báo cho luật sư của các bị can những
bằng chứng có lợi cho bị can. Trong những vụ việc đặc biệt nghiêm trọng như
vụ Hồ Duy Hải, người ta thậm chí có thể phải sửa luật nếu luật không đảm bảo
mang lại công lý.
6. Người Việt nói sai một ly đi một dặm. Trong vụ Hồ Duy Hải, quá trình điều tra có
nhiều sai sót tới mức có thể nói sai vạn ly đi vặn dặm nên kể cả chỉ là sai sót
nhưng số lượng quá nhiều trong một vụ án vô cùng nghiêm trọng cũng đủ để phải
điều tra lại.
7. Trong các vụ án có án tử hình, các bằng chứng phải
được coi trọng hơn lời khai của bị cáo và các nhân chứng. Điều này càng đúng hơn khi tình trạng bức
cung, mớm cung, mớm lời khai không còn là điều gây bất ngờ trong quá trình điều
tra và xét xử ở Việt Nam. Các thẩm phán đều coi trọng lời khai của Hồ Duy Hải tự
buộc tội chính mình để phán rằng Hồ Duy Hải có tội. Tư duy ấu trĩ này hoàn toàn
khó chấp nhận khi Việt Nam đã công
nhận quyền không buộc phải khai báo và không buộc phải nhận tội.
8. Viện
kiểm sát khẳng định các cơ quan thực thi công lý đã “có nhiều vi phạm tố tụng
nghiêm trọng”. Họ chỉ
ra một số vi phạm nghiêm trọng đó như “bỏ sót những chứng cứ vụ án, không
trưng cầu giám định vết máu, không đưa ra một số lời khai của Hồ Duy Hải và người
làm chứng vào hồ sơ”. Không rõ vì lý do gì ông Bình không thấy những vấn đề này
khi chính ông là lãnh đạo cao nhất ở Viện kiểm sát trong giai đoạn 2011-2016
trước khi trở thành lãnh đạo cao nhất ở ngành toà án như hiện nay.
9. Không có bất cứ mẫu ADN nào như dấu vân tay, tóc,
máu… của Hồ Duy Hải được phát hiện tại hiện trường. Đây hiển nhiên là những chứng cứ rõ ràng nhất
và không phải là không có lý do để cho rằng có các mẫu ADN đó tại hiện trường,
ít nhất là dấu vân tay. Trong các ảnh chụp hiện trường người ta đã nhìn thấy
cái thớt được dùng để đánh nạn nhân cũng như chiếc ghế “hung thủ” từng cầm. Những
đồ vật này và thậm chí cả con dao xuất hiện ở hiện trường đều không được cơ
quan công an đã không thu giữ. Sau này họ phải đi mua
dao, thớt thế vào cũng như lấy một chiếc ghế khác làm tang vật. Đây là những
sai lầm chết người trong quá trình điều tra mà chỉ có những điều tra viên không
có nghiệp vụ mới mắc phải. Những mẫu ADN thu được từ hiện trường từ hàng chục
năm trước cách đây hai năm đã giúp
cảnh sát Hoa Kỳ bắt được nghi phạm lẩn trốn trong nhiều năm sau khi giết 12 người
và hãm hiếp 45 phụ nữ ở bang California trong giai đoạn 1976-1986.
10. Hội đồng Thẩm phán rõ ràng thà để ông Hồ Duy Hải
cùng gia đình đi vào ngõ cụt thay vì chính ngành toà án của họ đi vào ngõ cụt. Điều này thể hiện ở một
câu hỏi mà họ đưa ra với đại diện Viện kiểm sát trong phiên giám đốc thẩm
trong ba ngày xét xử: “Viện kiểm sát cho rằng việc không thu giữ vật chứng,
không rõ mẫu máu, nhóm máu... là những vi phạm nghiêm trọng. Vậy nếu giả sử hội
đồng chấp nhận hủy bản án đó đi thì những nội dung này có khắc phục được
không?". Đây có lẽ chính là mấu chốt của vấn đề. Nếu huỷ án và điều tra lại,
vụ án có nhiều khả năng sẽ khép lại mà không có ai phải chịu trách nhiệm cho vụ
giết hai phụ nữ. Và có lẽ các thẩm phán cho rằng xử oan đỡ tệ hơn là không có
ai để xét xử vì các điều tra viên đã làm việc kém cỏi tới mức nếu phải xét xử lại
từ đầu người ta sẽ không đủ bằng chứng để kết tội bất cứ ai. Đây có lẽ cũng là
điều khiến ngành công an trước đó cũng khẳng định họ đã điều tra đúng người
đúng tội. Điều này có khác gì các điều tra viên khiến ông Nguyễn
Thanh Chấn, người cũng từng nhận giết người, bị kết án oan khẳng định cho tới
cùng rằng “không
biết mình sai chỗ nào”. Cả 17 vị thẩm phán giờ cũng đang khẳng định như thế
thôi dù về lý thuyết trình độ của họ cao hơn nhiều.
-------------------------------------
.
Người
Việt Online
May 15, 2020
LONG AN, Việt Nam (NV) – Một video clip trên mạng xã hội cho thấy bà
Nguyễn Thị Loan, mẹ tử tù Hồ Duy Hải, vái lạy Facebooker Nguyễn
Sin, người bị cho là “bút máu” do thường tận dụng cơ hội để “bưng bô” CSVN
và công kích người yếu thế.
Bà Nguyễn Thị Loan,
mẹ tử tù Hồ Duy Hải, vái lạy Facebooker Nguyễn Sin. (Hình chụp qua màn hình)
Trong đoạn clip dài khoảng
1 phút trên mạng xã hội hôm 15 Tháng Năm, bà Loan mặc áo nâu sồng, ngồi chắp
tay vái lạy và nghẹn ngào nói: “Nguyễn Sin ơi, cô xin, cô lạy con. Nếu như con là ‘hiệp sĩ’ thì xin
con giúp đỡ những người yếu thế, oan ức như gia đình cô. Hồ Duy Hải con trai cô
đã khổ lắm rồi, bao nhiêu năm tù đày, oan ức. Nó cũng bằng tuổi con. Nếu không
bị tù đày oan trái thì giờ này nó đã có gia đình. Con làm thế này thì tội cho Hải
và gia đình cô quá. Cô xin con hãy tha cho nó!…”
Trước đó, một post hôm 10
Tháng Năm của Facebooker Nguyễn Sin cắt xén đầy chủ ý văn bản điều tra sự vụ Hồ
Duy Hải để khẳng định Hải “cướp tiền ở Bưu Điện Cầu Voi để đánh đề,” “có tội”
nhằm góp phần tạo dư luận rằng phán quyết “y án” của phiên tòa “giám đốc thẩm”
là “đúng người, đúng tội.”
Một số Facebooker bình luận
rằng việc mẹ của một tử tù oan phải nhịn nhục, vái lạy một kẻ “bưng bô” cho chế
độ bằng mọi giá cho thấy “đất nước thời mạt pháp.”
Từng được báo nhà nước
trước đây ca ngợi là “hiệp sĩ bắt cướp” nhưng Nguyễn Sin cũng bị nhà hoạt động
Lê Mỹ Hạnh tố cáo là một trong những kẻ đánh bà hồi Tháng Năm, 2017, vì vu cáo
bà “làm phản động.”
Một post của
Facebooker Nguyễn Sin vu cáo Hồ Duy Hải khiến công luận giận dữ. (Hình chụp
Facebook Nguyễn Sin)
Trong một diễn biến khác,
báo VietNamNet hôm 15 Tháng Năm đăng bài “Án oan, sai và động lực cho cải
cách tư pháp.” Bài báo không đề cập Hồ Duy Hải nhưng điểm lại các vụ án oan
trước đây của những “nạn nhân bị bức cung, nhục hình như các ông Hàn Đức Long,
Huỳnh Văn Nén.”
“Có những bị cáo như ông Bàn Văn Thái ở Hàm Yên, tỉnh
Bắc Giang, 14 phiên xử là 14 lần ông phản cung cho rằng mình bị bức cung, nhục
hình. Sau khi được đình chỉ năm 2015, trình bày với đoàn giám sát của Ủy Ban
Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam, ông Bàn Văn Thái thuật lại: ‘Họ (tức cơ
quan điều tra) đánh tôi từ 1 giờ chiều đến 5 chiều chiều nên tôi phải nhận, nhận
để sống, để gặp được cha mẹ mà nói tôi không phạm tội giết người.’ 14 lần phản
cung cũng là 14 lần ông phải chịu những ngón đòn, mà ông tả là ‘bị gí dùi cui
điện nhiều lần, vào ngực, có khi cả vào chỗ kín, tôi đau quá và lại nhận tội.’
Nhưng không phải ai cũng có cơ hội sống và kêu oan,” theo VietNamNet.
Báo VietNamNet cũng đưa
giải thích rằng giải pháp cho thực trạng án oan là chưa thực hiện được đề nghị
chuyển trại giam từ Bộ Công An sang Bộ Tư Pháp. Trên lý thuyết, đề nghị này được
cho là “nhằm tách bạch các hoạt động giam giữ và điều tra để ngăn ngừa giảm bớt
bức cung nhục hình, bảo đảm quyền con người trong tố tụng hình sự.”
Tuy vậy, trên thực tế,
trong vụ Hồ Duy Hải, công luận ngán ngẩm khi biết một mình ông Nguyễn Hòa Bình
từng đóng đến ba “vai”: Hiện tại là Chánh án Tòa Án Nhân Dân Tối Cao, trước đó
là viện trưởng Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao và phó Tổng Cục Cảnh Sát, phó thủ trưởng
Cơ Quan Cảnh Sát Điều Tra Bộ Công An CSVN.
Do vậy, phán quyết “y án”
trong phiên tòa “giám đốc thẩm” vụ Hồ Duy Hải là điều đã được báo trước. Bởi lẽ,
chính ông Nguyễn Hòa Bình khi còn làm viện trưởng đã không kháng nghị bản án
thì nay ngồi ghế chủ tọa thì làm sao ông ta có thể tự phủ nhận quyết định trước
đó của mình. (N.H.K) [qd]
No comments:
Post a Comment