2023:
TP. Hồ Chí Minh dẫn đầu cả nước về số bản án tử hình
Trần Phương - Luật
Khoa Tạp Chí
Oct 10,
2023 10:10 AM
https://www.luatkhoa.com/2023/10/so-lieu-an-tu-hinh-nam-2023-cua-viet-nam/
Trên
cả nước, ít nhất 189 người đã bị tuyên án tử hình trong năm nay.
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w2000/format/webp/2023/10/Vi-t-Nam-t--h-nh.jpg
Đồ họa:
Shiv/ Luật Khoa.
Ngày
10/10 được chọn là Ngày Thế giới chống Án tử hình. Hiện nay, khoảng 3/4 các nước
trên thế giới đã bãi bỏ án tử hình. Tại Đông Nam Á, Campuchia và Philippines
không còn án tử hình, Indonesia đang mở đường sống cho các tử tù, Malaysia đang
tiến đến bãi bỏ án tử hình, Việt Nam thì ngược lại.
Từ tháng Một
tới đầu tháng 10/2023, ít nhất 189
người đã bị tuyên án tử hình. Đây là thông tin về các bản án do Luật Khoa tạp
chí thu thập từ báo chí nhà nước. [1]
Tốc độ
tuyên án tử hình của tòa án đã nhanh hơn tốc độ hành quyết của chính quyền.
Tính đến năm 2021, Việt Nam có 1.644
tử tù [2] nhưng chỉ có 1.200
chỗ giam giữ. [3]
Chính quyền
xác
nhận số người bị kết án tử hình mỗi năm nhiều hơn năm trước đó khoảng 30%.
[4] Từ năm 2016 đến năm 2021, có 2.339 người bị tuyên án tử hình. [5]
Bảng
xếp hạng “đao phủ” của Việt Nam
Trong năm
2023, Thành
phố Hồ Chí Minh dẫn đầu cả
nước về việc tuyên án tử hình với 34 người, trong đó có sáu người phạm tội giết
người (chiếm 17,6%), những người còn lại phạm tội mua bán hoặc vận chuyển trái
phép chất ma túy.
Hà
Nội đứng thứ nhì với 20 bản
án tử hình, trong đó có sáu án giết người (30%). Nghệ An có dân số đứng
thứ tư cả nước, sau Thanh Hóa, nhưng đã tuyên ít nhất 14 án tử hình. Còn
Thanh Hóa đã tuyên ít nhất năm bản án tử.
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w1000/2023/10/Chart1.png
Số bản
án tử hình được tuyên ở từng tỉnh, thành phố trong năm 2023. Số liệu do Luật Khoa
tạp chí thu thập từ các bản tin của báo chí nhà nước.
Trong 189
người bị kết án tử hình, có 44 người bị kết án vì tội giết người (23%), 145 người
còn lại (77%) phạm tội vận chuyển hoặc mua bán trái phép chất ma túy. Không có
tội danh nào khác bị kết án tử hình.
Hải
Dương, Thanh Hóa, Hà Tĩnh kết án tử hình ba người trẻ tuổi nhất
Tòa án
Nhân dân (TAND) tỉnh Hải Dương tuyên án tử hình cho Đỗ
Ngọc Khánh, một học sinh lớp 12. Khánh phạm tội giết người, cướp của vì muốn
trả khoản nợ năm triệu đồng cho các bạn cùng lớp. [6]
Tại Thanh
Hóa, một thanh niên 19 tuổi tên Lê
Văn Hoàng bị kết án tử hình. Hoàng được cho là vì không đòi được số nợ năm
triệu đồng cho bạn cùng tuổi vay, nên đã giết con nợ rồi quăng xác xuống sông.
[7]
TAND tỉnh
Hà Tĩnh tuyên án tử hình cho Phạm
Quang Huy, 20 tuổi, vì tội vận chuyển ma túy để lấy số tiền công 40 triệu đồng.
[8]
Số
án tử hình ở Nghệ An tăng hơn 10 lần
Năm 2016,
Nghệ An có 23
người bị kết án tử hình. [9] Năm 2018, địa phương này có 47 tử từ. Năm 2022,
con số này là 161. Đến tháng 6/2023, số tử tù mà tỉnh đang giam giữ là 172.
[10]
Công an tỉnh
Nghệ An cho
biết số người bị kết án tử hình từ năm 2014 đến năm 2023 đã tăng 10,5 lần.
[11]
Năm 2023,
TAND tỉnh Nghệ An đã tuyên ít nhất 13 án tử hình cho tội danh liên quan đến ma
túy, và một bản án tử hình cho tội giết người. Vụ án giết người này xảy ra
trong một gia đình, người bố cầm dao rượt đuổi, đâm
chết con gái của mình cùng bạn trai của con gái. [12]
Sơn
La tuyên 10 án tử hình trong một phiên tòa
Trong năm
2023, TAND tỉnh Sơn La chỉ có một phiên tòa có tuyên án tử hình. Và đó cũng là
phiên tòa có nhiều án tử hình nhất trong năm.
Phiên tòa
này đã tuyên 10
án tử hình cho 11 người trong một vụ án về tội vận chuyển trái phép chất ma
túy. [13]
Những nơi
giữ kỷ lục có nhiều người bị tuyên án tử trong cùng một phiên tòa là Nghệ An với
sáu người, Hưng Yên với năm người, và Quảng Ninh với bốn người.
31
án tử hình trong một tháng
Vào tháng
6, các tòa án ở Việt Nam đã tuyên ít nhất 31 bản án tử hình. Đây là số án tử
hình được tuyên nhiều nhất trong một tháng của năm 2023.
Trong 31 bản
án này, có sáu bản án dành cho tội giết người, còn lại là tội vận chuyển và mua
bán trái phép chất ma túy.
Các tháng
có số bản án tử hình cao tiếp theo là tháng 9 với 28 bản án, tháng 2 với 25 bản
án, tháng 3 và tháng 5 có cùng số bản án tử hình mỗi tháng là 23.
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w1000/2023/10/Chart2.png
Số
bản án tử hình được tuyên trong mỗi tháng của năm 2023 ở Việt Nam, tính từ
tháng 1/2023 đến đầu tháng 10/2023. Số liệu do Luật Khoa tạp chí thu thập từ
các bản tin của báo chí nhà nước.
19
người dân tộc thiểu số bị tuyên án tử hình
Trong năm
2023, có ít nhất 19 người dân tộc thiểu số bị tuyên án tử hình, trong đó chỉ có
một người dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên nhận bản án này, còn lại là người dân
thiểu số ở miền Bắc.
Điện Biên
là tỉnh kết án tử hình nhiều người dân tộc thiểu số nhất với 9 bản án.
Người dân
tộc thiểu số chiếm 14,7% tổng dân số cả nước. Tuy nhiên, có khoảng 10% số người
bị kết án tử hình là người dân tộc thiểu số.
Trong 19 bản
án này, chỉ có 2 bản án về tội giết người, còn lại liên quan đến tội mua bán và
vận chuyển trái phép chất ma túy. Người dân tộc thiểu số nhỏ tuổi nhất bị tuyên
án tử hình tên Lù Xuân Minh, 23 tuổi, phạm tội giết tài xế xe ôm để cướp tài sản.
9
người nước ngoài bị kết án tử hình
Ít nhất 9
người nước ngoài đã bị tuyên án tử hình tại Việt Nam trong năm 2023.
Trong đó,
một người Hàn Quốc phạm
tội giết đồng hương của mình để đòi nợ, [14] còn lại 3 người Đài Loan, 3
người Lào, và 2 người Campuchia phạm tội vận chuyển, mua bán trái phép chất ma
túy vào Việt Nam.
Hiện nay,
Malaysia đang
giam giữ một tử tù người Việt Nam. Việt Nam cũng đang giam giữ một tử tù
người Malaysia. Cả hai tử tù đều là phụ nữ và phạm tội vận chuyển trái phép chất
ma túy. [15]
45%
người bị kết án tử hình phạm tội giết người yêu hoặc người trong gia đình
Trong 44 vụ
án mạng mà bị cáo lãnh án tử trong năm 2023, có 20 vụ án (45%) do mâu thuẫn
tình cảm với người yêu hoặc người trong gia đình.
Trong đó,
có đến 12 vụ án giết hại người yêu, hai vụ án giết chết tình địch, một vụ án giết
người thân của người yêu và năm vụ án sát hại người thân trong gia đình.
Người phạm
tội trẻ nhất là một phụ nữ 30 tuổi, vì mâu thuẫn với người yêu nên đã châm lửa
đốt một khu nhà trọ khiến một số người chết. Đây cũng là người phụ nữ duy nhất
phạm tội giết người mà bị tuyên án tử hình trong năm 2023.
24 vụ án
còn lại liên quan đến bạo lực ngoài xã hội, bao gồm mâu thuẫn cá nhân và giết
người cướp của.
Việt
Nam: “Đao phủ” số một Đông Nam Á
Trong 10
tháng, từ đầu tháng 10/2018 đến cuối tháng 7/2019, chính quyền Việt Nam đã thi
hành án tử hình với 68 người. Các số liệu về thi hành án tử hình hàng năm
được công bố rất hạn chế. [16]
Một số liệu
khác cũng cho
biết theo Báo cáo thi hành án năm 2014 của chính phủ thì Việt Nam đã
xử tử 162 người, nhưng không nói rõ khoảng thời gian của việc hành quyết này.
[17]
Hàng
năm, Việt Nam chắc chắn là nước hành quyết công dân nước mình nhiều nhất trong
Đông Nam Á, và cũng là nước đang giam giữ tử tù nhiều nhất khu vực này. Năm
2021, Việt Nam giam giữ 1.644
tử tù. [18]
Indonesia
với dân số gấp gần 3 lần Việt Nam đang giam giữ 450 tử tù. Lần hành quyết gần
nhất là mà nước này thực hiện là vào tháng 7/2016. [19]
Từ năm
2018, Malaysia
đã ngừng việc hành quyết tử tù. [20] Trong năm 2022, Singapore
đã xử tử 11 tử tù. [21] Năm 2023, chính quyền Lào
cho biết nước này có khoảng 500 tử tù bị tuyên án trong hơn 10 năm. [22]
Gần 10 năm
kể từ tháng 8/2009, Thái Lan
đã không hành quyết tử tù nào. Lần hành quyết gần đây nhất của nước này xảy ra
vào tháng 6/2018. [23]
Cho đến
tháng 7/2022, Myanmar
mới bắt đầu hành quyết tử tù sau hơn một thập niên tạm ngừng thi hành án. Việc
hành quyết này chủ yếu vì lý do chính trị sau khi quân đội lật đổ chính quyền
dân sự. [24]
Brunei
không hành quyết tử tù nào từ năm 1957. [25] Campuchia và Philippines không còn
án tử hình.
Việt
Nam sau cùng vẫn là “đao phủ” số một ở Đông Nam Á, nơi người dân bị chính quyền
của họ hành quyết nhiều nhất trong khu vực.
-------------------------
Chú
thích
1. Án tử
hình tại Việt Nam - 2023 - Airtable. (n.d.). Airtable. Luật Khoa Tạp chí. https://airtable.com/appNpZQMpT9T3bIdR/shr0A9j1WM1k8j77D/tblwknsb36xGJkEcf/viw3xOO62VNsKy6nA
2. Ngọc Lê
- Phan Thương. (2021, July 18). Vì sao thi hành án tử hình kéo dài nhiều năm? thanhnien.vn.
https://web.archive.org/web/20230918043807/https://thanhnien.vn/vi-sao-thi-hanh-an-tu-hinh-keo-dai-nhieu-nam-1851090839.htm
3.
Tiengchuong.Chinhphu.Vn. (2021, November 8). Nhiều khó khăn trong thi hành án tử
hình. tiengchuong.chinhphu.vn. https://web.archive.org/web/20230918045702/https://tiengchuong.chinhphu.vn/nhieu-kho-khan-trong-thi-hanh-an-tu-hinh-11335972.htm
4. Xem [3]
5. Xem [2]
6. Sơn N.
(2023, September 19). Hải Dương: Tòa tuyên tử hình nam sinh lớp 12 giết người
cướp tài sản. plo.vn. https://plo.vn/hai-duong-toa-tuyen-tu-hinh-nam-sinh-lop-12-giet-nguoi-cuop-tai-san-post752224.html
7. Hoàng
L. (2023, March 15). Tử hình kẻ phi tang xác người nợ 5 triệu đồng xuống sông
Mã. vnexpress.net. https://vnexpress.net/tu-hinh-ke-phi-tang-xac-nguoi-no-5-trieu-dong-xuong-song-ma-4581483.html
8. TAND
tỉnh Hà Tĩnh tuyên án tử hình đối tượng vận chuyển ma tuý. (n.d.). Cổng
TTĐT Tỉnh Hà Tĩnh. https://hatinh.gov.vn/vi/tin-tuc-su-kien/tin-bai/16059/tand-tinh-ha-tinh-tuyen-an-tu-hinh-doi-tuong-van-chuyen-ma-tuy
9. Thi
hành án tử hình bằng thuốc độc 10 đối tượng. (2016). Dân Trí. https://web.archive.org/web/20230918044002/https://dantri.com.vn/phap-luat/thi-hanh-an-tu-hinh-bang-thuoc-doc-10-doi-tuong-20160825172826514.htm
10. Nghệ
An thực hiện nghiêm các quy định Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam. (2023,
June 8). Cổng Thông Tin Điện Tử Nghệ An. https://web.archive.org/web/20231009033257/https://www.nghean.gov.vn/xa-hoi/nghe-an-thuc-hien-nghiem-cac-quy-dinh-luat-thi-hanh-tam-giu-tam-giam-570867
11. Công
an Nghệ An đảm bảo an toàn tuyệt đối công tác tạm giam, tạm giữ. (2023,
March 14). Báo Công an Nhân Dân. https://web.archive.org/web/20230901080657/https://cand.com.vn/Hoat-dong-LL-CAND/cong-an-nghe-an-dam-bao-an-toan-tuyet-doi-cong-tac-tam-giam-tam-giu-i686637/
12. Người
cha lĩnh án tử hình vì sát hại con gái và bạn trai của con. (2023, March
29). Báo Tiền Phong. https://tienphong.vn/nguoi-cha-linh-an-tu-hinh-vi-sat-hai-con-gai-va-ban-trai-cua-con-post1521693.tpo
13. Tuyên
phạt tử hình 10 bị cáo trong vụ án mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy.
(2023, June 12). Cục Thông Tin Đối Ngoại - Bộ Thông Tin Và Truyền Thông. https://www.vietnam.vn/tuyen-phat-tu-hinh-10-bi-cao-trong-vu-an-mua-ban-tang-tru-trai-phep-chat-ma-tuy/
14. Thọ H.
(2023, May 19). Giám đốc người Hàn Quốc sát hại đồng hương, bỏ xác trong vali
lãnh án tử hình. Báo Điện Tử VTC News. https://vtc.vn/giam-doc-nguoi-han-quoc-sat-hai-dong-huong-bo-xac-trong-vali-lanh-an-tu-hinh-ar783807.html
15. Malaysia
cho phép tử tù được nộp đơn xin giảm án. (2023, September 19). Luật Khoa
(Facebook). https://www.facebook.com/photo/?fbid=631456992408653&set=a.544272901127063
16. Vũ H.
(2019, September 3). Giam giữ trên 10 năm vẫn chưa thi hành được án tử hình. Nhịp
Sống Kinh Tế Việt Nam & Thế Giới. https://web.archive.org/save/https://vneconomy.vn/giam-giu-tren-10-nam-van-chua-thi-hanh-duoc-an-tu-hinh.htm
17. ĐBQH
Trần Thị Dung - Điện Biên: Tiến độ thi hành án chậm làm giảm hiệu quả răn đe,
phòng ngừa tội phạm, gây sức ép cho công tác quản lý giam giữ. (n.d.). https://web.archive.org/web/20230831043019/https://daibieunhandan.dienbien.gov.vn/Article/1739/DBQH-Tran-Thi-Dung-Dien-Bien-Tien-do-thi-hanh-an-cham-lam-giam-hieu-qua-ran-de-phong-ngua-toi-pham-gay-suc-ep-cho-cong-tac-quan-ly-giam-giu.html
18. Xem
[2].
19. Executions
worldwide rose dramatically in 2022, Amnesty International reports. (2023,
May 16). PBS NewsHour. https://www.pbs.org/newshour/world/executions-worldwide-rose-dramatically-in-2022-amnesty-international-reports
20. Death
penalty reforms bring hope amid resumption of executions across Southeast Asia
• Amnesty International Indonesia. (2023, May 16). Amnesty International
Indonesia. https://www.amnesty.id/death-penalty-reforms-bring-hope-amid-resumption-of-executions-across-southeast-asia/
21. Cue.
(2023, February 9). 11 judicial executions in 2022; none in previous two years.
The Straits Times. https://www.straitstimes.com/singapore/courts-crime/11-judicial-executions-in-2022-none-in-previous-two-years
22. Lao,
B. R. (2023, July 7). Weak laws in Laos mean death-row inmates won’t face
execution anytime soon. Radio Free Asia. https://www.rfa.org/english/news/laos/death-row-inmates-07072023161103.html
23.
Amnesty International. (2021). Thailand: Country’s first execution since 2009 a
deplorable move. Amnesty International. https://www.amnesty.org/en/latest/news/2018/06/thailand-countrys-first-execution-since-2009-a-deplorable-move/
24. The
Associated Press. (2022, July 25). Myanmar carries out its first executions in
decades, including democracy activists. NPR. https://www.npr.org/2022/07/25/1113369138/in-its-first-executions-in-nearly-50-years-myanmar-executes-4-democracy-activist
25.
Amnesty International UK. (2019, May 6). Brunei: “Heinous” death penalty law
must now be repealed. Amnesty International UK. https://www.amnesty.org.uk/press-releases/brunei-heinous-death-penalty-law-must-now-be-repealed
======================================================
Vì
sao chính quyền Việt Nam che giấu số liệu án tử hình?
Do số liệu
quá khủng khiếp, hay do không muốn thừa nhận đã thất bại trong việc răn đe tội
phạm?
Cực
hình tâm lý của tử tù: Khi án tử hình chưa phải là điều tồi tệ nhất
Thời gian
chờ thi hành án tử kéo dài như một cách tra tấn về thể chất lẫn tinh thần.
Luật
Khoa tạp chí Nguyễn Quốc
Tấn Trung
No comments:
Post a Comment