Bầu cử Mỹ 2020: Vì sao TT
Donald Trump thất cử?
Nick
Bryant
BBC News, New York
09/11/2020
https://www.bbc.com/vietnamese/world-54869386
Hãy để cuộc bầu cử năm 2020 chôn vùi quan niệm sai
lầm một lần và mãi mãi rằng cuộc bầu cử năm 2016 là một tai nạn lịch sử, một sự
sai lầm của Mỹ.
Donald Trump đã thắng hơn
70 triệu phiếu phổ thông, cao nhứ nhì trong lịch sử nước Mỹ. Tính trên toàn quốc,
ông có hơn 47% số phiếu bầu, ông dường như đã thắng ở 24 bang, tính luôn cả hai
tiểu bang yêu dấu Florida và Texas của ông.
Ông ấy có khả năng giành
được sự ủng hộ một cách phi thường tại nhiều vùng rộng lớn trong lòng đất nước,
với một mối kết nối gan ruột giữa các ủng hộ viên đã mang đến sự ủng hộ gần như
sùng bái cá nhân.
Sau 4 năm ở Nhà Trắng, những
người ủng hộ ông cũng đã nghiền ngẫm được những điều kiện của nhiệm kỳ tổng thống
này và vẫn còn đầy háo hức bấm nút chấp nhận những điều đó.
Bất kỳ sự phân tích nào về
nhược điểm chính trị của Trump vào năm 2020 cũng phải công nhận sức mạnh chính
trị của ông. Tuy nhiên, ông đã bị đánh bại, trở thành một trong bốn vị tổng thống
đương nhiệm duy nhất trong kỷ nguyên hiện đại không được tái đắc cử. Ông cũng
trở thành tổng thống đầu tiên thua số phiếu phiếu phổ thông trong hai cuộc
tranh cử liên tiếp.
Donald Trump đắc cử tổng
thống vào năm 2016, phần vì ông là một kẻ ngoại đạo của một chính trường chuẩn
mực, ông là người sẵn sàng nói những điều trước đây không được phép mở miệng.
Nhưng Donald Trump cũng mất
chức tổng thống vào năm 2020, phần vì ông là một kẻ ngoại đạo của chính trường
chuẩn mực, ông là người sẵn sàng nói những điều trước đây không được phép mở miệng.
Mặc dù phần lớn những người
ủng hộ Trump vẫn tiếp tục bầu cho ông dù rằng ông đã bắn chết người trên Đại lộ
số 5, một sự khoe khoang tai tiếng của ông vào bốn năm trước, những người khác
từng ủng hộ ông năm 2016 đã bất mãn vì thói hung hãn này.
https://news.files.bbci.co.uk/include/idt2/assets/0bf40ab1-5cdd-43af-8118-0bab0daa4b92
Nhiều người nhận thấy
cách mà ông Trump bất chấp những chuẩn mực gây phản cảm và khiến họ khó chịu.
Điều này đặc biệt đúng ở
các vùng ngoại ô. Joe Biden đã đạt kết quả tốt hơn Hillary Clinton tại 373 ngoại
ô, giúp ông giành lại các tiểu bang tại "Vành đai Rỉ sét" gồm
Pennsylvania, Michigan và Wisconsin, đồng thời giúp ông giành được Georgia và
Arizona. Donald Trump lại có vấn đề nhất định với phụ nữ ngoại ô.
Chúng ta lại một lần nữa
chứng kiến trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 điều đã
từng thấy trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018 - các đảng viên Cộng hòa có trình
độ học vấn cao hơn, một số người trong đó bầu cho Trump bốn năm trước đã sẵn
sàng cho ông một cơ hội, cho rằng nhiệm kỳ tổng thống của Trump không ra dáng một
vị tổng thống lắm. Mặc dù họ hiểu ông sẽ trái với thông lệ, nhưng nhiều người
nhận thấy việc ông bất chấp quá nhiều phong tục và chuẩn mực ứng xử khiến người
khác bất bình và gây phản cảm.
Họ ngán ngẫm vì sự hiếu
chiến của ông. Ông châm ngòi cho sự căng thẳng sắc tộc. Ông dùng ngôn ngữ đầy kỳ
thị chủng tộc trong các tweet của mình khi nói những lời ác ý về người da màu.
Ông không chịu lên án chủ nghĩa da trắng thượng đẳng. Ông coi thường các đồng
minh lâu đời của Mỹ và ngưỡng mộ những hình mẫu độc tài quyền lực như Vladimir
Putin.
Sự khoe khoang lạ đời về
việc mình là "một thiên tài rất vững vàng" và những điều tương tự vậy.
Ông cổ súy cho những thuyết âm mưu. Việc ông xài tiếng bồi đôi khi biến ông
trông giống như một tên trùm tội phạm, như lúc ông mô tả cựu luật sư của mình
Michael Cohen - người đã dàn xếp được một thỏa thuận với công tố viên liên
bang, là "một con chuột cống".
Và rồi những gì mà các
nhà phê bình ngạo báng như chủ nghĩa độc tài đáng sợ của ông thể hiện rõ trong
việc ông từ chối chấp nhận kết quả cuộc tranh cử.
Có một khoảnh khắc đáng để
chú ý là lần tôi tán gẫu với Chuck Howenstein trên bậc tam cấp nhà ông ở
Pittsburgh. Một người ủng hộ Trump vào năm 2016, năm nay đã bỏ phiếu cho Joe
Biden.
"Người
dân đã thấm mệt," Ông
nói với tôi. "Họ
muốn thấy sự bình thường trở lại trên đất nước này. Họ muốn thấy sự đứng đắn. Họ
muốn thù hận chấm dứt. Họ muốn thấy đất nước đoàn kết lại. Và tất cả điều đó cộng
hưởng lại sẽ đưa Joe Biden lên làm tổng thống."
Một vấn đề chính trị của
Trump là ông không thể mở rộng được sự ủng hộ ra khỏi bờ cõi của mình. Ông cũng
chẳng buồn cố gắng làm điều đó.
Năm 2016, ông đã giành
chiến thắng ở 30 tiểu bang và trị vì đất nước như thể ông là tổng thống của
riêng những người bảo thủ, những người Mỹ theo phe 'đỏ'. Ông là vị tổng thống cố
tình gây chia rẽ nhất trong 100 năm qua, ông ít cố gắng để giành được lòng của
những tiểu bang xanh - 20 tiểu bang đã bỏ phiếu cho Hillary Clinton.
Sau bốn năm cạn kiệt sức
lực, nhiều cử tri chỉ đơn giản muốn có một vị tổng thống với những yêu cầu rất
nền tảng - đó là một chủ nhân Nhà Trắng sẽ hành xử chuẩn mực hơn. Họ đã quá
chán chường với việc đặt tên thóa mạ người khác, thứ ngôn ngữ tục tĩu xấu xa và
những cuộc đối đầu vô tận. Họ muốn trở lại một cung cách bình thường.
Nhưng cuộc tranh cử năm
2020 không phải là sự tái diễn của năm 2016. Lần này ông là người đương nhiệm
chứ không còn là kẻ khởi nghĩa. Ông phải bào chữa cho những điều ông làm, bao gồm
việc xử lý yếu kém sự bùng phát đại dịch corona, hậu quả là có hơn 230.000 người
Mỹ tử vong trước Ngày bầu cử. Trong thời đại tính đảng phái trở nên tiêu cực -
khi mà người vì theo đảng này mà thù ghét đảng còn lại - Trump không còn đua
tranh với một hình mẫu đáng ghét như Hillary Clinton.
Rất khó để ác quỷ hóa một
Joe Biden, đó là một phần lý do tại sao đảng Dân chủ rất muốn Biden làm ứng cử
viên tổng thống. Người đàn ông 77 tuổi theo chủ nghĩa trung dung này cũng đã làm
tốt công việc ông được giao phó, đó là 'vồ lại được' các cử tri da trắng thuộc
tầng lớp lao động tại 'Vành đai Rỉ sét'.
Câu hỏi tại sao Trump thất
cử cũng trở thành một câu hỏi thú vị khác đáng tranh luận hơn - "Trump bắt
đầu thất cử từ lúc nào?"
https://news.files.bbci.co.uk/include/idt2/assets/47dcd493-c92d-43d5-9f12-a2005a4d1ca3
Khi ngày đầu tiên
làm Tổng thống của ông kết thúc, ta càng thấy rõ rằng Donald Trump sẽ cố gắng
thay đổi cương vị Tổng thống hơn là ngôi vị Tổng thống sẽ thay đổi ông.
Có phải ngay sau chiến thắng
của ông vào năm 2016, khi những người bỏ phiếu cho Trump một phần là để chống lại
các thiết chế dòng chính tại Washington ngay lập tức dấy lên hoài nghi? Chẳng
phải nhiều cử tri trong số đó đã không nghĩ ông sẽ đắc cử.
Hay đó là khi ông Trump
phát ngôn "Thảm trạng Mỹ" trong bài phát biểu nhậm chức trong 24 giờ
đầu tiên của nhiệm kỳ - cụm từ đã miêu tả đất nước gần như suy vong với những
nhà máy đóng cửa, những công nhân bị bỏ rơi và những gia đình trung lưu bị bóc
lột - trước khi ông thao thao bất tuyệt về lượng người tham dự và thề sẽ tiếp tục
sử dụng Twitter? Khi ngày đầu tiên làm Tổng thống của ông kết thúc, ta càng thấy
rõ rằng Donald Trump sẽ cố gắng thay đổi cương vị Tổng thống hơn là ngôi vị Tổng
thống sẽ thay đổi ông.
Liệu đó có phải là sự
tích tụ, dồn nén, là hiệu ứng quả cầu tuyết của đầy rẫy những bê bối, quá nhiều
sự sỉ vả, quá nhiều sự luân chuyển nhân sự và quá nhiều hỗn loạn?
Hay đó là kết quả của đại
dịch virus corona, cuộc khủng hoảng lớn nhất đã làm tiêu tan nhiệm kỳ tổng thống
của ông? Trước khi virus cập bến, các dấu hiệu sống còn trên chính trường của
Trump vẫn rất mạnh mẽ. Ông đã sống sót qua phiên tòa luận tội. Phần trăm chấp
thuận ông cao hơn bao giờ hết - 49%. Ông có thể lấy làm kiêu hãnh về một nền
kinh tế mạnh mẽ và lợi thế khi đương nhiệm: hai yếu tố sóng đôi thường giúp giữ
chắc chiếc ghế tổng thống cho nhiệm kỳ thứ hai. Thông thường, bầu cử tổng thống
sẽ đặt ra một câu hỏi đơn giản: đất nước hiện tại có tốt hơn so với bốn năm trước
hay không? Sau khi Covid ập đến, kéo theo khủng hoảng kinh tế sau đó, dường như
đây là điều bất khả.
Nhưng sẽ là sai lầm khi
cho rằng nhiệm kỳ Tổng thống của Trump lụn bại bởi virus corona. Các đời tổng
thống thường trở nên nổi bật hơn sau khi đất nước rung chuyển. Những điều vĩ đại
cũng có thể hiển lộ từ trong khủng hoảng. Điều này đúng với Franklin Delano
Roosevelt, người đã giải cứu nước Mỹ khỏi Đại suy thoái và khiến ông trở nên bất
bại trên chính trường. Phản ứng ban đầu của George W Bush với các cuộc tấn công
ngày 11 tháng 9 cũng đã thúc đẩy danh tiếng của ông, và giúp ông tái đắc cử nhiệm
kỳ thứ hai. Vì vậy, không thể nói Covid đặt dấu chấm hết cho Donald Trump.
Chính việc xử lý không thành công với cuộc khủng hoảng đã góp vào sự thất bại của
ông.
Dẫu vậy, một lần nữa cần
nhớ rằng Donald Trump vẫn trụ vững trên chính trường cho đến phút chót, bất chấp
đất nước đang trải qua cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng tồi tệ nhất trong
hơn 100 năm qua, cuộc khủng hoảng kinh tế lớn nhất kể từ thập niên 1930 cũng
như làn sóng xung đột sắc tộc rộng rãi nhất kể từ cuối thập niên 1960.
Phần lớn nước Mỹ màu đỏ
và hầu hết các phong trào bảo thủ mà ông Trump thống trị sẽ khao khát sự trở lại
của ông. Ông sẽ tiếp tục là nhân vật chủ đạo của phong trào bảo thủ trong nhiều
năm tới. Chủ nghĩa Trump có thể dẫn đến một hiệu ứng chuyển đổi trở thành chủ
nghĩa bảo thủ của người Mỹ tương tự như chủ nghĩa Reagan.
Vị tổng thống sắp mãn nhiễm
này sẽ tiếp tục là một nhân vật nổi bật được đông đảo công chúng biết đến và có
thể sẽ tái tranh cử vào năm 2024. Những tiểu bang bị phân rẽ này không ngẫu
nhiên sau một đêm mà đoàn kết trở lại, ít nhất là có rất nhiều người Mỹ sẵn
sàng dung chứa những khác biệt tâm tư tình cảm đó với Trump, từ sùng bái cho đến
thù ghét.
Nước Mỹ sẽ chưa hết nhìn
thấy, hay nghe về, một tổng thống phi chính thống nhất trong lịch sử của mình.
***
TIN LIÊN QUAN
Với châu Á và Việt Nam,
ông Joe Biden sẽ có chính sách gì?
8 tháng 11 năm 2020
.
Bầu cử Hoa Kỳ 2020: Joe
Biden chiến thắng, chuyện gì sẽ xảy ra?
8 tháng 11 năm 2020
.
Giấc mơ Mỹ và Lá cờ
chói lọi ánh sao
8 tháng 11 năm 2020
.
Bầu cử Mỹ 2020: Bên cạnh
TT Trump vào ngày ông ấy thua cuộc
9 tháng 11 năm 2020
.
Bầu cử Mỹ: Những thách thức
pháp lý của ông Trump có triển vọng ra sao?
9 tháng 11 năm 2020
.
Năm câu hỏi cho Joe
Biden về nền kinh tế
8 tháng 11 năm 2020
No comments:
Post a Comment