Bao
nhiêu tiền cho đủ chấn hưng văn hóa?
Thứ Bảy, 10/21/2023 - 12:38 — VietTuSaiGon
https://www.rfavietnam.com/node/7802
Chuyện này không phải mới mẻ gì nữa, nhưng đến nước này, thì không thể
hành xử như kiểu trâu bò ngồi im nhìn cọp beo ca hát được nữa rồi. Số tiền vài
trăm ngàn tỉ đồng để chấn hưng văn hóa theo đề nghị của Bộ Văn hóa, Thể thao và
Du lịch đề xuất là một số tiền quá lớn và quá nguy cơ. Nếu không muốn nói đây
là số tiền mua thêm vi trùng vào cơ thể văn hóa Việt Nam vốn đã rệu rã.
Trước nhất, muốn chấn hưng văn hóa thì cần phải hỏi
là chấn hưng văn hóa gì, văn hóa nào? Bởi văn hóa có vật thể, phi vật thể, văn hóa
dân gian, văn hóa hàn lâm, văn hóa hành chính, văn hóa nhân dân, văn hóa quốc
gia, dân tộc, văn hóa từng tộc người gồm cả người Việt (Kinh). Vậy thì chấn
hưng là chấn hưng cái gì? Bắt đầu từ đâu? Và Tiền có mua được văn hóa không?
Sâu xa hơn, văn hóa có phải là sự áp đặt hay không?
Trước nhất, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có đủ nội lực để làm việc
này, tức chấn hưng văn hóa hay không? Xin thưa, đây là Bộ có những chương trình
làm việc ầu ơ và kém văn hóa nhất, từ cách hành xử của cán bộ văn hoá địa phương,
văn hóa tỉnh cho đến văn hóa trung ương, rất khó để tìm ra một người có đủ tầm
để nói về văn hóa. Hãy nhìn cách họ định nghĩa về văn hóa thì cũng đủ biết tầm
của họ ở đâu? Và giả sử có đủ tầm thì cách làm này có mang lại hiệu quả không?
Bài học kinh nghiệm cho thấy đã có hàng ngàn tỉ đồng, thậm chí trong
nhiều năm nay, đã có hàng trăm ngàn tỉ đồng đổ vào việc quản lý, xác lập, mở
tiêu chí văn hóa, từ làng văn hóa, thôn văn hóa, làng nghề, làng văn hóa các
dân tộc thiểu số, điểm văn hóa, di chỉ văn hóa, di tích văn hóa - lịch sử... Cứ
nơi nào chuẩn bị có công nhận của Bộ Văn hóa thì nơi ấy sôi sùng sục từ chuyện
tiền bạc cho đến trùng tu, phục chế. Mà càng trùng tu, phục chế bao nhiêu thì
càng trở nên hỏng hóc, sến súa, chuệch choạc bấy nhiêu. Bởi cách làm qua loa
chiếu lệ, làm thiếu chuyên môn, chưa làm đã nghĩ đến chấm mút, xơ múi, tham
nhũng, bòn rút, quan lớn ăn miếng nạc, quan nhỏ gặm cục gân, người lao động
cũng tranh thủ lúc các quan bận ăn miếng ngon, véo một tí mỡ còn dính lại, cuối
cùng, công trình văn hóa còn lại đúng cục xương ruồi bâu kiến đậu, chẳng giống
thứ gì cả.
Và rồi thêm nạn cứ dân nơi nào có cái bảng Văn Hóa gắn lên thì liền sau
đó mọi thứ trở nên lộn xộn, thực dụng, dòm ngó nhau, tranh hơn tranh thua, vấy
máu ăn phần... Cứ nơi nào được công nhận văn hóa thì nơi ấy bỗng dưng trở nên
nhặng xị, tệ hại và bệ rạc, hết thuốc chữa. Và khi mọi thứ trở nên bệ rạc cũng
là lúc cơ quan văn hóa lên đề án này, dự án nọ để tiếp tục trùng tu, phục chế,
phục hồi... kính thưa các loại đề án nuốt tiền hàng trăm, hàng ngàn tỉ nhưng kết
quả chẳng khác nào cái bãi rác lịch sử.
Thế nhưng càng nát, người ta càng tiếp tục ăn trên sự đổ nát đó, một thực
tế bày ra trước mắt. Và đến thời điểm này, nếu hỏi cơ quan nào vô văn hóa nhất
thì người ta không ngại ngần nói thẳng: Đó là cơ quan Văn Hóa. Nếu có ai hỏi tờ
báo nào là vô văn hóa nhất, người ta cũng không ngại ngần nói thẳng, đó là tờ
báo Văn Hóa. Sao lại có chuyện tệ mạt như vậy? Vì có một thực tế, hầu hết cán bộ
văn hóa đều không có chuyên môn, họ cũng lớn lên từ phong trào, từ các chuyên đề
tuyên truyền. Cán bộ văn hóa cấp xã, hầu hết là cái ghế mạt rệp nhất trong cơ
quan nên đương nhiên kẻ nào yếu thế nhất được đẩy vào cái ghế này, và mặt bằng
chung của cán bộ xã là chuyên tu, tại chức, gần đây có chính qui, nhưng cán bộ
văn hóa cấp xã vẫn là người có năng lực yếu kém nhất trong cơ quan.
Lên cơ quan cấp huyện, thành phố cũng vậy, cái miếng mồi văn hóa gần
đây có kha khá do phát triển du lịch, nên có ăn hơn chút đỉnh, nhưng nhìn lại,
cán bộ văn hóa, nếu xét về chiều ngang, vẫn là loại yếu kém nhất, hay nói khác
đi là một loại chạy việc tuyên truyền. Lên cấp trung ương, những ông kễnh trung
ương yếu thế bị đẩy vào Bộ Văn hóa, cao lắm có Bộ trưởng với mấy thứ trưởng còn
có ăn một chút chứ hạng chuyên viên thì may ra đi hù thiên hạ mới có tí cháo, lấy
đâu ra tiền nhiều, miếng thơm như các bộ, ngành khác được.
Chính vì không có ăn so với các bộ ngành khác nên cán bộ yếu thế, yếu
năng lực thường bị đẩy vào Bộ Văn hóa, trình độ chuyên sâu rất kém, nhưng giỏi
lý luận, chính vì giỏi lý luận nên cứ mang cái lý luận ra đổi ngang với văn hóa
và xem lý luận chính trị là văn hóa, cái gì nằm trong vòng cương tỏa của lý luận
chính trị Mác - Lê nin ấy chính là văn hóa. Chính nếp nghĩ này sinh là thứ “văn
hóa” áp đặt, một thứ văn hóa vô văn hóa có tính đặc trưng của lịch sử.
Trong khi đó, văn hóa không bao giờ là sự áp đặt và văn hóa là bề dày
có tính truyền thừa, kế thừa, từ đời này qua đời khác và văn hóa vừa mang địa
phương tính vừa mang sắc tộc tính cũng như dân tộc tính. Không có công thức
chung nào cho văn hóa cả, chính vì không có công thức nên không thể dùng bất kì
hệ qui chiếu nào để áp lên văn hóa của một quốc gia có quá nhiều vùng miền khác
nhau bởi những đặc thù sắc tộc của một dân tộc gồm rất nhiều sắc tộc như Việt
Nam.
Vậy thì liệu tiền có thể chấn hưng văn hóa được không? Chấn hưng kiểu
gì? Xin lỗi, văn hóa là hành xử của dân tộc, là bề dày tri thức, nhân văn, giá
trị tự do, giá trị sáng tạo, giá trị nhân văn, giá trị hướng thượng của một dân
tộc. Và văn hóa không bao giờ là một tiêu điểm hay một đối tượng bất di bất dịch
mà là một sự tiếp nối, phát triển và biến thể liên tục theo thời gian.
Văn hóa của người Việt, ví dụ như văn hóa ẩm thực, người Việt ăn cơm với
thức ăn chủ đạo là thịt, cá. Nhưng cơm của một trăm năm trước khác với cơm bây
giờ từ nội dung đến hình thức, thịt kho, thịt nướng, thịt biến tấu của trăm năm
trước không bao giờ giống với thịt kho, thịt nướng, thịt biến tấu của hôm nay từ
nội dung tới hình thức, cá cũng vậy, rau củ quả cũng vậy. Bây giờ xác định mốc
văn hóa chỗ nào để chấn hưng, phục hồi về vị trí nguyên trạng đây?
Văn hóa của người Việt, văn hóa ứng xử của trăm năm trước, hoặc gần
thôi, nửa thế kỉ trước, với văn hóa bây giờ, hoàn toàn khác nhau, mà nếu nói
chính xác thì nửa thế kỉ trước, miền Nam Việt Nam đã có một nền văn hóa tươi
sáng, ổn định và chuẩn mực trong lúc miền Bắc Việt Nam vẫn còn rị mọ xây dựng
xã hội chủ nghĩa với những cuộc đấu tố gắt máu, chết chóc, những hành xử rừng
rú... Vậy thì chấn hưng theo hướng nào cho phải lẽ, cho ra dáng văn hóa?!
Mà quan trọng nhất là văn hoá có thể chấn hưng bằng tiền không? Tiền
mua được thứ gì để bổ khuyết cho văn hóa? Bởi văn hóa đi ra từ căn để của dân tộc,
từ tình nhân văn, từ tri đức, từ lòng tự tôn, lòng tự trọng, từ chuẩn mực ứng xử,
từ nhận thức cá nhân và tập thể, vậy tiền mua được cái gì để nhét vào những lỗ
hổng tri đức, nhân văn, chuẩn mực, lòng tự trọng... khi mà hầu hết cán bộ nhà
nước là những kẻ không có uy tín, nói một đường làm một nẻo, bẻm mép và tham
lam, bất chấp, thiếu vắng lòng tự trọng.
Đó, cán bộ nhà nước, dù sao cũng là gương mặt đại diện văn hóa, nhưng
nghiệt nỗi, họ chỉ khá hơn nhân dân bộ vó, vẻ bề ngoài, còn nội dung thì thối
nát, nhân dân ngửi không vào. Và cũng chính từ chỗ gương mặt văn hóa, chuẩn mực,
người đi tiên phong, người lãnh đạo chả ra gì này đã kéo theo ứng xử của nhân
dân cũng tập tọ léo hánh, rồi quen dần với thủ đoạn, cái xấu, bất chấp, máu lạnh...
Đến thời điểm này, mọi sự nhìn bề ngoài vẫn cứ diễn ra bình thường nhưng bên
trong đã hoàn toàn rệu rã, tính nhân văn biến mất, lòng tự trọng bốc hơi, tính
liêm sỉ vắng bóng, tự do không có mặt, sáng tạo bị kìm kẹp, tính khai phóng bị
nhốt tù... Tính tham lam, bần tiện, đểu cáng và dối trá lên ngôi. Vậy thì chấn
hưng văn hóa từ chỗ nào?
Tiền có thể mua được lòng tự trọng, tính liêm sỉ, lòng trắc ẩn, tri đức,
tự do... của một dân tộc chăng?! Hay là tiền một lần nữa thỏa mãn lòng tham, sự
dối trá, sự kèn cựa, làm việc hình thức, qua loa chiếu lệ, là cái cớ để thi
nhau ngoạm vào cục xương ngân sách quốc gia lần nữa! Tiền chỉ có thể biến cán bộ
văn hóa thành những đối tượng dũng mãnh tranh nhau cục xương có nhiều nạc mang
tên Chấn Hưng Văn Hoá nhưng không bao giờ mang lại văn hóa cho bất cứ ai, thậm
chí còn sinh ra một thứ thói quen thủ đoạn mới, bỉ ổi và xảo trá hơn.
Vậy không rõ số tiền 350,000 tỷ đồng mà Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
đề xuất để chấn hưng văn hóa là chấn hưng cái gì? Hay chỉ là cái cớ để các nhóm
quan tham mượn màu tuyên truyền mà kiếm ăn thêm lần nữa?!
No comments:
Post a Comment