Kết
quả và ảnh hưởng của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022
Đỗ Kim Thêm
12/11/2022
https://baotiengdan.com/2022/11/12/ket-qua-va-anh-huong-cua-cuoc-bau-cu-giua-nhiem-ky-nam-2022/
Kết quả
Đảng Dân chủ có thể sẽ mất đa số trong cả hai viện của
Quốc hội, nhưng đảng Cộng hòa đã không đạt được một chiến thắng vang dội như
các cuộc thăm dò đã dự kiến. Kết quả này cũng làm cho cựu Tổng thống Donald Trump
thất vọng và cần phải dè dặt hơn trong mọi dự định sắp tới.
Trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào ngày 8 tháng 11 năm 2022 vừa qua, đảng Dân
chủ đã mất đa số tại Hạ viện, nhưng tổn thất này không cực kỳ nặng nề như
các dự báo trước đó đã đưa ra.
Tại Thượng viện, tình trạng đa số vẫn chưa xác định. Về việc đảng nào sẽ
kiểm soát Thượng viện trong tương lai, hiện nay chưa được giải quyết và kết quả
của cuộc bầu cử vòng hai tại Thượng viện tiểu bang Georgia ngày 6 tháng 12 sẽ
chung quyết.
Lý do là vì trong vòng đầu tiên vừa qua, không ứng cử viên nào có được đa
số phiếu theo yêu cầu của luật bầu cử địa phương, ít nhất 50 phần trăm phiếu bầu
cộng với một phiếu, nên phải bầu lại vòng hai.
Ở hai tiểu bang khác là Nevada và Arizona cũng sẽ có vai trò quyết định quan
trọng không kém. Cuộc kiểm phiếu còn kéo dài cho đến tuần sau vì lý do là hàng
trăm ngàn lá phiếu vẫn chưa được kiểm xong. Tại Nevada, ứng cử viên đảng Cộng
hòa Adam Laxalt dẫn đầu, ở Arizona, ứng viên đảng Dân chủ Mark Kelly dẫn trước.
Nếu đảng viên đảng Dân chủ Raphael Warnock giành được phiếu bầu ở
Georgia, như trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên, sẽ có một sự bế tắc tại Thượng viện,
đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa sau đó mỗi bên sẽ có 50 ghế. Do đó, đảng Dân chủ
sẽ giữ được đa số, bởi vì trong trường hợp hòa, lá phiếu của Chủ tịch Thương viện
Phó Tổng thống Kamal Harris sẽ có vai trò quyết định tối hậu.
Trước tình hình này, Tổng thống Joe Biden vẫn không từ bỏ hy vọng là Đảng
Dân chủ sẽ nắm được Thượng Viện.
Các ảnh hưởng: Đối với đảng Dân chủ
Nhìn chung, cuộc bầu cử giữa vừa qua diễn ra tốt đẹp đến độ Tổng thống Mỹ
Joe Biden phải tuyên bố đó là một ngày vui cho nền dân chủ Mỹ.
Nhìn lại kết quả, từ năm 1906 cho đến nay, cơ hội để đảng của tổng thống
đương nhiệm tiếp tục giữ quyền kiểm soát tại Hạ viện luôn ở mức tối thiểu, có
nghĩa là, chỉ có ba trường hợp đã xảy ra.
Đó là năm 1934, khi Mỹ gặp khủng hoảng kinh tế, năm 1998, khi triển vọng
của nền kinh tế Mỹ tốt đẹp và năm 2002, khi uy tín của Tổng thống George W.
Bush lên cao điểm sau vụ bọn khủng bố Hồi giáo tấn công vào ngày 11 tháng 9 năm
2001.
Trong lần bầu cử năm 2022 này, hầu hết các cuộc thăm dò dư luận đều đưa
ra một kết luận chung: Tỷ lệ ủng hộ cho Tổng thống Joe Biden xuống thấp, các cử
tri vô cùng bi quan vì tình trạng lạm phát cao độ và nền kinh tề đang trên bờ vực
suy thoái. Các lo ngại về gia tăng tội phạm và di cư bất hợp pháp cũng không giảm
bớt.
Nhưng cuối cùng, những lo âu này đã không tạo nên một cơ lốc xoáy làm
thay đổi triệt để tình thế chính trị. Tại Thượng viện, đảng Dân chủ thậm chí
còn có thể tiếp tục hy vọng duy trì được đa số.
Tuy nhiên, không vì thế mà triển vọng dành cho Tổng thống Joe Biden và đảng
Dân chủ sẽ thuận lợi hơn. Do mất đa số tại Hạ viện, mức độ điều hành của đảng
Dân chủ từ rất khó cho đến bất khả thi, đặc biệt là kể từ lúc này trở đi, trọng
tâm trong mọi sinh hoạt ở Washington là vấn đề bầu cử tổng thống năm 2024.
Để ứng phó cho tương lai, Đảng Cộng hòa sẽ tìm mọi cách để phong toả
các dự luật và khởi xướng các cuộc điều tra của quốc hội hoặc thủ tục luận tội.
Ngoài ra, đảng Dân chủ có lý do chính đáng để lo âu. Cuộc bầu cử vừa qua
cho thấy, đảng đang mất dần sự ủng hộ trong cơ sở thuộc tầng lớp giai cấp công
nhân với đa dạng về sắc tộc, đây chính là động lực nền tảng đã giúp cho đảng
nhiều lần thắng cử. Một chiều hướng đối nghịch đang thành hình: vì các lý do
khác nhau mà nhiều công nhân gốc Mỹ La tinh và châu Phi đang chuyển sang bỏ phiếu
cho đảng Cộng hòa.
Đối với Tổng thống Biden
Trước ngày bầu cử, Biden luôn bị đe dọa sẽ trở thành một “con vịt què” tại
Hạ viện. Ít nhất, tổng thống sẽ gặp khó khăn để có thể đệ trình trước Quốc hội
các dự luật hay đề cử các ứng cử viên cho các chức vụ chính phủ, trong khi đảng
Cộng hòa tìm cách chống lại. Điều này sẽ càng đúng hơn, nếu đảng Cộng hòa vẫn nắm
quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội, đây sẽ là một yếu tố làm giảm đi các
năng động của Biden.
Ngay sau ngày bầu cử, Biden đã tuyên bố trong một cuộc họp báo là muốn hợp
tác với đảng Cộng hòa.
Theo nhận định của các chuyên gia, với nhiều kinh nghiệm trong chính trường,
lần này, Biden cũng có thể sẽ thành công trong việc tạo ra một đa số khi tình
thế đòi hỏi. Biden đủ thông minh để hợp tác với những đảng viên Cộng hòa ôn hòa
và không ủng hộ Trump.
Hiện nay, trong bước đầu, đảng Cộng hòa tại Hạ viện có thể gặp nhiều khó
khăn trong việc hình thành đa số, ngay cả ở những điểm mà họ không thể đạt được
thỏa thuận với đảng Dân chủ.
Lý do cho tinh thần lạc quan này là thực tế trong hai năm qua đã chứng
minh. Tổng thống Biden đã nhiều lần thành công trong việc hợp tác với các dân
biểu thuộc Đảng Cộng hòa để thông qua các luật quan trọng. Họ tham gia trong
danh nghĩa không đảng phái. Biden cho rằng, tương lai của nước Mỹ là vô cùng
quý giá, không nên để đất nước tiếp tục bị mắc kẹt trong rào cản chính trị.
Nhìn chung, có thể suy đoán là Biden đang ở vị trí tốt hơn Obama, khi
toàn bộ chương trình nghị sự của Obama đã bị đảo lộn hai lần liên tiếp.
Liệu Biden có hòa giải những rạn nứt hiện có về ý thức hệ và đạo đức với
đảng Cộng hòa không và liệu đảng Cộng hòa có sẵn sàng hợp tác không, đặc biệt
là trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, vấn đề chưa được sáng tỏ, ít
nhất là trong thời điểm này.
Tuy nhiên, vấn đề còn lại là không liên hệ đến kết quả bầu cử. Biden đang
muốn tái tranh cử, bất chấp tuổi già đang chồng chất. Như đã được suy đoán ngay
từ đầu nhiệm kỳ của Biden, Phó Tổng thống Harris trong thực tế sẽ được đề cử với
tư cách là người kế nhiệm, vấn đề dường như không còn ai bàn cãi.
Thay vào đó, Biden thấy mình có thể đánh bại Donald Trump khi tái tranh cử.
Ông đã thảo luận quyết định này với gia đình và sẽ công bố việc tái tranh cử
trong năm tới.
Tuy nhiên, không phải tất cả các chính trị gia và cử tri nào thuộc đảng
Dân chủ cũng đều tín nhiệm các kế hoạch do Tổng thống Biden đề ra. Biden bước
sang tuổi 80 trong tháng này, vì vậy, nếu việc tái tranh cử có thể xảy ra, ông
sẽ 84 tuổi vào cuối nhiệm kỳ thứ hai, đúng là một hiện tượng lịch sử.
Đối với đảng Cộng hòa
Niềm hy vọng về một cuộc chiến thắng vang dội đã không thành. Sau bầu cử,
các thất bại của đảng Cộng hòa trở thành những cuộc tranh cãi nội bộ, sôi nổi
nhất là về vai trò của cựu Tổng thống Trump và Thống đốc Florida Ron DeSantis
trong tương lai.
Đối với đảng, cựu Tổng thống Trump và thuyết âm mưu một lần nữa được xem
là một vấn đề cần thảo luận nghiêm chỉnh, một vấn đề có lẽ đã làm cho Đảng
không thắng cử huy hoàng hơn. Nhiều nhà quan sát ghi nhận rằng, đảng Cộng hòa
đã có cơ hội thắng cử, nếu các ứng cử viên ôn hòa hơn chiếm ưu thế trong các cuộc
bầu cử sơ bộ.
Điều này được thể hiện rõ nhất trong các cuộc bầu cử ở Pennsylvania và
Georgia. Ở Pennsylvania còn đang tranh chấp, đảng Dân chủ đã thắng trong các cuộc
đua vào Thượng viện và thống đốc phải song đấu những người trung thành với
Trump, những người đã ủng hộ cho những việc cáo buộc gian lận bầu cử Tổng thống
của Biden vào năm 2020.
Đảng viên Đảng Dân chủ John Fettermann đã vượt qua những lo âu về sức khỏe
và đánh bại Mehmet Oz. Trong cuộc bầu cử thống đốc ở Pennsylvania, người bảo vệ
cho tiểu bang Trump Doug Mastriano đã phải chịu thất bại nặng nề trước Josh
Shapiro thuộc đảng Dân chủ.
Cũng tương tự như vậy, tại Georgia, ứng cử viên Thượng viện được Trump lựa
chọn cẩn thận, cựu ngôi sao bóng đá Herschel Walker, đã song đấu với Raphael
Warnock, Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ, trong một cuộc đua khích khao, trong khi
Thống đốc đảng Cộng hòa Brian Kemp, người mà Trump phản đối, đã tái đắc cử.
“Chúng tôi rõ ràng đã thua trong các cuộc đua mà lẽ ra chúng tôi phải
thắng vì Trump đã chọn các ứng cử viên thiếu khả năng“, chiến lược gia đảng
Cộng hòa Alex Conant nói.
Tại Washington, tình trạng đa số mới có thể ít thuận lợi hơn cho đảng Cộng
hòa. Điều này có nhiều lý do, nhưng có thể là cho đến nay trong thực tế, đảng
đã không đề ra được một chương trình nghị sự rõ ràng và thuyết phục trong hai
năm tới. Cả lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện, Mitch McConnell, và lãnh đạo
đảng Cộng hòa tại Hạ viện, Kevin McCarthy, dè dặt tuyên bố.
Đảng Cộng hòa cho biết, dự định sẽ ủng hộ với đa số trong một số chương
trình hành động, cụ thể là khởi động các cuộc điều tra của quốc hội đối với
Biden và chính quyền, ủng hộ chính sách tiết kiệm, ngăn chận việc nhập cư bất hợp
pháp ở biên giới Mexico và gia tăng sản xuất năng lượng.
Đối với cựu Tổng thống Trump
Donald Trump đã tích cực tham gia trong một chiến dịch vận động tranh cử
rất quy mô: 30 cuộc biểu tình ở 17 tiểu bang, hơn 60 lần xuất hiện tại các cuộc
hội thảo truyền hình, có hơn 50 người gây quỹ ủng hộ và thu được hơn 300 triệu
đô la cho chiến dịch. Những nỗ lực huy động cá nhân của ông đã gây vang động
đáng kể trong công luận và Trump sẽ công bố ý định tái tranh cử trong một tuần
sau kỳ bầu cử.
Giờ đây, trước tình hình mới, Trump tuyên bố thất vọng, nên lại có suy
đoán mới, liệu Trump có hoãn thông báo ý định cho đến sau cuộc bầu cử vòng hai ở
tiểu bang Georgia không. Lý do dể hiểu là Trump còn sẽ phải chờ xem tình trạng
đa số thực sự phát triển như thế nào.
Có nhận định khá lạc quan khi nhìn thấy là Trump vẫn ở một vị trí thượng
phong trong sinh hoạt đảng, ngay cả khi nhiều ứng cử viên của ông đã thất bại,
trong đó có Mehmet Oz và Doug Mastriano ở Pennsylvania và Tudor Dixon ở
Michigan.
Lý do giải thích là
Trump vẫn còn có rất nhiều người tiếp tục ủng hộ. Theo ước tính, cho đến nay,
có trên dưới 200 ứng cử viên được ông ủng hộ đã được bầu. Nhiều người trong
số này tiếp tục tuyên truyền lời nói dối của Trump về cuộc bầu cử tổng thống bị
đánh cắp vào năm 2020.
Ngoài sự ủng hộ Trump trong giới cử tri thuộc Đảng Cộng hòa, còn có những
lời chỉ trích gay gắt dành cho ông, họ đang tiếp tục gây nhiều sôi động hơn khi
cho rằng việc tranh cử tổng thống của Ron DeSantis vào năm 2024 sẽ thành
công hơn.
Có nhiều lý do giải thích cho sự cổ vũ này. Thuyết phục nhất, trước hết
là các cuộc thăm dò ý kiến; 45% cử tri Florida muốn DeSantis tranh cử, trong
khi 33% muốn Trump.
Trong cuộc tái cử, DeSantis đã chứng minh được rằng đã truyền cảm hứng
không chỉ cho cơ sở cấp tiến và dân túy của đảng, mà còn đón nhận nhiệt tình ủng
hộ trong giới ôn hòa của đảng. Theo một quan sát khác, ông thắng với phiếu bầu
của người Mỹ gốc La tinh và cử tri đang còn dao động.
Với Trump, chỉ có các tác dụng đối nghịch, đảng Cộng hòa đã trở thành đảng
của những người theo đạo Thiên chúa da trắng. Hơn nữa, thái độ bất nhất của
Trump đã dẫn đến việc dân da trắng ở vùng ngoại ô chuyển sang ủng hộ Joe Biden.
Hiện nay, ngay cả DeSantis cũng phải đành chờ đợi kết quả của cuộc bầu cử
vòng hai ở tiểu bang Georgia, rồi mới xem có nên thảo luận đến chuyện song đấu
với Trump hay không.
Ảnh hưởng đến hệ thống chính trị
Trước cuộc bầu cử
giữa kỳ lần này, đã có vô số giới trí thức Mỹ và quốc tế cảnh báo, hệ thống dân
chủ của Mỹ đang cực kỳ lâm nguy. Lý do chính là vì Trump và những người ủng hộ
chủ trương làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại (MAGA) đã mang đến một tinh thần cực
đoan dân tuý hoá cho toàn xã hội Mỹ; biến động này làm xói mòn các chuẩn mực
cao quý của nền dân chủ Mỹ.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử đã mang lại một sinh khí mới, nó biểu hiện một bước
ngoặt là cử tri Mỹ đang quay trở lại các giá trị nền tảng của nền dân chủ.
Thái độ đầu phiếu của các cử tri Đảng Cộng hòa là một minh chứng, họ đã
không trao phiếu bầu của mình cho mọi ứng cử viên Đảng Cộng hòa theo một tinh
thần phe nhóm như nhau, ngược lại, đó là một quyết định sáng suốt của lý trí với
tinh thần phân biệt hợp lý.
Ví dụ như ở Georgia, nơi thống đốc đảng Cộng hòa và đối thủ của Trump,
Kemp được xác nhận là tại nhiệm, trong khi ứng cử viên Thượng viện Walker của
Trump, đã bị đánh bại ngay trong vòng đầu tiên và phải bước vào vòng hai.
Các cử tri đã phân biệt được giữa các ứng cử viên nào mà họ coi là có
năng lực và chính trực và người nào là cuồng nhiệt cuốn theo cơn lốc dân tuý.
Thái độ này có nghĩa là, cử tri Mỹ đang ý thức thực sự quay trở lại với truyền
thống cao đẹp trong nền dân chủ Mỹ.
Đáng ngạc nhiên hơn là sau khi kết quả cuộc bầu cử được công bố, khác hẳn
với cựu Tống thống Trump phủ nhận bầu cử và lo kiện cáo, một số đảng viên Cộng
hòa công khai thừa nhận sự thất bại và chúc mừng đối thủ, trong số này có cả
các ứng cử viên đã được Trump ủng hộ. Đây là một dấu hiệu cho thấy văn hóa
chính trị Mỹ đang bắt đầu sinh hoạt bình thường trở lại.
Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu lần này rất cao, chứng tỏ họ có nhận thức về
tình trạng lâm nguy của nền dân chủ. Nhìn chung, trong giai đoạn này, đó là một
tin vui khởi đầu cho hệ thống chính trị Mỹ. Dĩ nhiên chuyện hồi sinh dân chủ là
chuyện dài.
Những ai quan tâm theo dõi về bầu cử và nền dân chủ Mỹ phải còn cần nhiều
thời gian hơn để trả lời về các kết quả và ảnh hưởng quan trọng này.
No comments:
Post a Comment