Củng
cố quyền lực của Đảng, Tập Cận Bình khai thác niềm tự hào dân tộc
Thanh
Hà -
RFI
Đăng ngày: 02/07/2021 - 14:03
https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20210702-dang-cong-san-trung-quoc-tap-can-binh-dan-toc
“Make
America Great Again” đã đưa Donald Trump vào Nhà Trắng, liệu rằng khẩu hiệu
“Making China Great Again” có giúp chủ tịch Trung Quốc nắm quyền đến mãn
đời như Mao Trạch Đông và bảo vệ được vị thế của đảng Cộng Sản thêm một 100 năm
nữa hay không ?
https://s.rfi.fr/media/display/926dbdcc-db2a-11eb-88f4-005056bfb2b6/w:1280/p:16x9/000_9DN23R.webp
Hành khách tại ga
xe lửa Nam Thông, tỉnh Giang Tô, chụp ảnh lưu niệm với cờ Đảng Cộng Sản Trung
Quốc, mừng 100 tuổi ngày 01/07/2021. AFP - STR
Báo Anh, The Guardian trong ấn bản ngày
30/06/2021 lưu ý độc giả rằng nửa năm trước lễ hội tại Bắc Kinh đánh dấu 100
năm ngày thành lập đảng Cộng Sản Trung Quốc, chủ tịch kiêm tổng bí thư Tập Cận
Bình từng tuyên bố, thế giới có chao đảo thế nào đi chăng nữa, thì Trung Quốc vẫn
“bất bại”.
Phát biểu tại Trường Đảng hôm 11/01/2016, tức
5 ngày sau vụ tòa nhà Quốc Hội Mỹ, điện Capitol tại thủ đô Washington bị tấn
công, lãnh đạo Trung Quốc đã rất tự tin cho rằng : “chỉ cần nhìn vào cung
cách thiên hạ đối phó với đại dịch và hệ thống chính trị của thế giới” cũng
đủ để Bắc Kinh khẳng định rằng Trung Quốc “có thể làm tốt hơn thế (…) Thời
gian và lịch sử đang đứng về phía chúng ta (…) điều đó giải thích vì sao chúng
ta lại quyết tâm đến thế và đầy tự tin”.
Dưới một hình thức khác, thông điệp này đã được
lặp lại trong bài phát biểu trước toàn dân hôm 01/07/2021 từ quảng trường Thiên
An Môn, nơi mà năm 1949 Mao Trạch Đông đọc bản tuyên ngôn khai sinh ra nước Cộng
Hòa Nhân Dân Trung Hoa, khi ông Tập tuyên bố : “Thời kỳ mà người dân Trung
Quốc bị chà đạp, đau khổ, bị áp bức đã vĩnh viễn thuộc về quá khứ (…) nhân dân
Trung Quốc đã vùng lên” và sẽ đương đầu với tất cả mọi chủ nghĩa “bá quyền”.
Lãnh đạo số 1 Trung Quốc đã không quên nhắc đến
những thành quả kinh tế to lớn đưa nước này lên vị trí nền kinh tế thứ hai toàn
cầu ngày nay. Trung Quốc đã trở thành một quốc gia “có mức thịnh vượng trung
bình” : Đó là nhờ những “hy sinh to lớn của Đảng”. Đằng sau những
tuyên bố này đâu là dụng ý của ông Tập Cận Bình?
Cây bút xã luận của đài phát thanh Pháp France
Inter, nhà báo Pierre Haski từng làm việc nhiều năm tại Bắc Kinh ghi nhận :
Không phải mới đây mà từ trước đến giờ đảng Cộng Sản Trung Quốc liên tục tuyên
truyền rằng Đảng và đất nước chỉ là một. Điều đó cho phép nhiều thế hệ lãnh đạo
ở Bắc Kinh phủi tay mỗi khi đảng Cộng Sản Trung Quốc bị cộng đồng quốc tế chỉ
trích, thì Bắc Kinh coi đó là những lời chỉ trích mang tính “bài Trung Hoa”.
Ông Tập Cận Bình tiếp tục khai thác mạnh luận
điểm đó khi cho rằng mọi mưu đồ chia rẽ Đảng và nhân dân Trung Hoa đều thất bại
(….) hơn 95 triệu đảng viên đảng Cộng Sản Trung Quốc cũng như hơn 1,4 tỷ người
Trung Hoa sẽ không bao giờ chấp nhận “để bị chia rẽ”.
Nói cách khác, phải chăng ông Tập Cận Bình muốn
dùng sức mạnh tập thể để hù dọa thế giới ? Mục tiêu đầu tiên mà Bắc Kinh nhắm tới
là Hoa Kỳ. Ý đồ này càng lộ rõ hơn nữa khi trong bài phát biểu của lãnh đạo Trung
Quốc đề cập đến tính chính đáng của một “nước mạnh cần một đội quân hùng mạnh”
và do vậy cần “tăng tốc tiến trình hiện đại hóa hệ thống quốc phòng”.
Chiến lược này có còn hiệu quả nữa hay không ?
Trên đài truyền hình France 24 chuyên gia về Đông Bắc Á, Antoine Bondaz phân
tích : khơi dậy niềm tự hào dân tộc mới là trọng tâm cả bài diễn văn của ông Tập
Cận Bình vào lúc đảng Cộng Sản Trung Quốc kỷ niệm 100 năm. Các vế lý tưởng,
tinh thần cách mạng 100 năm trước đây gần như đã chìm vào quên lãng.
Bởi như nhà báo Pierre Haski ghi nhận : về thực
chất mô hình “xã hội chủ nghĩa với những nét đặc thù của Trung Quốc” giờ
đây khác xa với tư tưởng của Karl Marx xưa kia. Hơn thế nữa, Bắc Kinh ngày nay
đủ tự tin để khẳng định về một “mô hình Trung Quốc”. Trong mô hình đó mọi
tiếng nói bất đồng đều phải trả cái giá rất đắt. Điều đó từng được chứng minh
qua đợt thảm sát ở Thiên An Môn năm 1989, hay gần đây hơn là nguyện vọng tự do
của Hồng Kông…
Ông Tập Cận Bình biết rõ hơn ai hết, sự tồn tại
của đảng Cộng Sản tùy thuộc vào sức mạnh kinh tế của Trung Quốc. Cũng
chính phép lạ kinh tế đó đến nay mới chính là bức tường thành mà các nền dân chủ
phương Tây chưa vượt qua được trong cuộc “đọ sức” với Trung Quốc.
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN
QUAN
Trung
Quốc: Thế hệ trẻ ''dân tộc chủ nghĩa'' và vâng lời đảng Cộng Sản
Đảng
Cộng Sản Trung Quốc toàn trị trong thế công chống các nền dân chủ
.
Lãnh
đạo Trung Quốc Tập Cận Bình kích động tinh thần dân tộc
==================================================
.
Trung
Quốc : Tập Cận Bình muốn theo chân Mao đi vào lịch sử
Minh
Anh -
RFI
Đăng ngày: 02/07/2021 - 10:48
https://www.rfi.fr/vi/ch%C3%A2u-%C3%A1/20210702-trung-quoc-tap-can-binh-mao-trach-dong-lich-su
Thứ Năm, 01/07/2021, trong lễ kỷ niệm 100 năm ngày
thành lập đảng Cộng Sản Trung Quốc, Tập Cận Bình nhắc nhiều đến Mao Trạch Đông.
Kể từ khi lên cầm quyền, chủ tịch Trung Quốc đi theo di sản của « Người
Cầm Lái Vĩ Đại » đến mức đôi khi còn được đặt biệt danh « Người
Cầm Lái Vĩ Đại 2.0 ».
Đĩa in hình lãnh đạo
Trung Quốc Tập Cận Bình (T) và Mao Trạch Đông bày bán tại một cửa hàng bán đồ
lưu niệm gần quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh chụp ngày
01/03/2016. AP - Andy Wong
Hàng chục nghìn người tụ tập tại quảng trường
Thiên An Môn, 100 phát đại bác và một đội tiêm kích trên không, Trung Quốc mừng
đảng Cộng Sản 100 tuổi. Điểm nhấn của sự kiện là một tuần lễ hội. Đây cũng là
cơ hội để ông Tập Cận Bình khẳng định hơn nữa quyền lực của mình.
Trong suốt hơn một giờ, tổng bí thư đảng Cộng
Sản Trung Quốc, kiêm chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân, không ngớt lời ca tụng những
tiến bộ đạt được trong những năm qua khi nhấn mạnh rằng hàng trăm triệu người
đã thoát cảnh nghèo khổ.
Trong bài phát biểu nhấn mạnh đến chủ nghĩa
dân tộc, Tập Cận Bình tuyên bố, sau một thế kỷ kém phát triển và bị xâm lược,
« người dân Trung Quốc nay đã vùng lên » và xu hướng « hồi
sinh » của đất nước là « không thể đảo ngược được »,
đồng thời cảnh báo « những tên đế quốc » nào tìm cách đe dọa,
trấn áp hay chế ngự sự hồi sinh đó.
Tại buổi lễ hoành tráng này, Tập Cận Bình xuất
hiện trên ban công Tử Cấm Thành, và trong trang phục truyền thống mầu xám
« kiểu Mao Trạch Đông », ông không ngừng nhắc đến Mao Trạch
Đông, người lãnh đạo đất nước từ năm 1949 đến năm 1976.
Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình France 24, Mathieu Duchâtel,
giám đốc chương trình châu Á, Viện Montaigne, phân tích những điểm tương đồng
và khác biệt giữa hai nhân vật.
***
France 24 : Những điểm nào cho thấy Tập
Cận Bình tiếp tục đi con đường Mao Trạch Đông ?
Mathieu Duchâtel : Giống Mao Trạch Đông, Tập Cận Bình cũng muốn để lại dấu ấn trong lịch
sử. Lịch sử Cộng hòa Nhân dân ngày nay chính thức được chia thành ba thời kỳ.
Giai đoạn thứ nhất là thời kỳ cách mạng với Mao Trạch Đông, một giai đoạn dài
30 năm. Đó là thời kỳ « Trung Quốc nổi dậy » và chấm dứt cuộc nội chiến
và thời kỳ bán chủ nghĩa thực dân.
Tiếp đến là thời kỳ tăng trưởng kinh tế và tìm
kiếm sự phồn thịnh. Giai đoạn này tương ứng với thời kỳ của các cải cách do Đặng
Tiểu Bình khởi xướng. Đặng là nhân vật số một của đảng Cộng Sản Trung Quốc
(PCC) giai đoạn 1978 – 1992.
Về phần mình, Tập Cận Bình đặt nhiệm vụ
« tìm kiếm sức mạnh » lên hàng đầu trong lịch trình hành động của
mình. Sự phân chia thành ba thời kỳ này đặt ông ấy trong thế bộ ba với ba gương
mặt tiêu biểu : Mao Trạch Đông, Đặng Tiểu Bình và Tập Cận Bình.
Tư tưởng Mao, được Tập Cận Bình sử dụng như là
kim chỉ nam, đặc biệt thấy rõ nhân kỳ Đại hội Đảng lần thứ 19 năm 2017, còn thể
hiện rõ hơn là trong bài diễn văn ông phát biểu hôm thứ Năm 01/07. Chính vào thời
điểm đó mà tên của ông được đưa vào trong Điều lệ Đảng, một vinh dự chỉ có Mao
mới có được lúc sinh thời.
Những yếu tố về sự sùng bái cá nhân mà Tập Cận
Bình được hưởng ngày nay cũng sử dụng nhiều biểu tượng hình ảnh như thời Mao.
Việc dàn dựng các chương trình lễ kỷ niệm mừng 100 năm là một ví dụ điển hình.
Nhưng khác với Mao, Tập Cận Bình không tập hợp quần chúng. Chỉ có một sự vận động
nâng cao tư tưởng của Đảng và giáo dục tinh thần yêu nước, chứ không còn những
chiến dịch vận động quần chúng theo kiểu thời kỳ Cách Mạng Văn Hóa.
*
Đảng
Cộng Sản Trung Quốc của Tập Cận Bình có những điểm chung nào với đảng Cộng Sản
thời Mao Trạch Đông ?
Sau nhiều nỗ lực cải cách của Đặng Tiểu Bình
trong những năm 1980, Tập Cận Bình quay trở về với tư tưởng Lê-nin chính thống,
đặt kỷ luật nội bộ lên trên hết, và ông đã tiến hành một quá trình tái tập
trung quyền lực mạnh mẽ. Ngày nay, không ai còn nói về dân chủ trong nội bộ Đảng,
hay cân bằng giữa các phe phái nữa.
Hơn nữa, Đại Hội Đảng lần thứ 19 là một cột mốc
quan trọng. Ông ấy đã cho đưa vào Điều lệ Đảng : « Chính phủ, quân đội,
xã hội và trường học, Bắc, Nam, Đông, Tây : Đảng lãnh đạo tất cả ». Một
công thức của chính Mao Trạch Đông.
*
Trong
bài phát biểu, Tập Cận Bình không ngừng nhấn mạnh đến « chủ nghĩa dân tộc
Trung Hoa ». Phải chăng đó cũng là mong muốn nối dõi Mao ?
Người ta còn nhớ là Liên Xô từng phê phán Mao
Trạch Đông có tư tưởng dân tộc chủ nghĩa. Tập Cận Bình, ông ấy cũng vậy, chú trọng
nhiều vào việc huy động tinh thần yêu nước. Ông ấy dùng điều này để phục vụ cho
một dự án nhằm chứng minh sự ưu việt của mô hình xã hội chủ nghĩa theo kiểu
Trung Quốc so với các nền dân chủ tự do.
Tập Cận Bình muốn chứng tỏ rằng « chủ
nghĩa xã hội Trung Quốc sẽ chiến thắng ». Luận điệu của các quan chức
Trung Quốc nhắm vào các đối tác phương Tây liên tục nhấn mạnh sự bất lực của
phương Tây trong việc ngăn chặn dòng chảy lớn của lịch sử : đó là
« Trung Quốc sẽ trở thành cường quốc số một thế giới » và phương Tây phải
ý thức được những hệ quả - ngụ ý rằng không nên chống đối lại điều đó.
Nhưng cuộc cạnh tranh ý thức hệ được biến
thành mốt thời thượng, và ngày nay chỉ tập trung vào tính hiệu quả của các mô
hình quản trị nhằm xây dựng sức mạnh kinh tế. Nếu như Mao Trạch Đông trước đây
từng xuất khẩu Cách Mạng và tìm cách thống lĩnh phe xã hội chủ nghĩa, thì Tập Cận
Bình giờ có một cách tiếp cận toàn diện hơn cho cuộc cạnh tranh. Đó chính là cuộc
chiến tranh giành ảnh hưởng với các nền dân chủ phương Tây – trên thực tế chính
là với Hoa Kỳ.
*
Ngược
lại, hai nhân vật này đối lập với nhau ở điểm nào ?
Ngay cả khi các tham chiếu về chủ nghĩa Mác là
bất biến, chẳng hạn như trong việc chỉ trích mô hình dân chủ, và cho dù việc điều
hành Đảng là theo tư tưởng Lê-nin, Trung Quốc của Tập Cận Bình là một mô hình
chủ nghĩa tư bản Nhà nước.
Dự án của Tập Cận Bình dành cho Trung Quốc dựa
trên sự tăng trưởng kinh tế và cạnh tranh để trở thành cường quốc canh tân sáng
tạo nhất. Do vậy, ông ấy huy động mọi công cụ của chủ nghĩa tư bản, đặc biệt là
tài chính, và dựa vào một nền kinh tế toàn cầu hóa mà Mao Trạch Đông đã bác bỏ,
chỉ vì vấn đề ý thức hệ. Những dự án lớn hiện nay tại Trung Quốc cũng như tại
châu Âu là chuyển đổi xanh và số hóa nền kinh tế, trong một cuộc đua đổi mới để
tạo việc làm và tăng trưởng.
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN
QUAN
Đảng
Cộng Sản Trung Quốc toàn trị trong thế công chống các nền dân chủ
Đảng
Cộng Sản Trung Quốc, cỗ máy viết lại lịch sử
Đảng
Cộng Sản Trung Quốc : 100 tuổi và cuộc đấu đá nội bộ không ngơi nghỉ
No comments:
Post a Comment