Tập
Cận Bình - Vladimir Putin : Hợp tác đối phó với Biden hay là « nụ hôn thần chết
» ?
Thùy
Dương -
RFI
Đăng ngày: 29/07/2021 - 11:17
Trong những tuần gần đây, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận
Bình và tổng thống Nga Vladimir Putin không ngừng điện đàm với nhau. Điều gì
đang xảy ra? Đó có phải chỉ đơn giản là hệ quả của cuộc đối đầu ý thức hệ gay gắt
giữa Mỹ và hai nước Nga - Trung ? Sự xích lại gần nhau giữa Trung Quốc và
nước láng giềng khổng lồ Nga có vẻ rõ ràng, nhưng mọi chuyện lại không đơn giản
như vậy.
Chủ tịch Trung Quốc
Tập Cận Bình (T) và đồng nhiệm Nga Vladimir Putin tại điện Kremlin, Matxcơva,
ngày 08/05/2015. REUTERS/Sergei Karpukhin
Trên đây là nhận định của chuyên gia Trung Quốc
Pierre-Antoine Donnet trong bài viết đăng trên trang mạng châu Á The
Asialyst ngày 07/07/2021 : « Nga - Trung : Đối phó với Biden, những giới hạn
khi Tập và Putin xích lại gần nhau ». RFI giới
thiệu bài viết dưới dạng hỏi đáp.
*
Bắc Kinh và Matxcơva thời gian qua có
vẻ rất gắn bó với nhau ?
Mọi người đều biết cặp đôi nào cũng trải qua
thời kỳ tốt đẹp và những giai đoạn khó khăn. Quan hệ giữa cặp đôi Trung Quốc và
Nga cũng như vậy, đôi bên từng có những giai đoạn « yêu
thương » rồi « thù hằn». Nhìn vẻ bề ngoài thì trong thời
gian qua dường như cặp đôi Nga - Trung đang có « tình yêu cuồng
nhiệt ». Nhưng nếu tìm hiểu kỹ thì có thể thấy không chắc là như
vậy.
Vào ngày 28/06/2021, một tuyên bố chung giữa Bắc
Kinh và Matxcơva dường như đã làm sáng tỏ nhiều điều. Nga và Trung Quốc khẳng định
mong muốn tăng cường, củng cố sự hiểu biết lẫn nhau và thúc đẩy « một
trật tự quốc tế công bằng, chính đáng hơn và dân chủ hơn » nhằm
làm đối trọng với Hoa Kỳ và với sự tấn công ý thức hệ của Washington.
Gần đây, sau một hội nghị trực tuyến, chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình và tổng thống Nga Vladimir Putin đã bác bỏ việc hai nước
đang tìm cách tiến hành một cuộc chiến tranh lạnh mới và phủ nhận việc đôi bên
lập liên minh quân sự. Ngược lại, hai nhà lãnh đạo khẳng định quan hệ song
phương Nga - Trung đã trở nên « chín muồi hơn, ổn định hơn và vững
chắc hơn » và hai nước giờ đây đều là « đối tác ưu
tiên » của nhau.
*
Liệu
có phải Tập Cận Bình và Putin xích lại gần nhau vì Joe Biden ?
Cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến lần thứ hai giữa
hai nguyên thủ quốc gia Nga - Trung chỉ trong vòng vài tuần lễ và thông cáo rất
dài của họ rõ ràng là nhắm vào tổng thống Mỹ Joe Biden. Kể từ khi ông Biden chính thức nhậm chức tổng thống
Mỹ hồi tháng 01/2021, ưu tiên lớn nhất của nguyên thủ Mỹ là cuộc đối đầu chống
lại một nước Trung Quốc độc tài và xâm lăng.
Trước đó 2 tuần, tổng thống Nga Vladimir Putin
đã gặp đồng nhiệm Mỹ Joe Biden tại Genève, Thụy Sĩ, nhằm tìm kiếm một mối quan
hệ ổn định hơn cho Nga và Mỹ, và đặc biệt là để có thể tin tưởng lẫn nhau.
Nguyên thủ Mỹ Biden luôn nhớ rằng quan hệ giữa Bắc Kinh và Matxcơva ngày càng
trở nên chặt chẽ. Chúng ta đừng quên rằng, cách đó vài tuần, Joe Biden đã xem
Vladimir Putin là « kẻ sát nhân ».
Do đó, dù không nói ra, nhưng thông cáo Trung
- Nga là nhắm vào Washington : « Một số quốc gia sử dụng ý thức
hệ để vạch ra các lằn ranh, can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của các quốc
gia có chủ quyền, áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương và làm đảo lộn các
cơ sở pháp lý của hệ thống quan hệ quốc tế, bao gồm cả trong lĩnh vực kiểm soát
vũ khí. »
Thông cáo còn cho biết: « Thế giới
càng xáo động thì Trung Quốc và Nga càng phải củng cố, tăng cường quan hệ hợp
tác chiến lược ». Vẫn theo thông cáo chung, trước tình hình này,
đôi bên không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc phối hợp và hợp tác sâu rộng
hơn trong các lĩnh vực chính trị, an ninh, quân sự, kinh tế, năng lượng và công
nghệ. Mục tiêu của Matxcơva và Bắc Kinh là « bảo vệ lợi ích
chung » của hai nước trên trường quốc tế và « tiếp tục
chủ nghĩa đa phương đích thực » để bảo vệ thế cân bằng quốc tế.
Thông cáo chung của ông Tập và Putin còn nhấn mạnh : « Nước
Nga cần một Trung Quốc thịnh vượng và ổn định còn Trung Quốc cần một nước Nga
hùng mạnh và chiến thắng. Trung Quốc và Nga coi nhau như những đối tác ưu
tiên ».
*
Liệu
Nga và Trung Quốc có muốn kích động một cuộc xung đột vũ trang với Mỹ hay
không ?
Đối với Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc
tế tại Đại học Nhân Dân ở Bắc Kinh, được South China Morning Post trích dẫn, chừng
nào liên minh Tây phương do Hoa Kỳ dẫn đầu vẫn tham gia vào một cuộc đối đầu ngày
càng gay gắt nhắm vào Trung Quốc và Nga, thì hiển nhiên là hai quốc gia này
còn « cảm thấy có nhu cầu khẩn thiết về việc thắt chặt các mối
quan hệ vốn đã gần như là một liên minh […] Các mối liên kết này nhất định sẽ
còn được thắt chặt thêm nếu thế đối đầu Trung - Mỹ và Nga - Mỹ trở nên căng thẳng
hơn ».
Danil Bochkov, một
chuyên gia tại Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế, mà nhật báo Hồng Kông trích
dẫn, cũng có cùng nhận định. Ông khẳng định là trên thực tế, hiếm khi cụm
từ « các đối tác ưu tiên » xuất hiện trong các văn bản
chính thức, mặc dù các nhà lãnh đạo của hai quốc gia này có xu hướng coi quan hệ
đối tác chiến lược Nga-Trung như một ưu tiên đối với cả hai bên. Trong một cuộc
phỏng vấn được phát ngay trước thượng đỉnh Nga - Mỹ tại Genève, tổng thống Nga
Vladimir Putin thậm chí còn tiến xa tới mức bảo vệ chính sách của chính phủ
Trung Quốc nhắm vào người Hồi Giáo thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Chúng
ta nên nhớ là Tập Cận Bình và Putin đã gặp nhau hơn 25 lần và họ đều coi nhau
là « người bạn tốt nhất ». Mỹ
đã nhiều lần bày tỏ quan ngại, đặc biệt là về sự hợp tác quân sự và các cuộc tập
trận chung của Nga và Trung Quốc. Nhưng sẽ là liều lĩnh, mạo hiểm nếu tuyên bố
rằng sự hợp tác này có thể đi xa đến mức nhắm cụ thể vào Mỹ.
Đối với giáo sư Shi Yinhong, « sự
hợp tác quân sự này dường như là sự hỗ trợ của Nga đối với Trung Quốc về trang
thiết bị quân sự công nghệ cao. Nhưng tôi không nghĩ rằng Nga sẽ đề cao, khoe
khoang về các mối quan hệ quân sự chung với Trung Quốc để nhắm vào Đài Loan,
cũng như sự hỗ trợ quân sự của Trung Quốc để chống Ukraina. Trung Quốc và Nga
không muốn khiêu khích, kích động một cuộc xung đột vũ trang quy mô lớn với
liên minh phương Tây do Mỹ dẫn đầu ».
*
Quan
hệ Nga - Trung hiện giờ có gì căng thẳng ?
Theo giáo sư Artyom Lukin, cộng tác viên của Đại
học Viễn Đông Nga ở Matxcơva, quan hệ Matxcơva-Bắc Kinh cũng có những căng thẳng
liên quan đến sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc ở Trung Á. Giáo sư
Lukin nhận định : « Nhưng cho đến nay, những mối xung khắc
này chỉ có ý nghĩa ngoại biên trong mối quan hệ song phương của họ. Trong tương
lai gần, họ sẽ xích lại với nhau hơn là theo chiều ngược lại ».
Tuy nhiên, trọng lượng kinh tế của Nga không
thể sánh bằng Trung Quốc. Nga chỉ có GDP gần bằng nước Ý. Còn Trung Quốc có thể
trở thành cường quốc kinh tế lớn nhất với tổng GDP vượt Mỹ vào khoảng năm 2028,
theo các dự báo mà các kinh tế gia phương Tây cũng đồng ý kiến. Vì thế, Nga chỉ
như « tiểu đệ » của nước láng giềng Trung Quốc hùng
mạnh. Đó là lý do tại sao Vladimir Putin lo ngại rằng một ngày nào đó Tập Cận
Bình sẽ trao cho ông « nụ hôn của thần chết ».
*****
CÁC NỘI DUNG LIÊN
QUAN
Nga
- Trung tái khẳng định hợp tác trước thềm chuyển giao quyền lực ở Mỹ
Lục
đục trong quan hệ Nga - Trung
====================================================
.
Mỹ
- Nga tiếp tục đối thoại chiến lược tại Genève
Thanh
Phương -
RFI
Đăng ngày: 29/07/2021 - 11:53
Hôm qua, 28/07/2021, các nhà ngoại giao Hoa Kỳ và
Nga đã gặp nhau tại Genève để tiếp tục cuộc « đối thoại chiến lược »
do tổng thống Joe Biden và tổng thống Vladimir Putin khởi động nhằm ổn định
quan hệ song phương, vốn đã xấu đi rất nhiều trong thời gian gần đây.
Thứ trưởng Ngoại
Giao Mỹ Wendy Sherman (T) và đồng nhiệm Nga Sergueï Riabkov tại trụ sở phái
đoàn Ngoại Giao Mỹ tại Genève, ngày 28/07/2021. REUTERS - HANDOUT
Theo hãng tin AFP, cuộc họp giữa phái đoàn Mỹ,
đứng đầu là thứ trưởng Ngoại Giao Wendy Sherman và phái đoàn Nga, đứng đầu là
thứ trưởng Ngoại Giao Serguei Riabkov, là một cuộc họp kín. Trong một thông
cáo, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Ned Price cho biết cuộc thảo luận tại
Genève giữa 2 phái đoàn đã diễn ra rất « chuyên nghiệp và có thực
chất ». Về phần mình, bộ Ngoại Giao Nga đánh giá trong cuộc họp
Nga - Mỹ đã bàn thảo « rất nhiều chi tiết » về cách
thức mà hai bên sẽ làm để duy trì ổn định chiến lược, kiểm soát vũ khí và giảm
thiểu các nguy cơ.
Cuộc họp tại Génève diễn ra bối cảnh hai nước
đang căng thẳng về nhiều mặt. Hoa Kỳ đã dọa thi hành các biện pháp trừng phạt nếu
Matxcơva không chặn đứng các vụ tấn công tin tặc mà theo chính phủ Mỹ phần lớn
là xuất phát từ Nga. Cho tới nay, Matxcơva vẫn chối bỏ mọi trách nhiệm trong
các vụ tấn công tin tặc đó.
Hôm thứ Ba vừa qua, tổng thống Mỹ Biden thẳng
thừng tố cáo Nga đang một lần nữa tìm cách gây tác động lên các cuộc bầu cử giữa
kỳ ở Mỹ, giống như họ đã làm với cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016.
Trong cuộc họp thượng đỉnh cũng tại Genève hôm
16/06, lãnh đạo của hai cường quốc hạt nhân hàng đầu thế giới đã nhấn mạnh đến
sự cần thiết phải đối thoại với nhau, nhắc lại rằng ngay cả trong những lúc
căng thẳng nhất của thời chiến tranh lạnh, Matxcơva và Washington vẫn thảo luận
với nhau để ngăn ngừa những xung đột nghiêm trọng.
No comments:
Post a Comment