The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch
08/07/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/07/08/the-gioi-hom-nay-08-07-2021/
Các nhà lãnh đạo thế giới đồng loạt tố cáo vụ
ám sát tổng thống Haiti Jovenel Moïse. Tổng thống Joe Biden gọi vụ
giết người là “ghê tởm”, và cho biết Mỹ luôn “sẵn sàng hỗ trợ” đảm bảo an toàn
và an ninh cho quốc gia vùng Caribe này. Các nhà lãnh đạo Colombia và Anh cũng
đưa ra quan điểm tương tự. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres thì kêu gọi
người Haiti “giữ gìn trật tự hiến pháp” trước “hành động ghê tởm”.
Donald Trump đã
đệ đơn kiện tập thể chống lại Facebook, Twitter, YouTube và các CEO của họ với
cáo buộc kiểm duyệt. Cựu tổng thống Mỹ tuyên bố các công ty này là “tác nhân của
nhà nước” và do đó phải bị ràng buộc bởi Tu Chính án thứ Nhất, cấm chính phủ
can thiệp tự do ngôn luận. Các vụ kiện cũng yêu cầu tòa án bãi bỏ Mục 230 của Đạo
luật Khuôn phép Thông tin, theo đó các nền tảng không phải chịu trách nhiệm
pháp lý đối với nội dung do người dùng đăng.
Sau khi niêm yết trực tiếp trên Sàn Giao dịch
Chứng khoán London (LSE), Wise (trước đây là TransferWise) được định giá
8 tỷ bảng Anh (11 tỷ đô la) —một màn chào sân ấn tượng giúp họ trở thành công
ty công nghệ giá trị nhất trên LSE. Công ty này cung cấp dịch vụ chuyển tiền quốc
tế giá rẻ, và đã tránh hình thức IPO thông thường. Với vụ niêm yết thành công,
các hãng khác có thể sẽ muốn làm theo.
Iran nói với một cơ quan giám
sát hạt nhân toàn cầu rằng họ đã bắt đầu sản xuất kim loại uranium làm giàu để
làm nhiên liệu cho một lò phản ứng nghiên cứu. Nhưng các nước lo ngại số kim loại
này có thể bị dùng làm lõi cho một quả bom hạt nhân. Với hành động trên, Iran
đã đi ngược các điều khoản của thỏa thuận hạt nhân 2015. Mỹ, Anh, Pháp và Đức đều
bày tỏ lo ngại sự việc có thể làm hỏng các cuộc đàm phán khôi phục thỏa thuận.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi công bố
cuộc cải tổ nội các lớn nhất kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2014. Động thái
này là nhằm khôi phục danh tiếng của ông Modi, vốn bị tổn hại nặng nề vì cách
ông xử lý đại dịch covid-19. Trước đó 12 bộ trưởng đã từ chức, bao gồm bộ trưởng
y tế Harsh Vardhan.
Ever Given, chiếc tàu container bị
mắc kẹt trong kênh đào Suez hồi tháng 3, đã được thả sau khi chủ sở hữu và công
ty bảo hiểm đạt thỏa thuận với chính phủ Ai Cập. Theo đó, chủ tàu Shoei Kisen
Kaisha bồi thường 550 triệu đô la, mặc dù các điều khoản cuối cùng không được
công khai. Trước đó con tàu này bị mắc kẹt một tuần ở kênh đào Suez.
Sản lượng công nghiệp của Đức giảm 0,3%
trong tháng 5, chủ yếu do sản xuất hàng hóa tư liệu như máy móc và phương tiện
đi lại giảm. Trong đó thiếu hụt chất bán dẫn đặc biệt ảnh hưởng đến lĩnh vực ô
tô. Song sự thiếu hụt không hẳn là tin xấu cho tất cả mọi người. Samsung
Electronics của Hàn Quốc cho biết họ dự kiến lợi nhuận hoạt động quý hai tăng 53% do nhu cầu chip lên cao.
TIÊU
ĐIỂM
Vụ ám sát tổng thống
kéo Haiti chìm sâu hơn vào khủng hoảng
Đất nước Caribe bước vào những ngày bất ổn sau
khi Tổng thống Jovenel Moïse bị ám sát vào đầu giờ hôm qua. Những kẻ đột nhập
vào nhà và tấn công ông cùng vợ ở Port-au-Prince có lẽ là lính đánh thuê. Không
rõ ai thuê họ – khi mà ông Moïse có khá nhiều kẻ thù. Phe đối lập, những người
tuyên bố nhiệm kỳ của ông đáng lẽ đã kết thúc vào tháng 2, cáo buộc ông thiếu
năng lực, tham nhũng và tiếp tay cho vấn nạn băng đảng tham gia chính trị ở
Haiti. Và dĩ nhiên, có rất nhiều tin đồn về một màn nhúng tay của thế lực nước
ngoài.
Vụ ám sát sẽ càng gây bất ổn cho một quốc gia
vốn đang chìm trong bạo lực, khủng hoảng kinh tế và một vũng lầy chính trị.
Trong trường hợp không có tổng thống, thủ tướng Claude Joseph sẽ nắm quyền tạm
thời. Sau đó một thủ tướng mới sẽ tuyên thệ nhậm chức và thành lập chính phủ
vào cuối tuần. Tuy nhiên số phận của chính phủ mới đó và cuộc bầu cử tổng thống
dự kiến vào tháng 9 tới là không rõ ràng, một tình trạng chung của cả nước.
Mâu thuẫn giữa Ả Rập
Saudi và UAE chia rẽ OPEC
Tranh cãi giữa các đồng minh đã và đang gây
chia rẽ OPEC +. Nhìn chung tất cả đều đồng ý phải tăng sản lượng dầu, vì nhu cầu
đã vượt xa cung. Song UAE muốn điều chỉnh lại đường cơ sở vốn dùng để tính toán
các mục tiêu sản xuất, sau khi đã chi mạnh tay để tăng công suất. Trong khi đó Ả
Rập Saudi (và Nga) muốn giữ khuôn khổ cũ cho đến năm 2023.
Căng thẳng giữa Ả Rập Saudi và UAE, những đồng
minh thân cận trên danh nghĩa, đang ngày càng gia tăng. UAE rút lực lượng khỏi
Yemen vào năm 2019, khiến Ả Rập Saudi sa lầy vào một cuộc chiến tốn kém. Quan
điểm của hai nước đối với Israel, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ cũng khác biệt nhau. Và
giờ đây, Ả Rập Saudi muốn thách thức vị thế trung tâm kinh doanh trong khu vực
của UAE. Cụ thể, họ đã yêu cầu các công ty nước ngoài hoặc đặt trụ sở khu vực ở
Saudi, hoặc mất hợp đồng và bị loại trừ ưu đãi thuế quan cho hàng hóa sản xuất
tại các khu vực tự do – một phần quan trọng của nền kinh tế UAE. Cho dù có là đồng
minh hay không thì hai nước vẫn cạnh tranh gay gắt.
Cổ phiếu Didi rớt
mạnh sau khi chào sàn New York
Việc bổ sung cổ phiếu của Didi Global vào các
chỉ số toàn cầu của FTSE Russell vào ngày 8 tháng 7 lẽ ra là một tin tuyệt vời
cho các nhà đầu tư. Nhưng thay vào đó, một số người bây giờ có thể lo lắng rằng
công ty gọi xe Trung Quốc có thể là một lực cản đối với các chỉ số. Didi đã huy
động được 4,4 tỷ đô la tại New York vào ngày 30 tháng 6, nhưng trong vòng vài
ngày đã bị cơ quan quản lý mạng của Trung Quốc điều tra và bị loại khỏi các cửa
hàng ứng dụng Trung Quốc. Điều đó đã khiến cổ phiếu của công ty giảm khoảng 20%
vào ngày 6 tháng 7.
FTSE cho biết họ sẽ giữ nguyên kế hoạch ban đầu
là bổ sung Didi vào Chỉ số FTSE All-World Index, Chỉ số FTSE vốn hóa lớn toàn cầu,
và Chỉ số FTSE mới nổi. Tuy nhiên, họ cũng đưa ra một cảnh báo: nếu cổ phiếu của
công ty bị đình chỉ, họ sẽ tạm dừng và theo dõi tình hình. Đây có lẽ không phải
là cách người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Didi, Cheng Wei, hình dung về
tuần đầu tiên của công ty mình trên thị trường chứng khoán.
Khía cạnh chính trị
nhạy cảm của các tấm bản đồ
Các quốc gia có tranh chấp lãnh thổ rất nhạy cảm
về bản đồ. Ukraine đã sử dụng bộ trang phục bóng đá Euro 2020 của mình để đòi lại
Crimea do Nga chiếm đóng. Trong tháng này, Việt Nam đã yêu cầu Netflix loại bỏ
một bộ phim truyền hình về tình báo của Úc, trong đó có một bản đồ mô tả đường
lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông.
Ấn Độ đặc biệt nhạy cảm. Xuất bản bản đồ mà
không tuân thủ chính sách chính thức là bất hợp pháp. Nhưng không phải tất cả
các vi phạm đều bị xử lý giống nhau. Những vi phạm gần đây của BBC và WHO chỉ bị
khiển trách. Nhưng khi Twitter, một nền tảng truyền thông xã hội và là kẻ thù
hiện tại của chính phủ, gọi sai tên các địa điểm hoặc để người dùng chia sẻ các
bản đồ “không chính xác”, những sự việc như vậy sẽ bị điều tra như là các hành
vi tội phạm.
Ngay cả các chính trị gia cũng bị dính đón. Tuần
trước, một bản đồ được chia sẻ vào năm 2015 bởi Pushkar Singh Dhami, thủ hiến của
bang Uttarakhand, đã xuất hiện trở lại trên mạng. Nó thiếu phần lãnh thổ
Kashmir mà cả Ấn Độ và Pakistan đều tuyên bố chủ quyền. Nhưng không có cáo buộc
nào được đưa ra. Có lẽ đó là bởi vì nó hiển thị “Akhand Bharat” (phần đất bao gồm
Ấn độ trước khi bị chia tách thành 3 nước Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh), một
hoài niệm dân tộc chủ nghĩa của người Ấn Độ .
No comments:
Post a Comment