Việt
Nam chuẩn bị gì trước tốc độ già hóa dân số tăng nhanh?
RFA
16/04/2021
Nguyên nhân “già
hoá dân số”?
“Việt Nam là quốc gia có tốc độ già hóa dân số
nhanh nhất thế giới. Khoảng thời gian mà tỷ trọng người già tăng từ 7% lên 14%,
được dự báo kéo dài trong hai thập kỷ 2015 đến 2035.”
Đó là thông tin có trong báo cáo quốc gia ‘Việt
Nam một xã hội đang già hóa’... được công bố hôm 15/4/2021.
Liên quan vấn đề này, nhà nghiên cứu xã hội học,
Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương, hiện công tác tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt
Nam, hôm 16/4 đưa ra nhận định với RFA:
“Đúng là tốc độ già hóa dân số của Việt Nam tăng khá
nhanh. Chính vì nó nhanh như vậy nên việc đáp ứng lại từ phía quản lý nhà nước,
các chính sách hỗ trợ của nhà nước thì nó cũng chưa đáp ứng kịp. Còn hỗ trợ từ
phía gia đình và xã hội thì lại lỏng lẻo, theo xu hướng Phương Tây hóa, trước
đây thì theo truyền thống trọng người già ‘tam đại đồng đường’ ... nhưng ngày
nay lại có xu hướng hạt nhân hóa, con cái ra ở riêng, chính vì vậy những hỗ trợ
của con cái cho cha mẹ nhiều, thì hiện nay dựa vào những hỗ trợ từ ngoài xã hội
như người giúp việc...”
Tuy nhiên theo Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương, đối với
những người già sống trong những gia đình có mức thu nhập thấp hoặc theo diện
gia đình khó khăn thì việc nhận được phụ giúp từ con cái để thuê người ngoài
chăm sóc là rất khó. Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương nêu thực tế về vấn đề chăm sóc y
tế cho người già tại Việt Nam:
“Về chăm sóc y tế cho người già thì dù bảo hiểm y tế
cũng đã phát triển, nhưng chúng ta cũng phải thừa nhận dịch vụ y tế theo bảo hiểm
không được tốt nếu đi theo dịch vụ mà mình tự chi trả. Thành thử những người
già theo bảo hiểm y tế chỉ được hưởng dịch vụ cơ bản. Đây là những khó khăn của
người thu nhập trung bình thấp, các chuyên gia cũng đã nói rồi, chắc là trong
tương lai sẽ có nhiều giải pháp hơn nữa.”
Theo Bộ Y tế Việt Nam, nếu như các quốc gia
phát triển mất một thế kỷ hoặc hàng thập kỷ để chuyển từ giai đoạn già hóa dân
số 7% sang dân số già 14% như Pháp 115 năm, Thụy Điển 85 năm, Australia 73 năm,
Mỹ 69 năm… thì Việt Nam chỉ có 20 năm.
Với tốc độc già hóa dân số tăng nhanh như vậy,
các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần phát triển dịch vụ chăm sóc xã hội, cũng
như có cơ chế phối hợp công-tư trong cung cấp dịch vụ chăm sóc người cao tuổi...
Tiến sĩ Trịnh Hòa Bình, Phó Tổng thư ký Viện Xã
hội học, khi trả lời RFA vào tháng 10 năm 2020 đã từng nhận định rằng những giải
pháp mà chính phủ Việt Nam đưa ra để đối phó già hóa dân số chưa hoàn toàn tích
cực, ông nói:
“Các nhà quản trị đất nước cũng đã thấy rồi, đã chuẩn
bị để thích ứng, dù những giải pháp không hẳn là tích cực, chẳng hạn như chuẩn
bị cho người cao tuổi không chỉ là lực lượng trí tuệ của cộng đồng mà còn tiếp
tục là lực lượng sản xuất. Bằng chứng là đang tìm cách kéo dãn tuổi nghỉ hưu.
Chuẩn bị kịch bản tái thiết kinh tế để thích ứng với tình hình đó, phải có những
hoạt động cấp tốc, tập trung tối đa, như để giảm dân số già thì tích cực đào tạo
cho người lao động, tích cực chuyển đổi cơ cấu việc làm cho toàn xã hội…”
Mặt khác, theo một số chuyên gia nhìn nhận thì
ngoài các lý do vừa nêu ở trên ra, một trong những nguyên nhân khác khiến tỷ lệ
người già tăng vọt là do tuổi thọ trung bình của người Việt đã tăng từ 60 tuổi
vào năm 1970 lên hơn 76,6 tuổi như hiện nay. Ngoài ra, còn có nguyên nhân khác
phải kể đến nữa đó là tỷ lệ sinh giảm.
Ảnh minh họa: Người
thợ hớt tóc cao tuổi vẫn còn làm việc tại Hà Nội. AFP .
Lương hưu có cũng
như không?
Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa
dân số từ năm 2011, tính đến nay đã hơn 10 năm, trên thực tế hiện nay, người
cao tuổi về hưu ở Việt Nam có được hỗ trợ gì từ chính phủ hay không? RFA hôm
16/4 liên lạc một người dân ở Sài Gòn và được ông cho biết qua thực tế tại gia
đình mình. Ông chia sẻ:
“Trợ cấp của chính phủ như tiền già trên 80 tuổi thì
được ba trăm mấy chục ngàn một tháng, ngoài ra còn có bảo hiểm y tế miễm phí,
không phải trả gì hết. Tất nhiên những yêu cầu riêng thì mình phải trả, còn tiền
thuốc bình dân hay nằm viện bình dân theo kiểu chung phòng, chung giường thì miễn
phí. Những thuốc mạnh thì mình phải tự mua.”
Một ý kiến khác cũng được chúng tôi cập nhật
trong nội dung này đó là thông tin thực tế từ một cán bộ đã nghỉ hưu ở Hà Nội,
ông cho biết:
“Có chăm sóc gì đâu, nếu là về hưu thì được 100% bảo
hiểm y tế, nhưng bảo hiểm y tế Việt Nam thì chỉ phát đơn thuốc theo bảo hiểm
thôi. Nhưng bị các bệnh hiểm nghèo thì hầu như phải mua thuốc ở ngoài hết, chả
có gì ưu tiên cả. Ngoài ra ở Hà Nội thì người trên 60 tuổi được đi xe buýt miễn
phí trong 5 năm… nhưng già rồi đi đâu mà miễn phí…”
Mới đây, khi đề cập đến vấn đề này, Phó Giáo
sư Nguyễn Tuấn Anh - Phó khoa Xã hội học - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Hà Nội nêu rằng, vấn đề đáng lo ngại nhất với tình trạng già hóa dân số ở Việt
Nam là hiện phần lớn người cao tuổi đang phải làm việc để tạo thu nhập. Con số
ông đưa ra cụ thể là gần 46% người từ 60 đến 64 tuổi, gần 30% người từ 70 đến
79 tuổi và 10% người hơn 80 tuổi vẫn phải lao động để kiếm sống.
Trong khi đó, theo số liệu của Bộ Lao động-
Thương binh và Xã hội năm 2019, trong số 13,4 triệu người cao tuổi thì chỉ có
23,5% được hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng từ nhà nước. Và,
64,4% người cao tuổi không có lương hưu và trợ cấp, phải sống dựa vào con cháu
hoặc phải tiếp tục lao động để mưu sinh.
Nhắc đến những số liệu vừa thống kê trên, Tiến
sĩ Phạm Quỳnh Hương, đưa ra kỳ vọng:
“Hiện nay các chuyên gia cũng đã dự đoán được mức độ
tăng tuổi thọ của người già, cũng như những dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của người
già thì cũng tăng. Cũng đã có nhiều nghiên cứu chi tiết, tôi hy vọng trong
tương lai những chính sách của Việt Nam để hỗ trợ người già sẽ được cải thiện
đáng kể. Tất nhiên không thể so với các nước phát triển, nhưng điều kiện cho
người già, đặc biệt những người thu nhập trung bình thấp, thì tôi tin sẽ được cải
thiện ở một mức độ nào đấy tương xứng với sự phát triển của nền kinh tế.”
Cũng theo Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương, để chuẩn bị
đối phó những thách thức và hệ lụy liên quan dân số già, Việt Nam cần học kinh
nghiệm của các nước đi trước. Trong đó phải đặc biệt quan tâm đến các quỹ như bảo
trợ xã hội, quỹ lương hưu cho người già, quỹ chăm sóc người già, nhà dưỡng lão…
-----------------------------------------------
Tin, bài liên quan
·
Yếu
tố dân số trong chiến lược phát triển
·
Nếu
sinh đủ hai con trước 35 tuổi, phụ nữ sẽ được thưởng
·
Việt
Nam có 33 tỉnh, thành kinh tế khó khăn nhưng tỷ lệ sinh con cao
·
Việt
Nam sẽ có dân số 107 triệu người sau 24 năm nữa?
·
Việt
Nam thiếu hụt hơn 40.000 trẻ sơ sinh gái mỗi năm
·
Thách
thức lão hóa trước khi kịp giàu lên đối với dân số Việt Nam
·
Việt
Nam là quốc gia đông dân thứ 15 thế giới
·
Chính
phủ: Dân số Việt Nam sẽ tăng lên 104 triệu vào năm 2030
·
Dân
số già: gánh nặng kinh tế & an sinh xã hội
·
TP
Hồ Chí Minh có số dân đông nhất cả nước
No comments:
Post a Comment