Hoàng Mai
24/11/2018
Không phải ngẫu nhiên mà cuộc họp thượng đỉnh của Diễn
đàn các nước dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu (CVF) –– một trong những
cuộc họp quan trọng nhất trước thềm Hội nghị Biến Đổi Khí Hậu (BĐKH) của
Liên Hiệp Quốc (COP24) –– lại diễn ra trực tuyến. Đúng theo cam kết làm mọi
cách để hạn chế lượng khí thải carbon, bà Hilda Heine, Tổng Thống Cộng hòa Quốc đảo Marshall, Chủ
Tịch CVF năm nay, bạo dạn đưa ra ý tưởng mới để “mọi người sẽ không phải
bay từ nơi này qua nơi khác, góp phần hạn chế phát thải cacbon”, theo lời phỏng
vấn của báo Tuổi Trẻ.
Chỉ một hành động nhỏ, bà Heine đã cho thấy rằng, nếu
dám sáng tạo và áp dụng công nghệ của thế kỷ 21, việc bảo vệ môi trường không
phải là điều không thể.
Cộng hòa Quốc đảo Marshall, đất nước của bà, là một
quốc đảo với số dân chỉ vào tầm 50.000 người, tức 1 phần trăm dân số của
Singapore. Khơi khơi giữa lòng Thái Bình Dương, cách xa đất liền khoản 5.000
cây số, người dân Marshall sống chủ yếu dựa vào thiên nhiên và ngành dịch vụ du
lịch. Số tiền viện trợ từ nước ngoài, đặc biệt là Mỹ, chiếm gần 60% tổng sản lượng
GDP.
Nhỏ bé thế nhưng Marshall không ngừng ngại cất tiếng
nói và đảm nhiệm vai trò lãnh đạo trong những cuộc thương thảo quốc tế liên
quan đến vấn đề BĐKH –– một vấn đề ảnh hưởng lớn đến việc sinh tồn của người
dân trên đảo. Tại cuộc họp trực tuyến của CVF, Marshall chính thức công bố Cam
kết đóng góp do quốc gia tự xác định (NDC) trong khuôn khổ thoả thuận chung
Paris, là quốc gia đầu tiên trên thế giới công bố cam kết của mình. Đó là ngay
cả khi chính quyền Mỹ, trên danh nghĩa là quốc gia bảo trợ Marshall, đã đưa ra
quyết định rút lui khỏi thoả thuận do những bất lợi cho kinh tế Mỹ.
Đến năm 2030, quốc gia nhỏ bé này vẫn quyết tâm giảm
lượng khí thải nhà kính ít nhất 45% so với mức thải năm 2010, hướng tới mục
tiêu không còn khí thải vào năm 2050. Marshall đồng thời cũng là một trong những
quốc đảo đầu tiên công bố một chiến lược chống BĐKH cụ thể với mục tiêu hàng
năm cho từng địa bàn trên lãnh thổ.
Nhìn lại Việt Nam, một trong những quốc gia mang tên
thành lập CVF––hiện tại, Việt Nam chỉ mới dừng đến mức cam kết giảm nhiều nhất
25% lượng khí thải đến năm 2030. Và đây còn là một cam kết “có điều kiện”, tức
phụ thuộc vào việc Việt Nam có nhận được số tiền viện trợ từ nước ngoài như yêu
cầu hay không.
Đã đến lúc chính phủ Việt Nam cần có trách nhiệm hơn
với đời sống người dân trên chính mảnh đất của mình. Từ người dân đô thị ngột
ngạt luôn phải đeo khẩu trang ngoài đường, đến người làm nông trên ruộng bậc
thang chờ ngày hạn hán trôi qua, không ai có thể phủ nhận ảnh hưởng của BĐKH là có thật và đang ngày một
nghiêm trọng. Theo thông tin của bộ Tài Nguyên & Môi Trường (TN&MT)
báo cáo cho CVF, tổng cộng 81.000 người dân phải rời bỏ nhà cửa chuyển đi nơi
khác do thiên tai, lũ lụt năm 2016. Thêm vào đấy, 83 trên 100.000 người tử vong
do ảnh hưởng chất thải trong không khí, và 0.2 trên 100.000 người tử vong do
tác động trực tiếp của BĐKH. Dù không phải là một quốc đảo, Việt Nam với 3000
km đường bờ biển có khả năng mất đất cao do ngập lụt, với 20% diện tích TP.HCM
được tiên đoán sẽ chìm dưới mặt biển trước năm cuối thế kỷ này.
Vào tháng trước, Báo Cáo Đặc Biệt của Ủy ban Liên
chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) được chính thức công bố, với kết luận rằng
thế giới còn 12 năm để
hành động trước khi quá trễ. Nếu muốn đạt được mục tiêu hạn chế biến đổi
nhiệt độ trung bình trong khoản 1,5 độ C, tất cả các nước cần cắt giảm lượng khí
thải, hướng tới việc loại bỏ hoàn toàn khí carbon vào năm 2050.
Ngày 27/6, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã
có dịp tiếp bà Hilda Heine tại hội nghị GEF6 được tổ chức tại Đà Nẵng. Theo
thông tin từ Bộ TN&MT, thủ tướng cam kết tham dự cuộc họp thượng đỉnh trực
tuyến của CVF, cùng các quốc gia chịu ảnh hưởng nhiều nhất nhận trách nhiệm tự
hành động vì tương lai của mình.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp bà Hilda Heine, Tổng
thống Cộng hòa Quần đảo Marshall. Ảnh: TTXVN
Vậy kết quả của cuộc trao đổi này là gì?
Hiện tại, Việt Nam vẫn đang giữ kế hoạch xây thêm 16
dự án nhà máy nhiệt than BOT, nâng lượng điện sản xuất bằng than lên 50% tổng
điện năng đến cuối năm 2020, theo Sơ Đồ Tổng Quy Hoạch Điện VII. Một số nhà máy
như Long An-II dự định xây ngay gần khu đô thị lớn, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến
sức khoẻ của người dân, gây ra các bệnh viêm đường hô hấp. Lý do đưa ra luôn là
nhiệt điện than rẻ và phù hợp hơn với một quốc gia đang phát triển, trong khi sự
thật Việt Nam đang phải nhập than từ Trung Quốc với giá trên đà tăng mạnh, mỗi
năm lỗ hơn 1 tỷ đô la Mỹ, theo Viện Phân tích Tài chính và
Kinh tế Năng lượng (IEEFA).
Khi đến dự GEF tại Việt Nam, bà Heine đã đại diện khổi
các quốc gia CVF đưa ra thông điệp tới nước ta: “Việt Nam là một trong những
thành viên sáng lập CVF, với vai trò rất quan trọng là quốc gia dẫn đầu trong
các nền kinh tế có mức thu nhập trung bình ở Đông Nam Á. Những gì Việt Nam nói
và làm sẽ ảnh hưởng tới cả khu vực. Sự ủng hộ và đoàn kết của Việt Nam với các
nước CVF rất quan trọng đối với sự thành công của khối”.
Chúng ta cần phải mạnh dạn nhận lấy trách nhiệm này.
Nếu một quốc đảo với 50.000 người có thể đứng ra dẫn đầu các nước chịu ảnh hưởng
BĐKH trong các cuộc đàm phán quốc tế, không có lý do gì Việt Nam lo mình “thấp
cổ bé họng”, chỉ ngồi chờ viện trợ từ các nước phát triển.
No comments:
Post a Comment