Ngày 17-11-2020 (GMT
+7)
https://thenewviet.com/trump-va-%E2%80%9Cfour-more-years%E2%80%9D%E2%80%A6.html
Những ngày hậu bầu
cử 3-11, ông Joe Biden luôn bình tĩnh cho biết mình sẽ đợi các phương tiện
truyền thông tin cậy đưa tin ai chiến thắng, như nước Mỹ từng làm như vậy
trong hơn 100 năm. Khi có người được giới truyền thông tuyên bố thắng
cuộc, kẻ thua cuộc có tư cách thường có tinh thần thượng võ và luôn sẵn
sàng giúp người thắng cuộc tiếp nhận việc chuyển giao quyền lực để có
thể xử lý ngay công việc của đất nước, gìn giữ tính vẹn toàn của
nền dân chủ Mỹ.
Riêng Trump và người
của ông, lại bắt nước Mỹ làm con tin, bới lông tìm vết, tạo chứng
cứ giả, tung tin bịp đổ tội, cáo buộc, và than vãn. Người
ta cho rằng lý do chính ông làm thế là để người ủng hộ vẫn coi
hình tượng Trump là người hùng, không bao giờ thua, chỉ có gian lận
mới có thể hạ gục ông. Với thế đứng đó, ông sẽ được hưởng nhiều lợi
ích từ những “fan-cứng” sau khi rời Tòa Bạch Ốc, chẳng hạn thành lập
đài truyền thông bộn tiền hoặc những cuộc gây quỹ bộn bạc. Cũng có
thể điều này giúp ông điều đình để tránh tội. Những hành động này
phù hợp với con người kinh doanh của Trump, một người có thể sử
dụng mọi chiêu đường phố để đạt được điều tốt nhất cho bản thân.
Những gì xảy ra trong nhiều ngày qua, đưa ra phần nào bức hình đó,
khi ông một mặt tuyên bố thắng cử, một mặt ép không cho đối thủ mình
làm như vậy, dù sự thật luôn ngược lại những lời nói của ông.
Ngày 3 tháng 11 - Ngày bầu cử Tổng thống.
2 giờ sáng ngày 4 tháng 11 - Trump tuyên bố "chúng
tôi đã thắng cuộc bầu cử này", đồng thời kêu gọi dừng kiểm phiếu, vì đảng
Dân chủ sẽ đánh cắp cuộc bầu cử ở những nơi ông đang thắng, trong khi lại kêu
gọi đếm phiếu tiếp ở những nơi ông thua, như Arizona. Nhiều người ủng
hộ Trump hùa theo, nói là phải ngừng kiểm phiếu; trừ Arizona, nơi Trump
đang thua thảm thì họ biểu tình bắt đếm phiếu tiếp.
Ngày 6 tháng 11 Trump tweet: “Joe Biden
không nên tuyên bố thắng cử Tổng thống một cách sai lầm. Tôi cũng có thể
đưa ra điều đó". Trump "quên" rằng ông
đã tuyên bố thắng cử hai ngày trước đó, ngày 4 tháng 11.
Ngày 7 tháng 11, Trump tuyên
bố ông đã thắng cuộc bầu cử năm 2020, "rất nhiều phiếu", chỉ vài
giờ sau khi kêu gọi ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden
đừng tuyên bố chiến thắng "một cách sai lầm".
Cũng trong ngày 7 tháng
11, Biden tiếp
tục giữ bình tĩnh và khuyên mọi người nên kiên nhẫn chờ kết quả.
Biden tin rằng cuối cùng ông sẽ thắng.
Trưa ngày 7 tháng 11, các cơ quan truyền thông hàng đầu, NBC,
CBS, ABC, CNN, AP, Fox News, MSNBC, dự
đoán Biden chiến thắng sau khi họ dự phóng (project) Pensylvania với 20 cử
tri đoàn thuộc về ông.
Ngày 16 tháng 11, Trump
lại tuyên bố ông đã thắng, trên… tweet. Twitter phải gắn thẻ cảnh báo.
Kết quả cuối cùng: Joe Biden giành được 306 đại cử tri đoàn
và Trump 232, tương tự kết quả năm 2016, khi Trump
và Kellyane Conway gọi là một chiến thắng long trời lở đất, dù lúc đó
Trump thua Clinton gần ba triệu phiếu phổ thông. Năm nay, Trump thua Biden
hơn 5,67 triệu phiếu.
2020 US election results
https://www.google.com/search?q=election+results+%23election2020
Cho đến nay, 12 ngày sau ngày bầu cử, nhiều vụ kiện của Trump đã không đi đến
đâu. Chúng đều vô căn cứ hoặc số phiếu chênh lệch quá ít để thay đổi được
chiến thắng "long trời lở đất" của Biden, theo cách nói của Trump
năm 2016. Biden thắng nhiều tiểu bang thiết yếu; do vậy, dù có kiện
được một, Trump vẫn thua nơi khác. Tin giả máy chủ
Dominion gian lận phiếu của Trump, giống như các cáo buộc “bầu
cử giả mạo” khác, đã tan rã. Quan
chức trong bộ máy bầu cử quốc gia tuyên bố không có gian lận và cuộc bầu cử
thậm chí được đánh giá là an toàn nhất trong lịch sử. Các vụ kiện bầu
cử dần bị tòa quẳng ra, rút
lại, hoặc các
luật sư rút khỏi vụ kiện, vì họ sợ kiện cáo không có cơ sở, mất thanh
danh cá nhân, mà vẫn chẳng ăn thua gì. Đối với Joe Biden và những cử tri ủng
hộ ông, đó là điều tốt. Nhưng với “fan-cứng” của Trump, kiện cáo là
ngọn dầu nuôi hy vọng. Tuy nhiên, hy vọng rất le lói. Giờ đây, nhiều
thành viên lãnh đạo của Cộng hòa khắp nước cũng bắt đầu lên
tiếng để cuộc chuyển tiếp cho Tổng thống tân cử Joe Biden diễn ra
trong trật tự.
Trưa 20 tháng 1 năm 2021, theo Tu Chính Án 20 của Hiến pháp, Phủ
Tổng thống, bất kể Trump làm gì, sẽ thuộc về Tân Tổng thống Joseph
Robinette Biden Jr. “Fan-cứng” của Trump có thế giới riêng của họ, và
trong đó, Trump chắc hẳn vẫn tiếp tục là "tổng thống". Nhà kinh
doanh Trump, dù mất rất nhiều cử tri Cộng hòa chân chính thoát khỏi
ảo tưởng, lúc đó cũng có thể tự an ủi vớt vát được nhiều người ủng
hộ trung thành, đi theo mình, dù ông dẫn họ đến nơi nào. “Four more years”
hoặc thậm chí lâu hơn…
Nov
16, 2020, Nam California
----------------------------------------------
XEM LẠI
Zanny
Minton Beddoes - The Economist
Người dịch: Ren Dinh
19/11/2020
https://www.the-interpreter.org/post/thoi-co-sau-khung-hoang
Translated from The
Economist article After the crisis, opportunity
Zanny Minton Beddoes, ngày 17 tháng 11, 2020
Có những năm tháng để lại
dấu ấn lịch sử sâu đậm. Thường đó là thời hậu chiến hoặc giai đoạn khởi đầu một
cách mạng chấm dứt một thời kỳ và mở ra một thời đại mới. Năm 2020 sẽ là ngoại
lệ. Trận thua của Donald Trump đánh dấu hồi kết cho một trong những nhiệm kỳ tổng
thống chia rẽ và tổn thất sâu sắc nhất trong lịch sử nước Mỹ. Cơn đại dịch trăm
năm mới có một lần đã giúp xã hội và kinh tế có cơ hội được tái lập toàn bộ như
thời đại Tiến bộ ngày xưa. Câu hỏi lớn dành cho năm 2021 chính là: liệu các
chính trị gia có đủ táo bạo để nắm lấy cơ hội này?
Joe Biden
Những thế lực nào sẽ định
hướng thế giới hậu covid, hậu Trump?
Có những năm tháng để lại
dấu ấn lịch sử sâu đậm. Thường đó là thời hậu chiến hoặc giai đoạn khởi đầu một
cách mạng chấm dứt một thời kỳ và mở ra một thời đại mới. Năm 2020 sẽ là ngoại
lệ. Trận thua của Donald Trump đánh dấu hồi kết cho một trong những nhiệm kỳ tổng
thống chia rẽ và tổn thất sâu sắc nhất trong lịch sử nước Mỹ. Cơn đại dịch trăm
năm mới có một lần đã giúp xã hội và kinh tế có cơ hội được tái lập toàn bộ như
thời đại Tiến bộ ngày xưa. Câu hỏi lớn dành cho năm 2021 chính là: liệu các
chính trị gia có đủ táo bạo để nắm lấy cơ hội này?
Covid-19 không chỉ đánh gục
nền kinh tế toàn cầu. Cơn đại dịch còn tác động đến quỹ đạo của ba thế lực lớn
đang định hình thế giới hiện đại. Sự toàn cầu hoá đã bị cắt cụt. Cuộc cách mạng
kỹ thuật số đang lớn mạnh vùn vụt. Và mối thù hằn địa chính trị giữa Mỹ và
Trung Quốc đang căng thẳng hơn. Đồng thời, đại dịch cũng làm tệ hơn một trong
những vấn nạn lớn nhất hiện nay: sự bất bình đẳng. Nó cho ta thấy hậu quả của
việc thiếu chuẩn bị cho một tai hoạ ảnh hưởng lớn đang cận kề, qua đó khiến nhiều
người phải chú tâm hơn đến đại thiên tai không thể tránh khỏi trong thế kỷ tới:
biến đổi khí hậu. Tất cả đều cho thấy chúng ta không thể quay lại một thế giới
tiền covid được nữa.
Điều này sẽ chưa quá rõ
ràng vào đầu năm mới. Khi làn sóng dịch thứ hai đổ bộ, nhiều nước sẽ tập trung
kiềm chế virus. Khi năm mới bắt đầu, vaccine sẽ bắt đầu ló dạng, nhưng chưa được
phân phát rộng rãi. Phải sang năm 2021 vài tháng và vaccine bắt đầu được lưu
hành, ta mới thấy rõ ràng những gì đã biến đổi mãi mãi.
Và sẽ có rất nhiều biến đổi,
đặc biệt là ở phương Tây. Thế giới hậu covid sẽ sử dụng điện tử thường xuyên
hơn rất nhiều. Từ làm việc từ xa tới bán hàng trực tuyến, đại dịch đã nén hàng
chục năm biến đổi xuống còn vài tháng, thay đổi sâu sắc cách con người sinh sống,
mua bán, và làm việc. Những kẻ được lợi từ cuộc đọ sức tàn phá sáng tạo gồm có
những gã khổng lồ công nghệ (lợi nhuận và cổ phiếu của họ tăng vọt) và những
công ty lớn nói chung (đã thu thập được một kho báu dữ liệu to lớn và lượng vốn
đầu tư khổng lồ để đầu tư vào chuyển đổi kỹ thuật số). Những thành phố lớn sẽ
phải tái tạo bản thân. Đóng cửa hàng loạt là không thể tránh khỏi, đặc biệt là
với các doanh nghiệp nhỏ và trong lĩnh vực bán lẻ, du lịch, và hiếu khách.
Dù quá trình toàn cầu hoá
vẫn sẽ xoay quanh trao đổi hàng hóa xuyên biên giới, người dân sẽ đi lại ít
hơn. Những quốc gia châu Á khống chế dịch hiệu quả nhất cũng là những quốc gia
đóng biên giới nghiêm ngặt nhất. Trải nghiệm của họ sẽ tác động lớn lên chính
sách của những nước khác. Hạn chế biên giới và lệnh cách ly vẫn sẽ được thực
thi lâu dài sau khi số ca nhiễm Covid-19 giảm. Và ngay cả sau khi ngành du lịch
hoạt động trở lại, việc di cư vẫn sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Điều này sẽ ảnh hưởng
tới tương lai của những đất nước nghèo dựa vào tiền được gửi về từ những công
nhân di cư ở nước ngoài, làm vết thương từ đại dịch còn sâu sắc hơn. Tính tới
cuối năm 2021, khoảng 150 triệu người sẽ rơi vào cảnh nghèo đói cùng cực.
Thương mại toàn cầu sẽ diễn
ra trong tình hình địa chính trị không thuận lợi. Sẽ không còn chủ nghĩa trọng
thương mập mờ của ông Trump, nhưng sự hoài nghi nước Mỹ dành cho Trung Quốc sẽ
không chấm dứt khi “Người đàn ông Thuế xuất nhập khẩu” rời Nhà Trắng - một danh
hiệu mà tổng thống rất tự hào. Thuế xuất nhập khẩu, hiện được áp dụng với 2/3 số
lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, sẽ không thay đổi. Những hạn chế đề ra cho
các công ty công nghệ của Trung Quốc cũng giữ nguyên. Thế giới công nghệ số và
chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục bị chia đôi, một luống do Trung Quốc thống trị, và một
luồng do Mỹ dẫn đầu. Mối thù Trung-Mỹ sẽ không phải là nguồn chia rẽ duy nhất
trong quá trình toàn cầu hoá. Bị khiển trách vì dựa dẫm quá nhiều vào thiết bị
y khoa và những hàng hoá then chốt khác được nhập khẩu (thường từ Trung Quốc),
chính phủ các nước từ châu Âu tới Ấn Độ sẽ định nghĩa lại những “nền công nghiệp
chiến lược” cần được bảo vệ. Trợ cấp từ chính phủ để nâng đỡ chính sách công
nghiệp mới này đang và sẽ lan tỏa mọi nơi.
Những hiện tượng này sẽ
làm chia rẽ và suy yếu nền kinh tế toàn cầu. Khoảng cách giữa quyền lực của
Trung Quốc (và những nền kinh tế châu Á hậu covid khác) và sự yếu thế của những
nơi khác vẫn sẽ rõ rệt. Năm 2020, Trung Quốc là đất nước kinh tế lớn duy nhất
có tăng trưởng; năm 2021, mức độ tăng trưởng của Trung Quốc sẽ vượt trên 7%,
nhanh hơn đáng kể so với tốc độ hồi phục của châu Âu và Mỹ. Và khác với các nền
kinh tế phương Đông, sự hồi phục của Trung Quốc sẽ không gây ra thâm hụt ngân
sách hay những gói tiền kích cầu khổng lồ. Thành công kinh tế và quá trình dập
tắt nhanh chóng Covid-19 của Trung Quốc sẽ là đòn bẩy cho một năm ăn mừng vinh
quang tại Bắc Kinh, và cũng là kỷ niệm 100 năm Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Phương Đông sẽ đối lập
hoàn toàn. Sang năm mới, sự tăng trưởng của Mỹ khá loạng choạng, đặc biệt vì
chính phủ đã không thông duyệt một gói kích cầu đầy đủ vào những ngày cuối của
chính quyền Trump. Những nền kinh tế châu Âu sẽ trì trệ lâu hơn, với những
chương trình hỗ trợ nghỉ phép hào phóng nhưng bó chân người lao động vào những
công việc không còn tồn tại và những công ty zombie (các doanh nghiệp mắc nợ, cần
tiền cứu trợ để hoạt động) do chính phủ dựng lên. Ở cả hai phía Đại tây dương,
sự bất bình đẳng trong hậu quả của Covid-19 sẽ trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết:
những người yếu thế chịu ảnh hưởng đau đớn nhất; thất nghiệp tập trung vào những
công việc không đòi hỏi kỹ năng cao; sự gián đoạn giáo dục sẽ tổn hại tương lai
của trẻ nghèo hơn bất cứ nhóm trẻ nào. Sự tức giận của công chúng sẽ càng dâng
cao, đặc biệt là Mỹ sẽ bước vào năm 2021 vẫn chia rẽ sâu sắc như hiện tại.
Khi phương Đông đang tàn
tạ còn Trung Quốc tiếp tục khoe mẽ, nhiều học giả (cả trong ấn phẩm này) sẽ
tuyên bố đại dịch là hồi chuông báo tử cho trật tự thế giới do phương Đông dẫn
dắt. Làm vậy là hấp tấp. Dù có động thái “ngoại giao vaccine,” Trung Quốc vẫn
gieo rắc nỗi sợ hãi và hoài nghi hơn là sự ngưỡng mộ. Và mặc dù ông kiên quyết
đem Trung Quốc làm tâm điểm trên sân khấu, chủ tịch Xi Jinping có vẻ không mặn
mà lắm với việc thực sự đứng ra lãnh đạo toàn cầu. Dù ông Trump có thái độ
khinh bỉ với các đồng minh và hay lấn sang ngoại giao giao dịch làm lay chuyển
lòng tin khả năng lãnh đạo trật tự thế giới của Mỹ, ông vẫn chưa phá huỷ trật tự
này.
Vậy nên, nước Mỹ sẽ lại
có khả năng định hình thế giới hậu covid rất lớn—và người có thể chuẩn bị tốt
nhất cho thời đại mới này là một người đàn ông 78 tuổi có sự nghiệp chính trị bắt
đầu gần với nhiệm kỳ tổng thống của Calvin Coolidge hơn là thời điểm hiện tại.
Joe Biden, một người ôn hòa hướng về sự đồng thuận, vẫn luôn đưa ra những quan
điểm chính trị mang tính trung tâm trong đảng phái của ông. Ông là một kiến
trúc sư khó tin trong một thời đại táo bạo mới.
Nhưng có thể chính ông mới
làm được. Nền tảng chính sách của ông Biden đủ tham vọng. Phía sau khẩu hiệu
“Xây dựng lại tốt đẹp hơn” là một nỗ lực can đảm, nhưng không quá cấp tiến,
mong gắn liền kích cầu ngắn hạn với đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng, nghiên cứu,
và công nghệ thân thiện với môi trường, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển
đổi năng lượng của Mỹ. Từ mở rộng cách tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tới cải
thiện bảo hiểm xã hội, hợp đồng xã hội do nền kinh tế Biden đề xuất là một
phiên bản thế kỷ 21 của thời đại Tiến độ: cải cách mà không nghiêng cực đoan về
cánh tả.
Về mặt chính sách đối ngoại,
ông Biden sẽ hàn gắn những mối quan hệ và khẳng định lại những giá trị và vai
trò quốc tế của nước Mỹ. Một nhà ngoại giao kỳ cựu với bản năng đa phương và
xây dựng các thể chế, ông Biden sẽ nhanh chóng phát ra những tín hiệu rõ ràng:
nước Mỹ sẽ tái gia nhập Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, tiếp tục tham gia
Tổ chức Y tế Thế giới, và tham gia COVAX, liên minh quốc tế để phân phát
vaccine Covid-19. Ông sẽ nhanh chóng tới châu Âu để khẳng định lại cam kết của
Mỹ với NATO và liên minh xuyên Đại Tây Dương. Tuy nhiên, điểm dừng đầu tiên của
ông sẽ là Berlin hoặc Paris, chứ không phải nước Anh đã rời Liên minh châu Âu của
Boris Johnson. Ông Biden sẽ nhấn mạnh lại tầm quan trọng của nhân quyền và dân
chủ trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Cách Trung Quốc đối xử với người Uyghur ở
Xinjiang và sự đàn áp Hong Kong sẽ bị chỉ trích nghiêm khắc hơn. Sẽ không còn cảnh
tán gẫu với những kẻ độc tài nữa.
Tuy nhiên, với những vấn
đề quan trọng nhất, nhiệm kỳ của ông Biden sẽ hướng tới thay đổi cách tiếp cận
thay vì chuyển hướng vấn đề. Mỹ vẫn sẽ lo ngại về mối đe dọa Trung Quốc ngày một
lớn: chính quyền Trump tập trung vào vấn đề này là điều đáng khen. Nhưng thay
vì tấn công bằng thuế xuất nhập khẩu đơn phương, đội của ông Biden sẽ tập trung
vào xây dựng một liên minh đa phương để chống lại Trung Quốc. Sẽ có một cuộc
thương lượng khổng lồ xuyên Đại Tây Dương, trong đó Mỹ sẽ xoa dịu mối lo ngại của
châu Âu về những gã khổng lồ công nghệ từ Mỹ, cụ thể hơn là những dữ liệu cá
nhân được thu thập và những món thuế không trả. Đổi lại, Mỹ và châu Âu sẽ cùng
hợp tác tiếp cận những công ty công nghệ của Trung Quốc. Sẽ có thảo luận về một
liên minh thế giới mới, thắt chặt những nước dân chủ ở châu Á với liên minh
phương Đông để phản công lại Trung Quốc—ta có thể thấy đây là nền tảng cho một
trật tự thế giới do Mỹ lãnh đạo kiểu mới.
Thời cơ đã chín muồi. Liệu
ông Biden có nắm bắt lấy nó? Rủi ro là bất kể nội địa hay quốc tế, nhiệm kỳ tổng
thống của Biden có xu hướng nói lời xoa dịu nhiều hơn là hành động hiệu quả.
Thêm nữa, dù ông Biden có bị gò bó bởi Thượng viện do đảng Cộng hòa nắm quyền
hay không, thì chính ông Biden cũng đang quá chú ý đến việc sửa chữa thế giới của
ngày hôm qua thay vì xây dựng thế giới của ngày mai, quá ráo riết duy trì những
ngành nghề đang có và dựng lên những thể chế đa phương cứng nhắc để có thể xúc
tiến những thay đổi cần thiết. Điều nguy hiểm nhất không phải là sự lật nhào về
phía cánh tả mà nhiều người đảng Cộng hòa đang lo sợ—mà đó là sự trì hoãn, e ngại,
và bế tắc. Thật đáng xấu hổ thay, cho nước Mỹ và cả thế giới.
Người dịch: Ren Dinh
No comments:
Post a Comment