Emily
Fishbein, Nu Nu Lusan và Jaw Tu Hkawng
DCVOnline dịch thuật
POSTED ON APRIL
6, 2021
https://dcvwp.trstudios.net/wp-content/uploads/2021/04/KIA-soldiers_1-1024x683-1.jpeg
Các binh sĩ Quân đội
Độc lập Kachin tuần tiễu gần trụ sở của nhóm vũ trang Laiza vào tháng Giêng năm
nay. Ảnh: Yawng Htang
Khi thanh niên đổ xô nhập
ngũ Quân đội Độc lập Kachin kể từ khi Tatmadaw (quân đội Myanmar) đảo chính và
nắm quyền, Frontier đã nói chuyện với một thanh niên Kachin tin rằng cách mạng
vũ trang là con đường duy nhất.
Tối 13/3, Zau Tu nói với
bố mẹ rằng anh sẽ ngủ tại nhà một người bạn.
Vào lúc 6h30 sáng hôm
sau, người thanh niên 23 tuổi lấy chuyến xe từ Myitkyina, thủ phủ tiểu bang Kachin,
đến trụ sở Tổ chức Độc lập Kachin (KIO) ở Laiza, ở khu biên giới với Trung Hoa.
Bốn giờ sau, Zau Tu gia nhập cánh vũ trang của KIO, Quân đội Độc lập của
Kachin.
Zau Tu, yêu cầu dùng bí
danh của anh, nằm trong số một nhóm anh mô tả với Frontier là một dòng người,
phần lớn là thanh niên, tham gia KIA sau khi quân đội đảo chính ngày 1 tháng
Hai. Từ Laiza, nơi anh đang được huấn luyện quân sự cơ bản, anh đã nói chuyện với
Frontier qua ứng dụng nhắn tin Signa. Mặc dù không thể đưa ra ước tính có
bao nhiêu tân binh đã gia nhập KIP trong những ngày gần đây, nhưng anh ấy cho
biết mỗi ngày có nhiều người đã đến.
Chán nản khi thấy các cuộc
biểu tình ôn hòa trên đường phố gặp bạo lực, Zau Tu cho biết anh gia nhập KIA
vì muốn góp phần lật đổ chính quyền quân sự bằng vũ lực. Anh nói, anh cũng đang
chiến đấu vì quyền tự quyết của tiểu bang Kachin trong một quốc gia liên bang
dân chủ, mà KIO đã đấu tranh từ năm 1960. Zau Tu nói :
“Tôi đang đấu tranh cho một tương lai hòa bình hơn.
Nhiều người quyết định nhập ngũ với suy nghĩ rằng đây là cuộc chiến cuối
cùng.”
Kháng chiến chống đảo
chính đã khiến các cuộc đấu tranh giành quyền tự quyết kéo dài hàng chục năm của
các sắc tộc thiểu số phù hợp với mong muốn của đông đảo dân chúng, gồm cả người
Bamar đa số, lật đổ chính quyền. Trước ngày 1 tháng 2, nhiều người Bamar coi
các nhóm vũ trang sắc tộc là mối đe dọa cho sự thống nhất quốc gia, nhưng trong
những tuần gần đây, các nhóm vũ trang này đã nhận được sự ủng hộ của dòng
chính. Khi Tatmadaw tiếp tục giết hại thường dân, bắt giữ và khủng bố họ, các
nhóm vũ trang sắc tộc đang
ngày càng kêu gọi các nhóm vũ trang sắc tộc khác tham gia và bảo vệ người
dân bằng cách tham gia vào “quân
đội liên bang”. Quân đội liên bang mới này, cho đến nay mới chỉ hiện hữu dưới
dạng ý tưởng, sẽ không chỉ đoàn kết với quân đội sắc tộc của Myanmar ở vùng
biên giới, mà còn tuyển mộ thường dân Bamar từ miền trung Myanmar và người ta
hy vọng có thể cả đào binh của Tatmadaw.
Frontier đã nói chuyện với
bảy thanh niên Kachin và người phát ngôn của Nhóm điều hợp chính trị lâm thời Kachin mới
được thành lập, hy vọng sẽ đại diện cho quyền lợi của Kachin trong bất kỳ cuộc
đàm phán nào trong tương lai về một nền dân chủ liên bang mới. Hầu hết những
người trẻ tuổi được phỏng vấn nói rằng họ tin rằng bạo lực của Tatmadaw đang
thúc đẩy một hướng đi không thể đảo ngược trong cuộc nội chiến. Trong khi họ
hoan nghênh sự sự ủng hộ gia tăng gần đây của người Bamar đa số với nền dân chủ
liên bang và sự công nhận mới về tính hợp pháp và vai trò của các nhóm vũ trang
sắc tộc, một số lại thận trọng về việc tin tưởng vào những ứng xử mới của những
người đã bỏ qua tham vọng chính trị của các sắc tộc thiểu số trong nhiều chục
năm qua. Tuy nhiên, họ hy vọng rằng tham gia vào phong trào kháng chiến toàn quốc,
họ có thể thúc đẩy đất nước tiến gần hơn đến chính thể liên bang thực sự.
https://www.frontiermyanmar.net/wp-content/uploads/2021/04/Kachin-IDP-woman_1-1024x683.jpg
Một phụ nữ trong trại tạm cư Woichyai gần Laiza đào
hầm trú bom vào ngày 22 tháng 3. Ảnh: Yawng Htang
‘Cơ hội tốt nhất của
chúng tôi’
Zau Tu và Naw Naw, 21 tuổi,
một tình nguyện viên dân sự của KIO, cho biết hàng chục người Kachin và không
phải Kachin, hầu hết ở độ tuổi 20, hiện đang đến các khu vực do KIO kiểm soát mỗi
ngày – từ Kachin và những nơi khác – và khoảng 20 và 30 phần trăm những người mới
đến là phụ nữ.
Naw Naw, người bắt đầu
tình nguyện vào tháng 12 sau khi mất việc trong một quán cà phê ở Yangon vì đại
dịch, ban đầu phục vụ trong đơn vị phòng chống COVID-19 của KIO. Nhưng bây giờ,
anh ấy nói đã sẵn sàng tham gia KIA nếu được gọi. Từ Laiza, Naw Naw nói với
Frontier bằng Signal :
“Chúng tôi muốn tự do vì chúng tôi đã sống dưới [chế
độ quân phiệt] quá lâu. Tôi tình nguyện [với KIO] để đạt được chính thể liên
bang.”
Hkun Ja, bí danh của một
thanh niên ở Myitkyina, đã có ý định mở một hiệu thuốc vào đầu tháng Hai, nhưng
cuộc đảo chính đã phá hỏng kế hoạch đó. Anh ấy nói rằng anh sẵn sàng gia nhập
KIA nếu nó trở thành một phần của quân đội liên bang mới. Hkun Ja:
“Bây giờ là cơ hội tốt nhất để chúng tôi bắt đầu một
cuộc cách mạng vũ trang. Trước đây, chỉ những người sắc tộc [không phải Bamar]
mới chiến đấu chống lại quân đội… [Nhưng] giờ đây, người dân ở các khu vực
thành thị đã phải đối phó với nhiều cuộc tấn công tàn bạo. Đó là lý do tại sao
đã đến lúc chúng tôi cùng nhau chiến đấu.”
Nhận xét của Hkun Ja thể
hiện quan điểm chung về mối quan hệ giữa những sắc tộc và xung đột ở Myanmar.
Người Bamar trên thực tế đã chiến đấu chống lại Tatmadaw, chẳng hạn như trong Mặt
trận Dân chủ Toàn thể Sinh viên Miến Điện và trước đó trong Đảng Cộng sản Miến
Điện, nhưng cuộc nổi dậy vũ trang phần lớn được các nhóm sắc tộc không phải
Bamar tiến hành; những người này cũng đã chịu gánh nặng của bạo lực của
Tatmadaw chống lại dân thường kể từ khi độc lập.
Hai thanh niên khác nói với
Frontier rằng họ cũng muốn vào KIA, nhưng trách nhiệm gia đình đang khiến họ
chưa thể gia nhập. Một người 24 tuổi làm việc cho một tổ chức xã hội dân sự ở
Myitkyina cho biết :
“Nếu cứ im lặng, chúng ta sẽ tiếp tục chết đuối. KIA
cần nhân lực. Tôi nghĩ sẽ tốt hơn nếu tham gia các nhóm vũ trang trong cuộc
cách mạng chống lại chế độ độc tài quân sự này hơn là [rủi ro] bị thương hoặc bị
giết trong các cuộc biểu tình.”
Nhưng đến nay anh vẫn ở
nhà vì là con trai duy nhất trong gia đình và bố mẹ anh không cho anh nhập ngũ.
Người còn lại, một giáo
viên dạy tiếng Anh 26 tuổi ở Myitkyina, cũng nói rằng, là con trai duy nhất,
anh cảm thấy có trách nhiệm phải tôn trọng mong muốn của cha mẹ mình. Anh nói :
“Cha mẹ tôi thậm chí không muốn tôi tham gia các cuộc
biểu tình, nhưng tôi vẫn làm. Tôi thực sự sẵn sàng chiến đấu bằng súng, nhưng
điều đó rất khó.”
https://www.frontiermyanmar.net/wp-content/uploads/2021/04/KIA-soldiers_2.jpeg-1024x683.jpg
KIA di chuyển gần Laiza vào tháng Giêng. Ảnh:
Yawng Htang
‘Nỗi sợ hãi lớn nhất
của tôi là chế độ độc tài’
Giao tranh giữa KIA và
Tatmadaw dã khá yên ắng kể từ cuối năm 2018, ngoại trừ ở phía bắc tiểu bang
Shan, nơi các cuộc đụng độ đã diễn ra từ đầu năm nay. Nhưng kể từ ngày 12 tháng
3, giao
tranh nổ
ra gần như mỗi ngày tại các thị trấn trên khắp Kachin, khiến hàng trăm
người phải di tản, nhiều người phải tạm trú ở nhà
thờ. Ít người tin rằng tuyên bố đơn phương của Tatmadaw vào ngày 31 tháng 3
về lệnh ngừng bắn trên toàn quốc kéo dài một tháng sẽ ngăn chặn bạo lực, đặc biệt
vì lệnh ngừng bắn loại trừ rõ ràng sự trả đũa đối với “các hành động phá vỡ an
ninh và quản lý của chính phủ”. The 74 Media có trụ sở tại Myitkyina đưa tin
các cuộc tấn công đã xảy ra kể
từ khi có thông báo, bằng cả súng và pháo kích ở Thị trấn Mogaung của Kachin
vào đêm ngày 1 tháng 4.
Giống như những nơi khác ở
Myanmar, lực lượng công an chính phủ ở Kachin đang đàn
áp dữ dội các cuộc biểu tình chống đảo chính. Theo hãng tin Kachin
Waves, từ ngày 8-31 tháng 3, cảnh sát và binh lính đã bắn chết 10 người. 74
Media đưa tin rằng vào ngày 30 tháng 3, các lực lượng quân đội đã đốt một ngôi
nhà ở Myitkyina, nơi họ nghi ngờ thi thể của một nạn nhân đang được lưu giữ.
Kaw Ring, bí danh của một thiếu nữ 24 tuổi sống ở thị trấn biên giới Mai Ja Yang,
do KIO kiểm soát, nói với Frontier rằng cô ấy lo sợ một cuộc nội chiến tái diễn
toàn diện. Cô nằm trong số hơn 100.000 người đã phải
di tản ở
Kachin kể từ năm 2011, khi lệnh ngừng bắn kéo dài 17 năm giữa KIO và Tatmadaw đổ
vỡ. Vào tháng 8 năm 2018, một phái bộ tìm hiểu sự thật của Liên hiệp quốc
đã phát giác ra
rằng Tatmadaw đã phạm tội ác chống lại loài người trong cuộc chiến ở
Kachin, gồm cả việc giết người, cưỡng bức mất tích, cưỡng hiếp và bạo lực tình
dục. Suy sụp cuộc sống vì xung đột vũ trang, Kaw Ring muốn tránh giao
tranh nhiều hơn. Cô nói :
“Tôi không nghĩ đây là thời điểm thích hợp cho cuộc
cách mạng vũ trang. Nếu có chiến tranh, dân thường là những người sẽ phải gánh
chịu.”
Trong khi cô ấy coi KIO là người bảo vệ và chính phủ hợp pháp trong lãnh thổ của
mình, Kaw Ring hy vọng nhóm này sẽ kiềm chế để không tham gia vào cuộc xung đột
lớn hơn.
“Chúng tôi đã chiến đấu trong nhiều năm, nhưng chúng
tôi vẫn chưa chiến thắng hoặc chưa tìm ra bất kỳ giải pháp nào. Tôi tin rằng nếu
những người trẻ tuổi tiếp tục phong trào biểu tình này bằng cách [hòa bình] lên
tiếng phản đối cuộc đảo chính quân sự, thì nó sẽ hiệu quả hơn.” Kaw Ring nói.
Mặc dù vậy, về tổng thể,
các cuộc phỏng vấn và phân tích trên mạng xã hội của Frontier cho thấy có sự ủng
hộ rộng lớn đối với cuộc kháng chiến vũ trang. Seng Nu Pan, một
người hoạt động người Kachin trẻ tuổi, đã ra tranh cử một ghế hluttaw ở
tiểu bang với Đảng Nhân dân tiểu bang Kachin vào tháng 11 nhưng thua NLD, cho
biết một cuộc kháng chiến vũ trang đã trở nên cần thiết. Mặc dù phản đối
bạo lực trong hầu hết các trường hợp — và là một thủ lĩnh thanh niên của Phong
trào Biểu tình Công cộng của tiểu bang Kachin — Seng Nu Pany cảm thấy rằng công
chúng đã không còn lựa nào khác khả thi và hy vọng rằng việc sử dụng vũ khí
cùng với các phương pháp bất bạo động sẽ đồng nghĩa với việc ít chết dân thường
hơn về lâu về dài. Seng Nu Pan nói :
“Với việc quân đội giết hại, tra tấn và bắt giữ thường
dân vô tội, chúng ta phải chọn kháng chiến vũ trang; nếu không, họ sẽ giết thêm
hàng nghìn người vô tội. Đây là thời điểm để [các nhóm vũ trang sắc tộc] bảo vệ
cuộc sống của dân thường, đồng thời kêu gọi KIA phát triển một chiến lược giảm
thiểu thương vong.”
Vào ngày 19 tháng 3, Đại
tá Naw Bu, người đứng đầu Phòng Thông tin của KIO, nói với truyền thông địa
phương rằng KIO ủng hộ việc thành lập quân đội liên bang để bảo vệ quyền lợi của
tất cả người dân Myanmar.
Seng Nu Pan nói với Frontier rằng, trong khi hầu hết thanh niên Kachin hiện nay đều
ủng hộ cách mạng vũ trang, thì một số người lớn tuổi trong cộng đồng lại miễn
cưỡng.
“Các thế hệ cũ có những lo lắng và sợ hãi… Một số
người đang khuyến khích chống lại cuộc đảo chính bằng cách cầu nguyện, nhưng
chúng tôi trong Thế hệ Z tin rằng nếu chỉ cầu nguyện ở nhà, chúng tôi sẽ không
thể đạt được mục tiêu của mình. [Một số người lớn tuổi trong cộng đồng] không
muốn thấy bất kỳ cảnh đổ máu nào nữa. Họ nói với chúng tôi rằng không nên áp dụng
cách đối đầu, vì nó có thể khiến chúng tôi phải trả giá bằng mạng sống của
mình.” Seng Nu Pan nói.
Trong một bài đăng trên
Facebook ngày 14 tháng 3, chủ tịch KSPP Manam
Tu Ja, 75 tuổi, người cũng
giữ chức phó chủ tịch KIO cho đến năm 2009, đã viết rằng :
“Câu trả lời cho vấn đề là trên bàn đàm phán, không
phải trên chiến trường” và cuộc khủng hoảng hiện tại “nên được giải quyết bằng
những biện pháp bất bạo động để những thường dân vô tội không chết một lần nữa.”
Manam
Tu Ja
Tuy nhiên, Seng Nu Pan
tin rằng việc không chiến đấu với Tatmadaw bằng vũ khí có thể là mối đe dọa lớn
hơn đối với tương lai của những người trẻ tuổi. Co nói :
“Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi là chế độ độc tài,
không phải nội chiến.”
https://www.frontiermyanmar.net/wp-content/uploads/2021/04/Kachin-IDP-woman_2-1024x683.jpg
Một phụ nữ trong trại
Woichyai IDP đào hầm trú bom vào ngày 22 tháng 3. Ảnh: Yawng Thang
Mọc rễ như vết thương mưng mủ
Đối với các sắc tộc thiểu
số trong đó có Kachin, phong trào biểu tình không chỉ nhằm chống lại chế độ độc
tài quân phiệt; đó cũng là đấu tranh cho một hiến pháp mới bảo đảm cho những
quyền liên bang của họ. Những quyền này đã được hứa với giới lãnh đạo sắc tộc
trong Thỏa thuận Panglong năm 1947 do cha của Aung San Suu Kyi, Tướng Aung San,
làm trung gian, như một điều kiện để gia nhập Liên minh Miến Điện độc lập sắp
thành hình. Sự thất bại của mọi chính phủ kể từ khi trao những quyền này đã dẫn
đến nhiều chục năm nội loạn có vũ trang.
Sau khi hứa vào
đầu năm 2016 sẽ ưu tiên xây dựng hòa bình bằng cách thực hiện tốt Thỏa thuận
Panglong, Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ lại trở mặt chống lại các nhóm vũ trang
sắc tộc, khiến nhiều người không phải là người Bamar cảm thấy bị phản bội. Vào
tháng 1 năm 2019, họ kêu
gọi Tatmadaw “đè bẹp” Quân đội Arakan, lực lượng đang chiến đấu giành
quyền tự quyết cho tiểu bang Rakhine ở phía tây Myanmar và vào tháng 8 năm
2020, loại
AA khỏi Hội nghị Hòa bình Liên minh lần thứ 4, khiến các đồng minh của họ — gồm
KIO — tẩy chay hội nghị. NLD cũng giữ nguyên nhãn “hiệp hội bất hợp pháp” cho
KIO và các bên không ký kết Thỏa thuận ngừng bắn trên toàn quốc năm 2015, để lại
sự ủng hộ cho các nhóm này là hành vi phạm tội có thể bỏ tù. Hai người lãnh đạo
tôn giáo Kachin đã bị bỏ
tù vào năm 2017 và những người khác bị buộc
tội vào năm 2020 theo Đạo luật Hội Bất hợp pháp vì bị cáo buộc đã
“liên kết” với KIO. Dưới thời NLD, xung đột tiếp tục ở các bang Kachin, Rakhine,
Chin và Shan, và chính
thể liên bang vẫn còn ngàn trùng xa cách.
Seng Nu Pan cho biết: Hiến
pháp năm 2008 do quân đội soạn thảo, dành quyền kiểm soát các bộ chính yếu và
1/4 quốc hội cho Tatmadaw và tập trung quyền lực ở Nay Pyi Taw, là trở ngại căn
bản đối với nền dân chủ liên bang và hòa bình lâu dài. Đề cập cụ thể đến việc
khai thác tài nguyên thiên nhiên trong nhiều thập kỷ của Tatmadaw ở các khu vực
sắc tộc thiểu số – kể cả trong thời gian ngừng bắn với KIO, từ năm 1994 đến
2011,
Seng Nu Pan nói :
“Chế độ độc tài quân sự bám rễ như một một vết hương
mưng mủ; Nhiều lần, mọi người đã cố gắng băng bó vết thương mà không chữa khỏi,
và nó dần trở nên tồi tệ hơn. Để xây dựng một quốc gia, chúng ta nên có một hiến
pháp dựa trên Hiệp định Panglong. Chúng ta phải có quyền làm chủ đất nước của
mình.”
Trước cuộc đảo chính, nhiều
người Bamar đã ủng hộ bà Aung San Suu Kyi một cách không cân nhắc, mà không xem
xét lập trường của bà đối với các nhóm sắc tộc vũ trang và chính thể bang. Giờ
đây, sắc tộc Bẩm đa số đang cùng nếm mùi bạo lực và áp bức dưới bàn tay của
Tatmadaw đã mang lại cảm giác đoàn kết mới với các sắc tộc khác, những người đã
phải chịu đựng sự tàn bạo của quân đội quá lâu và nhận thức được lý do họ cầm
vũ khí.
Kaw Ring, IDP ở Mai Ja Yang, cho biết:
“Trước đây, người Bamar đại lục không thực sự hiểu tại
sao người sắc tộc thiru số lại chống lại quân đội. Đến nay nhiều người [Bamar]
trẻ đã hiểu và cảm thông với những gì mà những người sắc tộc thiểu số khác đã
phải trải qua.”
Ủy
ban tổng đình công của các sắc tộc, một nhóm phản kháng gồm đại diện của hơn hai chục sắc tộc thiểu số, kể
cả người Bamar, đã đưa ra những lời kêu gọi ngày càng phổ biến là bãi bỏ Hiến
pháp năm 2008 và lập một Hiến pháp mới dựa trên chính thể liên bang. Vào ngày
31 tháng 3, Ủy ban do đa số người của NLD Đại diện cho Pyidaungsu Hluttaw đã thực
hiện những bước đầu tiên để đạt được mục tiêu đó. Ủy ban này gồm các nghị sĩ
dân cử đã bị quân đội lật đổ, tuyên bố hiến pháp vô hiệu và ban hành hiến
chương liên bang lâm thời như một tiền đề cho việc soạn thảo hiến pháp mới.
Người phát ngôn của
KPICT, Nsang Gum San, thận trọng hơn trong việc tuyên bố đoàn kết giữa người Bamar
và các sắc tộc thiểu số. Bất chấp những gì ông coi là cam kết chung trong việc
xây dựng một nền dân chủ liên bang, chấm dứt chế độ độc tài và bảo vệ nhân quyền
của người dân, ông nói rằng mỗi người có khuynh hướng nhấn mạnh các khía cạnh
khác nhau của cuộc đấu tranh. Ông viết trong một email trả lời Frontier
:
“Chúng tôi [Kachin] kháng chiến để duy trì sự toàn vẹn
lãnh thổ và chính trị của chúng tôi, trong khi những người Bamar của chúng tôi
nổi dậy để đòi lại nền dân chủ.”
Tuy nhiên, ông tin rằng
có lý do để lạc quan. Ông cho biết ủy ban của ông đang tích cực hợp tác với
CRPH, các chính phủ nước ngoài và “các đối tác cùng chí hướng” để bảo đảm lần
này sẽ đạt được chính thể liên bang.
“Lừa tôi một lần, xấu hổ thuộc về bạn; đánh lừa tôi
hai lần, xấu hổ thuộc về tôi. Ngay cả CRPH hoặc chính phủ trung ương cũng không
vì lợi ích cá nhân mà phản bội chúng ta nếu tất cả chúng ta trong cuộc cách mạng
này đều thành công.” Nsang Gum San nói.
Ông nói:
“Không có thời điểm nào tốt hơn lúc này để thiết lập
một nền dân chủ liên bang.”
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn
và đọc “Thể lệ trích
đăng lại bài từ DCVOnline.net“
Nguồn: ‘The last fight’: With growing support for federal army, Kachin
prepares for war | Emily Fishbein, Nu Nu Lusan And Jaw Tu Hkawng | https://www.frontiermyanmar.net/ |
April 3, 2021
No comments:
Post a Comment