Huy Phương
October 14, 2018
Tôi xin trả lời, sẽ đưa anh chị đi thưởng thức các
món ăn, thức uống Việt Nam. Ngoại trừ thịt chó, tiết canh và rượu rắn, ở đây
cái gì cũng có, từ phở, chả giò, bì cuốn, bún riêu, bún ốc, bún chả, cá nướng…
và các món uống đặc biệt xứ này như nước mía, chanh dây và đủ loại chè. Hy vọng
sau một tuần về đây, anh chị sẽ hy vọng lên được vài ba cân, cho bõ những ngày
cơ cực, nhờ loại văn hoá mà trong nước thường gọi là “văn hoá ẩm thực.”
Những hình ảnh chỉ có thể bắt gặp ở Little Saigon.
(Hình: Ngọc Lan/Người Việt)
Nếu muốn đi thăm viếng một vài nơi, tôi sẽ đưa anh
chị đi thăm Chùa Tây Lai (Tsi-Lai) trong khung cảnh hùng vĩ của Rowland Height,
nơi mà ai cũng trầm trồ khen ngợi lối kiến trúc, trang trí của Tây Lai, nhưng
tôi cũng nói rõ đây là một ngôi chùa của người Tàu Đài Loan ở Mỹ. Nơi thăm viếng
sau đó là “Nhà Thờ Kiếng” (The Crystal Cathedral)” đây là một kiến trúc đặc biệt
sử dụng vật liệu bằng kiếng để xây cất nhà thờ. Trước kia, nhà thờ thuộc giáo
phái Canh Tân (Reformed Church in America) Tin Lành nhưng hiện nay là nhà thờ
Chính Tòa Giáo Phận Orange của giáo hội Công Giáo La Mã. Lẽ cố nhiên ngôi nhà
thờ vĩ đại này cũng không phải là dấu vết văn hoá của người Việt.
Nếu là nơi đặc biệt có hơi hám Việt Nam thì phải đi
thăm những ngôi chùa việt ở đây! Nếu như có ai hỏi tôi sao người Việt Nam không
thích chung sức để xây một ngôi chùa lớn cỡ Tsi-Lai hay cỡ như Nhà Thờ Kiếng,
mà trong vùng này có quá nhiều chùa, lớn bằng 1/4 Tây Lai cũng có, mà nhỏ bằng
một ngôi nhà hai phòng ngủ, một phòng tắm cũng có? Tôi cho anh em biết rằng, nhờ
chia rẽ theo truyền thuyết ông cha, nửa lên núi, nửa xuống biển mà dân tộc Việt
Nam mới tồn tại đến ngày hôm nay. Vả lại “không có gì quý hơn độc lập tự do,”
không ai dưới quyền điều khiển của ai, mỗi người một cõi, “rừng nào cọp
đó” phải sướng hơn không?
Ở Little Saigon này có vài trăm tiệm ăn, con số này
còn tăng nhanh vì người trong nước đang bỏ tiền ra đầu tư để tìm nơi “hạ cánh,”
nhưng ở đây chỉ có ba nhà sách, trong đó có hai nhà sách không còn bán sách mà
chuyển sang một nơi chuyên bán trà Nhật, một nơi chuyên bán vé ca nhạc, CD, DVD
cả trong lẫn ngoài nước. Nhưng băng nhạc ngày nay cũng hết thời, vì người ta
sang băng trên máy computer ở nhà hay xem và nghe trên internet.
Một gian hàng ở chợ đêm Phước Lộc Thọ với các món ăn
đậm chất quê nhà. (Hình: Ngọc Lan/Người Việt)
Ở San Jose, Sacramento hay ở Sydney- Úc, cộng đồng
người Việt đã có những trụ sở cộng đồng để phục vụ sinh hoạt cho dân Việt địa
phương nhưng ở đây thì không! Không có một trụ sở cộng đồng có thể làm nơi
trình diễn, triển lãm, không có một câu lạc bộ cho người già, cựu chiến binh
hay thiếu nhi, để làm nơi lui tới, sinh hoạt, đọc sách. Không phải vì thiếu tiền,
vì người Việt ở hải ngoại dư sức có bạc tỷ, chuyện chẳng làm được. Theo
thống kê của Ngân Hàng Thế Giới, lượng tiền người Việt gửi về nước trong năm
2017 ước đạt $13.81 tỷ, cao nhất từ trước tới nay và tăng $1.9 tỷ, khoảng 16%
so với năm 2016. Cũng không nên than phiền điều này, vì hải ngoại không có
chính phủ, không có ngân khoản, không có tập hợp, đoàn kết, mạnh ai nấy sống.
Ở đây cái gì cũng chia hai, chia ba, từ cộng đồng, đến
hội đoàn, hội ái hữu. Đây là phương thức phòng thủ hữu hiệu nhất. Nếu tập trung
lực lượng lại, đối phương chỉ cần tấn công vào đầu não, là lực lượng tiêu tan.
Chi bằng hư hư, thực thực, địch quân không biết đâu là diện, đâu là điểm. Đánh
mặt này còn mặt kia! Tinh thần ấy hoàn toàn phù hợp với nguyên lý của “độc cô cửu
kiếm:” lấy vô chiêu thắng hữu chiêu.
Và trước khi đánh nhau với cái ác đã làm cho chúng
ta bỏ nước ra đi, thì trước hết phải đánh nhau tận tình, mà đánh nhau bằng cách
cho tất cả đều là địch, nên ngày nay địch với ta vẫn ở trong thế cái răng lược
trong các sinh hoạt thường nhật. Rồi nhìn đâu cũng thấy “đặc công,” “nằm vùng,”
“tay sai!” Trong khi đó, nơi này, ngọn cờ đỏ, bị áp đảo, tẩy chay, không còn chỗ
dung thân.
Nếu tôi muốn giới thiệu văn hoá Việt Nam với một vài
người bạn ngoại quốc, nói về cái ăn thì dễ, có thể giới thiệu với họ tô phở, chả
giò, bì cuốn, kể cả chai nước mắm, nhưng nói rằng một cuốn băng nhạc hiện nay
đang bán trên thị trường là văn hóa Việt Nam thì tôi chưa đồng ý. Thực sự các
băng nhạc của người Việt ở Mỹ, trước hết chỉ có tính cách giải trí nhất thời,
sau đó có thể mang theo những thông điệp chính trị như Asia, vì dầu sao chúng
ta cũng là người ngày đêm trăn trở với thân phận của mình là người tị nạn
Cộng Sản bỏ nước đến đây. Còn như “bảo tồn văn hóa,” người địa phương tìm thấy
gì của Việt Nam trong những cuốn nhạc này ngoài những chiếc áo dài “cách tân”sặc
sỡ, diêm dúa, nặng sắc thái Trung Quốc và những vũ điệu với những động tác gợi
tình làm cho chúng ta phải đỏ mặt.
Chúng ta sẽ không bao giờ tìm lại được những vở kịch
của Vũ Đức Duy ở Sài Gòn sau cuộc di cư năm 1954, hay của Lưu Quang Vũ dưới thời
Cộng Sản. Một loại đã chết theo thời gian và một loại kịch đánh vào chế độ thì
tác giả phải chết. Xã hội
hỗn mang ngày nay ở hải ngoại có nhiều nghịch cảnh và chua chát hơn thời di cư
nhưng không có ai viết nỗi và nếu có một Vũ Đức Duy hay Lưu Quang Vũ sống lại
thì rạp hát cũng không có người xem. Bây giờ người ta sống hời hợt nông
cạn hơn, cười vô lối hơn là biết khóc, nên cũng là thời hoàng kim của những anh
hề biết “chọc” vào những chỗ thấp kém của con người. Làm cho khán giả cười mà
phải chấm nước mắt đâu phải là điều dễ.
Người ta chê người Little Saigon lái xe lấn lướt,
không biết nhường nhịn. Người Little Saigon không hiếu khách mấy, chẳng qua
cũng vì người ở chợ không quý khách bằng người ở thâm sơn cùng cốc. Người ta
chê Little Saigon “Thạch Sanh thì ít, Lý Thông thì nhiều” qua những vụ bội tín,
lường gạt giữa đồng hương với đồng hương! Và ngôn ngữ Little Saigon bây giờ
cũng thay đổi vì cư dân mới hiện diện càng ngày càng đông! Một ông già ra phố
Bolsa, vào tiệm phở có thể được một cô bé dưới ba mươi hỏi: “Mình ăn gì?” hay ở
một tiệm khác sẽ có một cô bán hàng thân mật nói: “Cái này mình tính 32 đồng
thôi!” Chữ nghĩa bắt đầu loạn xạ và khó hiểu! Nếu báo chí, truyền thông dễ dãi
không kỹ cương, thì một ngày kia tiếng Việt trong sáng của chúng ta sẽ biến mất.
Nhà cửa đắt Little Saigon đắt và khó kiếm. Bán hai
căn nhà ở Houston về Quận Cam chưa mua nỗi một căn.
Đất không lành nhưng sao chim vẫn đậu? Người Mỹ có
thể rời bỏ Cali để di cư sang xứ khác, nhưng người Việt cao niên vẫn tìm về
đây! Không tuyết, không lụt, không bão, không lốc xoáy, không quá nóng mà cũng
chẳng rét run. Có khí hậu nào bằng khí hậu ở đây! Mỗi ngày có mươi tờ báo, đài
truyền hình phát 24 giờ bằng tiếng Việt cho khuây nỗi nhớ nhà, mấy cụ mới được
con cái bảo lãnh từ quê nhà hay tiểu bang khác về, không còn đòi trở lại nơi chốn
cũ.
Để giữ lại văn hoá Việt Nam, cái chuyện bình thường
như hội chợ, diễn hành, hội họp đồng hương, ái hữu hằng năm, là để giữ lại ngọn
cờ, bản quốc ca, miếng ăn Việt Nam. chiếc áo dài, cái khăn đóng. Chúng ta mang
ơn những tổ chức giữ gìn bản sắc văn hoá Việt Nam như chuyện các thầy cô bỏ một
hai ngày việc nhà, bận rộn trong các lớp học Việt Ngữ. Nếu không có những lớp Việt Ngữ, Đoàn văn Nghệ Lạc
Hồng, Hùng Sử Ca Việt, Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ VALA, Hội Bảo Tồn Lịch Sử Văn
Hóa Người Mỹ Gốc Việt, Đoàn Nghệ Thuật Sân Khấu Văn Lang, Hội Chợ Sinh Viên, Diễn
Hành Tết… mấy ai còn nhớ mình là người Việt Nam lưu lạc đến đây.
Đây là những tổ chức và con người hết lòng với tương
lai và đất nước, bỏ công sức và đồng tiền trong số lương khiêm nhượng của mình
với tâm huyết giữ gìn văn hoá Việt Nam. Không có tài trợ từ dòng chính, cũng
không có sự quyên góp trong cộng đồng. Những đại gia, tỷ phú gốc Việt còn lo
chuyện thi hoa hậu, thương mãi hay “chơi lấy tiếng,” không hề có ai đỡ đần cho
những tổ chức này một tay.
Tuy vậy, nhờ ơn trên, chúng ta vẫn có một chỗ yên ổn
ở vùng đất Little Saigon này. Buổi sáng, nghe tiếng nói quen thân của cô xướng
ngôn viên trên đài Việt Nam, có ngôi chợ, có tô phở, ly cà phê sữa đá (đặc biệt
Việt Nam), bạn bè ngày xưa lưu lạc đến đây và vài ba tháng không dùng đến một
câu tiếng Anh. Đôi khi cứ tưởng rằng mình có một đất nước Việt Nam khác trên
trái đất này, cách xa nơi chôn nhau cắt rốn hàng vạn dặm!(Huy Phương)
No comments:
Post a Comment