THẾ GIỚI HÔM NAY : 16/07/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 16/07/2024

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy,

16/07/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/07/16/the-gioi-hom-nay-16-07-2024/

 

Donald Trump đã công bố J.D. Vance là ứng viên phó tổng thống tranh cử cùng ông tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa ở Milwaukee. Ông Trump viết trên Truth Social rằng ông tin ông Vance là người “phù hợp nhất” cho chức vụ phó tổng thống. Ông Vance, tác giả cuốn “Hillbilly Elegy,” từng tự nhận mình là “người không bao giờ ủng hộ Trump.” Nhưng vị thượng nghị sĩ của Ohio từ năm 2023 này hiện là một trong những người ủng hộ nhiệt thành nhất của cựu tổng thống. Ông Trump cũng giành được đủ phiếu bầu từ các đại biểu để chính thức trở thành ứng viên tổng thống của đảng, hai ngày sau khi thoát chết khỏi một vụ ám sát. Động cơ của Thomas Matthew Crooks, thanh niên 20 tuổi đến từ Pennsylvania đã bắn ông Trump, vẫn chưa rõ ràng.

 

Một thẩm phán liên bang đã bác bỏ vụ kiện chống lại ông Trump về việc ông xử lý các tài liệu mật. Aileen Cannon, người được ông Trump bổ nhiệm, lập luận rằng việc bổ nhiệm Jack Smith, công tố viên đặc biệt phụ trách truy tố vụ án, là vi hiến vì ông này chưa được tổng thống lựa chọn hoặc được Thượng viện xác nhận. Ông Smith có thể sẽ kháng cáo phán quyết.

 

Lợi nhuận của ngân hàng Goldman Sachs trong quý hai đã tăng gần gấp ba so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, khối tài sản do BlackRock quản lý đạt mức cao kỷ lục 10,7 nghìn tỷ USD, với doanh thu tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 4,8 tỷ USD. Thị trường chứng khoán liên tiếp lập kỷ lục trong những tháng gần đây khi các nhà đầu tư tin rằng cuộc bùng nổ AI sẽ thúc đẩy năng suất kinh tế. Cổ phiếu của cả hai công ty đều tăng sau thông tin.

 

Chính phủ Pakistan cho biết họ có kế hoạch cấm Pakistan Tehreek-e-Insaf, đảng của cựu thủ tướng Imran Khan. Ông Khan hiện đang bị cầm tù vì các cáo buộc liên quan đến tôn giáo, tham nhũng, và an ninh quốc gia. Chính phủ cũng nói họ sẽ nộp đơn tố cáo ông tội phản quốc. Bất chấp sự đàn áp của các tướng lĩnh Pakistan, những người đang điều hành chính phủ, đảng của ông Khan vẫn giành được nhiều ghế nhất trong cuộc bầu cử hồi tháng 2.

 

Burberry thay giám đốc điều hành bằng Joshua Schulman, sếp cũ của Michael Kors. Tập đoàn hàng xa xỉ Anh cũng cảnh báo doanh số bán hàng giảm trong quý đầu tiên và lợi nhuận hàng năm sẽ kém hơn trong năm nay. Lĩnh vực hàng xa xỉ đang gặp khó khăn khi lạm phát làm xói mòn sức mua của người tiêu dùng, trong khi nhu cầu ở Trung Quốc, thị trường lớn nhất, suy giảm.

 

Bỏ phiếu bắt đầu trong cuộc bầu cử quốc hội Syria, cuộc bầu cử thứ tư kể từ khi biểu tình chống chính phủ năm 2011 dẫn đến nội chiến. Cuộc bầu cử có thể mở đường cho việc sửa hiến pháp nhằm kéo dài nhiệm kỳ của tổng thống Bashar al-Assad. Cuộc bầu cử không bao gồm vùng tây bắc đất nước do lực lượng nổi dậy nắm giữ, cũng như vùng đông bắc nằm dưới sự lãnh đạo của Lực lượng Dân chủ Syria người Kurd.

 

Các nhà khoa học cho biết họ đã tìm thấy bằng chứng về một hang động ngầm trên Mặt Trăng. Nó được cho là sâu ít nhất 100 mét và có lẽ được hình thành từ hàng triệu năm trước khi dung nham chảy qua tạo thành một đường hầm. Các nhà nghiên cứu cho rằng có thể có hàng trăm hang động khác như vậy, mà có thể được dùng để xây dựng điều kiện sống cho con người trên Mặt Trăng.

 

Con số trong ngày: 10%, là tỷ lệ người Mỹ cho biết trong một cuộc khảo sát gần đây rằng việc sử dụng vũ lực là hợp lý để ngăn cản Donald Trump trở thành tổng thống.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Thuyết âm mưu phủ bóng vụ ám sát Trump

Sau vụ ám sát Donald Trump hôm thứ Bảy, những người theo thuyết âm mưu cả bên tả và bên hữu trên mạng đã nhanh chóng đồng ý về một điều: vụ nổ súng chắc chắn được dàn dựng. Bên tả cho rằng đó chỉ là một màn trình diễn của Trump, trong khi bên hữu cho rằng chính phủ dàn dựng để giết Trump.

 

Các thuyết âm mưu về một thất bại thể chế gây sốc thường được nhiều người tin khi một lời giải thích khác – sai lầm trong công tác bảo vệ – không thoả mãn được họ. Kẻ tấn công ông Trump, một thanh niên Pennsylvania 20 tuổi tên là Thomas Matthew Crooks, dường như đã trèo lên một mái nhà gần đó với khẩu súng trường kiểu AR-15 trong tay mà không bị cảnh sát chặn lại. Không mấy ai biết về anh ta, nhưng thông tin mới khó có thể thay đổi suy nghĩ của những người đã tin rằng nhóm này hay nhóm kia phải chịu trách nhiệm.

 

Sống sót qua một vụ ám sát có thể đã nâng cao vị thế của ông Trump trong cuộc bầu cử vào tháng 11. Hôm thứ Hai, ông đã bước vào Đại hội Toàn quốc của Đảng Cộng hòa ở Milwaukee, Wisconsin. Và tuần này ông sẽ chính thức được đề cử cho cuộc đua tổng thống lần thứ ba.

 

 

Kinh tế Đức có dấu hiệu phục hồi

Nền kinh tế Đức đang có dấu hiệu phục hồi. Chỉ số hoạt động kinh tế Ifo đã được cải thiện kể từ đầu năm. Thị trường lao động vẫn ổn định. Việc công bố chỉ số ZEW, một cuộc khảo sát thị trường tài chính được theo dõi rộng rãi, vào thứ Ba có thể đưa ra gợi ý về những gì sẽ xảy ra trong tương lai gần. ZEW đã tăng nhẹ trong những tháng qua.

 

Nền kinh tế Đức đang gặp khó khăn trên nhiều mặt. Bất ổn địa chính trị gây thiệt hại cho hoạt động xuất khẩu; trong khi khảo sát cho thấy nhu cầu toàn cầu đang suy yếu trở lại. Quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh của đất nước gặp nhiều khó khăn và việc đoạn tuyệt nguồn cung khí đốt từ Nga sẽ khiến các doanh nghiệp phải trả giá cao hơn trong khi chờ đợi năng lượng tái tạo. Các xu hướng nhân khẩu học cũng không hề thuận lợi: nhóm tuổi lớn nhất đất nước, sinh năm 1964, sắp bước sang tuổi 60 và sẽ nghỉ hưu, trong khi nhóm trẻ tham gia thị trường lao động nhỏ hơn rất nhiều. Sau giai đoạn bùng nổ của những năm 2010, đà phục hồi chậm có lẽ là điều tốt nhất mà thị trường có thể hy vọng.

 

 

Phố Wall công bố kết quả ấn tượng

Morgan Stanley và Bank of America báo cáo thu nhập quý hai vào thứ Ba, là hai ngân hàng cuối cùng trong số sáu ngân hàng lớn của Mỹ công bố kết quả kinh doanh. Họ có thể lặp lại những gì các ngân hàng khác đã nói: Phố Wall đang bùng nổ trong khi nền kinh tế nói chung gặp chút khó khăn.

 

Hôm thứ Sáu, JPMorgan Chase đã báo cáo lợi nhuận kỷ lục nhờ doanh thu ngân hàng đầu tư tăng gần 50% so với cùng kỳ năm ngoái và kết quả mảng giao dịch mạnh mẽ. Goldman Sachs cũng công bố mức tăng hai chữ số. Dù vậy, mảng ngân hàng bán lẻ lại hoạt động kém hơn khi số khoản nợ khó đòi tăng vọt. Tại Wells Fargo, thu nhập lãi ròng – tức chênh lệch giữa số tiền ngân hàng thu được từ cho vay với số tiền ngân hàng trả cho tiền gửi – đã giảm 9% so với cùng kỳ năm trước.

 

Điều này đánh dấu sự đảo chiều mạnh mẽ trong kết quả kinh doanh của các ngân hàng. Khi lãi suất tăng vọt vào năm 2022, kinh doanh trên thị trường vốn nhanh chóng gặp khó khăn. Nhưng đối với người đi vay tiêu dùng thì căng thẳng không quá tệ. Phải đến lúc này họ mới gặp khó khăn. Khi lãi suất có thể đã đạt đỉnh, Phố Wall đang bùng nổ – nhưng các hiệu ứng sẽ mất nhiều thời gian hơn để lan đến nền kinh tế nói chung.

 

 

Giới an ninh Mỹ dự hội nghị Aspen

Khi chuẩn bị tập trung về một resort trên núi ở Aspen, Colorado vào thứ Ba, giới lãnh đạo an ninh và chính sách đối ngoại của Mỹ cho rằng họ sẽ dành phần lớn thời gian trong bốn ngày hội nghị để nói về tình trạng bất ổn của thế giới. Nhưng thay vào đó, những câu hỏi sâu sắc nhất sẽ là về tình hình nước Mỹ sau khi một tay súng suýt ám sát Donald Trump vào thứ Bảy.

 

Trong số các diễn giả theo lịch trình có Alejandro Mayorkas, bộ trưởng bộ an ninh nội địa, người đã huỷ chuyến đi để giải quyết cuộc khủng hoảng. Ông giám sát sở mật vụ – vốn chịu trách nhiệm bảo vệ các tổng thống, cựu tổng thống, và các quan chức cao cấp khác – hiện đang đối phó với thất bại an ninh nghiêm trọng nhất trong nhiều thập niên qua vào một thời điểm căng thẳng giữa mùa bầu cử.

 

Các vấn đề toàn cầu khác – từ các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza cho đến những vấn đề tiềm tàng ở Đài Loan và thậm chí cả trong không gian – sẽ được đề cập. Nhưng phần lớn phụ thuộc vào việc ai sẽ làm chủ Nhà Trắng vào năm tới. Đó cũng có thể là ông Trump.

 

 

Thượng đỉnh Thái Bình Dương ở Tokyo

Các nhà lãnh đạo của 16 đảo quốc Thái Bình Dương, cũng như các bộ trưởng từ Úc và New Zealand, sẽ gặp thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio tại Tokyo vào thứ Ba trong cuộc họp thượng đỉnh được tổ chức ba năm một lần. Trong những năm gần đây, bức tranh chiến lược đã thay đổi. Nhật Bản lo lắng về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương, nơi có các tuyến đường vận chuyển mà Tokyo dựa vào để giao thương. Họ muốn tăng cường hợp tác với các đảo quốc nhằm duy trì một “Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mở và tự do.”

 

Số tiền Nhật cam kết viện trợ cho các đảo quốc Thái Bình Dương đã tăng hơn gấp ba lên 587 triệu USD từ năm 2019 đến năm 2021, đưa nước này trở thành nhà tài trợ lớn thứ tư; Trung Quốc lớn thứ ba. Tokyo cũng đang tăng cường hỗ trợ quân sự. Ông Kishida được cho là sẽ công bố kế hoạch tăng tần suất các chuyến thăm của tàu hải quân Nhật tới các cảng trong khu vực. Các nhà lãnh đạo cũng sẽ thảo luận về việc Nhật Bản xả nước thải từ nhà máy hạt nhân Fukushima vào năm ngoái. Quyết định này đã khiến nhiều người dân các đảo Thái Bình Dương phẫn nộ. Ông Kishida sẽ phải lấy lại niềm tin của họ.