THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/07/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/07/2024

The Economist 

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

12/07/2024

 https://nghiencuuquocte.org/2024/07/12/the-gioi-hom-nay-12-07-2024/

 

Khi ngày càng nhiều nhà lập pháp của Đảng Dân chủ Mỹ — bao gồm cả thành viên thứ 11 của Hạ viện — kêu gọi Joe Biden từ bỏ nỗ lực tái tranh cử, Hakeem Jeffries, lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện, cho biết ông sẽ triệu tập đội ngũ lãnh đạo của mình để “tìm ra bước tiếp theo.” Trong khi đó, các thượng nghị sĩ Dân chủ sẽ họp vào thứ Năm với nhóm vận động tranh cử của ông Biden. Hôm thứ Tư, cựu chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho biết bà đã nói với các đồng nghiệp của mình “hãy tạm dừng” bình luận công khai cho đến khi hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington, DC, tuần này kết thúc.

 

Chỉ số giá tiêu dùng ở Mỹ trong tháng 6 tăng 3% so với cùng kỳ năm trước, giảm từ mức 3,3% của tháng 5. Dữ liệu này thấp hơn cả dự đoán của các nhà phân tích; sau khi tăng tốc vào đầu năm nay, lạm phát hàng tháng đã giảm lần đầu tiên kể từ năm 2020. Đây là tin rất đáng khích lệ đối với Cục Dự trữ Liên bang, trong bối cảnh các nhà đầu tư kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tiếp theo vào tháng 9.

 

Thủ tướng Hungary Viktor Orban sẽ gặp Donald Trump ở Florida sau khi tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington. Ông là một trong những người ủng hộ ông Trump nhiệt thành nhất ở EU. Gần đây ông đã đảm nhận chức chủ tịch luân phiên của EU, hứa hẹn sẽ “làm cho châu Âu vĩ đại trở lại.” Ông Orban cũng đã đến thăm tổng thống Nga Vladimir Putin vào đầu tháng, khiến các nhà lãnh đạo châu Âu phẫn nộ.

 

Tổng thống Kenya William Ruto sa thải gần như toàn bộ nội các của ông sau nhiều tuần biểu tình rầm rộ kể từ tháng 6, vốn khiến ông phải rút lại dự luật thuế gây tranh cãi. Ông Ruto cho biết đã đưa ra quyết định sau khi “lắng nghe người dân Kenya.” Người biểu tình tràn vào Quốc hội hôm 25 tháng 6 và làm cháy một phần toà nhà. Lực lượng an ninh đã đáp trả một cách thẳng  tay, khiến ít nhất 39 người thiệt mạng.

 

Tình báo Mỹ phát hiện ra kế hoạch ám sát Armin Papperger, giám đốc của Rheinmetall, theo CNN. Nhà sản xuất vũ khí lớn nhất nước Đức đã cung cấp vũ khí cho quân đội Ukraine kể từ khi Nga xâm lược, và gần đây đã mở một nhà máy sản xuất xe bọc thép ở Ukraine. Âm mưu giết ông Papperger được cho là một trong số nhiều âm mưu bị tình báo Mỹ phát hiện.

 

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 2. Mặc dù giá dầu có tăng trong tháng 6, nhưng nhu cầu lại thấp hơn. Doanh thu từ dầu mỏ là nguồn thu nhập lớn cho chính phủ. Xuất khẩu sụt giảm khiến Điện Kremlin mất đi nguồn vốn cần thiết để duy trì nền kinh tế thời chiến.

 

BHP, gã khổng lồ khai thác mỏ, sẽ tạm dừng hoạt động khai thác niken ở Tây Úc từ tháng 10. Công ty cho biết cạnh tranh ngày càng tăng từ các nhà sản xuất giá rẻ đã làm giảm tỷ suất lợi nhuận, đặc biệt là ở Indonesia. Dưới thời tổng thống sắp mãn nhiệm Joko Widodo, đất nước này đã nổi lên như là nhà cung cấp niken hàng đầu thế giới, vốn rất cần thiết để chế tạo pin xe điện.

 

Con số trong ngày: 22%, là tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi—khoảng 150 triệu trẻ em—bị suy dinh dưỡng trên toàn cầu.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Sức khoẻ của ngành ngân hàng Mỹ

Ba trong số những ngân hàng lớn nhất nước Mỹ — Citigroup, JPMorgan Chase, và Wells Fargo — sẽ báo cáo thu nhập quý hai vào thứ Sáu. Kết quả từ mảng ngân hàng tiêu dùng của họ sẽ rất đáng xem. Khi tiền tiết kiệm ngày càng mỏng đi, nhiều người sẽ phải dựa vào nợ thẻ tín dụng hơn. Nhưng với lãi suất bị mắc kẹt ở mức cao trong thời gian dài hơn dự kiến ​​của các ngân hàng, khách hàng hiện đang gặp khó khăn trong việc trả nợ. Do đó ngành ngân hàng dự kiến sẽ tăng đề phòng tổn thất cho vay. Song cho vay tiêu dùng không phải là điểm yếu duy nhất: giá trị bất động sản thương mại đã sụt giảm kể từ đại dịch, làm tăng nợ xấu đối với các tòa nhà văn phòng.

 

Tuy vậy, đà hồi sinh của mảng M&A có thể sẽ thúc đẩy kết quả của ngân hàng đầu tư. Trong hai năm qua, số vụ sáp nhập và mua lại đã giảm mạnh do tình trạng bất ổn kinh tế làm giảm giá trị của các công ty. Nhưng niềm tin tăng trở lại trong quý 2 đã vực dậy hoạt động M&A. JPMorgan công bố vào tháng trước rằng họ dự kiến ​​doanh thu từ hoạt động ngân hàng đầu tư sẽ tăng tới 30% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý hai. Đó là tin đáng mừng.

 

 

EU cần cơ chế hợp tác công nghiệp quốc phòng để tránh phân mảnh

Chi tiêu quốc phòng của châu Âu đã tăng lên kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Năm nay châu Âu sẽ chi hơn 400 tỷ USD cho quốc phòng. Nhưng số tiền này sẽ không được sử dụng hiệu quả nhất có thể và cũng sẽ không giúp ích gì nhiều trong việc tăng cường năng lực của ngành công nghiệp quốc phòng đang bị phân mảnh của châu Âu.

 

Đây chính là lúc EU cần Cơ quan Phòng vệ châu Âu (EDA), được thành lập đúng 20 năm trước vào thứ Sáu. Mục đích của EDA là cố gắng điều phối chi tiêu quốc phòng của các thành viên EU để đạt hiệu quả cao nhất trên mỗi đồng euro, đồng thời tránh đầu tư trùng lặp về năng lực quốc phòng. Nhưng như Nick Witney, sếp đầu tiên của EDA, gần đây đã thừa nhận, sự hợp tác mua sắm “vẫn còn yếu.” EDA đã đóng góp đáng kể trong việc điều phối đạn dược cho Ukraine, song cơ quan này vẫn thiếu thẩm quyền và sức mạnh tài chính để tận dụng hết thế mạnh của một thị trường chung EU cho ngành công nghiệp quốc phòng. Các quốc gia thành viên biết phải làm gì, nhưng ngay cả bây giờ vẫn không sẵn sàng bắt tay thực hiện.

 

Lạm phát ở Argentina quay đầu tăng

Lạm phát giảm là lý do lớn cho độ nổi tiếng của Javier Milei, tổng thống Argentina. Lãi suất hàng tháng đã chậm lại kể từ tháng 1 nhờ ông Milei cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ và một cuộc suy thoái kinh tế. Trong tháng 5, lạm phát đã giảm xuống mức hàng tháng là 4,2%. (Lạm phát theo năm trong cùng tháng vẫn đạt tới 276%.) Nhưng các nhà phân tích dự đoán lạm phát trong tháng 6, được công bố vào hôm nay, sẽ quay đầu lên mức 5,2%, phần lớn là do chính phủ cắt giảm trợ cấp năng lượng, đẩy giá lên cao.

 

Lạm phát tăng có thể gây nghi ngờ về sự thành công của chương trình kinh tế của ông Milei. Lạm phát cao cũng khiến đồng peso ngày càng được định giá quá cao, làm tăng nguy cơ điều chỉnh mạnh. Và nó khiến việc dỡ bỏ kiểm soát vốn trở nên khó khăn hơn, làm nản lòng nhà đầu tư. Ngay cả khi chính phủ vẫn lạc quan, thị trường đang tỏ ra lo lắng về lạm phát và những gì ông Milei dự định áp dụng cho đồng peso. Rủi ro vỡ nợ của quốc gia này đã tăng trở lại về mức của tháng 3.

 

Philippines tập trận không quân với Australia

Từ thứ Sáu, máy bay chiến đấu của 20 quốc gia sẽ bay trên bầu trời phía bắc Australia để tham gia cuộc tập trận hai năm một lần do không quân Australia tổ chức. Trong số đó có máy bay chiến đấu của Không quân Philippines, lần đầu tiên được triển khai ở nước ngoài. Trong ba tuần, các phi công Philippines sẽ mài giũa kỹ năng chiến đấu của mình. Tại thời điểm năm 2005, sau khi các tổng thống liên tiếp của Philippines không cấp đủ kinh phí cho quốc phòng trước các mối đe dọa từ bên ngoài, không quan nước này thậm chí không có được một chiếc chiến đấu cơ nào hoạt động. Sự yếu kém này, cộng với việc trục xuất các căn cứ quân sự của Mỹ khỏi đất Philippines vào những năm 1990, có thể đã khuyến khích Trung Quốc xâm lấn các phần Biển Đông mà Philippines tuyên bố chủ quyền.

Không quân Philippines hiện chỉ có 12 máy bay chiến đấu, 4 trong số đó hiện đang ở Australia. Nhưng với sự huấn luyện và thiết bị của Úc, Mỹ, và Nhật Bản, cũng như với những máy bay mạnh hơn trong chương trình mua sắm, các phi công của họ có thể bắt đầu tạo ra một thách thức mạnh mẽ hơn trước các động tác xâm nhập của Trung Quốc.