Những
mối lo của quân đội Trung Quốc sau khi hai bộ trưởng Quốc Phòng bị “hất cẳng”
Phan
Minh - RFI
Đăng
ngày: 04/07/2024 - 11:55
Sau
nhiều tháng đồn đoán sôi nổi cùng với việc chính quyền Bắc
Kinh tỏ ra dè dặt, Trung Quốc cuối cùng đã xác nhận hai cựu bộ trưởng Quốc
Phòng biến mất khỏi dư luận năm ngoái đang bị điều tra vì tội tham nhũng.
HÌNH
:
Cựu
bộ trưởng Quốc Phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc phát biểu ở Kubinka, ngoại
ô Matxcơva, Nga, ngày 15/08/2023. AFP - ALEXANDER NEMENOV
Sự “hạ
bệ” ngoạn mục này phơi bày những mánh lới đã ăn sâu vào
gốc rễ trong các lĩnh vực then chốt của quá trình hiện đại hóa
quân đội của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, bất chấp cuộc chiến chống
tham nhũng kéo dài hàng thập kỷ của ông và đặt ra câu hỏi về khả năng sẵn
sàng chiến đấu của Trung Quốc vào thời điểm căng thẳng địa chính trị gia tăng.
Truyền
thông Nhà nước Trung Quốc đưa tin hôm 27/06/2024 rằng bộ trưởng Lý
Thượng Phúc bị cách chức thẳng thừng vào tháng 10/2023 chỉ sau
7 tháng giữ chức, và Ngụy Phượng Hòa, làm bộ trưởng Quốc Phòng từ năm
2018 đến năm 2023, đã bị khai trừ khỏi đảng Cộng Sản cầm quyền sau các cuộc điều
tra, và cả hai vụ việc đều được chuyển giao cho các
công tố viên quân đội xử lý.
Hai
nhân vật này là những lãnh đạo cao nhất trở thành nạn nhân của cuộc
thanh trừng sâu rộng trong lĩnh vực quốc phòng của Trung Quốc kể
từ mùa hè năm ngoái, chiến dịch khiến hơn chục tướng lĩnh và giám đốc điều
hành cấp cao của những tổ hợp công nghiệp quân sự bị mất chức.
Sự
bất ổn trong hàng ngũ cấp cao của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) xảy ra
trong bối cảnh nhà lãnh đạo Tập Cận Bình đang tìm những giải pháp
giúp cho lực lượng vũ trang Trung Quốc trở nên mạnh mẽ hơn, luôn sẵn
sàng chiến đấu và tỏ ra quyết đoán hơn trong việc khẳng định
các yêu sách lãnh thổ ở những khu vực có tranh chấp.
Ở
đỉnh cao sự nghiệp, hai cựu bộ trưởng Quốc Phòng thường có giọng điệu
cứng rắn trước các quan chức quân sự hàng đầu thế giới. Tại các diễn đàn an
ninh khu vực, hai vị tướng cảnh báo quân đội Trung Quốc sẽ chiến đấu “bằng
mọi giá” nếu có ai dám “tách” Đài Loan tự trị khỏi
Trung Quốc.
Theo
các nhà phân tích, cả hai bộ trưởng đều được thăng chức dưới thời Tập
Cận Bình, và việc loại bỏ họ diễn ra trong khuôn khổ chiến dịch
chống tham nhũng kéo dài hơn một thập kỷ của nhà lãnh đạo Trung Quốc, cho thấy
rõ những khó khăn trong việc ngăn chặn tình trạng tham nhũng ở cấp cao nhất của
quân đội.
James
Char, nhà nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở
Singapore, cho biết mặc dù chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình đã mang
lại một số thành công, nhưng việc thiếu sự giám sát dân sự phù hợp và
hệ thống pháp luật độc lập đồng nghĩa với việc PLA chỉ bị giám sát bởi các
nhà điều tra nội bộ, và nhận định rằng hiện tượng tham nhũng vẫn sẽ
tiếp tục.
Tham
nhũng trong việc mua sắm vũ khí
Với tham
vọng cải tổ PLA thành lực lượng chiến đấu “đẳng cấp thế giới” của
Tập Cận Bình, chính quyền Trung Quốc đã rót hàng tỷ đô la mua và nâng cấp
trang thiết bị quân sự. Ông Tập cũng đã xây dựng Lực lượng Tên lửa, một
nhánh tinh nhuệ giám sát kho vũ khí tên lửa đạn đạo và hạt nhân đang phát
triển nhanh chóng.
Hầu
hết những tướng lĩnh bị cách chức hoặc mất tích không rõ lý
do vào năm ngoái đều có liên quan đến Lực lượng Tên lửa hoặc thiết bị
quân sự, trong đó có ông Lý và ông Ngụy.
Trước
khi trở thành bộ trưởng Quốc Phòng, Lý Thượng Phúc đã lãnh đạo Cục
Phát triển Thiết bị của PLA trong 5 năm. Là một kỹ sư được đào tạo bài bản, vị
cựu bộ trưởng 66 tuổi đã từng làm việc trong các đơn vị phóng tên lửa và vệ
tinh ở phía tây nam Trung Quốc trong nhiều thập kỷ, trước khi được
chuyển lên trụ sở PLA để phụ trách việc mua sắm thiết bị quân sự.
Ông
Ngụy, 70 tuổi, là chỉ huy đầu tiên của Lực lượng Tên lửa. Vào cuối năm 2015,
ông được Tập Cận Bình đưa vào biên chế của đơn vị tên lửa
cũ thuộc PLA, Quân đoàn Pháo binh số 2, nơi ông từng làm việc
trong nhiều thập kỷ. Hai người kế nhiệm ông Ngụy tại Lực lượng Tên lửa
cũng đã bị thanh trừng.
Những
cáo buộc nhắm vào Lý Thượng Phúc được đưa ra trong thông cáo của Bộ Chính
Trị (gồm 24 thành viên), liên quan đến tham nhũng trong việc mua sắm vũ
khí. Theo đài truyền hình Nhà nước CCTV, ngoài việc nhận và đưa hối lộ
cũng như lạm dụng quyền lực, ông Lý còn bị cáo buộc “gây ô nhiễm
trầm trọng môi trường chính trị và hoạt động công nghiệp của lĩnh vực thiết bị
quân sự”.
Joel
Wuthnow, nhà nghiên cứu cấp cao tại Đại học Quốc phòng do Lầu Năm Góc tài trợ,
cho biết thuật ngữ được diễn đạt cẩn thận này nhấn mạnh đến sự thông
đồng giữa các doanh nghiệp Nhà nước sản xuất vũ khí và hệ thống mua sắm của
PLA.
Wuthnow
nói : “Chúng tôi biết rằng có một số sự thông đồng,
nhưng không rõ ràng. ĐCSTQ sẽ không thừa nhận những vũ khí chiến lược
không đạt tiêu chuẩn hoặc không đáng tin cậy. Nếu điều đó được chứng
minh, đó sẽ là vấn đề nghiêm trọng hơn đối với Tập Cận Bình vì ông ấy
sẽ có những nghi ngờ không chỉ về vấn đề đạo đức mà còn về sự sẵn
sàng chiến đấu của quân đội.”
Nhà
phân tích Char cho biết các vấn đề trong hệ thống mua sắm của PLA đã tồn tại
trong nhiều năm. Ông Char lưu ý rằng vào năm 2018, một nghiên cứu do Đại học
Kỹ thuật Hải quân Trung Quốc, trung tâm mua sắm thiết bị của Hải quân và văn
phòng kiểm toán của Quân ủy Trung ương thực hiện đã phân tích các hoạt động
gian lận trong khâu đấu thầu mua sắm thiết bị của PLA và kêu gọi cải
thiện hệ thống đấu thầu.
Ông
Char cho biết thêm rằng có dấu hiệu cho thấy giới lãnh đạo quân sự
hàng đầu của Trung Quốc dường như lo ngại về chất lượng của những thiết
bị quân sự (đã mua trước đây), tướng Hà Vệ Động, phó chủ tịch Quân ủy
Trung ương (CMC), cơ quan giám sát các lực lượng vũ trang, tuyên bố vào tháng 3
sẽ dẹp bỏ “những khả năng chiến đấu giả dối” trong quân đội.
“Mất
niềm tin”
Lý Thượng
Phúc và Ngụy Phượng Hòa là những nhân vật quân sự cấp cao nhất bị hạ
bệ trong 6 năm qua bởi chiến dịch chống tham nhũng không ngừng nghỉ của Tập
Cận Bình.
Nhà
lãnh đạo Trung Quốc đã coi việc loại bỏ tận gốc nạn hối lộ và sự bất trung
là một dấu ấn trong sự cai trị của ông kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2012, đồng
thời ông đã hạ bệ những tướng lĩnh quyền lực trước đây được coi là “bất
khả xâm phạm”.
Trong
những năm cầm quyền đầu tiên, Tập Cận Bình đã loại bỏ hai quan chức cấp
cao trong quân đội là Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng, hai cựu phó chủ tịch CMC.
Ông Từ sau đó chết vì ung thư còn ông Quách bị kết án tù chung thân
vì tội tham nhũng.
Joel
Wuthnow nhận định rằng ở một khía cạnh nào đó, vụ bê bối tham nhũng mới nhất của
hai cựu bộ trưởng Quốc Phòng “thậm chí còn tệ hại hơn đối với Tập Cận
Bình” so với vụ hai ông Từ và Quách cách đây một
thập kỷ.
“Hồi
đó có thể nói rằng ông Tập đang thanh lọc nhân sự”, Wuthow cho biết,
đồng thời lưu ý rằng Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng được bổ nhiệm vào
CMC dưới thời cựu lãnh đạo Giang Trạch Dân. Nhưng cả ông Ngụy lẫn
ông Lý đều do Tập Cận Bình đề bạt.
Wuthnow
nói thêm : “Trường hợp của Ngụy Phượng Hòa và Lý Thượng
Phúc cho thấy các quy trình thẩm định nhân sự của chính ông Tập và
chiến dịch chống tham nhũng được ca ngợi trong thập kỷ qua đã không thành công
trong việc ngăn chặn nạn tham nhũng ở cấp cao nhất của hệ thống Nhà nước
và điều này cho thấy ông Tập đã mất niềm tin vào những người do
chính ông bổ nhiệm.”
Ông
Ngụy được thăng cấp thượng tướng chỉ hơn một tuần sau khi Tập Cận
Bình nắm quyền lãnh đạo Đảng. Còn ông Lý được thăng cấp
trung tướng và sau đó lên thượng tướng chỉ 3 năm sau đó.
Thông
cáo của Bộ Chính Trị cho biết hành động của Lý Thượng Phúc và Ngụy
Phượng Hòa “đã phản bội lòng tin và trách nhiệm” mà lãnh đạo tối cao
của Đảng và quân đội giao cho họ. Theo CCTV, ông Lý “đã phản bội
các nguyên tắc của Đảng”, còn ông Ngụy bị cáo buộc “làm
suy sụp niềm tin và mất lòng trung thành”.
Tập Cận
Bình giờ đây vẫn quyết tâm nhổ tận gốc nạn tham nhũng và sự bất trung.
Tháng trước, ông đã triệu tập giới chức quân sự cấp cao tham dự một hội
nghị công tác chính trị ở Diên An, địa điểm thiêng liêng của cuộc cách mạng Cộng
Sản Trung Quốc trong lịch sử Đảng.
Ông
Tập nói với giới tinh hoa PLA : “Súng phải luôn trong tay những
người trung thành và đáng tin cậy đối với Đảng. Rõ ràng cần phải
có sự nghiêm khắc để đạt được hiệu quả khi chiến đấu. Trong quân
đội không có chỗ cho những phần tử tham nhũng ẩn náu.”
James
Char cho biết về lâu dài, việc Tập Cận Bình thanh lọc nhân sự và cải
cách hệ thống mua sắm của quân đội là một tín hiệu khả quan đối
với khả năng chiến đấu của Trung Quốc : “Các vấn đề đang
được khắc phục và sẽ luôn có sự rà soát thẩm định cách thức mà Tập Cận
Bình dùng để phát triển PLA, qua đó đạt được giấc mơ
hiện đại hóa PLA vào năm 2035.”
Nguồn
: CNN
-----------------------------
Các
nội dung liên quan
ĐIỂM
BÁO
Tập
Cận Bình có thực sự kiểm soát được quân đội Trung Quốc ?
PHÂN
TÍCH
Bộ
trưởng Quốc Phòng Trung Quốc « mất tích » : Tập Cận Bình nghi ngờ lòng trung
thành của quân đội?
PHÂN
TÍCH
Vụ
bộ trưởng Quốc Phòng “mất tích” gây lo ngại về chính sách ngoại giao quân sự của
Trung Quốc
No comments:
Post a Comment