“Điểm môn Văn cả nước
tăng phi mã. . .”
Một
nhà báo nhắn cho tôi: “Điểm môn Văn cả nước tăng phi mã, chỉ sau môn GDCD.
Do học sinh đột nhiên giỏi môn Văn? Do đề thi môn văn quá dễ? Do thầy cô chấm
thi phóng tay? Do chương trình và phương pháp dạy – học Ngữ văn quá đơn giản?
Do phạm vi ra đề thi chỉ giới hạn loanh quanh trong mấy bài văn lớp 12?”.
Và anh kết luận, “Do tất cả những cái do ấy”.
Và
theo tôi, ta có thể nêu thêm những cái “do” khác nữa, nhưng trong bài này tôi
muốn đề cập đến một khía cạnh khác, ít nổi bật hơn, đó là nội dung chấm thi.
Cách
chấm bài đối với môn Ngữ văn suốt hàng chục năm qua là “đếm ý cho điểm”. Không
ngoa đâu, cứ nhìn vào đáp án môn này mà xem, một đề thi thang điểm 10 nhưng ở mỗi
câu, cái yêu cầu “Đảm bảo chuẩn chính tả, từ ngữ, ngữ pháp tiếng Việt” chỉ có
0.25 điểm. Trong toàn bộ đáp án, nội dung này chỉ chiếm 0.5/10 điểm. Tóm lại là
gì? Là viết sai, viết cẩu thả, viết rối rắm, viết lộn xộn… thế nào đi nữa thì
cùng lắm chỉ bị trừ tối đa 0.5 điểm. Nghĩa là cứ đủ ý như trong đáp án là đảm bảo
anh đã được 9.5 điểm, dù anh có viết dở đi chăng nữa.
Trong
đề thi Ngữ văn có 1 câu có vẻ “tiếng Việt” nhất, đó là câu đọc hiểu (3 điểm).
Tuy nhiên, đáp án của nó cũng lại theo hướng áp đặt.
Tôi
nói môn Ngữ văn đang không dạy tiếng Việt cho học sinh Việt Nam, có lẽ không phải
là vô căn cứ, phải không?
Ta
biến môn học này thành một môn nửa Đạo đức, nửa Phê bình văn học. Không có chỗ
cho tiếng Việt.
Trong
khi cái đáng chấm nhất ở đây là năng lực sử dụng tiếng Việt (dù trong đó có tiếng
Việt Văn học), thì nó gần như đã bị ném sang một bên, và lãng quên. Là một người
đã chấm hàng vạn bài làm của học sinh đủ thành phần, tôi dám nói rằng, rất hiếm
hoi để gặp được một bài mà học sinh viết một thứ tiếng Việt chuẩn, “trơn tru,
trôi chảy, mạch lạc”. Sai, ngô nghê, vụng về, rối rắm…, đó là bức tranh chung.
Nếu
là “chấm văn” đúng nghĩa, thì theo tôi, không quan trọng về quan điểm mà thí
sinh nêu ra. Học sinh có quyền nêu quan điểm riêng, thậm chí là quan điểm ngược
lại hoàn toàn với người ra đề, nhưng quan trọng là các em đã VIẾT THẾ NÀO đối với
cái quan điểm ấy. Ở đây, cách trình bày, lập luận, dùng từ, đặt câu, cấu trúc
bài viết, v.v…, tức là cái cách sử dụng tiếng Việt (để nêu và bảo vệ quan điểm),
mới cần đặt thành trọng tâm. Và phải chấm điểm cái trọng tâm này.
Nhưng
như đã biết, môn Ngữ văn đang không chấm như thế. Ra một cái đề rồi xây dựng một
cái “đáp án chết”, phần “sáng tạo” (nếu có) chỉ được 0.75 điểm cho toàn đề. Tuy
nhiên, đọc vào chi tiết của đáp án về cái phần gọi là “sáng tạo” này thì thấy
nó lại cũng không hẳn là chấp nhận “quan điểm khác”, mà là “thể hiện suy nghĩ
sâu sắc”.
Có
lẽ cách chấm văn kiểu này, cộng với các “do” mà người bạn nhà báo của tôi đã
nêu ở trên, đã cộng hưởng thành một kết quả “phi thường” như đã thấy.
Chính
cái cách chấm văn “đếm ý cho điểm” đã khiến học sinh phải è cổ ra học thuộc văn
mẫu và đồng thời gạt bỏ năng lực tiếng Việt. Và ở chiều ngược lại, người học mà
không được tự do suy nghĩ, tự do nêu quan điểm và trình bày quan điểm của mình,
thì năng lực ngôn ngữ không thể phát triển được. Đó là cái bi kịch do bị dồn lại
từ cả hai đầu.
Thái
Hạo
.
No comments:
Post a Comment