TRÍNH
TÃ không chỉ là CHÍNH TẢ
Lê Học
Lãnh Vân
Thứ Hai, 25 tháng 4, 2022
https://vandoanviet.blogspot.com/2022/04/trinh-ta-khong-chi-la-chinh-ta.html#more
Báo mạng Sputnik, ngày 20/4/2022, đăng tin: Để phục vụ cho Ngày sách và Văn
hoá đọc Việt Nam, sáng 20/4, một chiếc cổng chào mới được dựng lên tại phố sách
Hà Nội (phố 19/12, quận Hoàn Kiếm) với nội dung: “LỄ PHÁT ĐỘNG PHONG CHÀO…”.
Sở Văn hoá Thể thao đã chữa
cái lỗi chính tả chình ình giữa phố Hà Nội và giữa những ngày Văn hoá.
Không ít những cười cợt,
chê bai hàng chữ viết trên cổng chào đó. Các thông điệp chê bai đa số nhấn mạnh
lỗi chính tả, cho nên có người phản biện rằng lỗi chính tả bây giờ đầy đường, đầy
mặt báo, có gì phải dậy sóng mạng tới thế! Lại có người phản biện rằng lỗi đó
do phát âm, người Miền Bắc phát âm gần giống nhau các phụ âm Tr và Ch, từ đó
cho thấy viết Phong Chào thay cho Phong Trào nên được thông cảm!
Bài viết này tôn trọng phát âm vùng miền. Thí
dụ, thời nay, sự phát âm các phụ âm L và N thay nhau vẫn được thông hiểu ở một
số vùng. Tuy nhiên chính tả thì phải đúng. Hơn nữa, quốc gia có sự chuẩn hoá của
nó, ở vị trí tầm quốc gia, lại lãnh đạo các bộ liên quan tới giáo dục, văn hoá,
người ta không thể viết sai chuẩn được. Làm điều đó cho thấy sự lười nhác trong
tu tập bản thân, sự coi thường quốc gia, dân chúng và cho thấy một tầm nhìn, tư
cách thấp. Kẻ ở vị trí đó mà làm như thế là không xứng đáng!
Thực sự thì viết Phong Chào thay cho Phong
Trào có phải chỉ đơn thuần là lỗi chính tả?
Đứa nhỏ lớp một, lớp hai viết sai chính tả có
bị ai chê trách không? Thầy cô giáo thì bị, nhất là thầy cô giáo dạy văn, dạy
các môn liên quan tới văn, tới ngôn ngữ học lại càng bị chê tợn.
Thầy cô giáo dạy văn hay ngôn ngữ học có sai lỗi
chính tả không? Có! Không ai nhớ được hết chính tả của từng từ, từng chữ. Người
bạn tôi, một giáo sư ngôn ngữ học bậc đại học có tiếng, cho biết khi viết ông
luôn có vài quyển từ điển trước mặt để tra cứu khi có thắc mắc về chính tả. Ông
không thuộc lòng hết chính tả nhưng ông biết cách làm việc.
Hơn thế nữa, ông có lòng tự trọng và tinh thần
trách nhiệm. Ông nói, ở vị trí của mình, mình không thể sai các lỗi ngớ ngẩn.
Việc ấy có hại cho xã hội!
Ấy là mới nói tới các lỗi
hỏi ngã. Thí dụ NGẢ ba đường hay NGÃ ba đường. Khi làm việc nhiều, tuổi trọng,
người ta có thể quên các dấu hỏi ngã và cần từ điển, nếu có từ điển chính tả
càng tốt. Lỗi chính tả ở đây chỉ cho thấy sự quên.
Tuy nhiên lỗi chính tả giữa các từ Phong
Trào và Phong Chào cho thấy lỗ hổng kiến thức ở mức độ sâu sắc hơn,
mức độ kiến thức nền. Nếu tầm nguyên ta sẽ thấy Trào khác hẳn với Chào từ gốc từ.
Chữ Chào dùng lầm cho chữ Đón còn dễ hiểu hơn là dùng lầm cho chữ Trào! Việc
này không cần tới chuyên viên ngôn ngữ học, một thành viên làm việc trong hệ thống
hành chánh công liên quan tới Văn hoá, tới Sách… phải biết! Chắc chắn rất nhiều
người không tưởng tượng được một lỗi như thế có thể xảy ra ngay trên trán của
khuôn mặt văn hoá thủ đô giữa những ngày lễ Văn hoá là Ngày sách và Văn hoá đọc
Việt Nam!
Vậy thì, khi
Phong Chào dùng thay cho Phong Trào, đó không chỉ là lỗi chính tả. Đó là lỗi về
năng lực, về lòng tự trọng, về cả tinh thần trách nhiệm. Theo cách nói đương thời,
đây là vấn đề bất xứng, nghĩa là không xứng đáng, về tài và đức!
Khi người ta cố biện bạch rằng đây là lỗi của
đơn vị thi công, sự bất xứng về tư cách càng hiện rõ hơn!
Nếu chịu khó đọc Phây, báo mạng, cả báo chính
thống, người ta thấy sự bất xứng ở các vị trí sao mà nhiều quá. Chuyện Lò và Củi,
cho dù nhiều người nghĩ rằng số củi cho vào lò còn ít so với thực tế, vẫn phản
ánh sự bất xứng tới kinh ngạc! Đó là sự bất xứng ở mức độ hình sự, còn sự bất xứng
ở mức độ hành chánh như chuyện PHÁT ĐỘNG PHONG CHÀO này thì nhiều vô kể! Những
sự việc này góp phần xấu vào sự phát triển dân trí, vào sự bất tín nhiệm của
người dân với các thành viên bộ máy công, do đó góp phần xấu vào sự phát triển
quốc gia nói chung
Sau khi tin và ảnh về sự việc được lan truyền
trên mạng, nhiều tờ báo đã gỡ tin! Anh chị vào các trang như trang của
phapluatmedia là rõ. Thực đáng thất vọng! Nếu có cách xử trí khác, hệ thống
công có thể nương vào sự phê phán của xã hội để tự cải tiến, loại bỏ bớt những
thanh viên bất xứng, làm đẹp hơn hình ảnh mình và thu hút sự ủng hộ, góp sức
góp lòng của người dân… Giải pháp gỡ bài chỉ khiến người dân cảm nhận sự càng
xa cách của hệ thống quản lý báo chí, xa cách với dân chúng, xa cách với cải tiến,
thậm chí xa cách với điều đúng! Có sự cảm nhận nào về một vị trí đứng ngoài và
đứng trên thay vì đứng trong lòng dân không?
Bài viết muốn đặt câu hỏi thực lòng của một
công dân: Hệ thống
chính trị có trách nhiệm gì trong việc PHÁT ĐỘNG PHONG CHÀO này không?
Không phải nói về trách nhiệm viết đúng chính tả, đó là trách nhiệm của chuyên
viên. Câu hỏi này muốn đề cập tới trách nhiệm để bộ máy hành chánh công có nhiều
thành viên bất xứng. Trách nhiệm để những việc không thể xảy ra ở tầm vóc của sự
kiện lớn và trang trọng lại trở thành việc xảy ra ở không ít nơi, không ít lúc.
Trách nhiệm để người dân quen dần với những sự việc không thể chấp nhận được,
và họ chỉ chép miệng, ối dào việc ấy khắp nơi, ai mà xử lý, có gì lạ, ghế thì vẫn
ngồi thôi…
Có phải đó là trách nhiệm với dân trí và dân
khí không?
Ngày 22 tháng 04 ngày 2022
(Tên bài được đặt trước khi đọc bài Trính Tã của nhà văn Phạm Thị Hoài)
Ảnh : https://drive.google.com/uc?id=1Wbh7IUiOP8H0jPs__GrkgOlUHoGPjze1
Ảnh trên trang https://phapluatmedia.vn/,
đã bị gỡ.
No comments:
Post a Comment