Cuộc chạy loạn của một người Ukraine gốc Việt
Đoan
Trang -
Saigon Nhỏ
5 tháng 5, 2022
https://saigonnhonews.com/thoi-su/the-gioi/cuoc-chay-loan-cua-mot-nguoi-ukraine-goc-viet/
Tường
trình từ Warsaw, Ba Lan
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/05/Bu%CC%80i-Minh-Tie%CC%82%CC%81n-1-1024x768.jpg
Anh Bùi Minh Tiến, người từ Mariupol di tản sang Ba Lan (ảnh: Đoan
Trang)
“Từng có
nhà, có cửa, có công ăn việc làm ổn định, tôi không bao giờ nghĩ cảnh phải chạy
loạn trong bom đạn, và giờ ngồi đây, và chưa biết tương lai thế nào,” anh Bùi
Minh Tiến, người từ Mariupol di tản sang Ba Lan, khi Nga xâm lược Ukraine.
Vừa nhắc tới
tên thành phố Mariupol, anh Tiến chớp mắt, bồi hồi: “Có muốn rời nó đâu. Hơn ba
chục năm gắn bó với mảnh đất ấy, kỷ niệm đong đầy. Nó như quê hương thứ hai của
mình rồi còn gì…”
Người chết trước mắt
Vẫn cặp mắt
lộ rõ vẻ đau buồn, anh Tiến hồi tưởng những ngày cuối Tháng Hai kinh hoàng: “Mấy
ngày trước khi chiến sự nổ ra, chúng tôi nghe tiếng máy bay xà quần trên trời.
Cứ nghĩ quân đội họ tập trận hay gì đó. Chiều ngày 24, vừa cơm nước xong, bỗng
tôi nghe tiếng bom nổ ầm ầm. Lúc đầu nghe xa xa, chập sau thì bùm bùm hàng loạt,
rồi nổ ngay trước mặt mình luôn.”
Chung cư
144 căn hộ nơi anh ở bắt đầu hỗn loạn. Hàng xóm í ới gọi hỏi nhau chuyện gì
đang xảy ra. Còn trong ngôi nhà trên lầu bảy, người vợ và đứa con gái của anh
Tiến hoảng sợ khóc la. “Tôi là đàn ông trong nhà, cố giữ bình tĩnh,” anh nói. Mấy
ngày sau, một trái bom rơi xuống phá sập một trong bốn cửa vào của toà nhà
chung cư, điện nước bị cúp hết, các gia đình bên cửa bị sập không còn cách nào
khác phải xuống hầm trú ẩn – điều không ai muốn.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/05/GettyImages-1240458764.jpg
Mariupol hiện là mặt trận ác liệt nhất
Ukraine.
Sau nhiều tuần giao tranh, gần như toàn bộ thành phố với hơn 400,000 dân này đã
thành bình địa. Chính quyền Ukraine cho biết hơn 20,000 dân đã thiệt mạng. Truyền
thông Nga xem việc tàn phá Mariupol là một chiến tích lớn nhất kể từ khi xâm lược
Ukraine – MARIUPOL, UKRAINE, ngày 4 Tháng Năm 2022 (ảnh: Leon Klein/Anadolu
Agency via Getty Images)
“Bên phía
nhà tụi tôi, cửa chưa bị phá, nhưng thấy mọi người xuống hầm, tôi cũng đưa vợ
con xuống theo,” anh Tiến kể tiếp. “Người vơ đại vài món. Người đi không kịp mang
theo gì, lại phải nhờ hàng xóm lên lấy xuống giúp.” Anh Tiến kể, thời tiết
Ukraine lúc đó lạnh lắm, ngày nào cũng 2-3 độ C, có ngày rớt xuống 0 độ. Căn hầm
có từ thời Thế chiến thứ hai, ẩm thấp, lạnh lẽo, chứa hơn trăm con người, Người
già và trẻ em chỉ được quanh quẩn trong đó. Cánh đàn ông “trồi lên trụt xuống”
miệng hầm vì chịu không nổi, hơn nữa họ còn phải ra ngoài đốt lửa nấu cơm”.
“Lúc nào
không ra được bên ngoài, tụi tôi phải thay phiên nhau lấy cái quạt, quạt phành
phạch cho thông gió,” anh Tiến diễn tả. “Có anh bứt rứt, trèo lên miệng hầm cho
khuây khoả, trúng bom chết tươi. Còn dưới hầm, tận mắt tôi chứng kiến cụ già bị
bệnh tim, vừa nghe bom nổ cái ầm, cụ đứng tim luôn.”
Cuộc chạy loạn
Tới ngày 8
Tháng Ba, khi hơn một nửa người trong chung cư của anh Tiến chạy loạn, gia đình
anh vẫn chưa có ý định rời khỏi căn hầm u ám. Nhưng đến ngày thứ 19, lính Nga tới
đóng quanh khu vực hầm trú ẩn. Họ yêu cầu những chủ nhân ở căn hộ tầng một, tầng
hai đưa chìa khoá, để vào đó ngủ nghỉ. Những lúc yên ắng, lính Nga ra ngoài pha
trà, ngồi uống nhâm nhi. Lúc này, anh Tiến thay đổi ý định.
Đó là ngày
17 Tháng Ba, anh Tiến rủ thêm hai gia đình, chuẩn bị xe cộ để lên đường. Xe của
anh lúc đó chỉ còn khoảng 20 lít xăng, anh vẫn quyết đi. Lính Nga thấy mấy gia
đình lục đục chất đồ lên xe thì phất tay, kêu cứ việc đi. Nhưng anh Tiến kể,
hôm ấy, anh vừa đặt chiếc vali lên xe, một trận bom đổ xuống. Đàn bà con nít
khiếp sợ chạy ào xuống hầm. Những người đàn ông vẫn ở trên xe. Sau đó, họ tìm
cách ra ngoài rồi chui xuống gầm xe, nằm rạp dưới đất tránh bom. Cuộc di tản thất
bại.
Hai hôm
sau, ngày 19 Tháng Ba, lúc 10 giờ sáng, thấy không khí có phần yên ả, anh Tiến
và hai gia đình kia lại lên xe. Chạy được một đoạn, bom nổ ở đâu không biết
nhưng bụi đất bắn tung toé lên kiếng xe. Mọi người vẫn đạp ga, không dừng bước.
Anh Tiến diễn tả cuộc chạy loạn bằng xe hơi:
“Chạy được
khoảng 5, 10 cây số thì chúng tôi không còn nghe tiếng bom nữa, tiếp tục chạy
theo hướng Tây ra khỏi thành phố. Lái thêm khoảng 30 km nữa, chúng tôi tới một
thành phố khác. Xe hết xăng, chúng tôi phải nán lại hai ngày, sau đó có người
Ukraine cho xăng, mọi người lên xe chạy tiếp.”
Chưa vơi nỗi
kinh hoàng, anh Tiến nhớ lại hai bên đường khi đó toàn lính Nga. Ba chiếc xe cứ
chạy khoảng 50-100 km thì phải dừng lại, theo lệnh của lính Nga ven đường. Đi
thêm mấy đoạn như thế, họ được lính Nga… dẫn đường. Họ được lệnh đi theo xe dẫn
đường, vì nếu chệch một chút là có thể “dính” mìn. Toàn bộ những cây cầu trên
tuyến đường này khi đó đều bị bom đánh sập.
Cứ như thế,
ba chiếc xe tiếp tục chạy thêm khoảng sáu, bảy ngày nữa thì tới gần biên giới
Ba Lan. “Còn một đoạn nữa mới tới biên giới, nhưng mọi người khuyên đừng lái xe
mà đi tàu hoả qua tới phần đất Ba Lan cho an toàn. Chúng tôi bỏ luôn xe dọc đường,
làm theo lời khuyên. Chúng tôi đặt chân đến Warsaw lúc 11 giờ khuya, được đưa tới
chùa Nhơn Hoà, được cho ăn uống, và có quần áo mới, chăn mền đầy đủ,” anh Tiến
kể.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/05/GettyImages-1240432651.jpg
Dòng
người tiếp tục di tản khỏi tử địa Mariupol để đến Zaporizhzhia – ZAPORIZHZHIA,
UKRAINE, ngày 3 Tháng Năm 2022 (ảnh: Diego Herrera Carcedo/Anadolu Agency via
Getty Images)
Tương lai mù mịt
Anh Tiến
quê ở Vĩnh Long. Nhà đông anh em nên anh được bố mẹ cho đi Ukraine học hồi năm
1988, lúc anh 22 tuổi. Thời gian đó, nhiều người Việt đi qua Đông Âu bằng đường
hợp tác lao động. Anh Tiến chịu khó đi học, đến năm 1992 thì tốt nghiệp. Nửa muốn
về, nửa muốn ở lại, nhưng cuối cùng anh ở lại, chọn nghề thợ hàn làm kế sinh
nhai.
“Hồi đó, cả
thành phố Mariupol sống nhờ vào nhà máy sản xuất sắt thép và xe tăng, rộng tới
10 km2. Đây là nhà máy lớn nhất nhì Liên Bang Xô Viết. Có khoảng 100
người Việt làm việc trong ấy. Tôi cũng làm ở đó. Khi Liên Xô tan rã, nhà máy
‘banh càng’ luôn,” anh Tiến kể. Năm 2000, anh lập gia đình. Cô con gái duy nhất
của vợ chồng anh năm nay 18 tuổi, đang theo học trường y ở Kyiv. Gia đình anh đều
mang quốc tịch Ukraine. Năm 2012, anh cùng bạn bè hùn hạp mở shop buôn
bán.
Giờ sang
được Ba Lan, con gái của anh Tiến nộp đơn thì được Úc cấp thị thực. Nhưng đó chỉ
là thị thực du lịch. “Mọi người nói cứ đi đi, rồi xin tị nạn sau,” anh kể với
giọng không vui. “Giờ chỉ cần mua vé máy bay là đi thôi, nhưng tuần sau con gái
có kỳ thi, tôi nói thôi để nó thi cử cho xong đi đã.”
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/05/GettyImages-1240458590.jpg
Một
con bồ câu xuất hiện nhưng chẳng biết bao giờ bình yên mới trở lại với Mariupol
– Mariupol, Ukraine, ngày 4 Tháng Năm 2022 (ảnh: Leon Klein/Anadolu Agency via
Getty Images)
Lý do khác
khiến anh chần chừ là anh sợ bên Úc cuộc sống đắt đỏ, tiền học của con gái cũng
cao, bản thân anh chị lớn tuổi, không chắc có học lại nổi tiếng Anh hay không.
Anh Tiến tâm sự: “Trước chiến tranh, thành phố Mariupol cũng nghèo, thiếu thốn
lắm. 60-70% người già chỉ đủ trả tiền nhà, còn dư chút đỉnh ăn uống. Tụi tôi đỡ
hơn, ai cũng có shop bán hàng, người có căn hộ, hay xe cho thuê. Cứ nghĩ tuổi
55-56 ở Ukraine hưởng già là đủ rồi. Không bao giờ tôi nghĩ mình vất va vất vưởng
như thế này, dù chính phủ Ba Lan đối xử rất tốt với người tị nạn. Đi tiếp chỉ
có thể làm thuê làm mướn, sức khoẻ đâu còn như hồi đôi mươi. Giờ chỉ còn lo cho
tương lai con gái, chứ tụi tôi coi như xong. Cùng lắm về lại Việt Nam còn ba
má. Mấy anh em đủ ăn đủ mặc, chỉ có tôi, mang tiếng đi ngoại quốc mà giờ lại
nghèo nhất.”
Chia tay
chúng tôi, anh lại buồn, buông lời bâng quơ nghe mà đau lòng: “Nhà tôi bên
Ukraine chưa bị bom phá. Ngồi nhớ lại góc nhà, góp bếp mà mình từng lau chùi,
chăm sóc, nhớ quá, chẳng biết đến bao giờ mới được quay trở lại.”
No comments:
Post a Comment