March 30, 2014 at 1:44pm
Năm 1994 tôi ở buồng 6D bên chẵn của trại giam Hà
Nội. Lúc ấy anh Kỳ là trưởng buồng. Anh Kỳ năm đó khoảng 46 tuổi, người cao,
trắng trẻo, nhanh nhẹn. Anh là công an xã, bị can tội giết người, anh bị xử 17
năm.
Buồng 6D nằm tít góc bên trong cùng của dãy buồng
giam, thành phần toàn cán bộ hay dây mơ rễ má cán bộ trại. Có một ông buôn lậu,
có ông tham ô, có ông làm giấy tờ cho người đi nước ngoài, có cả thằng học sinh
16 tuổi cầm dao gọt hoa quả giết bạn. Thằng đó bị tù 6 năm, nó ca hát suốt
ngày.
Tôi nằm cạnh anh Kỳ, ngay hôm đầu tiên vào buồng.
Quản giáo dẫn tôi vào chỉ chỗ nằm ở đó, lúc bỡ ngỡ tôi không hiểu là chỗ nằm
tức là vị trí. Có nghĩa tôi sẽ là buồng phó.
Ở một buồng giam toàn thành phần khá lành như thế,
chẳng có chuyện đánh đập, cướp bóc hay tra tấn gì. Mỗi tù nhân khi nhận quà cứ
mang 1/3 đến biếu lại buồng trưởng. Anh Kỳ nhà ở Sóc Sơn, nghèo, vợ anh lâu lắm
mới tiếp tế cho anh vì còn nuôi ba đứa con nhỏ. Có lẽ quản giáo thương tình
đồng nghiệp cho anh làm trưởng buồng để có chút lộc lá. Áng chừng anh chưa đủ
kinh nghiệm giang hồ nên bổ sung tôi làm buồng phó.
Bình thường anh Kỳ rất hiền, tôi nhớ có lần thằng
Tuấn nằm ngủ, nửa đêm mơ thế nào tinh trùng xuất ra ướt đẫm quần. Nó dậy xin đi
tắm. Ở tù kỵ nhất buổi đêm xáo trộn. Tôi xuống chỗ nó xem thấy thế, đồng ý cho
nó đi tắm. Quay về tôi báo anh Kỳ chuyện như vậy. Anh Kỳ nét mặt buồn thiu, anh
ngậm ngùi lắc đầu:
- Khổ thân, đang tuổi ăn tuổi lớn yêu đương mà thế.
Sau này tôi trải qua nhiều buồng giam, nhưng không
bao giờ tôi gặp được người buồng trưởng nào như thế. Toàn những loại buồng
trưởng, trách nhiệm xăm trổ đại bàng, rồng phượng hành hạ tra tấn tù khác như
tra tấn một con chó. Có lẽ may mắn cho tôi bị ảnh hưởng từ anh khi mới bước
chân vào tù, cho nên sau này khi có làm trưởng buồng, đội trưởng tôi cũng không
làm gì đến mức phải hao tổn phúc phận của tổ tiên.
Tôi nghe chuyện, mới biết anh chẳng giết ai. Làng
anh bắt được thằng ăn cắp, mọi người đuổi theo vây đánh. Anh hô – bắt được đánh
chết mẹ nó đi. Thế nào thằng trộm bị đánh chết thật. Ra tòa có người khai anh
hô câu đó. Anh Kỳ bị kết án đầu vụ, lĩnh án 17 năm tù. Lúc đó anh là trưởng
cônng an xã. Nói là trưởng công an xã, nhưng kiến thức luật pháp, xã hội hay
văn hóa anh chả biết gì mấy. Làm việc thì năng nổ, nhiệt tình, không tham nhũng
hay hoạch họe. Sở dĩ tôi tôi nói chắc vậy vì chức đội trửởng buồng giam cũng
quyền sinh sát lớn lắm. Nhưng anh không hề lạm dụng nó đề bắt chẹt hay lột đồ
gì của ai.
Anh Kỳ đi trại cải tạo Phú Sơn, từ nhà anh ở Sóc Sơn
đi đến trại đó cũng tiện. Tôi đi trại cải tạo phía Nam. Chúng tôi chỉ ở bên
nhau được vài tháng. Trại tạm giam chỉ là nơi tạm giam, thời gian ở tạm giam so
với thời gian ở tù chỉ là một thoáng. Nên ít khi người ta nhớ đến nhau.
17 năm tù cho một câu hô có tính bộc phát của một
trưởng công an xã. Đó là thời điểm năm 1994, cũng thời điểm ấy một công an khác
là Phạm Tùng Dương hay cái gì Tùng Dương bị kết án tử hình vì bắn chết người trên
cầu Chuơng Dương. Cảnh sát Tùng Dương làm nhiệm vụ đầu cầu, thấy có một thanh
niên đi vào làn xe ô tô, Dương đuổi theo chặn lại, giằng co cái túi đựng tiền
của người ấy, súng nổ, người kia chết. Tùng Dương lãnh án tử hình. Bản án thi
hành vào một mùa xuân năm 1995 thì phải. Lúc đó tôi là tự giác bên ngoài, nghe
thây quản giáo phòng này ngậm ngùi nói với quản giáo phòng kia – hôm nay Tùng
Dương "đi" rồi đấy.
Những điều ấy nói lên rằng, thưở đó số phận của các
cảnh sát, công an chưa nằm ngoài vòng pháp luật. Họ phải nhận những bản án
nghiêm khắc như bất kỳ tên tội phạm nào, thậm chí còn là nặng hơn vì là người
thực thi pháp luật, am hiểu pháp luật.
Thế rồi năm tháng trôi, bỗng một ngày có ông thứ
trưởng công an lên làm thủ tướng. Rồi từ đó nhiều ông thứ trưởng khác làm bí
thư tỉnh ủy, làm ở Viện Kiểm Sát, Tòa Án hay làm thường trực ban bí thư. Ở cấp
nhỏ hơn thì công an là bí thư quận, chủ tịch huyện, chủ tịch phường.
Nguyên nhân có thể là suy diễn, cho nên không dám
kết luận tại vì nhiều công an giữ những chức như thế mà chiến sĩ công an phạm
tội lãnh mức án khiến người dân ngỡ ngàng hay không?
Công an bỗng nhiên làm lạc đạn. Mà lạc đạn nhiều
lắm, đạn bắn chỉ thiên mà tòan cắm xuống như vụ bắt đám bạc, vụ cuỡng chế ở
Nghi Sơn, Thanh Hóa. Rồi người ta vào đồn là tự tử, là bị bệnh đột tử. Rồi tự
họ lao vào dùi cui, rồi muôn vàn cái chết khi gặp công an mà lý do đều trời ơi,
đất hỡi. Báo chí thì viết theo kiểu như – 5 người công an làm chết đương sự.
Súng cướp cò làm hai nạn nhân thiệt mạng, đột tử khi bị bắt giam... báo chí
không còn phong độ như thời ráo riết mổ xẻ tìm nguyên nhân vụ Tùng Dương nữa.
Thậm chí là công an "làm chết người" cũng chả buồn đăng phiên tòa như
vụ ở Thanh Hóa và bao nhiêu vụ khác nữa. (Trong khi đó thì vụ Cù Huy Hà Vũ, Nguyễn
Văn Hải, Lê Quốc Quân... báo chí lê thê mấy kỳ, xử trốn thuế mà lại với sang
chuyện bị cáo thế này thế nọ về chính trị…)
Các mức án dành cho công an "làm chết
người" cũng ngày càng nhẹ đị. Từ 7 năm vụ Bắc Giang xuống 4 năm vụ ông
Trịnh Xuân Tùng rồi cuối cùng là án treo cho các chiến sĩ công an ở vụ Tuy Hòa.
Với cái đà xử và báo chí đưa tin thế này, liệu chúng ta có cần thiết đến tòa án
và công luận nữa trong các vụ xử chiến sĩ công an hay không?
Hay chăng bỏ quách đi cho khỏi mất thời gian. Khỏi
xét xử làm gì. Có sợ hậu vận, âm phúc thì những thủ phạm là công an chỉ cần đến
nhà nạn nhân xin lỗi là đủ. Không thì đến chùa chiền nào đó gọi vị cao tăng
đang ngồi viết báo cáo tình hình an ninh chính trị, tôn giáo, nhờ vị ấy làm cái
lễ giải oan hồn là xong.
Con người bất cứ là ai, làm gì phạm tội đều sợ bị
trả giá. Trả giá về mặt luật pháp và nỗi lo sợ mơ hồ là trả giá bằng hậu vận,
âm đức. Nhưng những người chiến sĩ công an ngày này chẳng lo về mặt luật pháp,
cũng chẳng lo về mặt tâm linh. Vậy thì cái gì sẽ khiến họ phải đắn đo khi dùng
bạo lực để đối xử với người dân?
Chẳng có gì khiến họ phải lo sợ kể cả thể xác lẫn
tâm hồn. Bởi thế chúng ta thấy nụ cuời tươi tắn trong phiên tòa, lúc mà những
đứa con thơ của nạn nhân vấn khăn tang cầm di ảnh bố cũng ở đó. Nụ cười của
người chiến sĩ công an phạm tội giết người mà đuợc tòa án và báo chí chuyển ngữ
là "làm chết người" đó sẽ là nụ cười của câu trả lời.
- Chẳng có gì khiến chúng tôi phải bận tâm. Chúng
tôi là thanh kiếm và lá chắn của chế độ, đó là quy luật như trái đất vẫn quay
mặc dù thế nào đi nữa.
Dù thế nào thì tôi cũng phải công nhận, tôi gặp
nhiều công an tốt. Thậm chí là kể cả khi tôi bị bắt tù vì tội hình sự. Cả quãng
thời gian dài đằng đẵng qua bao nhiêu nhà tù, phòng giam tôi chưa hề phải viết
xấu về người công an nào phụ trách tôi. Tôi vẫn nhớ những buổi chiều qua song
sắt trại giam tôi và người công an trẻ trạc tuổi tôi nói chuyện. Chúng tôi xưng
tên với nhau, câu chuyện về tình yêu, cuộc đời và những trải nghiệm, văn học,
âm nhạc. Tôi nhớ có lần người công an trẻ đó giật mình nói:
- Hiếu này, tôi không phải khó khăn gì hay quan cách
gì đâu. Nhưng nếu có ai đi qua ông đừng xưng hô thế nầy nhé. Có tôi và ông thì
không sao.
Tôi cũng nhớ đến Hùng M, quản giáo trực trại V. Khi
anh ta sai, tôi nói thẳng là muốn đi trại giam khác, anh ta đỏ mặt nói:
- Đ.m. tao là công an, nhưng tao có đối xử mày theo
kiểu công an với tù đâu. Tao sai thì mày nói tao, chứ mày làm thế đéo có tình
nghĩa gì. Tao cũng cần có bạn, mà kiếm bạn ở trong đám tù có dễ đâu.
Nhưng đó là một thời đã xa, đã 20 năm rồi. Nó chỉ là
ký ức đẹp về những người chiến sĩ công an sống có tình. Sống còn biết sợ đến
hai chữ "thất đức".
Tôi cũng nhớ anh Kiên, anh Dũng. Hai người cảnh sát
đã coi tôi như em, hay cho tôi thuốc lá, tiền khi nhà tôi không đến thăm tôi.
Khi còn ở nhà, mỗi khi làm ăn được tôi đều đến thăm người quản giáo cũ là ông
Hỷ. Nếu ông đọc được những dòng này, xin ông hiểu tôi không nói về những con
người như ông và những người cảnh sát tôi nhắc tên.
Tôi chỉ muốn nói rằng, những người cảnh sát của 20
năm trước đã dần ít đi. Thay thế vào đó là những người cảnh sát có tư cách
ngược lại. Kể từ khi nhiều công an được điều động chuyển ngành những chức vụ
quan trọng trong bộ máy chính quyền. Cũng kể từ khi đó mà bỗng nhiên nhiều vụ
công an làm chết người càng nhiều hơn, các mức án cũng nhẹ hơn, các công an đi
chùa cũng nhiều hơn. Và đời sống của họ cũng… khá giả hơn.
No comments:
Post a Comment