ĐỘC
QUYỀN, CỬA QUYỀN LÀ DẤU HIỆU RÕ NHẤT CỦA THAM NHŨNG
Tôi
gần như đã định tự đi giám định sức khỏe tâm thần vì không thể nào tin được
phát biểu sau đây là của một ông Bộ trưởng:
“Giải
pháp mua [điện mặt trời trên mái nhà] với giá 0 đồng là phù hợp, đảm bảo việc
ngăn chặn hiện tượng trục lợi chính sách”[Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, phát biểu
ngày 24-4-2024 với các nhà đầu tư quốc tế, Tiền Phong online].
Bộ
Công thương là cơ quan ban hành các chính sách và vận hành nền kinh tế thị trường
của nước nhà. Nhưng, đây là cách tư duy chính sách rất cửa quyền và nó chỉ có
thể là sản phẩm của độc quyền.
Truyền
tải và bán lẻ điện đang do EVN “nắm”, chính vì thế, chính sách quan trọng nhất
để chống EVN và Bộ Công thương trục lợi chính sách là phải kiểm soát quyền lực
của hai cơ quan này.
Và,
quy định đúng đắn và ngắn gọn nhất chỉ cần là:
EVN
không có quyền từ chối mua điện từ bất cứ nguồn nào. Căn cứ nhu cầu tiêu thụ điện
và khả năng cho phép của hệ thống truyền tải điện, EVN chỉ được căn cứ vào giá
bán điện và an toàn lưới điện quốc gia [cân bằng giữa phụ tải nền và phụ tải đỉnh]
để đưa ra quyết định mua điện của nhà cung cấp nào.
Những
vấn đề mà Bộ Công thương đặt ra như “chống phát ngược” là hoàn toàn có thể xử
lý được bằng các giải pháp kỹ thuật và “phát triển hài hòa” thì phải xử lý bằng
thị trường, bằng giá chứ không phải là… "không giá".
Thực
ra, nếu EVN và Bộ Công thương tư duy một cách có trách nhiệm, dựa trên lợi ích
quốc gia, thì hoàn toàn có thể có những tính toán kỹ thuật để cân bằng lưới điện,
thậm chí trong ngày và theo mùa.
Ví
dụ: Năm nay, các chuyên gia thời tiết đã dự báo các hồ chứa sẽ thiếu nước vào
mùa Hè thì ở ngay trong những mùa nắng gió phải hạn chế khai thác thủy điện,
tăng các nguồn năng lượng tái tạo. Thậm chí, nếu hệ thống truyền tải cho phép,
có thể điều chỉnh trong ngày nguồn năng lượng chủ động để sử dụng nhiều hơn
năng lượng tái tạo.
PS:
Trong quá trình tìm hiểu chính sách “giá 0 đồng” của Bộ trưởng Nguyễn Hồng
Diên, lại thêm một ngạc nhiên khi “Google” được những thông tin này trên báo Tuổi
Trẻ:
Một
đường dây và trạm biến áp 500kV, do Trung Nam, một tập đoàn tư nhân xây dựng
-“Đi vào vận hành đã tháo gỡ nút thắt quan trọng trong tắc nghẽn truyền tải tại
Ninh Thuận từ năm 2020. Đã truyền tải hơn 12,3 tỉ kWh điện, giải tỏa công suất
cho gần 40 nhà máy năng lượng, trong đó có cả nhà máy nhiệt điện BOT Vân Phong
1”. Cho dù nhà nước độc quyền truyền tải điện, Trung Nam yêu cầu bàn giao trạm
biến áp và đường dân 500kV này cho EVN với giá ‘0 đồng’ mà EVN vẫn không thèm
nhận.
Trung
Nam cũng đã đưa lên lưới điện quốc gia gần 700 triệu kWh điện mặt trời [tính
giá chuyển tiếp tương đương hơn 800 tỉ đồng] cho tới nay vẫn không được thanh
toán tiền mua điện.
Nguyên
nhân chỉ vì: Dự án nằm trên ba xã là Phước Minh, Nhị Hà và Phước Ninh của huyện
Thuận Nam. Nhưng giấy phép hoạt động điện lực cấp cho nhà máy này thể hiện chỉ
có một xã Phước Minh nên EVN chỉ thanh toán doanh thu có được từ một xã [Dù quyết
định chủ trương đầu tư và báo cáo thẩm định thiết kế cơ sở do Cục Điện lực và
năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) đã nêu chính xác ba xã; link bài dưới cmt].
Cái
sai trong quản lý của EVN và Bộ Công thương trong những năm qua là phát triển
đã không dựa trên dự báo về nhu cầu quốc gia mà dựa trên quy hoạch [Quy hoạch
điện 7 đã rất lỗi thời và Quy hoạch điện 8 thì cứng nhắc]. Giờ đây, khi mua điện
lại không dựa trên sản lượng điện mình đã mua mà dựa trên câu chữ trong một tờ
giấy mà “các bên đều có sai sót”.
Cho
dù những quy định trong Luật Quy hoạch mang nặng tư duy của thời “kế hoạch hóa
tập trung” mới là nguyên nhân chính dẫn đến những sai lầm ở tầm quản trị quốc
gia. Nhưng, trách nhiệm trực tiếp trong ngành vẫn là của Bộ Công thương và EVN.
Độc
quyền - tạo ra những quyết định cửa quyền này - là mảnh đất màu mỡ nhất của
tham nhũng. Cố thủ trong những chính sách ấy là cách tốt nhất để duy trì cơ hội
trục lợi chính sách chứ không phải để chống trục lợi chính sách như phát biểu của
ông bộ trưởng.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=7336462746388843&set=pcb.7336491423052642
Bộ
Trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên
https://www.facebook.com/photo/?fbid=7336463323055452&set=pcb.7336491423052642
Bài
trên báo Tuổi Trẻ
.
No comments:
Post a Comment