Khởi
điểm suy đồi của Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Trần Phương - Luật
Khoa tạp chí
Ảnh
gốc: Chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Đồ họa: Shiv/ Luật
Khoa.
Ở
nước ta hiện nay, nhiều người lên chùa cúng bái, mà cũng nhiều người phê phán
giới tu hành, cụ thể là giới tu hành của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Có
thể dễ dàng nhận thấy sự thất vọng của quần chúng đối với các nhà sư của giáo hội
trong cả đời sống lẫn trên mạng. Những biểu hiện suy đồi của giáo hội là thứ
không còn bị che đậy nữa. Chính các nhà sư này công khai nó lên mạng, phơi bày
nó ngay trước mắt chúng sinh.
Và
mọi thứ đều có căn nguyên của nó.
Một
bước đi sai lầm
Phật
giáo luôn là một tôn giáo của tự do. Phật giáo ở đất nước nào cũng chia thành
nhiều chi phái với bộ máy tổ chức khác nhau. Ngay cả đất nước xem Phật giáo hơn
cả một quốc giáo như Tây Tạng, các chi phái cũng có quyền tự trị nhất định.
Thường
những nước mà chính quyền cưỡng ép toàn bộ Phật giáo hoạt động dưới một giáo hội
sẽ làm đạo Phật xuống cấp và dẫn đến sự băng hoại của các nhà sư chỉ sau vài thập
niên. Điển hình là trường hợp của Trung Quốc năm 2018 khi có hàng loạt các nhà
sư, thậm chí là người đứng đầu giáo hội, phải từ chức sau bê bối quấy rối tình
dục. [1]
Như
các nền Phật giáo khác, Phật giáo Việt Nam cũng có xu hướng sinh hoạt tự do.
Năm 1951, các nhà sư đã nỗ lực thống nhất Phật giáo ba miền dưới một tổ chức
duy nhất là Tổng hội Phật giáo Việt Nam. Tuy nhiên, các tập đoàn Phật giáo vẫn
hoạt động độc lập với hơn sáu hiệp hội Phật giáo khác nhau.
Sau
năm 1975, Phật giáo miền Nam bị chế độ mới kiểm soát và bị ép buộc hoạt động dưới
một giáo hội duy nhất.
Năm
1981, một số nhà sư miền Nam, vì muốn giảm mức độ đàn áp của chính quyền lên Phật
giáo, đã bắt tay với chính quyền thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Cố
Hòa thượng Thích Trí Thủ từng nói với Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ rằng: “Tôi già rồi.
Tôi sẽ chịu nhục cho mấy thầy làm việc”. Câu nói này trong bối cảnh Hòa thượng
Trí Thủ là người vận động thành lập và trở thành Chủ tịch Hội đồng trị sự đầu
tiên của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. [2]
Tuy
nhiên, việc “chịu nhục” của Hòa thượng Trí Thủ chỉ xứng đáng khi những người kế
nhiệm ông là các nhà sư đặt việc tu học, thực hành đúng chánh pháp lên trên tiền
tài và danh vọng. Nhưng thế hệ này đến nay đã không còn nữa.
Di
sản mà Hòa thượng Thích Trí Thủ để lại dưới cơ chế một giáo hội đã trở thành thảm
họa đối với thế hệ nhà sư hiện nay. Cơ chế này đã không đủ khả năng để kiểm
soát đông đảo các nhà sư so với cơ chế đa dạng các giáo hội, hiệp hội trước
đây.
Ngay
cả thiền sư Thích Nhất Hạnh, một người mà khi còn trẻ đã kịch liệt yêu cầu phải
thống nhất các hiệp hội Phật giáo thành một tổ chức Phật giáo, sau này cũng đã
yêu cầu chính quyền Việt Nam xóa bỏ cơ chế một giáo hội duy nhất. [3]
Tu
hành trở thành việc làm ăn
Làng
Mai, một tổ chức tôn giáo do thiền sư Thích Nhất Hạnh thành lập tại Pháp và
vang danh khắp thế giới, đã tuột mất cơ hội hoạt động tại Việt Nam vì một lý do
rất đơn giản.
Năm
2008, trong một buổi pháp thoại, Thiền sư Thích Nhất Hạnh nói rằng tại Việt Nam
nếu muốn làm phật sự dễ dàng thì phải đút lót tiền cho cán bộ. Làng Mai lúc bấy
giờ cũng bị yêu cầu hối lộ cho cán bộ Việt Nam nhưng Thiền sư Thích Nhất Hạnh
đã từ chối. [4]
Chi
tiết này sau đó được Sư cô Chân Không xác nhận lại trong một video do BBC Tiếng
Việt thực hiện vào năm 2015. [5]
Sư
cô nói rằng Làng Mai từng được yêu cầu “chỉ cần đưa một góc nhỏ của Làng Mai”
thì tu sĩ Làng Mai có lẽ đã không bị đuổi khỏi chùa Bát Nhã tại Bảo Lộc, tỉnh
Lâm Đồng. Sư cô Chân Không cho rằng những người tu hành như bà sẽ “phạm giới” nếu
đóng góp vào nạn tham nhũng.
Nếu
một tăng đoàn nổi tiếng Làng Mai bị yêu cầu phải đưa hối lộ để được hoạt động,
thì chắc chắn các nhà sư của Giáo hội Phật giáo Việt Nam không thể thoát khỏi.
Vấn
nạn tham nhũng đã làm suy đồi các nhà sư của giáo hội. Những người thay vì
chuyên tâm tu hành, giảng dạy Phật pháp cho quần chúng, nay lại lấy việc kiếm
tiền để đút lót, tìm quan chức bảo kê cho mình làm quan trọng.
Để
kiếm tiền nhanh và nhiều, việc hướng dẫn tu tập cho người dân trở thành việc
làm ăn. Các bước tu tập của đạo Phật bị đơn giản đến mức như nấu một gói mì ăn
liền, ví dụ như chỉ cần “cúng dường” là có thể giải nghiệp.
Giới
doanh nhân cũng cấu kết với các nhà sư cơ hội và các quan chức tham ô dựng lên
những ngôi chùa khổng lồ bên ngoài, còn bên trong thì trống rỗng về nội dung.
Giờ đây,
có những ngôi chùa mà ở đó, giờ đây, các nhà sư trở thành những nhân viên kinh
doanh, nhận lương và cố gắng kiếm tiền công đức. Và có những ngôi chùa mà ở đó,
sự băng hoại trong thực hành giới luật của các nhà sư đã vượt ra ngoài sức tưởng
tượng.
Không
chỉ là vấn đề tôn giáo
Tại
Việt Nam, Phật giáo không chỉ đơn thuần là một tôn giáo. Phật giáo là một phần
bản sắc, niềm tự hào của người Việt.
Năm
1956, Tạp chí Phật giáo Việt Nam thuộc Tổng hội Phật giáo đã trích dẫn câu nói
của một nhà văn rằng: “Tâm hồn chúng ta như đã sẵn sàng để dâng hiến cho Đức Phật.
Cái gì dính dáng đến Phật giáo đều có thể làm cho chúng ta rung động”.
Do
đó, sự xuống cấp trầm trọng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam sẽ không chỉ là vấn
đề của riêng giáo hội mà còn là một vấn đề của xã hội. Chính quyền có lẽ đã
không nhìn ra mặt này khi họ cưỡng ép các nhà sư phải “thống nhất" dưới một
giáo hội duy nhất.
Hòa
thượng Thích Tuệ Sỹ từng thuật lại sự căng thẳng mà Hòa thượng Thích Trí Thủ phải
gánh lấy trong lúc thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam:
Hồi đó
Mai Chí Thọ làm Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, họ căng thẳng với
các thầy bên Viện Hóa Đạo quá. Ông Mai Chí Thọ nói thế này: “Các thầy chỉ có
hai con đường: một là theo, hai là chống. Các thầy theo, chúng tôi dành nhiều
thứ ủng hộ các thầy. Còn các thầy chống, chúng tôi có đủ xe tăng thiết
giáp”. [6]
Sau
hơn 40 năm, có thể sẽ không cần phải dùng đến xe tăng hay thiết giáp để dẹp bỏ
một giáo hội. Bản thân sự suy đồi của giáo hội đó đã đập tan hình ảnh của họ
trong mắt công chúng rồi.
--------------
Chú
thích:
[1]
Mimi Lau, The decline and fall of Chinese Buddhism: how modern politics and
fast money corrupted an ancient religion, South China Morning Post. https://www.scmp.com/news/china/politics/article/2165088/decline-and-fall-chinese-buddhism-how-modern-politics-and-fast
[2]
Sen, T. V. H. (n.d.). Định hướng tương lai với thế hệ tăng sĩ trẻ ngày nay.
Thư Viện Hoa Sen. https://thuvienhoasen.org/a27487/dinh-huong-tuong-lai-voi-the-he-tang-si-tre-ngay-nay
[3] BBC
News Tiếng Việt. (2015b, April 2). Làng Mai kể nguyên nhân đằng sau vụ Bát
Nhã. https://www.bbc.com/vietnamese/multimedia/2015/04/150402_phong_van_su_co_chan_khong_lang_mai
[4] Làng
Mai. (2024, April 26). Hạnh Phúc Không Mua Bằng Tiền | TS Thích Nhất
Hạnh(01-08-2008, Xóm Trung, Làng Mai) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Ph3w2-xcFkg
[5]
Xem [2].
[6] Xem
[1].
=========================
Đọc
thêm:
40
năm thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Hơn 20 năm xẻ núi xây chùa
Núi
rừng bị cào nát lớp áo xanh. Nhu cầu tâm linh có thực sự lớn đến thế?
5
sự kiện tôn giáo nổi bật trong năm 2023
Luật
Khoa tạp chí Thiện Trường
Hòa
thượng Thích Tuệ Sỹ: Tù nhân ngoài nhà lao
No comments:
Post a Comment