Sau tiêm chủng vaccine: ca
dương tính tăng nhưng tử vong giảm
https://www.facebook.com/t.nguyen.2016/posts/1361538890960091
Vài người quan tâm về số ca nhiễm tăng trong
thời gian gần đây, khi mà tỉ lệ bao phủ tiêm chủng vaccine đã khá cao. Nhưng số
liệu thực tế cho thấy số ca tử vong giảm đến ~75% so với 2 tháng trước đây. Đó
chính là tín hiệu của hiệu lực vaccine.
Báo chí trong và ngoài nước đưa những tin mang
tính báo động rằng số ca dương tính covid đang tăng trong thời gian qua. Một số
quan chức còn đánh tiếng nói sẽ phong toả lần nữa. Tôi tò mò thu thập dữ liệu từ
trang web của Đại học Johns Hopkins [1] và thấy tình hình không đến nổi báo động,
mà còn có một tín hiệu tích cực.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1361538877626759&set=a.105461306567862
Biểu đồ
1 Số ca dương tính
tăng
Biểu đồ dưới đây cho thấy xu hướng nhiễm và tử
vong tính từ đầu tháng 1/9 đến 15/11. Như có thể thấy, số ca nhiễm hàng ngày giảm
đến mức thấp nhứt ở giữa tháng 10, nhưng bắt đầu tăng từ 25/10. Tính theo
'moving average' số ca dương tính trung bình hàng ngày:
• vào giữa tháng 9 là khoảng 12,000 người;
• giữa tháng 10 là 3500 người;
• giữa tháng 11 là 8480 người.
Xu hướng này (số ca dương tính tăng sau
vaccine) đã được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới. Ở Do Thái, Anh, Mĩ, v.v.
người ta đã từng quan sát thấy số ca dương tính tăng khá cao sau khi chương
trình tiêm chủng vaccine đã bao phủ hơn 70% dân số. Chúng ta có lẽ nghĩ rằng địa
phương nào có tỉ lệ tiêm vaccine cao thì số ca dương tính sẽ thấp, nhưng trong
thực tế có nghiên cứu cho thấy số ca dương tính không liên quan đến tỉ lệ bao
phủ vaccine.
Như vậy là vaccine không có hiệu lực? Không phải.
Số liệu từ Mĩ cho thấy đa số những ca dương tính xảy ra ở nhóm người chưa tiêm
vaccine. Nhưng ngay cả trong nhóm đã tiêm vaccine cũng có số ca nhiễm (gọi là
'nhiễm đột phá' / breakthrough infection) nhưng số này ít. Một lí do quan trọng
khác là đa số những ca nhiễm mới là thuộc biến thể delta vốn có hệ số lây lan rất
cao. Thành ra, số ca dương tính tăng sau khi tiêm vaccine không phải là điều gì
quá ngạc nhiên, nhứt là Việt Nam vẫn còn hơn 50% (?) dân số chưa tiêm đủ 2 liều
vaccine.
2 Số ca tử vong giảm
Con số mà chúng ta phải quan tâm là số ca nhập
viện, ICU, và nhứt là số ca tử vong. Nhưng rất tiếc là số ca nhập viện hay số
ca ICU thì Nhà nước này không cung cấp. Thật ra, ngay cả con số dương tính hàng
ngày cũng khó mà có được, và tôi phải sử dụng con số của ĐH Johns Hopkins. Con
số ca tử vong mỗi ngày được tình bày trong biểu đồ dưới đây. Vẫn tính theo
moving average, diễn biến về số ca tử vong trung bình mỗi ngày là:
• giữa tháng 9 là khoảng 300 người;
• giữa tháng 10 là 100 người;
• giữa tháng 11 là 80 người.
Như vậy số ca tử vong giảm rõ rệt. So với 2
tháng trước, số ca tử vong hiện nay giảm đến ~75%.
Tóm lại, tuy số ca dương tính đang tăng trong
vài ngày qua, nhưng số ca tử vong thì giảm mạnh. Tuy chưa có con số cấp độ cá
nhân, nhưng sự giảm thiểu về số ca tử vong là một trong những tín hiệu cho thấy
vaccine có hiệu lực. Vấn đề còn lại là vaccine nào có hiệu lực hơn vaccine nào.
Cái khó của Việt Nam là thiếu dữ liệu. Cho đến
nay, chúng ta (và có lẽ ngay cả giới chức y tế) không biết bao nhiêu ca dương
tính trong thời gian qua là đã tiêm vaccine và bao nhiêu ca là chưa tiêm
vaccine. Chưa biết con số đó mà đòi phong tỏa lần nữa, theo tôi, là thiếu trách
nhiệm. Chống dịch mà không có số liệu tốt thì chẳng khác gì người mù đi biển
mà không có la bàn.
________
[1] Dĩ nhiên, những phân tích này chỉ đúng nếu
số liệu là đáng tinn cậy. Số liệu về số ca dương tính và tử vong ở Việt Nam rất
khó nói là có độ tin cậy cao (vì có vài bất thường khi tôi nhập dữ liệu), nhưng
vẫn có thể cung cấp vài xu hướng đáng chú ý.
Chú thích biểu đồ: Biểu đồ trên thể hiện số ca
dương tính mỗi ngày; biểu đồ phía dưới là số ca tử vong mỗi ngày. Đường biểu diễn
gọi là 'moving average' (trung bình động 5 ngày).
No comments:
Post a Comment