Người Việt sang Anh: Ra
đi bằng mọi ngả, ở lại bằng mọi giá
Song
Chi
Gửi cho BBC từ Leeds, Anh quốc
27 tháng 11 2021, 19:15 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-59443960
Di dân, trong đó có
phụ nữ và trẻ em, đặt chân lên đất Anh sau khi vượt biển từ Pháp qua eo biển
Manche
Thảm kịch 27 người chết đuối ngoài khơi Calais do
thuyền bị đắm khi tìm cách vượt biển vào Anh hôm 24/11, trong đó có phụ nữ, bà
bầu và trẻ em, một lần nữa, lại làm rúng động lương tâm thế giới về nạn buôn lậu
người, nạn nhập cư lậu và bi kịch của những người sẵn sàng liều chết rời bỏ quê
hương ra đi tìm một cuộc sống tốt đẹp hơn ớ nước khác.
Từ nhiều năm nay, các nước châu Âu đã phải đối
phó với tình trạng nhập cư lậu, trong đó vương quốc Anh được nhiều di dân bất
chấp hiểm nguy tìm đến. Dùng thuyền nhỏ, thuyền
cao su vượt qua eo biển hẹp English Channel (trong tiếng Pháp là La
Manche), giữa Anh và Pháp, là một trong những cách mà những kẻ buôn lậu người sử
dụng để đưa người nhập cư lậu vào nước Anh.
Còn đối với người Việt, thảm kịch này gợi nhớ
lại thảm kịch hai năm trước, với 39 đồng bào người Việt chết trong chiếc
container đông lạnh tại một khu công nghiệp ở Grays, hạt Essex, London, vào
ngày 23/10/2019, cũng đang trong hành trình tìm cách nhập cư bất hợp pháp vào
nước Anh.
Nhiều người Việt vẫn 'sẵn
sàng đánh đổi mạng sống' để sang Anh
Hai năm vụ Essex: Vượt
biên vào Anh, người Việt gặp gì?
Nhập cư lậu và
buôn người - câu chuyện cũ đã hàng chục năm nay
Ngoài con đường "xuất khẩu lao động",
sau này, người lao động Việt lại lũ lượt rủ nhau tìm đường đi lao động
"chui". Các tổ chức buôn lậu người trong đó có cả người Việt tham gia
hoặc cầm đầu, ngày càng hoạt động tinh vi, mức độ quy mô, với những đường dây nối
dài từ Nga hay Trung Quốc sang các nước châu Âu.
Từ năm bảy năm trước, nước Anh và thế giới đã
được biết đến những câu chuyện bi thảm về "người rơm" (người nhập cư
lậu), những con người đã phải trải qua những hành trình dài gian khổ, nguy hiểm
rồi ăn chực nằm chờ ở trong những khu rừng của thành phố cảng Calais, Pháp trước
khi tìm đường vào nước Anh. Chính phủ Pháp đã cố gắng càn quét, dẹp sạch khu vực
này vào tháng 10/2016 nhưng cho đến bây giờ, vẫn có những lán trại người Việt
và người nước khác tìm cách nhập cư lậu vào Anh ở đây.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/9ECE/production/_121845604_dungeness1.jpg
Di dân các nước tiếp
tục tìm đường vượt biển sang Anh, hình chụp ngày 20/11/2021
Sau thảm kịch chết trong container, người Việt
vẫn tiếp tục tìm đường nhập cư lậu vào Anh. Tờ Telegraph hồi tháng 8/2021 có
bài "Vietnamese migrants fueling record rises in Channel crossing"
("Người Việt di cư góp phần đẩy tỷ lệ người vượt Kênh cao kỷ lục").
Sau vụ 39 người chết, các tuyến đường quen thuộc bị kiểm soát gắt gao hơn, các
băng nhóm người Việt có mạng lưới buôn người mở rộng khắp châu Âu được cho là
đã chuyển từ xe tải sang các chuyến hành trình bằng ô tô nhằm tránh bị phát hiện,
hoặc cho người nhập cư lậu đi bằng thuyền bơm hơi.
Số
liệu của Hội đồng di dân Anh cho biết, trong top 10 quốc gia có số người
đến Anh bằng thuyền nhỏ từ tháng 1/2020 đến tháng 5/2021, Việt Nam đứng thứ 5 -
sau Iran, Iraq, Sudan, Syria.
Tại sao nhiều người
Việt muốn đến Anh?
Tôi không rõ lý do của các sắc dân khác khi họ
nhất quyết muốn đến Anh, ngay cả khi được Pháp và các quốc gia EU khác cung cấp
một nơi an toàn để xin tị nạn, là gì. Nhưng với người Việt, việc lựa chọn Anh
ngoài yếu tố ngôn ngữ-tiếng Anh dù khó, vẫn phần nào quen thuộc và tương đối dễ
học với người Việt hơn tiếng Pháp, tiếng Đức, các thứ tiếng Đông Âu, Bắc Âu…,
thì là vì tìm việc làm chui (cho đồng bào) dễ hơn.
So với các quốc gia Bắc Âu như Na Uy, Đan Mạch,
Thụy Điển… dân số ít-chỉ có chừng 5-8 triệu, thị trường lao động nhỏ, người nhập
cư khó tìm việc làm, một phần vì phải vượt qua rào cản ngôn ngữ, phần khác các
ngành kinh doanh, dịch vụ tư nhân nhỏ cũng không phát triển, trong khi đó ở Anh
dân số khoảng 66-67 triệu, thị trường kinh doanh buôn bán nhỏ tràn lan như nấm
(chưa kể thị trường lao động "chui"), người nhập cư dễ tìm việc hơn
nhiều.
Cũng cần phải thấy rằng những quốc gia nào mà
cộng đồng người Việt đông đảo, làm ăn nhiều, như Anh, Đức, Ba Lan, Tiệp…thì
càng thu hút đồng bào trong nước tìm đến vì họ có thể làm việc cho người Việt,
không cần học ngôn ngữ. Không hiếm người sống ở Anh nhiều năm, thậm chí 30 năm,
nhưng vẫn không sử dụng được tiếng Anh ở mức độ đơn giản.
EU: Băng đảng VN tại Đức
'buôn ma túy' và nhận cha giả mạo
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/2CFC/production/_121561511_gettyimages-93686851.jpg
Nhiều người Việt ở
Anh là những người từ các tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt Nam
Vì sao nhiều người Việt làm nails và kinh
doanh nghề nails ở Anh và nhiều nước khác? Với một người không giỏi ngoại ngữ,
làm nails là một nghề không nặng nhọc lại dễ học, dễ làm, không cần phải sử dụng
ngôn ngữ nhiều, học bằng thực tế, không cần phần lý thuyết. Trong khi đó nếu học
nghề cắt uốn tóc, thời gian kéo dài 1-2 năm, học và thi cả lý thuyết lẫn thực
hành. Học trang điểm, massage, hay chăm sóc da, cái gì cũng có phần lý thuyết,
thi lấy giấy chứng nhận, hoặc có bằng mới làm được. Không có nhiều chủ người Việt
kinh doanh mở tiệm tóc hay làm đẹp, vì nhiều người trong số họ cũng không giỏi
tiếng Anh, không "điều khiển" thợ bản xứ được, nên tốt nhất là cứ mở
tiệm nails, thuê người Việt.
Báo chí trong nước từng có những bài viết về
"mặt tối" của thị trường làm móng tay của người Việt ở Anh, rằng thợ
Việt bị trả lương rất thấp, vài chục bảng một tuần, sống chen chúc trong những
căn nhà chật hẹp, lao động 6 ngày/tuần, mỗi ngày có khi 10 tiếng, như nô lệ.
Những cảnh tượng đó nếu có chắc là hiếm, xin
khẳng định là người Việt làm nails ở Anh kiếm sống rất khá.
Một thợ nails người Việt tùy theo tay nghề,
kinh nghiệm sẽ được trả từ £1,800-£2,800, thậm chí £3,000/tháng, trước thuế. Mức
lương này phải nói là quá cao, nếu so với nhiều người có bằng đại học, đi làm
công chức, cũng chỉ chừng £1,800-2000/tháng trước thuế.
Nếu như mặt tốt là vì người Việt nổi tiếng với
nghề nails nên các tiệm nails Việt thường là đông khách, nhưng mặt khác, những
người kinh doanh cũng biết tìm đủ cách để lách thuế, để có thể có lời. Mà chuyện
này thì không chỉ người Việt. Các cộng đồng nhập cư đến từ các quốc gia đang
phát triển khác cũng vậy thôi.
Bên cạnh các tiệm nails người Việt làm ăn hoàn
toàn đúng luật, một số tiệm nails và thợ Việt đã nằm trong "tầm ngắm"
của cảnh sát Anh và các tổ chức nhân quyền vì họ biết người Việt mở tiệm nails
thường tìm nhiều cách để lách thuế và sử dụng một số thợ không có giấy phép lao
động ở Anh - những việc mà theo luật Anh là bất hợp pháp và bóc lột sức lao động.
Nhưng với người Việt, cho dù có phải ở chật chội,
làm nhiều giờ, ngày Chủ nhật còn lại chỉ dành để giặt giũ, dọn dẹp và ngủ, thì
mức lương đó vẫn là quá tuyệt vời.
Đó là lý do tại sao nhiều người Việt tìm đến
Anh và nhiều quốc gia phát triển có cộng đồng đang ăn nên làm ra khác, bất chấp
cái giả phải trả không chỉ là hàng chục ngàn bảng mà có khi còn cả tính mạng!
Và cũng không ít trường hợp rơi vào tay bọn buôn người, bị bán vào các trang trại
trồng cần sa hoặc buôn bán tình dục ở Anh, điều cũng xảy ra với người Việt nhập
cư lậu ở một số quốc gia khác từ Malaysia cho tới Đông Âu.
Tìm mọi cách để ở
lại
Tìm mọi cách để ra đi, nhiều người Việt mình
cũng tìm mọi cách để ở lại Anh và một số nước châu Âu khác. Nếu không đủ điều
kiện để ở lại một cách hợp pháp, có người sẽ "chạy" để có thể ở lại một
cách hợp pháp. Ví dụ bỏ tiền ra làm giấy tờ kết hôn giả, bỏ tiền ra
"thuê" một ông bố có quốc tịch nước ngoài để làm giấy khai sinh cho đứa
con sinh ra ở nước ngoài, khai là nạn nhân buôn người để được tỵ nạn nhân đạo,
thậm chí khai là nhà hoạt động dân chủ bị nhà nước cộng sản Việt Nam truy lùng,
gây khó khăn nên xin tỵ nạn chính trị v.v…
Ở Anh này chẳng hạn, có nhiều trường hợp các cô
gái Việt qua Anh làm việc, chưa có giấy tờ chính thức nhưng vẫn mang bầu, sinh
con, được chăm sóc y tế trong điều kiện tốt. Người ta có thể thắc mắc tại sao
đang đi làm thuê, đời sống bấp bênh, giấy tờ chưa có mà còn sinh con làm gì cho
khổ, sau mới biết nhiều người sinh con xong sẽ tìm cách khai sinh cho con với một
người có quốc tịch Anh, để đứa trẻ sinh ra sẽ có quốc tịch Anh. Cứ người này
làm trước rồi vẽ đường cho người sau.
Cô nào sinh con cũng có một kịch bản như nhau,
là mẹ đơn thân, ông bố của đứa trẻ chỉ đứng tên, khai nhận con trên khai sinh
còn mọi việc là người mẹ phải tự lo nên các nhân viên xã hội lại động lòng trắc
ẩn. Mới đây, ngày 14/9, ở Đức, cảnh sát Berlin đã phá được một đường dây "nhận
cha giả" cho các phụ nữ VN có mang để họ được quyền lưu trú tại Đức.
Một phụ nữ người Việt
mang thai được cứu trợ ở Calais, Pháp sau khi chiếc xuồng chở 60 người gặp nạn
trên biển khi tìm đường vượt sang Anh, tháng 4/2021.
Một kịch bản giống nhau nữa là khai mình là nạn
nhân của một đường dây buôn người. Nhưng một người Việt sống ở Anh lâu năm từng
nói với người viết bài này rằng chỉ có khoảng 1% thực sự là nạn nhân buôn người,
còn lại toàn tự nguyện bỏ tiền sang đi làm việc "chui", nhưng khai
như vậy để xin tỵ nạn nhân đạo.
Con gái tôi đi làm phiên dịch part-time cho
người Việt ở Leeds cũng nói rằng, trong bao nhiêu trường hợp, chỉ có một, hai
trường hợp có vẻ là nạn nhân buôn người thật, có dấu hiệu bị đánh đập và kể cả
bị ảnh hưởng về sức khỏe, thần kinh.
Việc khai là nhà hoạt động dân chủ cũng thế,
không phải không có một số trường hợp khi ở VN người đó không hề có bất cứ hoạt
động gì phản kháng lại nhà cầm quyền, nhưng sau khi đặt chân đến nước khác thì
khai là bị nhà nước VN truy cùng giết tận, nếu về là sẽ bị cầm tù, bị giết, đi
kèm theo là những bằng chứng ngụy tạo cách này cách khác.
Có những người lên tiếng chỉ trích những người
tìm cách nhập cư lậu, cho rằng họ tham tiền nên mới đi, và họ chưa chắc đã
nghèo khổ, bởi nếu nghèo đã không có hàng chục ngàn bảng Anh để trả cho bọn
buôn lậu người như thế. Nhưng thật ra chỉ trích như thế cũng không hẳn công bằng.
Chẳng ai muốn liều mình ra đi, sống và làm việc vất vả, cực nhọc ở xứ người nếu
như có thể sống tốt ở VN. Và số tiền đó thường là họ phải vay mượn lãi suất cao
hoặc cầm cố sổ đỏ, bán đất … và đi làm quần quật nhiều năm sau mới trả hết.
Bi kịch từ đâu?
Nếu bi kịch 39 người Việt chết ở hạt Essex, nước
Anh không xảy ra vào tháng 10/2019 thì sớm muộn cũng xảy ra. Bi kịch đắm thuyền
của các "thuyền nhân" trên eo biển English Channel ngày 24/11 cũng vậy.
Đứng về phía nhà nước VN, phải tự hỏi rằng đâu
là nguyên nhân gốc rễ của hiện tượng người Việt vẫn tiếp tục bỏ nước ra đi,
không ngừng, từ sau ngày VN thống nhất cho đến tận bây giờ, gần nửa thế kỷ sau?
Ra đi bằng mọi cách, thuộc mọi tầng lớp khác nhau, thậm chí cả tầng lớp giàu
có, đang thành đạt, những người đang làm việc cho bộ máy nhà nước, đảng viên đảng
cộng sản cũng tìm đường cho con cháu họ ra đi và cho chính họ, một "bãi
đáp" sung sướng, nhàn hạ sau khi đã về hưu.
Như vậy có lý do gì ngoại trừ một thực tế là sự
thất bại của đảng và nhà nước cộng sản VN trong việc xây dựng VN trở thành một
quê hương đáng sống, một môi trường xã hội bình yên về mọi nghĩa, một thị trường
lao động công bằng với mức thu nhập đủ sống cho người dân. Mà đó là những yêu cầu
tối thiểu, chưa nói đến tự do, dân chủ, nhân quyền gì cả.
Dòng người ra đi bất chấp mọi rủi ro, đang và
sẽ không dừng lại, khi nào VN chưa thay đổi về thể chế chính trị xã hội để có
thể phát triển thành một quốc gia đáng sống hơn.
---------------------
*
Bài viết thể thiện văn phong và quan điểm riêng của cựu đạo diễn Song Chi, người
hiện sống ở thành phố Leeds, miền Bắc nước Anh.
----------------------
TIN LIÊN QUAN
EU: Băng đảng VN tại Đức
'buôn ma túy' và nhận cha giả mạo
18 tháng 9 năm 2021
.
Di dân: Nhiều người Việt sẵn
sàng 'đánh đổi mạng sống' để vào Anh
16 tháng 11 năm 2021
.
Hai năm vụ Essex: Vượt
biên vào Anh, người Việt gặp gì?
23 tháng 10 năm 2021
No comments:
Post a Comment