'Nhà
khoa học số 1'của Việt Nam là ai ?
07:02 - 06/11/2021
https://thanhnien.vn/nha-khoa-hoc-so-1-cua-viet-nam-la-ai-post1398376.html
Nếu xem bộ cơ sở dữ liệu mới công bố của Nhà
xuất bản Elsevier là bảng
xếp hạng các nhà khoa học như cách hiểu của không ít người, thì nhà
khoa học 'xuất sắc' nhất của Việt Nam có tên Ali Chamkha. Vậy Ali Chamkha
là ai?
.
Người góp phần
“đưa ĐH Việt Nam lên bản đồ ĐH thế giới” ?
Trong danh
sách 100.000 nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới có 2 danh sách (Báo
Thanh Niên tạm gọi là Danh sách sự nghiệp và Danh sách 2020). Tác giả có địa chỉ
ở Việt Nam đứng hạng cao nhất là Ali Chamkha, thuộc Trường ĐH D.T, đạt vị trí
2.634 trong Danh sách sự nghiệp (người đứng thứ nhì với địa chỉ Việt Nam cũng
là một cái tên nước ngoài, đạt vị trí 8.949, xếp sau Ali Chamkha hơn
6.000 bậc). Tác giả Ali Chamkha cũng có thứ hạng cao hơn hẳn hầu hết khôi
nguyên Nobel và những tên tuổi giáo sư (GS) người Việt thành danh ở nước ngoài.
Xem Website : http://alichamkha.net
Trao đổi với PV Thanh Niên, tiến sĩ Doãn
Minh Đăng, một nhà khoa học đang làm việc ở Đức, thành viên Diễn đàn Liêm
chính khoa học, cho rằng nếu dựa trên thứ hạng trong các danh sách này để vinh
danh, thì có lẽ Chính phủ cũng như giới khoa
học Việt Nam phải ghi nhận công lao của tác giả Ali Chamkha, người đạt
được vị trí cực kỳ xuất sắc trong “bảng xếp hạng”. “Nếu xem đó là một bảng xếp
hạng các nhà khoa học thì không nghi ngờ gì nữa, Ali Chamkha chính là người dẫn
đầu nền khoa học Việt Nam”, tiến sĩ Đăng nhận xét.
Tiến sĩ Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng trường Trường ĐH FPT, cũng bình luận: “Nếu đúng đây
là bảng xếp hạng nhà khoa học, nếu đúng là Ali Chamkha có mối quan hệ hợp tác
nghiên cứu khoa học thực sự với các nhà khoa học Việt Nam, thì nên xem xét
thưởng Huân chương Hữu nghị cho vị này, người nước ngoài góp phần quan trọng
đưa ĐH Việt Nam lên bản đồ ĐH thế giới”.
Trong lý lịch khoa học đăng trên trang cá nhân
của mình, ngay trang đầu tiên, Ali Chamkha nhấn mạnh ông am hiểu sâu sắc về các
bảng xếp hạng ĐH. Điều này khá bất thường, vì lý lịch khoa học của các GS ĐH
thường tập trung vào hoạt động khoa học, hầu như không ai nhấn mạnh ở ngay
trang đầu lý lịch rằng họ am hiểu các danh sách xếp hạng. Nếu xét nhiệm vụ là
giúp một trường ĐH như Trường ĐH D.T trở nên nổi bật trong danh sách các ĐH
trên thế giới để đánh giá, thì Ali Chamkha đã thực hiện việc đó một cách xuất sắc.
.
“Đóng góp” trực tiếp
và gián tiếp
Theo tìm hiểu của TS Đăng và nhóm Liêm chính
khoa học, Ali Chamkha (tên đầy đủ là Ali Jawad Chamkha) sinh ra ở Li
Băng, được đào tạo từ bậc ĐH đến tiến sĩ ở ĐH Kỹ thuật Tennessee, Mỹ, hiện làm
GS ở ĐH Hoàng tử Mohammad Bin Fahd, Ả Rập Xê Út. Nếu dựa vào kết quả tra cứu cơ
sở dữ liệu Scopus, rất khó để xác định Ali Chamkha thực chất làm việc ở đâu do
địa chỉ làm việc của ông (ghi trên các bài báo khoa học mà ông đã công bố) thay
đổi liên tục. Riêng trong 2 năm 2020 - 2021, địa chỉ làm việc của ông Ali
Chamkha là… 5 trường ĐH, trong đó có 4 trường thuộc vùng Vịnh, đơn vị thứ 5
là Trường ĐH D.T, Việt Nam.
Sự nghiệp công bố của Ali Chamkha khá tập
trung ở các trường ĐH thuộc Ả Rập Xê Út và Kuwait, còn các bài ghi địa chỉ bên
ngoài vùng Trung Đông chủ yếu là gắn bó với Trường ĐH D.T. Theo dữ liệu Scopus,
từ đầu năm 2021 đến nay, Ali Chamkha đã công bố 112 bài báo khoa học (bình quân
cứ gần 3 ngày xuất bản 1 bài).
Trong bộ cơ sở dữ liệu của nhóm GS John P.A.
Ioannidis, GS Ali Chamkha hoạt động ở 2 lĩnh vực: kỹ thuật cơ khí và giao thông
vận tải, kỹ thuật hóa học. Trong Danh sách sự nghiệp, lĩnh vực kỹ thuật cơ khí
và giao thông vận tải có 2.195 tác giả trên thế giới được thống kê, GS Ali
Chamkha đạt vị trí 16; những tác giả có bài viết được thống kê đồng thời cả 2
lĩnh vực (kỹ thuật cơ khí và giao thông vận tải, kỹ thuật hóa học) có 91 tác giả,
ông đứng ở vị trí số 1. Trong Danh sách 2020, lĩnh vực kỹ thuật cơ khí và giao
thông vận tải có 2.318 tác giả, GS Ali Chamkha đứng vị trí thứ 2. Đồng thời, cả
hai lĩnh vực có 97 người, ông số 1. Thống kê riêng lĩnh vực kỹ thuật hóa học
(có 1.653 tác giả) cho thấy ông cũng đứng số 1.
Trong tất cả công bố khoa học của Ali Chamkha
cho đến thời điểm này, chưa hề có đồng tác giả nào là người Việt Nam. Tuy
nhiên, các thông tin khác cho thấy Ali Chamkha rất tích cực “cống hiến” trực tiếp
và gián tiếp cho nghiên cứu khoa học ở Việt Nam, nếu như hiểu sự “cống hiến” là
ghi tên trường ĐH Việt Nam vào địa chỉ tác giả của bài
báo khoa học.
Tới nay, dữ liệu Scopus đã ghi nhận 61 bài báo
mà Ali Chamkha ghi địa chỉ làm việc là Trường ĐH D.T, trong đó có 59 bài sử dụng
trường này là địa chỉ duy nhất, 2 bài còn lại ông ghi 2 địa chỉ gồm Trường ĐH
D.T và một trường ĐH khác ở Kuwait. Trong 5 bài báo khác, tuy Ali Chamkha không
ghi địa chỉ Trường ĐH D.T, nhưng đồng tác giả của ông (cũng làm việc ở Trung
Đông) thì ghi địa chỉ là Trường ĐH D.T. Ngoài 66 bài báo kể trên mà bản thân
Ali Chamkha khai địa chỉ là Trường ĐH D.T, các đồng tác giả của Ali Chamkha còn
ghi địa chỉ một trường ĐH khác ở Việt Nam, là Trường ĐH T.Đ.T, đến nay là 26
bài có tên trường này (có 11 bài có cả ĐH D.T lẫn ĐH T.Đ.T). Trong 26 bài này,
có 21 bài Ali là đồng tác giả với Mohammad Ghalambaz, 3 bài là đồng tác giả với
Iskander Tlili, 2 bài với 2 tác giả khác cũng có tên Ả Rập.
https://image.thanhnien.vn/w2048/Uploaded/2021/pwivoviu/2021_11_05/a-2-trang-17-292-2873.png
Danh sách các cơ sở nghiên cứu mà Ali Chamkha
đứng tên trong các công bố khoa học
DOÃN MINH ĐĂNG
.
Sao không được nêu
tên ở các trường có “hợp tác” ?
Như trên đã nói, sau khi nhóm của GS John P.A.
Ioannidis công bố Danh sách sự nghiệp, Danh sách 2020, thông tin này được lan
truyền rộng rãi trong dư luận xã hội nhưng đã được “Việt hóa”, kèm theo những
thông điệp mang tính ngộ nhận.
Tuy nhiên, tên của GS Ali Chamkha không hề được
nhắc đến một lần nào, kể cả trên trang của Trường ĐH D.T. Trong khi đó, trang
web của trường đã dẫn bài viết của một tờ báo trong nước về sự kiện 5 nhà khoa
học của Trường ĐH D.T lọt vào danh sách “10.000 nhà khoa học hàng đầu thế giới”
và dịch bản tin này ra tiếng Anh, trong đó bôi đậm những tác giả có địa chỉ trường
này (nhưng chỉ với tác giả có tên Việt Nam). “Nếu Ali Chamkha có mối quan hệ hợp
tác chính thức với Trường ĐH D.T, tại sao trường không nhắc đến sự kiện đáng
chú ý đó?”, tiến sĩ Đăng đặt câu hỏi.
Không
chỉ Ali Chamkha mới bị trường mà ông “hợp tác”, trường mà ông góp phần quan trọng
đưa tên lên bản đồ ĐH thế giới phớt lờ, các tác giả khác ghi địa chỉ Việt Nam
nhưng có tên nước ngoài cũng chịu chung cảnh ngộ “áo gấm đi đêm”. Trong số này, có 3 tác giả cũng được xếp ở vị trí rất cao (đồng thời
cao hơn hẳn các tác giả có tên Việt Nam), gồm: Mika Sillanpää (Trường ĐH
D.T, vị trí 1.081 trong Danh sách 2020, vị trí 8.949 trong Danh sách sự nghiệp);
Timon Rabczuk (Trường ĐH T.Đ.T, vị trí 3.529 trong Danh sách 2020, vị
trí 28.882 trong Danh sách sự nghiệp); Karl Peltzer (Trường ĐH T.Đ.T, vị
trí 4.612 Danh sách 2020, vị trí 14.832 Danh sách sự nghiệp).
.
Mối quan hệ đáng
ngờ
Theo dữ liệu Scopus, mối quan hệ hợp tác của
Ali Chamkha với các tác giả ghi địa chỉ trường ĐH ở Việt Nam cũng thể hiện sự lắt
léo, khó nắm bắt. Chẳng hạn, bài đầu tiên Ali Chamkha hợp tác với Iskander
Tlili (năm 2014) thì khi đó Tlili còn ghi địa chỉ là Trường ĐH D.T, Chamkha ghi
địa chỉ làm việc ở một trường ĐH của Ả Rập Xê Út. Nhưng 3 lần mà 2 vị này hợp
tác với nhau năm 2020 thì Tlili lại đều ghi địa chỉ làm việc ở Trường ĐH T.Đ.T,
còn Chamkha mới là người lấy địa chỉ là Trường ĐH D.T.
Iskander Tlili là nhân vật trong bài báo đăng
ngày 1.9.2020 trên Thanh Niên Online. Trong bài báo này, tiến sĩ Dương Tú đã cảnh
báo hiện tượng có những nhà khoa học nước ngoài đóng vai trò “cai thầu” đứng ra
làm đầu mối thu gom hàng ngàn bài báo thượng vàng hạ cám ở khắp nơi, rồi mang
“bán” cho các trường ĐH Việt Nam, trong đó có Tlili.
Trong bộ cơ sở dữ liệu của nhóm GS Ioannidis, ở
Danh sách 2020, có 7 người là đồng tác giả với Ali Chamkha từ 30 bài trở lên.
Trong số này, đáng chú ý có tác giả Ghalambaz, M. (có 45 bài đứng tên chung với
Ali Chamkha), xếp ở vị trí 28.108, với địa chỉ là Trường ĐH T.Đ.T (trong khi
nơi làm việc chính thức là ĐH Hồi giáo Azad, Iran).
--------------------
TIN LIÊN QUAN
§ Thực
hư danh sách 100.000 nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới
§ Nghiên cứu đột phá
về ung thư của nhà khoa học Việt
'Đặt hàng' các nhà khoa học tham gia phát triển công nghiệp dược
No comments:
Post a Comment