EV-FTA
và nước cờ dang dở của các nhóm XHDS độc lập Việt Nam
Thục
Quyên
18/11/2021
https://baotiengdan.com/2021/11/18/ev-fta-va-nuoc-co-dang-do-cua-cac-nhom-xhds-doc-lap-viet-nam/
Ngày 9/11/2021 đại diện của hai Nhóm
Tư vấn Nội địa (DAG) thuộc Liên minh Âu châu (EU) cũng như Việt Nam,
đã tổ chức cuộc họp trực tuyến đầu tiên, sau khi cuộc họp lên kế hoạch ngày 3
và ngày 4/6/2021 bị hủy bỏ, vì chính phủ Việt Nam nêu quan ngại về sự tham gia
của xã hội dân sự. (1)
Theo cam kết trong Chương 13 về Thương mại và
Phát triển Bền vững (TSD) của Hiệp định Thương mại Tự do (EV-FTA) giữa
Liên minh Âu châu (EU) và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, cả hai bên, EU và
Việt Nam, phải thành lập “Các nhóm Tư vấn Nội địa” (DAGs) gồm những tổ chức phi
chính phủ NGO, đại diện người lao động, hiệp hội thương mại v.v… để có thể quan
sát, nêu lên và thảo luận các vấn đề liên quan đến các chính sách xã hội và môi
trường với Ủy ban Liên minh Âu châu và VN.
Xã hội dân sự và
việc ký kết Hiệp định Thương mại Tự do VN/EU (EV-FTA)
Sau cuộc tiếp xúc (2) với một
vài nhà hoạt động XHDS Việt Nam tại Hà Nội vào cuối tháng 10/2019, Ủy ban
Thương mại quốc tế của Nghị viện Âu châu đã trở lại Brussels với lời yêu cầu của
những vị này là nên phê chuẩn ngay EV-FTA mà không bị ràng buộc bởi vấn đề đàn
áp nhân quyền tại Việt Nam.
Vì mang danh là tiếng nói của những XHDS trong
nước nên lời yêu cầu này rất quan trọng, được EU cũng như chính phủ Việt Nam ưu
ái và sử dụng triệt để, hầu gạt bỏ lời yêu cầu đòi hỏi điều kiện Nhân Quyền
tiên quyết của đại đa số các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức bảo vệ Nhân quyền,
các tổ chức XHDS, quốc tế cũng như Việt Nam.
Tiếng nói duy nhất trong nước đòi điều kiện
Nhân quyền của TS Phạm Chí Dũng bị dập tắt. Phạm Chí Dũng bị bắt (và sau hơn một
năm lãnh án 15 năm tù), dọn đường cho cuộc bỏ phiếu tại Nghị viện Âu châu thông
qua Hiệp định EV-FTA ngày 12/2/2020.
Xã hội dân sự và
việc thực thi EV-FTA
Trong thời gian sửa sọan để EV-FTA đi vào hiệu
lực, đôi bên EU cũng như VN có bổn phận thành lập Nhóm Tư vấn Nội địa với chức
năng theo dõi, nêu lên và thảo luận các vấn đề liên quan đến các chính sách xã
hội và môi trường với Ủy ban Liên minh Âu châu và VN.
Nhóm Tư vấn Âu châu đã thành lập cuối năm 2020
theo đúng qui định, gồm những tổ chức phi chính phủ NGO, đại diện người lao động,
hiệp hội thương mại, và đã có 3 cuộc họp vào tháng 3 tháng 5 và tháng 10/2021.
Về phía VN, tháng 11/2020 Mạng lưới VNGO-EVFTA
được thành lập, gồm bảy tổ chức XHDS có đăng ký, với mục đích phổ biến thông tin
về Hiệp định EV-FTA và sự hình thành Nhóm Tư vấn Nội địa (DAG). Tuy nhiên tháng
7/ 2021 công an Hà Nội đã công bố bắt giam hai thành viên ban điều hành Mạng lưới
là nhà báo Mai Phan Lợi, chủ tịch “Hội đồng Khoa học Trung tâm Truyền thông
Giáo dục Cộng đồng” (MEC) và luật gia Đặng Đình Bách, giám đốc “Trung tâm
Nghiên cứu Pháp luật & Chính sách Phát triển Bền Vững” (LPSD).
Việc bắt giam đã khiến Nhóm DAG Âu châu ngày
15/7/2021 ra thư ngỏ đòi hỏi Ủy ban Liên minh Âu châu và Trưởng đoàn Thực thi
Thương mại (CTEO) phải điều tra và nêu vấn đề này tại cuộc họp với các cơ quan
chức năng Việt Nam.
Tuyên bố của DAG
EU
Sau buổi họp đầu tiên trực tuyến với nhóm DAG
VN (hiện nay chỉ có 3 thành viên), DAG EU đã ra một bản tuyên bố ngày
12/11/2021 (3) trong đó có đoạn:
“Các DAG có vai trò thiết yếu trong việc giám sát việc
thực thi EV-FTA. DAG-EU chào mừng cuộc họp đầu tiên, tuy nhiên cũng xin nhắc lại
rằng Hiệp định FTA có định rõ, các DAG phải bao gồm ‘các tổ chức đại diện
độc lập’ (điều 13.15.4).
DAG-EU đã trực tiếp liên tục nêu lên với cả hai bên
tham gia EV-FTA về các trường hợp một số đại diện xã hội dân sự ở Việt Nam bị bắt
và bỏ tù trong những tháng gần đây. Chúng tôi lo ngại về số lượng người tham
gia quá hạn chế trong Nhóm Tư vấn Việt Nam và do đó yêu cầu cần xác định
rõ một quy trình để tiếp tục nhận thêm sự tham gia của XHDS. Điều này càng cấp
bách hơn khi chúng tôi được biết một số tổ chức XHDS đã bị từ chối đơn đăng ký
tham gia với những lý do không rõ ràng”.
Làm sao ủng hộ việc
làm của DAG-EU?
Để đáp lại lời than của nhiều người Việt, về
những hiệp định thương mại giữa Việt Nam với quốc tế (trong trường hợp này là với
EU), rõ ràng là quốc tế chỉ nghĩ tới lợi nhuận, còn nhân quyền chỉ là cái bánh
vẽ của họ, thì cần phải đặt câu hỏi:
Có bao nhiêu người Việt trong và ngoài nước đã
có khả năng, phương tiện và cũng thực tâm đọc và tìm hiểu những hiệp định như
CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) hoặc
EV-FTA (Hiệp định Thương mại Tự do EU-VN)?
Hay thu hẹp lại, hiện nay có bao nhiêu nhà hoạt
động XHDS Việt Nam, trong cũng như ngoài nước, biết đến Chương 13 về Thương
mại và Phát triển Bền vững (TSD) của Hiệp định Thương mại Tự
do (EV-FTA) và Hiệp định khung đối tác và hợp tác toàn diện Việt
Nam-Liên minh Âu châu (EV-PCA)? (4)(5)
Không biết, không hiểu, thì không thể tích cực
tìm được những phương cách an toàn trong tình thế hiện nay tại Việt nam để ít
nhiều tham dự trực tiếp cũng như gián tiếp, ảnh hưởng vào những chính sách xã hội
và môi trường.
Chúng ta bỏ thí cho phe “hưởng lợi nhuận” mặc
tình thao túng? Rồi đổ thừa?
________
(1) https://www.amfori.org/news/joint-euvn-dag-and-forum-cancelled
(2) https://baotiengdan.com/2019/12/08/evfta-diem-mu-trong-cuoc-van-dong-quoc-te-cua-xhds-viet-nam/
(5) https://eeas.europa.eu/archives/delegations/vietnam/documents/eu_vietnam/pca.pdf
No comments:
Post a Comment