Đối
thoại với ông Trương Nhân Tuấn về mô hình quốc gia dân chủ
Jackhammer Nguyễn
15/02/2021
https://baotiengdan.com/2021/02/15/doi-thoai-voi-ong-truong-nhan-tuan-ve-mo-hinh-quoc-gia-dan-chu/
Tôi vừa đọc được bài của tác giả Trương Nhân Tuấn
trên trang Tiếng Dân, mang tựa đề, “Nước Mỹ nào có thể giúp dân Việt trong cuộc đấu tranh gian khổ
của họ?”
Ông Tuấn là một tác giả được nhiều người biết đến
trên nhiều diễn đàn khác nhau, bài của ông viết thể hiện sự suy nghĩ rất nhiều
về vấn đề mà ông muốn chia sẻ cùng đồng bào ông. Và điều đáng nói hơn hết là
bất cứ bài viết nào của ông cũng có một mục đích là đi tìm cái gì tốt nhất cho
90 triệu người dân Việt hiện nay.
“City on the Hill” – Thành phố trên đồi
Bài mới nhất mà tôi vừa đề cập cũng không ngoại lệ.
Hai ý chính của bài này, theo tôi, thứ nhất là tổng kết ngắn gọn những đổ vỡ
của nước Mỹ trong mấy năm qua, rồi từ đó nói với người Việt rằng, cái nước Mỹ
đang hồi sinh với chính quyền Biden-Harris chính là nước Mỹ mà những người mong
muốn tương lai tốt đẹp hơn cho Việt Nam phải nhìn vào.
Quan điểm của tôi cũng không khác với ông Tuấn
trong vấn đề này và chúng ta không bàn cãi ở đây nữa về sự huyễn hoặc của một
số đông (vâng, rất đông) người Việt Nam, trong đó có nhiều khuôn mặt đang sống
ở trong nước, đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền, dựa vào một nhân vật quái dị
(nhưng bất tài) của lịch sử Hoa Kỳ là Donald Trump, trong suốt bốn năm qua và
cả hiện nay.
Nhưng có một ý tôi không được đồng ý với ông Tuấn,
xin trích nguyên văn: “Chỉ có mô hình quốc gia Mỹ, quốc gia được xây dựng
trên những giá trị nền tảng, dân chủ tự do và pháp trị, mới có thể hội đủ các
yếu tố để trở thành một quốc gia lý tưởng”.
Trong phát biểu này, theo tôi có hai phần: Thứ nhất
là “những giá trị nền tảng”, thứ hai là “mô hình quốc gia”. Nếu
tôi hiểu đúng, thì những giá trị nền tảng có nghĩa là những tư tưởng về pháp
quyền, tư tưởng quyền con người,… theo một góc nhìn nào đó là khá trừu tượng.
Trong khi mô hình quốc gia thì cụ thể hơn, chẳng
hạn như tổ chức lập pháp như thế nào, đảng phái chính trị như thế nào, hệ thống
an sinh xã hội ra sao, giáo dục công cộng có được đặt ưu tiên hay không,…
Tôi dễ dàng đồng tình với ông Tuấn ở những yếu tố
trừu tượng, tuy nhiên về chuyện mô hình quốc gia thì tôi thấy có mấy vấn đề như
sau:
Khi ông Tuấn nói, chỉ có mô hình quốc gia Mỹ thì có
phải ông hàm ý đó là mô hình dân chủ nhất?
Nếu đúng như vậy, tôi hoàn toàn không đồng ý với
ông ở điểm này. Hàng tỷ người trên trái đất này hiện đang sống trong những thể
chế dân chủ, kể cả những quốc gia có truyền thống chuyên chế lâu đời ở châu Á
như Đài Loan (tôi không cho nó thuộc Trung Quốc), Nhật Bản, Hàn Quốc…
Hay ông Tuấn muốn nói rằng trong tất cả những mô
hình dân chủ thì mô hình Mỹ là tốt nhất? Tôi nghĩ, những người Mỹ đang lo lắng
về quốc gia của mình, trong đó có tổng thống Biden, có thể không đồng ý với
điều này. Ông Biden vừa nói sau phiên tòa thượng viện: “Nền dân chủ rất mong
manh”.
Tôi cũng không có câu trả lời cho câu hỏi này,
nhưng rõ ràng là người Nhật, người Úc, người châu Âu,… vẫn hài lòng với mô hình
quốc gia của mình.
Mô hình Mỹ đã đưa một kẻ dân túy cơ hội bất tài là
Donald Trump lên cầm quyền, làm cho đất nước đổ vỡ tan hoang. Nhưng Trump chỉ
là chất gia tốc cho sự đổ vỡ. Mô hình quốc gia Mỹ đã làm cho xã hội Mỹ phân hóa
giàu nghèo một cách kinh khủng trong mấy chục năm qua, nằm giữa hai bờ Đông –
Tây phồn thịnh là vùng quê nghèo khó.
Mô hình quốc gia Mỹ với nền kinh tế tân bảo thủ làm
cho hệ thống bảo hiểm y tế trở nên vô cùng rối rắm và không hiệu quả, mặc dù
đất nước sở hữu những thiết bị y tế hiện đại nhất thế giới.
Mô hình này cộng với sự bất tài của Donald Trump
làm cho nước Mỹ thất bại thê thảm trong cuộc khủng hoảng Covid-19 trong năm vừa
qua.
Nước Mỹ, với thiết chế dân chủ đủ mạnh đã vượt qua
được cơn khủng hoảng có tên là Trump vừa qua, nó vẫn sẽ là “City on the Hill”
sáng lòa, nhưng nó rất lớn, khó lòng so sánh được với Việt Nam với những vấn đề
cụ thể rất khác biệt về địa lý, tự nhiên, dân tộc, địa chính trị…
Những quốc gia nhỏ bé
Việt Nam là một quốc gia nhỏ và chật chội, nghèo
tài nguyên. Mô hình dân chủ hóa đất nước đầu tiên là thể chế Việt Nam Cộng hòa,
ít hay nhiều xuất phát từ mô hình Mỹ đã thất bại. Tất nhiên, khi đem Việt Nam
Cộng hòa ra đây so sánh thì rõ ràng là không công bằng, vì thể chế đó vừa phải
chiến đấu xây dựng nền dân chủ, vừa phải đối đầu với sức mạnh phản dân chủ kiểu
toàn trị Cộng sản mà nhân loại, cho đến lúc đó chưa biết rõ ràng về nó.
Ngoài những mô hình dân chủ Á Đông mà tôi nói ở
trên, Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan, khá gần với đất nước Việt Nam, chúng ta còn
biết đến những nền dân chủ nhỏ bé khác, ở đó, dân chúng sống hạnh phúc. Người
ta không nghe nói đến họ, vì họ cứ lẳng lặng mà sống hạnh phúc. Tôi có thể đề
cập hai nước nhỏ bé là Costa Rica ở Nam Mỹ và Botswana ở phía Nam châu Phi.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/02/0-40.jpg
Bộ trưởng Bogolo Kenewendo, là bộ trưởng Đầu
tư, Thương mại và Công nghiệp và là bộ trưởng trẻ nhất trong chính phủ
Botswana, khi mới 31 tuổi. Nguồn: Twitter Bogolo Kenewendo
Chúng ta biết rằng, cả một châu Mỹ Latin mênh mông
cho đến nay vẫn là một bi kịch, thể hiện rõ nhất qua các cuộc đảo chánh triền
miên của các đại tá, của văn hào Garcia Marquez (ông Trump có lẽ muốn bắt chước
các đại tá này). Những đoàn người tỵ nạn dài dằng dặc hướng đến biên giới Hoa
Kỳ, trong dòng người đó, người ta không thấy có người Costa Rica, một quốc gia
dân chủ, không cần có cả quân đội.
Tại châu Phi, nơi thường gợi lên những hình ảnh
khốn cùng, nước Botswana nổi lên như một quốc gia dân chủ, không
bị ảnh hưởng nhiều bởi đại dịch Covid-19, hứa hẹn sự phồn thịnh cho nền kinh
tế.
Cuối cùng xin thưa rằng, bài viết này không có ý
định tìm kiếm một mô hình quốc gia cho Việt Nam, chỉ xin làm rõ vài điều không
đồng ý với tác giả Trương Nhân Tuấn. Mô hình quốc gia dân chủ sẽ do 90 triệu
người Việt Nam quyết định.
Xin cảm ơn ông Trương Nhân Tuấn cho tôi cơ hội bàn
chuyện với một người đồng cảm, trong những ngày đầu xuân này.
------------
1 COMMENT
Nếu "Mô hình quốc gia dân chủ sẽ do 90 triệu
người Việt Nam quyết định" thì từ năm 1975, đa số người Việt Nam từ Bắc
chí Nam đã mong ước có được Mô Hình Dân Chủ của Việt Nam Cộng Hòa hay của Nam
Hàn. NH là quốc gia phải đối đầu với người anh, em theo cộng sản Liên Xô và
Trung cộng ở Bắc Hàn và may mắn được Mỹ giúp đở sau khi cuộc chiến xâm lăng của
Bắc Hàn chấm đứt năm 1953, chỉ 1 hay 2 năm trước khi Miền Nam Việt Nam được Mỹ
giúp đở. Nếu không bị xâm chiếm vào ngày 30 tháng 4 năm 1975 thì ngày hôm nay
Miền Nam sẽ không thua kém Nam Hàn, Đài Loan, Singapore...
No comments:
Post a Comment