Nobel Vật lý vinh danh các nghiên cứu cơ bản về trí tuệ
nhân tạo
Minh Anh - RFI
Đăng ngày: 08/10/2024
- 14:04
Hôm nay, 08/10/2024,
Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển hôm nay, 08/10/2024, thông báo giải Nobel Vật
lý 2024 được trao tặng cho hai nhà khoa học, Geoffrey Hinton, người Anh-Canada và John Hopfield, người Mỹ
vì những công trình nghiên cứu trong « học tự động », được
sử dụng cho phát triển trí tuệ nhân tạo.
HÌNH :
Hai giáo sư về vật lý,
John Hopfield (T) tại đại học Princeton và Geoffrey Hinton tại đại học Toronto,
vừa đoạt giải Nobel vật lý ngày 08/10/2024. AP
Theo AFP, trong thông
cáo, hội đồng khoa học Thụy Điển nêu rõ, « hai khôi nguyên của giải
Nobel năm nay đã sử dụng các công cụ vật lý để phát triển những phương pháp là
nền tảng cơ bản cho các hệ thống học tự động ngày nay ».
John Hopfield, 91 tuổi và là giáo sư tại trường đại học Princeton danh
tiếng, và Geoffrey Hinton, 76 tuổi, giáo sư trường đại học Toronto ở
Canada, đã được tặng thưởng vì « những khám phá và phát minh cơ bản,
cho phép học tự động nhờ vào những hệ thần kinh nhân tạo ».
Lấy cảm hứng từ hệ thần
kinh nhân loại, hai nhà khoa học này đã bắt đầu nghiên cứu về hệ thần kinh nhân
tạo từ những năm 1980.
Trước giới báo chí,
chủ tịch Ủy ban Nobel Vật lý, bà Ellen Moons, nêu rõ, « hai khôi nguyên
2024 đã sử dụng các khái niệm cơ bản của vật lý thống kê để thiết kế hệ thần
kinh nhân tạo vận hành giống như những bộ nhớ kết hợp và tìm kiếm các mẫu trong
các tập dữ liệu lớn ».
Quảng cáo
Hệ thống thần kinh
nhân tạo này đã được dùng để thúc đẩy nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực khác nhau
như vật lý hạt, khoa học vật liệu và thiên văn.
-----------------------------
Các nội dung liên
quan
BANGLADESH
Khủng hoảng Bangladesh: Giải Nobel Hòa Bình Muhammad
Yunus về nước lập chính phủ lâm thời
NOBEL Y HỌC 2024
Giải Nobel Y Học được trao cho hai nhà nghiên cứu người Mỹ
BANGLADESH - CHÍNH TRỊ
Bangladesh : Giải Nobel Hòa Bình Muhammad Yunus điều hành
chính phủ lâm thời
.
========================================================
.
.
Nobel Vật Lý 2024 trao cho 2 khoa học gia phát triển máy
tính tự học
Người Việt Online
October
8, 2024 : 9:08 AM
STOCKHOLM,
Thụy Điển (NV) –
Giải Nobel tiếp tục công bố hai khoa học gia được trao khôi nguyên vật lý, John
Hopfield và Geoffrey Hinton, nhờ các thành tựu khám phá căn bản về mô hình
máy tính tự học (ML – Machine Learning), tạo nền móng cho việc áp dụng trí tuệ
nhân tạo (AI – Artificial Intelligence) trong thời buổi hiện đại, theo CNN.
Hopfield,
một vị giáo sư tại đại học Princeton University, và Hinton, khoa học gia chuyên
nghiên cứu máy tính tại University of Toronto, được tán tụng vì thắp đuốc cho
lãnh vực máy tính tự học, công cụ hỗ trợ nhiều sản phẩm và ứng dụng dựa trên AI
trong thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, Hinton cũng bày tỏ lo ngại về khuynh hướng
phát triển của AI trong tương lai, và cũng vì không còn dính dáng gì tới công
ty cũ, Google, nên ông nói chuyện cởi mở hơn về vấn đề này.
“Thành
tựu của họ đóng vai trò căn bản trong việc tạo ra nền móng cho những gì loài
người đang chứng kiến trong thời buổi hiện đại, đó là trí tuệ nhân tạo,” Mark
Pearce, thành viên ủy ban Nobel Vật Lý, nói với CNN.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/10/GettyImages-2176646600-1536x898.jpg
Hai
khoa học gia sẽ nhận giải Nobel Vật Lý 2024, người Mỹ John J Hopfield
(bên trái màn hình) và người Anh gốc Canada Geoffrey E Hinton được công
bố trong buổi họp báo tại Stockholm, Thụy Điển ngày 8 Tháng Mười, 2024 (Hình:
JONATHAN NACKSTRAND/AFP/Getty Images)
Tại
Thụy Điển, ủy ban công bố danh hiệu Nobel Vật Lý danh giá, được coi là tột cùng
của thành tựu khoa học hôm Thứ Ba, 8 Tháng Mười. Giải thưởng có giá trị tiền mặt
là 11 triệu kronor Thụy Điển ($1 triệu).
Hinton,
được mệnh danh là “ông tổ” của AI, cho biết ông “vô cùng sửng sốt” khi nhận được
giải thưởng.
Khi
được hỏi về triển vọng của loại kỹ nghệ được nghiên cứu của ông phát triển, rằng
trong tương lai AI sẽ ảnh hưởng quan trọng ra sao, Hinton cho biết AI sẽ “ảnh
hưởng không ít” tới xã hội loài người.
“AI
sẽ phát triển tương đương với cuộc cách mạng công nghiệp. Nhưng thay vì vượt trội
hơn con người về sức mạnh thể lý, AI sẽ lấn át về trí tuệ. Loài người chưa từng
thấy có thực thể nào thông minh hơn mình,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn qua
điện thoại ngay sau khi nhận được thông báo nhận giải.
Hinton
dự đoán AI sẽ tạo ra cuộc cách mạng trong những lãnh vực như chăm sóc sức khỏe,
từ đó “giúp năng suất được cải tiến hiệu quả.”
“Nhưng
đừng quên rằng vẫn còn những hậu họa khôn lường, đặc biệt là khi AI có thể tự
chủ trước con người,” Hinton cảnh cáo.
Nhờ
thành tựu của hai khoa học gia, AI “trở thành một phần trong cuộc sống thường
nhật của chúng ta,” từ nhận diện chân dung cho tới thông dịch sinh ngữ, Ellen
Moons, chủ tịch Ủy Ban Nobel Vật Lý cho biết.
“Những
khám phá và phát minh của Hopfield và Hinton tạo nên nền tảng cho máy tính tự học
có khả năng hỗ trợ con người đưa ra quyết định nhanh hơn và đáng tin cậy hơn,
chẳng hạn như chẩn đoán tình trạng bệnh lý,” Moons cho hay.
Michael
Moloney, giám đốc điều hành Viện Vật Lý Hoa Kỳ, nói với CNN rằng thành tựu của
hai nhà vật lý góp phần thay đổi cục diện khoa học, cho phép các hệ thống máy
tính tự học phân tích khối lượng dữ liệu đồ sộ từ đó giúp các khoa học gia khám
phá ra các mô hình mà họ không cách nào tìm ra nếu không nhờ ML.
“Các
hệ thống AI có khả năng kiến thiết và hệ thống máy tính tự học đã và đang biến
đổi quá trình tìm kiếm các hành tinh xa xăm,” Moloney cho biết. “Và đó chỉ mới
là một ví dụ điển hình mà thôi.”
AI
trở thành công cụ rút gọn cho máy tính tự học sử dụng hệ thống neuron nhân tạo.
Đây là loại kỹ nghệ do Hopfield và Hinton phát triển – dựa trên cấu trúc não bộ.
Nếu
não bộ có neuron thần kinh, thì mạng lưới neuron nhân tạo có các mối liên kết
có giá trị khác nhau. Nếu các neuron trong não bộ truyền tín hiệu cho nhau
thông qua các khớp thần kinh, thì các mối liên kết trong neuron nhân tạo ảnh hưởng
lẫn nhau thông qua dữ liệu kết nối. Người ta có thể đào tạo ra hệ thống neuron
nhân tạo bằng cách giúp các mối liên kết phát triển mạnh hơn, tương tự như cách
người ta nuôi dạy não bộ.
Tương
tự như việc con người vắt óc nhằm tìm ra một chữ hoặc một sự việc nào đó mà
chúng ta hiếm khi gặp phải và chỉ nhớ mang máng, mạng lưới neuron nhân tạo cũng
có thể truy tìm lại nhờ vào các mẫu dữ liệu được lưu trữ trước đó – tất cả là
nhờ thành tựu từng được Hopfield phát minh năm 1982.
Sau
khi Hopfield công bố nghiên cứu, Hinton tiếp tục gầy dựng bằng cách áp dụng các
ý tưởng bắt nguồn từ vật lý thống kê và hình thức máy tính tự học được phát triển
đầu tiên, được gọi là “cỗ máy Boltzmann.”
Từ
những năm 1980, các hệ thống máy tính tự học có khuynh hướng phát triển về quy
mô. Nếu Hopfield sử dụng một hệ thống chỉ có 30 mối liên kết – trong đó có ít
hơn 500 tham số liên kết – thì các hệ thống hiện đại, chẳng hạn như các mạng lưới
được áp dụng cho việc gia tăng sức mạnh của Chat GPT, có thể chứa hơn một ngàn
tỷ tham số.
Bên
cạnh việc tiên phong về AI, Hinton cũng kêu gọi thận trọng với kỹ nghệ này.
Tháng Năm 2023, ông từ chức tại Google và quyết định “tiết lộ” những mối lo lắng
về mức độ thông minh của AI.
“Tôi
chỉ là một khoa học gia chợt nhận ra rằng những thứ này đang trở nên thông minh
hơn loài người,” Hinton nói với CNN vào năm ngoái. “Tôi muốn nói lên sự thật và
nói rằng chúng ta không được lơ là cũng như tìm ra cách không cho những thực thể
này này kiểm soát loài người.” (TTHN)
================================================
.
.
RFA
2024.10.08
Giải
Nobel Vật lý 2024 thuộc về hai khoa học gia John J. Hopfield (Hoa Kỳ) và
Geoffrey E. Hinton (Canada) do những khám phá và phát minh mang tính nền tảng
cho phương pháp máy học với mạng lưới thần kinh nhân tạo.
Tại
lễ công bố giải Nobel Vật lý năm 2024
(AFP)
Viện
Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển vào chiều ngày 8/10 (theo giờ Việt Nam)
công bố giải Nobel Vật lý năm 2024 cho hai khoa học gia và công trình của họ
như vừa nêu.
Hai
khoa học gia John J. Hopfield (Hoa Kỳ) và Geoffrey E. Hinton (Canada) được cho
biết đã sử dụng các nguyên lý vật lý để phát triển những phương pháp cấu thành
trụ cột của các hệ thống máy học mạnh mẽ hiện nay.
Chủ
tịch Ủy ban Nobel Vật lý, ông Ellen Moons, đánh giá rằng: “Công trình của những
người đoạt giải đã mang lại lợi ích lớn nhất; trong ngành vật lý mạng lưới thần
kinh nhân tạo được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, ví dụ như phát triển các vật
liệu mới có các đặc tính cụ thể”.
---------------------
Tin,
bài liên quan
Tin
Việt Nam
·
Giải Nobel Y sinh
2024 thuộc hai nhà sinh học phân tử Hoa Kỳ nghiên cứu microRNA
·
Nhà hoạt động nữ quyền
Iran được trao giải Nobel Hòa bình 2023
·
Giải Nobel Hóa học
thuộc về ba nhà khoa học khám phá công nghệ chấm lượng tử
·
Ba nhà khoa học
nghiên cứu về hạt electron nhận giải Nobel Vật lý 2023
·
Hai nhà đấu tranh cho
quyền tự do ngôn luận là khôi nguyên giải Nobel Hòa Bình 2021
No comments:
Post a Comment