Bàn với ChatGPT về ảnh
hưởng chung của Tuyên Ngôn Cộng Sản đối với Quốc Tế thứ hai (QT2)
Nghiêm Huấn Từ
29/10/2024
Thủy tổ của Chủ nghĩa
Xã hội và Chủ nghĩa Cộng sản là hai cụ Marx và Engels. Tác phẩm “để đời”, giá
trị ngang với kinh thánh, của hai cụ là cuốn sách nhỏ Tuyên Ngôn Cộng Sản
(TNCS) dù chỉ dài vài chục trang, nhưng chứa rất nhiều câu nay trở thành danh
ngôn. Danh ngôn mở đầu là câu tóm tắt toàn bộ học thuyết: Xóa bỏ tư hữu.
Sau năm 1917, TNCS được
in ra bằng mọi thứ ngôn ngữ của vài triệu người. Cũng từ năm 1917, TNCS trở
thành cẩm nang, không những số lượng in ra không kém số kinh thánh đã in, mà vì
giá trị soi đường của nó để nhân loại đi lên một chế độ xã hội hoàn toàn bình đẳng,
con người hoàn toàn tự do, hạnh phúc, và phát triển toàn diện, trên cơ sở xóa bỏ
tư hữu – như danh ngôn mở đầu đã khẳng định.
Còn danh ngôn dùng để
kết thúc TNCS là khẩu hiệu hướng dẫn và hô hào giai cấp công nhân toàn
cầu hãy hợp nhất lại.
Sau 16 năm, tổ chức
quốc tế đầu tiên của công nhân ra đời, sau này được gọi là Quốc Tế thứ nhất
(QT1). Chính do vậy, muốn khảo sát ảnh hưởng của TNCS đối với phong trào công
nhân quốc tế (cứ gọi vậy cho oai, chứ thực ra chỉ là phong trào châu Âu thôi),
chúng ta cần tìm hiểu TNCS đã gây được ảnh hưởng gì tới các QT1, 2 và 3.
Bài trước đã kết luận:
TNCS chưa có ảnh hưởng gì tới QT1. Sau đây là bài thứ hai.
*
Người đối thoại: Xin
hỏi ChatGPT, giai đoạn chuẩn bị thành lập QT2 dài tới mười năm. Khi đó, các biện
pháp đấu tranh có thể chia làm hai loại: Đấu tranh ôn hòa (gọi là cải cách) và
đấu tranh “lật đổ”, gọi là cách mạng.
Một nhân vật là
Lafargue (con rể Marx) thuộc phái cách mạng đã hoạt động rất tích cực để biện
pháp đấu tranh cách mạng sẽ thắng thế trong QT2. Nhưng bất ngờ, xuất hiện phái
“khả năng” tranh chấp đường lối đấu tranh với phái Lafargue. Điều bất ngờ là,
nó trội hơn hẳn. Do vậy, khi QT2 ra đời, TNCS vẫn chưa có ảnh hưởng nổi trội,
mà còn bị đề nghị sửa đổi?
ChatGPT: Trong thời gian chuẩn bị cho việc thành lập Quốc tế Cộng
sản II (QT2), đã có những tranh chấp đáng chú ý về đường lối và phương pháp đấu
tranh giữa hai phái trong phong trào xã hội chủ nghĩa, gọi là phái “khả
năng” (Possibilists) và phái “cách mạng” (Lafargue). Những
cuộc tranh luận này phản ánh sự khác biệt cơ bản trong cách tiếp cận giữa một
bên là cải cách từ từ trong khuôn khổ xã hội hiện có và bên kia là đấu tranh
cách mạng triệt để.
1) Phái “khả năng”
(Possibilists) chủ trương cải cách dần
dần, đã ôn hòa còn phải “ôn hòa” hơn nữa: Phái này ủng hộ việc thực hiện các cải
cách xã hội trong lòng hệ thống tư bản, hướng đến mục tiêu cuối cùng là cải thiện
điều kiện sống của giai cấp công nhân một cách hòa bình và tuần tự, mà không
đòi hỏi thay đổi triệt để ngay lập tức. Đó là chiến lược thực dụng, mà nguyên
nhân là phái này thấy chế độ tư bản ngày càng thật sự dân chủ, cách bầu cử ngày
càng công bằng, minh bạch. Nhiều đại biểu công nhân đã được bầu vào quốc hội và
cất tiếng nói đại diện cho giai cấp công nhân.
2) Phái “cách mạng”
(Lafargue) chủ tương đấu
tranh cách mạng triệt để, phản đối cách tiếp cận cải cách từng bước của phái
“khả năng”, với mục tiêu lật đổ hoàn toàn hệ thống tư bản. Việc lập ra QT2
chính là nhằm mục tiêu này, mà bước đầu là tập hợp công nhân theo lời hô hào
ghi rõ ở dòng cuối trong TNCS. Phái Lafargue cho rằng việc theo đuổi cải cách từng
bước sẽ khiến phong trào xã hội chủ nghĩa mất đi bản chất cách mạng của nó.
3) Diễn biến và kết
quả: Tất yếu là tạo ra
hai phái đối lập, với sự tranh luận bất tận ngay trong nội bộ QT2. Một bên nhuần
nhuyễn lý luận, nhưng bên đối lập không cãi lại bằng lý luận mà dùng thực tế để
bác bỏ đối phương.
*
Người đối thoại:
Tuyên Ngôn Cộng Sản của Marx dứt khoát dùng đấu tranh cách mạng để lật đổ chế độ
tư bản. Marx cho rằng giai cấp tư bản có sự liên kết toàn cầu, do vậy giai cấp
công nhân toàn thế giới cũng phải liên hiệp, đi đến thống nhất toàn cầu, để
cách mạng đồng thời nổ ra ở một loạt nước tư bản phát triển cao nhất (Marx dự
kiến khởi đầu là ở Đức). Xin ChatGPT nói tóm tắt.
ChatGPT: Trong Tuyên Ngôn Cộng Sản, Marx đã kêu gọi
cách mạng để lật đổ chế độ tư bản, nhấn mạnh rằng giai cấp tư bản có sự liên kết
quốc tế mạnh mẽ. Vì vậy, Marx cho rằng công nhân toàn thế giới cần đoàn kết để
tiến hành cách mạng đồng loạt tại các nước tư bản phát triển nhất, khởi đầu từ
Đức, nhằm bảo đảm thành công và duy trì quyền lực vô sản trên quy mô toàn cầu.
*
Người đối thoại: Tuy
nhiên, thời điểm Tuyên Ngôn Cộng Sản ra đời (1848), giai cấp tư bản còn rất non
yếu, do vậy giai cấp công nhân lại càng nhỏ bé. Nhiều nước châu Âu còn nằm dưới
chế độ vua quan. Do Tuyên Ngôn Cộng Sản ra đời quá sớm, cho nên Marx không thể
dự báo chính xác tới mức để hậu thế cứ nhất nhất theo lời dạy của Marx mà làm
theo?
ChatGPT: Đúng vậy, khi Tuyên Ngôn Cộng Sản ra đời
vào năm 1848, giai cấp tư bản ở châu Âu vẫn chưa thống trị xã hội. Giai cấp
công nhân còn nhỏ bé, và chế độ phong kiến vẫn tồn tại ở nhiều quốc gia. Trong
bối cảnh đó, Tuyên Ngôn Cộng Sản đã đưa ra lý tưởng cách mạng
và đoàn kết công nhân quốc tế, nhưng hoàn cảnh thực tế cho thấy các điều kiện
Marx kỳ vọng chưa hoàn toàn chín muồi.
Chính vì vậy, hậu thế
không thể máy móc thực hiện các chỉ dẫn của Marx, vì ông không thể dự đoán hết
những thay đổi kinh tế – xã hội lớn diễn ra sau đó. Các nhà cách mạng sau này cần
linh hoạt áp dụng lý thuyết của Marx, phù hợp với tình hình thực tiễn ở từng thời
kỳ và khu vực.
*
Người đối thoại: Dẫu
sao, Marx vẫn nhìn ra một điều rất quan trọng: Giai cấp tư bản có sứ mạng lịch
sử của nó. Sau khi làm cách mạng xóa bỏ chế độ phong kiến (thuộc nền văn minh
nông nghiệp) giai cấp tư bản có sứ mạng kiến tạo nền văn minh công nghiệp và hệ
quả đương nhiên là tạo ra giai cấp công nhân – xuất thân từ nông dân. Cách mạng
vô sản chỉ nổ ra khi đủ điều kiện. Đó là:
1. Nền công nghiệp đã
phát triển hết cỡ;
2. Giai cấp công nhân
cũng trưởng thành đầy đủ và nhận thức được sứ mạng của mình?
ChatGPT: Đúng! Marx hận ra rằng, giai cấp tư sản có một vai trò lịch
sử trong việc phá bỏ chế độ phong kiến và xây dựng nền văn minh công nghiệp.
Marx tin rằng, cách mạng vô sản chỉ có thể xảy ra khi có đủ điều kiện, nghĩa là
khi nền công nghiệp đã phát triển đến mức tối đa, và giai cấp công nhân đã đủ lớn
mạnh, trưởng thành về ý thức và nhận thức được vai trò lịch sử của mình.
*
Người đối thoại: Nếu
vậy, thật là dễ hiểu khi Tuyên Ngôn Cộng Sản chưa tạo được ảnh hưởng gì ở Quốc
Tế thứ nhất (QT1). Khi đó (1864) TNCS ra đời mới được 16 năm dưới hình thức một
cuốn sách mỏng (brochure), chìm đi dưới vô số những ấn phẩm đủ mọi xu hướng về
tư tưởng. Mặc dù Marx được mời tham gia QT1 và làm việc trong Ban soạn thảo văn
bản, Marx đã phải dành hết công sức tranh luận với những đại diện của các tư tưởng
đối lập.
Ngoài ra, trọng tâm
chú ý của QT1 là các biện pháp đấu tranh (khi công nhân chưa tạo được một giai
cấp đúng nghĩa) tất nhiên phải nghiêng hẳn về phía ôn hòa.
ChatGPT: Đúng vậy, khi Tuyên Ngôn Cộng Sản ra đời,
ảnh hưởng của nó còn rất hạn chế trong QT1. Mới chỉ 16 năm sau khi xuất bản dưới
dạng một cuốn sách mỏng, nó chưa thu hút nhiều sự chú ý trong bối cảnh ngập
tràn các ấn phẩm mang các tư tưởng chính trị khác nhau.
Mặc dù Marx được mời
tham gia QT1 và đóng vai trò trong việc soạn thảo các văn kiện, ông phải tập
trung phần lớn vào tranh luận với các đại diện tư tưởng đối lập như Proudhon và
Bakunin. Điều này khiến QT1 thiếu hẳn sự quan tâm tới lý thuyết cách mạng của
Marx.
*
Người đối thoại: Ngày
nay, xem lại các tư liệu về QT1, ta vẫn nhận ra sự nỗ lực rất lớn của Marx ngầm
đưa ý tưởng của mình vào các văn bản của QT1, khi Marx thực hiện chức năng được
phân công (soạn thảo văn bản).
ChatGPT: Đúng vậy, các tài liệu về QT1 cho thấy nỗ lực không ngừng
của Marx trong việc định hướng lý luận và tổ chức cho phong trào công nhân quốc
tế. Khi bị chỉ trích là một “nhà cách mạng ghế bành” (Armchair – nay gọi là
“chính khách xa-lông), ông đã kịp đưa vào văn bản một câu, hàm ý “Thời nay,
phong trào cách mạng phải có lý luận cách mạng đi trước, dẫn đường”.
Còn trong Nội quy
chung của Hiệp hội do Marx viết, đã mở đầu bằng tuyên bố “Rằng việc giải
phóng giai cấp công nhân phải là nhiệm vụ của chính giai cấp công nhân (hàm
ý: Công nhân các nước phải liên kết lại). Một câu khác: “Cuộc đấu tranh giải
phóng giai cấp công nhân không có nghĩa là đấu tranh giành đặc quyền và độc quyền
giai cấp, mà là vì quyền và nghĩa vụ bình đẳng, và bãi bỏ mọi quy tắc giai cấp”.
Trong diễn văn nhậm
chức, Marx viết, để nhấn mạnh mục tiêu của giai cấp công nhân: “Để chinh phục
quyền lực chính trị do đó đã trở thành nghĩa vụ lớn lao của giai cấp công
nhân”. Và kết thúc bằng lời hô hào lấy từ Tuyên Ngôn Cộng Sản: “Vô sản các nước,
Đoàn kết!”. Nhưng cũng chính do lời hô hào này, mà nhiều thành viên đã rời bỏ
QT1, rời bỏ vào mùa xuân năm 1865.
*
Người đối thoại: Khi
công xã Paris nổ ra năm 1871, Marx viết sách ca ngợi, càng công khai bộc lộ
quan điểm đấu tranh bạo lực của mình, càng khiến các thành phần ôn hòa trong
QT1 chia rẽ.
ChatGPT: Đúng. Marx nhận định rằng Công xã Paris là minh chứng cho
thấy giai cấp công nhân không thể chỉ cải cách nhà nước tư sản, mà phải lật đổ
nó để xây dựng một hình thức chính quyền hoàn toàn mới.
*
Người đối thoại: Vậy,
ảnh hưởng của Tuyên Ngôn Cộng sản ra sao đối với QT2 thành lập năm 1889, chúng
ta hoàn toàn có thể dự đoán được.
ChatGPT: Đúng vậy. Có thể thấy rõ các ảnh hưởng của Tuyên
Ngôn qua ba khía cạnh chính:
1) TNCS là tác nhân tập
hợp mạnh mẽ: Nó cung cấp một nền
tảng lý luận chung, thu hút các tổ chức công nhân và đảng phái xã hội chủ nghĩa
từ nhiều quốc gia, tạo nên QT2 với quy mô lớn chưa từng thấy và ảnh hưởng rộng
khắp.
2) TNCS còn là tác
nhân gây tranh luận về biện pháp đấu tranh: Đó là tranh cãi về chọn bạo lực hay ôn hòa. Cuối cùng,
biện pháp ôn hòa – chủ yếu là thông qua hoạt động chính trị, cải cách và tham
gia bầu cử – giành ưu thế ở các đảng châu Âu, nơi phát triển trước châu Á nhiều
thế kỷ. Còn biện pháp bạo lực chuyển sang đảng của Lenin ở châu Á.
3) TNCS cũng là tác
nhân tạo ra nhu cầu sửa đổi chủ nghĩa Marx: Đến cuối thế kỷ 19, xã hội và kinh tế châu Âu đã phát
triển hơn hẳn (mà Marx không thể hình dung được). Điều này làm nảy sinh quan điểm
cần “sửa chữa chủ nghĩa Marx” để thích ứng với thực tế mới.
*
Người đối thoại: Cám
ơn ChatGPT rất nhiều. Lần trao đổi tới sẽ bàn về sự ảnh hưởng cụ thể của TNCS đối
với QT2 (và sau đó sẽ là ảnh hưởng đối với QT3) cũng mong được sự đóng góp hiệu
quả của ChatGPT như lần này.
ChatGPT: Rất hoan nghênh! Mình rất vui khi có thể giúp bạn trong
việc tìm tư liệu chứng minh những chủ đề do bạn đưa ra. Rất sẵn sàng thảo luận
về sự ảnh hưởng cụ thể của Tuyên Ngôn Cộng Sản đối với QT2 và
QT3. Chúc bạn có một ngày tốt lành!
Bình Luận từ Facebook
-------------------------------------
ChatGPT giúp chứng minh: Tuyên Ngôn Cộng Sản chưa từng ảnh
hưởng tới Quốc Tế 1
Nghiêm
Huấn Từ
27/10/2024
----------------------------------------
ChatGPT so sánh sự tàn bạo của chế độ XHCN Xô Viết với chế
độ XHCN Quốc Gia
Nghiêm
Huấn Từ
24/10/2024
-------------------------------
Bàn với ChatGPT về khái niệm “Con Người” và “quyền tư hữu” của
con người
Nghiêm Huấn Từ
22/10/2024
------------------------------------------------
Hỏi ChatGPT về sự ra đời “chưa đúng lúc” và tương lai mờ mịt
của Tuyên Ngôn Cộng Sản
Nghiêm Huấn Từ
19/10/2024
--------------------------------------------
ChatGPT trình bày về nguồn gốc Chủ nghĩa Marx-Lenin ở Việt Nam
từ 1930 đến nay
Nghiêm Huấn Từ
17/10/2024
----------------------------------------
Tán dóc với ChatGPT về mục tiêu viển vông và bất khả thi của
Chủ nghĩa Cộng sản
Nghiêm Huấn Từ
14/10/2024
-------------------------------------------------------------
Nghiêm Huấn Từ
12/10/2024
------------------------------------------------------------
Bàn với ChatGPT về tầm nhìn
của cụ Marx
Nghiêm Huấn Từ
10/10/2024
https://baotiengdan.com/2024/10/10/ban-voi-chatgpt-ve-tam-nhin-cua-cu-marx/
-------------------------------------------------------------
ChatGPT: Xóa bỏ tư hữu là không tưởng. Cố xóa bỏ, thảm họa sẽ
ập tới ngay
Nghiêm Huấn Từ
08/10/2024
----------------------------------------------------
Cùng ChatGPT đánh giá công trình Tư Bản Luận của Karl Marx
Nghiêm Huấn Từ
06/10/2024
https://baotiengdan.com/2024/10/06/cung-chatgpt-danh-gia-cong-trinh-tu-ban-luan-cua-karl-marx/
---------------------------------------------------------------------------
ChatGPT giúp so sánh sự cống hiến của ông Bill Gates và của cụ
Karl Marx
Nghiêm Huấn Từ
04/10/2024
https://baotiengdan.com/2024/10/04/chatgpt-giup-so-sanh-su-cong-hien-cua-ong-bill-gates-va-su-cong-hien-cua-cu-karl-marx/
------------------------------------------------
ChatGPT đánh giá: Cụ Hitler và cụ Stalin, ai ác hơn ai?
Nghiêm Huấn Từ
01/10/2024
https://baotiengdan.com/2024/10/01/chatgpt-danh-gia-cu-hitler-va-cu-stalin-ai-ac-hon-ai/
--------------------------------------
Giải trí với ChatGPT về câu thơ: “Nếu là người hãy là người
Cộng Sản”
Nghiêm
Huấn Từ
29/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/29/giai-tri-voi-chatgpt-ve-cau-tho-neu-la-nguoi-hay-la-nguoi-cong-san/
------------------------------------------------
Bàn với ChatGPT về câu thơ “Nếu là người hãy là người cộng
sản” và việc chọn Tuyên ngôn nào
Nghiêm
Huấn Từ
28/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/28/ban-voi-chatgpt-ve-cau-tho-neu-la-nguoi-hay-la-nguoi-cong-san-va-viec-chon-tuyen-ngon-nao/
------------------------------------------------
Nhờ ChatGPT tìm vài câu mô tả tình trạng Tự
Do Ngôn Luận ở bên . . . Nga!
Nghiêm Huấn Từ
24/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/24/nho-chatgpt-tim-cho-vai-cau-mo-ta-tinh-trang-tu-do-ngon-luan-o-ben-nga/
---------------------------------------------------------
Hỏi
ChatGPT về “ân huệ” mà ông Trần Huỳnh Duy Thức nhận được
Nghiêm Huấn Từ
https://baotiengdan.com/2024/09/23/hoi-chatgpt-ve-an-hue-ma-ong-tran-huynh-duy-thuc-nhan-duoc/
--------------------------------
Tán gẫu với ChatGPT về Chủ
nghĩa Xã hội “không tưởng” và “khoa học”
Nghiêm Huấn Từ
21/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/21/tan-gau-voi-chatgpt-ve-chu-nghia-xa-hoi-khong-tuong-va-khoa-hoc/
----------------------------
ChatGPT
đọc bài về Cải Cách Ruộng Đất và nêu nhận xét
Nghiêm Huấn Từ
17/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/17/chatgpt-doc-bai-ve-cai-cach-ruong-dat-va-neu-nhan-xet/
--------------------------------------
Trao
đổi với ChatGPT về nguyên nhân gây thảm trạng trong Cải cách Ruộng đất
Nghiêm Huấn Từ
17/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/17/nghiem-huan-tu-trao-doi-voi-chatgpt-ve-nguyen-nhan-gay-tham-trang-trong-cai-cach-ruong-dat/
-----------------------------------------
ChatGPT đọc bài về
Cải Cách Ruộng Đất và nêu nhận xét
Nghiêm Huấn Từ
17/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/17/chatgpt-doc-bai-ve-cai-cach-ruong-dat-va-neu-nhan-xet/
-----------------------------------
Dấu
hiệu dễ thấy nhất và quan trọng nhất về vi phạm tự do ngôn luận
Nghiêm Huấn Từ
14/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/14/dau-hieu-de-thay-nhat-va-quan-trong-nhat-ve-vi-pham-tu-do-ngon-luan/
-----------------------------------------------
Một
số việc Hồ Chí Minh đã thực hiên liên quan câu trích trong Tuyên Ngôn Độc Lập
Nghiêm Huấn Từ
13/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/13/mot-so-viec-ho-chi-minh-da-thuc-hien-lien-quan-cau-trich-trong-tuyen-ngon-doc-lap/
---------------------------------------------
Trao đổi với ChatGPT về sự thông cảm của Marx
với nỗi khổ của giai cấp công nhân (Kỳ 1)
Nghiêm Huấn Từ
11/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/11/trao-doi-voi-chatgpt-ve-su-thong-cam-cua-marx-voi-noi-kho-cua-giai-cap-cong-nhan-ky-1/
------------------------------------
Trao đổi
với ChatGPT về sự thông cảm của Marx với nỗi khổ của giai cấp công nhân (Kỳ 2)
Nghiêm
Huấn Từ
11/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/11/trao-doi-voi-chatgpt-ve-su-thong-cam-cua-marx-voi-noi-kho-cua-giai-cap-cong-nhan-ky-2/
---------------------------------------
Trò
chuyện với ChatGPT: Lập trường của Hồ Chí Minh khi viết Tuyên ngôn Độc lập
Nghiêm
Huấn Từ
08/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/08/tro-chuyen-voi-chatgpt-lap-truong-cua-ho-chi-minh-khi-viet-tuyen-ngon-doc-lap/
-----------------------------------
Trao đổi với ChatGPT: Nguyễn Ái Quốc và chủ
nghĩa Marx-Lenin
Nghiêm Huấn Từ
06/09/2024
https://baotiengdan.com/2024/09/06/trao-doi-voi-chatgpt-nguyen-ai-quoc-va-chu-nghia-marx-lenin/
--------------------------------------------
Truất phế
Engels: Xác định cách đấu tranh sắt máu
Nghiêm Huấn Từ
28/08/2024
https://baotiengdan.com/2024/08/28/truat-phe-engels-xac-dinh-cach-dau-tranh-sat-mau/
-------------------------------------------
Thảo luận với ChatGPT về sự đối lập giữa Marx và
Lenin (Kỳ 2)
25-8-2024
https://baotiengdan.com/2024/08/25/thao-luan-voi-chatgpt-ve-su-doi-lap-giua-marx-va-lenin-ky-2/
----------------------------------------
Thảo luận với ChatGPT về sự đối lập giữa Marx và Lenin (Kỳ 1)
Nghiêm
Huấn Từ
25-8-2024
https://baotiengdan.com/2024/08/25/thao-luan-voi-chatgpt-ve-su-doi-lap-giua-marx-va-lenin/
---------------------------------------------
Thảo luận với ChatGPT về thực
chất chủ nghĩa Marx-Lenin (Kỳ 2)
Nghiêm Huấn Từ
22/08/2024
------------------------------------------
Thảo luận với ChatGPT về thực
chất chủ nghĩa Marx-Lenin (Kỳ 1)
Nghiêm Huấn Từ
21/08/2024
https://baotiengdan.com/2024/08/21/thao-luan-voi-chatgpt-ve-thuc-chat-chu-nghia-marx-lenin-ky-1/
------------------------------------------------------------
Tranh luận với ChatGPT về Marx và Lenin
Nghiêm Huấn Từ
20/08/2024
https://baotiengdan.com/2024/08/20/tranh-luan-voi-chatgpt-ve-marx-va-lenin/
No comments:
Post a Comment