THẾ GIỚI HÔM NAY : 06/05/2024 (The Economist)

 

 

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 06/05/2024

The Economist 

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

06/05/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/05/06/the-gioi-hom-nay-06-05-2024/

 

Các nhà đàm phán của Hamas rời Cairo sau ngày đàm phán thứ hai với Israel. Có vẻ như cuộc hòa giải do Ai Cập và Qatar làm trung gian sẽ không dẫn đến lệnh ngừng bắn vĩnh viễn để đổi lấy trao trả các con tin Israel, vì Israel cho biết họ sẽ chỉ đồng ý tạm ngừng bắn.Trong khi đàm phán đang diễn ra vào Chủ nhật, Israel đã đóng cửa một cửa khẩu với Gaza sau khi lực lượng vũ trang Israel tuyên bố bị trúng tên lửa bắn từ Rafah, một thành phố ở phía nam dải đất. Bộ trưởng quốc phòng Israel lại đe dọa sẽ tấn công lớn vào Rafah nếu không đạt được thỏa thuận.

 

Trong khi đó, nội các Israel bỏ phiếu đình chỉ các hoạt động địa phương của Al Jazeera, một hãng thông tấn có trụ sở tại Qatar, theo báo chí Israel. Vào tháng 4, Quốc hội Israel đã thông qua luật cho phép đóng cửa tạm thời các đài truyền hình nước ngoài bị coi là đe dọa an ninh quốc gia. Al Jazeera – vốn luôn chỉ trích các hành động của Israel ở Gaza – sẽ phải ngừng hoạt động tại quốc gia này trong vòng 45 ngày.

 

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã tổ chức một buổi mít tinh lớn ở Ayodhya, bang Uttar Pradesh, khi cuộc tổng tuyển cử của đất nước tiếp tục diễn ra. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông tới thành phố kể từ khi khánh thành ngôi đền thờ thần Ram của đạo Hindu vào tháng 1. Uttar Pradesh, ở miền bắc Ấn Độ, là một bang rộng lớn mà ông Modi quyết tâm giành được – bao gồm bằng cách khơi dậy chủ nghĩa dân tộc Hindu.

 

Bài đang hot

Giới ‘quý tộc đỏ’ Trung Quốc đã bị thanh trừng như thế nào?

 

Nga không kích các mục tiêu ở miền đông và miền nam Ukraine. Theo các quan chức địa phương, ít nhất hai người đã thiệt mạng và một số tòa nhà bị hư hại. Trong khi đó, Điện Kremlin đã mở vụ án hình sự đối với Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine. Truyền thông nhà nước Nga đưa tin ông Zelensky cũng bị đưa vào danh sách truy nã nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

 

Khoảng 10.000 người Hungary đã xuống đường phản đối Viktor Orban, thủ tướng theo chủ nghĩa dân tộc, tại một cuộc biểu tình do chính trị gia đối lập Peter Magyar tổ chức. Cuộc biểu tình diễn ra ở Debrecen, một thị trấn phía đông được biết đến là thành trì của đảng cầm quyền Fidesz. Các cuộc bầu cử quốc hội châu Âu và bầu cử địa phương ở Hungary đều được lên kế hoạch cho tháng 6.

 

Theo các quan chức Kenya, hơn 200 người đã thiệt mạng và ít nhất 200.000 người phải sơ tán sau lũ lụt ở Kenya. Những trận mưa xối xả kéo dài nhiều tuần dự kiến sẽ trở nên tồi tệ hơn vào tháng 5. Trong khi đó tại những nơi khác trên thế giới, lũ lụt buộc hàng trăm người ở Texas phải sơ tán và khiến ít nhất 55 người thiệt mạng (với khoảng 25.000 người phải sơ tán) ở miền nam Brazil.

 

Con số trong ngày: 96%, là tỷ lệ nợ trên GDP hiện tại của Mỹ.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Tương lai nào cho nền chính trị Chad?

 

Mahamat Idriss Déby, tổng thống lâm thời của Chad từ sau cái chết của cha ông vào năm 2021, gần như chắc chắn sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào thứ Hai. Một số nhân vật đối lập đã bị loại trừ; trong đó có một người thiệt mạng trong cuộc đấu súng với lực lượng an ninh hồi tháng 2. Điều đó khiến thủ tướng Succès Masra trở thành đối thủ chính của ông Déby. Nhưng nhiều người cho rằng hai người sẽ chia sẻ quyền lực kể cả khi ông Masra thắng.

 

Các cường quốc phương Tây khó có thể phản đối. Pháp, cường quốc thuộc địa cũ, và Mỹ có lịch sử ủng hộ những nhà độc tài ở Chad. Cả hai nước đều lo sợ bị mất thêm ảnh hưởng ở Sahel, nơi các thủ lĩnh đảo chính ở Niger, Burkina Faso, và Mali đã quay sang Nga để tìm kiếm đảm bảo an ninh. Chad là quốc gia cuối cùng trong khu vực có hiện diện quân sự đáng kể của Pháp. Nhưng ông Déby cũng đang xây dựng liên minh với Nga, cũng như Thổ Nhĩ Kỳ và UAE. “Chúng tôi sẽ không hành động như một nô lệ muốn thay đổi chủ nhân của mình,” ông nói vào tháng Tư.

 

 

Tập Cận Bình thăm Pháp, Serbia, và Hungary

 

Chủ tịch Trung Quốc sẽ bắt đầu chuyến thăm chính thức cấp nhà nước tới Pháp vào thứ Hai, trước khi tới Serbia và Hungary để hội đàm. Tại Paris, Tập Cận Bình sẽ gặp người đồng cấp Emmanuel Macron để hội đàm và dùng bữa tối cấp nhà nước, bao gồm cuộc gặp ba bên với Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy ban châu Âu. Đây là một nỗ lực nhằm thể hiện cho nhà lãnh đạo Trung Quốc thấy một bộ mặt châu Âu thống nhất. Tổng thống Pháp sau đó sẽ đưa ông Tập đến thăm dãy núi Pyrenees, nơi ông Macron thường đi nghỉ vào thời thơ ấu.

 

Ông Macron hy vọng sẽ thuyết phục được vị khách của mình giúp ngăn chặn cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Ông cũng sẽ đưa ra một thông điệp cứng rắn về trợ cấp và thương mại, cũng như sự cần thiết phải bảo vệ an ninh chiến lược và các nhà sản xuất châu Âu. Các hãng ô tô Pháp muốn được bảo vệ tốt hơn trước làn sóng xe điện của Trung Quốc – điều mà người Đức phản đối vì sợ làm tổn hại đến hoạt động của chính họ tại thị trường Trung Quốc. Một châu Âu thống nhất có lẽ là một tham vọng hơn là một thực tế.

 

BioNTech báo cáo kết quả quý

 

Vào thứ Hai, công ty công nghệ sinh học của Đức — nổi tiếng với việc cùng phát triển một trong những loại vắc-xin ngừa Covid đầu tiên trên thế giới — sẽ báo cáo kết quả quý đầu. Nhu cầu chủng ngừa giảm đồng nghĩa với việc hoạt động của BioNTech có thể sẽ mờ nhạt.

Tranh chấp về sở hữu trí tuệ với các nhà sản xuất vắc-xin khác cũng là một vấn đề. Vào ngày 25 tháng 4, GlaxoSmithKline đã kiện Pfizer và BioNTech lên tòa án liên bang Delaware. Hãng này lập luận rằng vắc-xin ngừa Covid của liên doanh trên đã vi phạm quyền sáng chế được phát triển “hơn một thập niên trước” khi dịch Covid bùng phát. Hai công ty cũng đang phải đối phó với những tuyên bố tương tự của Moderna, một công ty Mỹ, trong một phiên tòa bắt đầu ở London vào tháng trước. (Pfizer và BioNTech phủ nhận các cáo buộc.)

 

Các vụ kiện sẽ kéo dài và phức tạp. Vắc-xin Covid dựa trên công nghệ mRNA chỉ có thể được phát triển nhanh chóng như vậy nhờ vào công sức của nhiều nhà khoa học. Điều đó khiến việc xác định chính xác một nhà phát minh duy nhất – và để các công ty như BioNTech khẳng định quyền sở hữu – là rất khó.

 

 

Sau SpaceX, đến lượt Boeing phóng tàu vũ trụ lên ISS

 

Vào tối muộn thứ Hai, tàu vũ trụ mới nhất của Mỹ sẽ bay lên bầu trời Florida, được phóng bằng tên lửa Atlas V. Nếu mọi việc diễn ra theo đúng kế hoạch thì phi hành đoàn gồm hai người, Butch Willmore và Suni Williams, sẽ đến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) khoảng 38 giờ sau đó. Một chuyến đi ngắn của các phi hành gia; nhưng là một hành trình dài và đầy rắc rối đối với Boeing.

 

Mười năm trước, NASA đã trao cho Boeing một hợp đồng trị giá 4,2 tỷ USD để phát triển CST-100 Starliner như một phương tiện đưa các phi hành gia đến và đi từ ISS. Đồng hồ hoạt động sai, van bị ăn mòn, và vật liệu dễ cháy một cách không thể chấp nhận được đã khiến dự án bị chậm tiến độ nhiều năm. Trong khi đó SpaceX, được trao một hợp đồng tương tự vào cùng một lúc, đã bắt đầu vận hành phi hành đoàn của họ từ năm 2020. Bốn tàu vũ trụ Dragon của họ kể từ đó đã trở thành taxi của NASA đến ISS và cũng được sử dụng cho các sứ mệnh tư. Nhưng Starliner sẽ mang đến cho nước Mỹ một cách độc lập thứ hai để đưa con người lên và xuống quỹ đạo, một điều chưa từng có.