TAI NẠN TRỰC THĂNG IRAN : TỔNG THỐNG, NGOẠI TRƯỞNG ĐỀU THIỆT MẠNG (Người Việt Online)

 

Tai nạn trực thăng Iran, tổng thống, ngoại trưởng đều chết

Người Việt Online

May 20, 2024

https://www.nguoi-viet.com/the-gioi/tai-nan-truc-thang-iran-tong-thong-ngoai-truong-deu-chet/

 

EAST AZERBAIJAN, Iran (NV) – Tổng Thống Iran Ebrahim Raisi, ngoại trưởng, cùng một số viên chức thiệt mạng hôm Thứ Hai, 20 Tháng Năm, vài giờ sau tai nạn rơi trực thăng ở vùng cao nguyên Tây Bắc đầy sương mù tại Iran, truyền thông nhà nước đưa tin được thông tấn xã AP ghi nhận.

 

Tai nạn xảy đến trong lúc Trung Đông vẫn còn bất ổn vì cuộc chiến Israel-Hamas, trong đó mới tháng trước, Raisi, 63 tuổi, dưới sự lãnh đạo của Lãnh Tụ Tối Cao Ayatollah Ali Khamenei, phát động một cuộc đột kích bằng máy bay không người lái và hỏa tiễn chưa từng có nhắm vào Israel.

 

Hôm Thứ Hai Khamenei tuyên bố đệ nhất phó tổng thống Iran, Mohammad Mokhber, sẽ giữ chức tổng thống lâm thời cho tới khi tổ chức bầu cử.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/05/GettyImages-2153293815-1536x1024.jpg

Nhân viên cứu hộ làm việc tại nơi trực thăng chở Tổng Thống Iran Ebrahim Raisi rơi ở Varzaghan, Iran, Ngày 20 Tháng Năm, 2024 (Hình: AZIN HAGHIGHI/MOJ News Agency/AFP/Getty Images)

 

Trong nhiệm kỳ của Raisi, Iran làm giàu uranium gần với cấp độ võ khí hơn bao giờ hết, làm gia tăng căng thẳng với Tây Phương trong bối cảnh Tehran cũng cung cấp máy bay không người lái chở bom cho Nga để phục vụ cuộc xâm lược Ukraine cùng các lực lượng dân quân võ trang trên toàn Trung Đông.

 

Trong khi đó, nhiều năm qua, Iran chứng kiến làn sóng biểu tình rầm rộ chống lại chế độ thần quyền Shiite do nền kinh tế hao mòn cùng với quyền phụ nữ – làm cho đây là thời điểm căng thẳng cho cả Tehran lẫn tương lai của Iran.

 

Truyền hình nhà nước không lập tức đưa ra nguyên nhân về tai nạn rơi trực thăng xảy ra ở tỉnh East Azerbaijan.

 

Trong số những người thiệt mạng có Ngoại Trưởng Iran Hossein Amirabdollahian, 60 tuổi. Trực thăng còn chở thống đốc tỉnh East Azerbaijan thuộc Iran cùng các viên chức khác, hãng thông tấn nhà nước IRNA đưa tin. IRNA cho biết tai nạn làm tổng cộng tám người thiệt mạng, trong đó có ba thành viên phi hành đoàn trên trực thăng Bell mà Iran mua vào đầu những năm 2000.

 

Phi cơ tại Iran gặp tình trạng thiếu phụ tùng, thường khởi hành mà không được kiểm tra an toàn do lệnh trừng phạt của Tây Phương. Vì điều đó, cựu Ngoại Trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tìm cách đổ lỗi cho Hoa Kỳ về tai nạn trong một cuộc phỏng vấn hôm Thứ Hai.

 

“Một trong những thủ phạm chính nhúng tay vào thảm kịch này là Hoa Kỳ, vốn cấm vận bán phi cơ cùng các bộ phận phi cơ cho Iran và không cho phép người dân Iran sử dụng các cơ sở hàng không có phẩm chất tốt,” Zarif nói. “Những hành động này sẽ được ghi vào sử sách tội ác của Hoa Kỳ trong việc chống lại Iran.”

 

Hoa Kỳ vẫn chưa bình luận công khai về cái chết của Raisi.

 

Sáng Thứ Hai, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ công bố cảnh quay từ máy bay không người lái cho thấy một đám cháy tại một khu vực hoang dã mà họ “tình nghi là mảnh vỡ trực thăng.” Tọa độ đoạn phim chỉ ra cho thấy đám cháy cách biên giới Azerbaijan-Iran khoảng 20 kilometer về hướng Nam, trên sườn dốc của một ngọn núi.

 

IRNA công bố đoạn phim sáng Thứ Hai đồng thời mô tả địa điểm rơi trực thăng, phía bên kia sườn dốc một thung lũng nằm trong dãy núi xanh. Các binh sĩ nói bằng tiếng Azeri địa phương: “Đây rồi, tìm được rồi.”

 

Các quốc gia lân bang và đồng minh gửi lời chia buồn sau khi Iran xác nhận không có ai sống sót sau tai nạn. Pakistan công bố một ngày tang, đồng thời Thủ Tướng Ấn Độ Narendra Modi cho biết trong một bài viết trên X, từng là Twitter, rằng Ấn Độ “sát cánh cùng Iran trong thời điểm đau thương này.” Các nhà lãnh đạo Ai Cập và Jordan cũng gửi lời chia buồn, Tổng Thống Syria Bashar Assad cũng tương tự.

 

Tổng Thống Ilham Aliyev cho biết ông và chính phủ Azerbaijan “bàng hoàng” – Raisi đang trở về Iran sau khi viếng thăm biên giới Iran-Azerbaijan để khánh thành một con đập với Aliyev thì tai nạn xảy đến vào Chủ Nhật.

 

Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng gửi lời chia buồn sâu sắc. Tổng Thống Nga Vladimir Putin, trong một tuyên bố do Điện Kremlin đưa ra, mô tả Raisi “là một người bằng hữu thực sự của Nga.”

 

Khamenei kêu gọi công chúng cầu nguyện vào tối Chủ Nhật, nhấn mạnh chính phủ Iran sẽ tiếp tục con đường đề ra dù có chuyện gì xảy ra đi chăng nữa.

 

Theo hiến pháp Iran, đệ nhất phó tổng thống Iran sẽ tiếp quản nếu tổng thống qua đời, với sự đồng thuận từ Khamenei đồng thời tổ chức cuộc bầu cử tổng thống mới trong vòng 50 ngày. Hôm Thứ Hai, Lãnh Tụ Khamenei gửi ra thông điệp chia buồn về cái chết của Raisi, tuyên bố năm ngày quốc tang và thừa nhận Mokhber đảm nhận quyền tổng thống.

 

Truyền thông nhà nước đưa tin Mokhber bắt đầu nhận được nhiều cuộc điện đàm từ các viên chức và chính phủ ngoại quốc trong lúc Raisi vắng mặt.

 

Nội Các Iran tổ chức họp khẩn cấp khi truyền thông nhà nước loan báo về tai nạn vào sáng Thứ Hai. Sau đó Nội Các Iran tuyên bố cam kết đi theo con đường của Raisi và nói “với sự giúp đỡ từ Chúa và người dân, chúng ta sẽ không gặp vấn đề gì trong việc điều hành quốc gia.”

 

Là một người có đường lối cứng rắn từng đứng đầu cơ quan tư pháp Iran, Raisi được coi là người được Khamenei chống lưng và một số phân tích gia cho rằng ông có thể kế nhiệm lãnh tụ 85 tuổi sau khi Khamenei chết hoặc từ chức.

 

Với cái chết của Raisi, người duy nhất được đề nghị kế nhiệm là Mojtaba Khameini, con trai 55 tuổi của Khamenei. Tuy nhiên, lần thứ ba tính từ 1979, việc vị trí này chỉ được người trong dòng tộc đảm nhận làm một số người lo ngại, đặc biệt là sau khi Cách Mạng Hồi Giáo lật đổ chế độ quân chủ Pahlavi cha truyền con nối của shah.

 

Raisi đắc cử tổng thống Iran năm 2021, cuộc bỏ phiếu có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp nhất trong lịch sử Cộng Hòa Hồi Giáo. Raisi bị Hoa Kỳ trừng phạt một phần vì liên can tới vụ hành quyết hàng loạt cả ngàn tù nhân chính trị trong năm 1988 khi chấm dứt cuộc chiến Iran-Iraq đẫm máu. (TTHN)

 

===============================================

Hamas để tang ông Raisi, nói rằng ông ủng hộ nhóm chống lại Israel

Reuters

20/05/2024

https://www.voatiengviet.com/a/hamas-de-tag-raisi-noi-ong-ung-ho-nhom-chong-lai-israel/7619231.html

 

Nhóm Hồi giáo Hamas của Palestine hôm 20/5 để tang cái chết của Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, người mà họ cho rằng đã hỗ trợ người dân Palestine trong cuộc chiến hiện tại với Israel.

 

https://gdb.voanews.com/127fe512-cac7-4ec9-9693-085470b284df_w1023_r1_s.jpg

Tổng thống Ebrahim Raisi, khi còn sống, tại một cuộc họp báo ở Tehran hôm 21/6/2021. Truyền thông nhà nước Iran cho biết ông tử vong trong một tai nạn máy bay xảy ra hôm 19/5.

 

Ông Raisi, một người có đường lối cứng rắn từ lâu được coi là người kế nhiệm tiềm năng của Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei, đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn trực thăng hôm 19/5 ở vùng địa hình đồi núi gần biên giới Azerbaijan, theo các quan chức và truyền thông nhà nước cho biết hôm 20/5.

 

Mảnh vỡ cháy đen của chiếc trực thăng, chở ông Raisi và Ngoại trưởng Hossein Amirabdollahian, đã được tìm thấy vào sáng sớm ngày 20/5 sau cuộc tìm kiếm suốt đêm trong một trận bão tuyết.

 

"Các nhà lãnh đạo này đã ủng hộ cuộc đấu tranh chính đáng của nhân dân chúng tôi chống lại thực thể Chủ nghĩa Phục quốc Do Thái, cung cấp sự hỗ trợ có giá trị cho cuộc kháng chiến của người Palestine và nỗ lực không mệt mỏi để đoàn kết và hỗ trợ trên mọi diễn đàn và lĩnh vực cho người dân của chúng tôi ở Dải Gaza kiên cường trong [chiến dịch quân sự] Cơn lũ Al- Aqsa," Hamas cho biết trong một tuyên bố, khi đề cập đến cuộc chiến tranh với Israel bắt đầu vào ngày 7 tháng 10.

 

“Họ cũng đã có những nỗ lực chính trị và ngoại giao đáng kể nhằm ngăn chặn sự xâm lược của chủ nghĩa Phục quốc Do Thái đối với người dân Palestine của chúng tôi,” tuyên bố nói.

 

Trong một tuyên bố riêng rẽ, nhóm Thánh chiến Hồi giáo, đang chiến đấu cùng Hamas ở Gaza, cho biết ông Raisi và ông Amirabdollahian "đóng một vai trò nổi bật và rõ ràng trong việc ủng hộ và hỗ trợ cuộc đấu tranh của người dân Palestine và cuộc kháng chiến của họ trước sự xâm lược tội phạm của chủ nghĩa Phục quốc Do Thái đang diễn ra. "

 

“Chúng tôi tin tưởng rằng Cộng hòa Hồi giáo Iran có thể vượt qua thử thách đau đớn này, vì nước này đã vượt qua mọi khó khăn và thách thức trong suốt hành trình kéo dài của mình trong nhiều thập kỷ qua,” nhóm này nói trong tuyên bố.

 

Các nhà lãnh đạo Hamas và Thánh chiến Hồi giáo đã nhiều lần cảm ơn Iran vì đã hỗ trợ quân sự và tài chính cho nhóm này trong cuộc chiến kéo dài hàng thập kỷ chống lại Israel.

 

Việc ủng hộ Iran luôn gây ra tranh cãi giữa người Palestine, khi một số coi Iran là nước ủng hộ chính trong cuộc xung đột chống lại Israel, trong sự thiếu vắng hỗ trợ quân sự từ các chế độ Hồi giáo Sunni, trong khi một số cáo buộc nước này can thiệp vào các vấn đề của Palestine để phục vụ mục đích riêng của mình.

 

------------------------------------------------------------------------------------

Lãnh đạo tối cao Iran phê chuẩn ông Mokhber làm tổng thống lâm thời, tuyên bố để tang 5 ngày

Reuters

20/05/2024

https://www.voatiengviet.com/a/lanh-dao-toi-cao-iran-phe-chuan-mokhber-lam-tong-thong-lam-thoi-tuyen-bo-de-tang-5-ngay/7619155.html

 

Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei công bố để tang 5 ngày trên toàn quốc đối với Tổng thống Ebrahim Raisi sau cái chết của ông trong một vụ tai nạn trực thăng và xác nhận Phó Tổng thống thứ nhất Mohammad Mokhber là người đứng đầu lâm thời của cơ quan hành pháp của đất nước.

 

https://gdb.voanews.com/01000000-0aff-0242-d1f5-08dc788dde6d_w1023_r1_s.jpg

Phó Tổng thống thứ nhất của Iran Mohammad Mokhber trong bức ảnh chụp ngày 28/5/2023. Ông vừa được đưa lên làm tổng thống lâm thời của nước này sau cái chết của ông Ebrahim Raisi.

 

Iran hiện có thời hạn tối đa là 50 ngày trước khi phải tổ chức bầu cử tổng thống để chọn ra người kế nhiệm ông Raisi.

 

“Tôi công bố 5 ngày để tang trong toàn dân và gửi lời chia buồn tới người dân thân yêu của Iran”, ông Khamenei nói trong một tuyên bố được hãng thông tấn chính thức IRNA đăng tải.

 

“... Ông Mokhber sẽ quản lý cơ quan hành pháp và có nghĩa vụ dàn xếp với những người đứng đầu cơ quan lập pháp và tư pháp để bầu ra một tổng thống mới trong vòng tối đa 50 ngày,” ông Khamenei nói.

 

Theo Điều 131 của hiến pháp Iran, một hội đồng gồm có phó tổng thống thứ nhất, chủ tịch quốc hội và người đứng đầu cơ quan tư pháp phải dọn đường cho cuộc bầu cử tổng thống mới.

 

Giống như ông Raisi, ông Mokhber được coi là thân cận với ông Khamenei, người có tiếng nói cuối cùng trong mọi vấn đề quốc gia ở Iran. Ông Mokhber trở thành phó tổng thống thứ nhất vào năm 2021 khi ông Raisi được bầu làm tổng thống.