Chiến
dịch ‘Đốt lò’ đang biến Việt Nam thành một tỉnh của Trung Quốc
Cù
Tuấn,
biên dịch
Tóm
tắt:
Nỗ lực chống tham nhũng đang chuyển sự thịnh vượng kinh tế đến gần biên giới
hơn. Việc này mở ra một sự phân cực bắc-nam mới.
Công
cuộc chống tham nhũng của Việt Nam, mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ví như “đốt
lò”, đang nóng lên.
Chỉ
riêng trong năm nay, hai trong số bốn trụ cột quyền lực, bao gồm Chủ tịch Quốc
hội và Chủ tịch nước, đã từ chức giữa những cáo buộc tham nhũng. Tháng trước,
Trương Mỹ Lan, một bà trùm bất động sản và là người phụ nữ giàu nhất Việt Nam,
đã bị kết án tử hình vì vai trò của bà trong vụ lừa đảo trị giá 12 tỷ USD liên
quan đến Ngân hàng Thương mại Sài Gòn, một trong những ngân hàng cho vay lớn nhất
cả nước. 85 người khác bị kết án với các tội danh từ hối lộ đến lạm dụng quyền
lực.
Hiện
nay các nhà đầu tư đang lo ngại rằng Việt Nam, đáng ra ở vị trí hoàn hảo để hưởng
lợi từ sự cạnh tranh Mỹ-Trung, lại không ổn định về mặt chính trị. Với khoảng
trống quyền lực tại Ba Đình ngày càng lớn, không rõ ai sẽ nắm giữ vị trí đứng đầu.
Ông Trọng, ở tuổi 80 và có sức khỏe yếu, được cho là sẽ từ chức tại Đại hội Đảng
tiếp theo vào tháng 1 năm 2026.
Tuy
nhiên, điều rõ ràng là chiến dịch chống tham nhũng này đang đưa sự thịnh vượng
kinh tế đến gần biên giới Trung Quốc hơn, đồng thời khiến Thành phố Hồ Chí
Minh, từng là trung tâm thương mại của cả nước, dần trở nên kém hơn. Với tốc độ
phát triển này, chỉ có miền Bắc Việt Nam mới có thể phát huy hết tiềm năng của
mình - và miền Nam sẽ phải trả giá.
Khi
các nhà sản xuất toàn cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ, tiền đã đổ về khu
vực phía Bắc xung quanh thủ đô Hà Nội và cảng phía Đông Hải Phòng. Tỉnh ven biển
Quảng Ninh phía đông bắc, nơi có điểm nóng du lịch và Di sản Thế giới Vịnh Hạ
Long, là tỉnh nhận đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất vào năm ngoái. Nhà sản
xuất hệ thống an toàn ô tô Thụy Điển Autoliv Inc. đang lên kế hoạch xây dựng một
nhà máy trị giá 160 triệu USD ở đó, cũng như nhà cung cấp ô tô Boltun Corp. có
trụ sở tại Đài Loan, cũng đang đầu tư vào đây.
Vấn
đề là cơ sở hạ tầng mà các nhà sản xuất điện thoại thông minh và xe điện cần
cho các nhà máy lớn của họ. Việt Nam, có địa hình chữ S dài và cong, vẫn dựa
vào những con đường giao thông hẹp, thường tắc nghẽn và gập ghềnh đối với hầu hết
hoạt động vận chuyển hàng hóa. Quốc gia này xếp thứ 43 trong Chỉ số Hiệu suất Hậu
cần mới nhất của Ngân hàng Thế giới, giảm từ vị trí thứ 39 vào năm 2018 khi cuộc
chiến thương mại Mỹ-Trung bắt đầu.
Chiến
dịch chống tham nhũng của ông Trọng đang có một tác dụng phụ đáng tiếc, đó là
việc đầu tư công cho các dự án cơ sở hạ tầng đã bị đình trệ. Các quan chức đang
sợ hãi đến mức không dám đưa ra bất kỳ quyết định nào vì sợ các vụ bê bối sẽ bị
phanh phui và phải chịu trừng phạt. Trong 4 tháng đầu năm nay, Chính phủ Việt
Nam chỉ giải ngân được 15% ngân sách cho đầu tư công. Đối với đầu tư nước
ngoài, ví dụ rõ ràng và đáng thất vọng nhất là tuyến tàu điện ngầm đầu tiên được
nhiều người mong đợi của Thành phố Hồ Chí Minh, bắt đầu xây dựng vào năm 2012
và dự kiến hoàn
thành vào năm
2018. Hiện tại tuyến này vẫn chưa được đưa vào sử dụng.
Điều
này đã khiến tỉnh Quảng Ninh càng trở nên hấp dẫn hơn. Có lẽ phản ánh thành kiến
của chính trị gia hàng đầu – ông Trọng lớn lên ở Hà Nội – chính phủ Việt Nam đã
chi nhiều hơn cho cơ sở hạ tầng gần thủ đô. Cảng nước sâu mới tại Hải Phòng và
Đường cao tốc 04 nối thành phố này với Hà Nội bắt đầu hoạt động vào năm 2018.
Việc khai trương Đường cao tốc 06 vào năm 2022 nối Hải Phòng với thành phố Móng
Cái gần biên giới Trung Quốc cũng đã mang lại cho khu vực này một luồng gió mới
đáng kể.
Lợi
thế về địa lý của Quảng Ninh được thể hiện đầy đủ, đặc biệt nếu các nhà máy mới
cần những thứ thiết yếu, chẳng hạn như điện. Với việc tất cả các nhà sản xuất
nước ngoài đổ xô vào Việt Nam, nhu cầu điện ngày càng tăng cao. Nhưng hầu như
không có quyết định nào về phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng được đưa ra kể từ
khi chiến dịch chống tham nhũng bắt đầu vào năm 2017, theo Gavekal Research. Một
năm trước, trong bối cảnh tình trạng thiếu điện ngày càng trầm trọng do nắng
nóng gay gắt, Việt Nam đã đạt được thỏa thuận nhập khẩu điện từ tỉnh Quảng Tây
lân cận thuộc Trung Quốc. Loại giải pháp khẩn cấp này nhằm ngăn chặn việc ngừng
sản xuất do không đủ cung ứng điện. Việc này sẽ không thể thực hiện được nếu
nhà máy này được xây dựng ở phía Nam. Việt Nam đã là nước nhập khẩu ròng năng
lượng kể từ năm 2015.
Bản
án tử hình đối với bà Lan đã gây ra một số bất bình trong giới doanh nhân. Là
người Sài Gòn và gốc Hoa, bà Lan sở hữu nhiều bất động sản trong thành phố này.
Chồng của bà, ông trùm bất động sản Hồng Kông Eric Chu, đã bán tháo một phần của
chúng vào năm ngoái khi bà Lan bị bắt. Các công ty của bà Lan nằm trong số những
doanh nghiệp tư nhân lớn đầu tiên lọt vào tầm ngắm của chính phủ, cho thấy Hà Nội
sẵn sàng đưa chiến dịch vượt ra ngoài tầm của mình. Sau khi trải qua các cuộc
đàn áp nhằm vào các doanh nhân gốc Hoa, các doanh nhân Trung Quốc muốn vào Việt
Nam sẽ phải tỏ ra phù hợp với lợi ích của giới tinh hoa chính trị, nhưng các
tinh hoa này dường như không thuộc về phía nam.
Ở
nhiều quốc gia đang phát triển, một chút tham nhũng có thể bôi trơn bánh xe
thương mại, và nếu không có tham nhũng thì sẽ cản trở sự phát triển. Hà Nội có
thể muốn áp dụng “ngoại giao cây tre” và có nhiều bạn hơn kẻ thù, khi Việt Nam
ngày càng phụ thuộc hơn vào Trung Quốc. Nhưng các động thái chính trị nội bộ của
nước này chỉ đang biến phần phía bắc của Việt Nam thành một tỉnh trên thực tế của
Trung Quốc.
.
--------
Bài gốc
https://www.bloomberg.com/.../-blazing-furnace-turns...
BLOOMBERG.COM
‘Blazing
Furnace’ Turns Vietnam Into Another Chinese Province
‘Blazing Furnace’ Turns Vietnam Into Another Chinese Province
.
.
.
No comments:
Post a Comment