THẾ GIỚI HÔM NAY : 09/02/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 09/02/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

09/02/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/02/09/the-gioi-hom-nay-09-02-2023/

 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhiều lần kêu gọi phương Tây viện trợ máy bay chiến đấu khi phát biểu trước Quốc hội Anh. Các đồng minh phương Tây của Ukraine cho đến nay đã từ chối gửi máy bay phản lực, dù Anh hứa đào tạo phi công cho Ukraine. Ông Zelensky cũng đã gặp thủ tướng Anh Rishi Sunak và Vua Charles III trong chuyến thăm bất ngờ tới London. Sau đó ông sẽ tới Paris để gặp tổng thống Pháp Emmanuel Macron và thủ tướng Đức Olaf Scholz.

 

Số người chết do động đất lớn ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria hôm thứ Hai đã vượt qua con số 11.000 và chắc chắn còn tăng hơn nữa. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã đến thăm các tỉnh bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi thảm họa. Mỹ, Trung Quốc và các quốc gia trên khắp châu Á và châu Âu đã cử chuyên gia đến hỗ trợ cứu hộ.

 

Các nhà điều tra quốc tế nói có “những dấu hiệu rõ ràng” cho thấy chính Vladimir Putin phê duyệt cung cấp loại vũ khí phòng không đã bắn rơi chuyến bay MH17 ở miền đông Ukraine hồi năm 2014 cho lực lượng ly khai thân Nga. Tất cả 298 người trên chuyến bay của Malaysia Airlines đều thiệt mạng. Nga phủ nhận có liên quan; các công tố viên cho biết họ không thể tiến hành các thủ tục tố tụng hình sự đối với ông Putin.

 

Cổ phiếu Alphabet, công ty mẹ của Google, giảm giá gần 8% sau lễ công bố chatbot AI mới. Mang tên Bard, chatbot này đã trả lời sai một câu hỏi trong buổi thuyết trình. Hôm thứ Ba, Microsoft cũng đã công bố một phiên bản AI của công cụ tìm kiếm Bing trong nỗ lực giành thị phần tìm kiếm trên web từ tay Google.

 

Uber báo cáo thu nhập cao hơn mong đợi trong quý cuối năm 2022, quý đầu tiên công ty này thực hiện hơn 2 tỷ chuyến đi trên toàn thế giới. Tổng doanh thu tăng 49% so với năm trước lên 8,6 tỷ đô la, cao hơn ước tính 8,5 tỷ đô la của các nhà phân tích. Uber cho biết đang có số lượng kỷ lục tài xế và người giao hàng trên nền tảng của họ.

 

Cơ quan quản lý cạnh tranh của Anh cho rằng việc Microsoft mua lại Activision Blizzard, một hãng game điện tử trị giá 69 tỷ đô la, có thể làm “tăng giá” và hạn chế “sản phẩm sáng tạo” cho người tiêu dùng. Họ nói thỏa thuận có thể được tiến hành nếu Activision thoái vốn khỏi một phần hoạt động kinh doanh hiện tại, còn Microsoft phản đối. Trước đó, Ủy ban Thương mại Liên bang của Mỹ đã cho biết sẽ tìm cách ngăn chặn thương vụ.

 

Con số trong ngày: 8 triệu người, là số người phải di dời do lũ lụt vì gió mùa ở Pakistan vào mùa hè năm ngoái.

 

.

TIÊU ĐIỂM

 

.

Tổng thống Zelensky sắp họp với các lãnh đạo EU

Các lãnh đạo của 27 quốc gia thành viên EU sẽ cùng tề tựu về Brussels vào thứ Năm. Tổng thống Volodymyr Zelensky, người rất muốn đưa Ukraine trở thành thành viên thứ 28 của khối, dự kiến sẽ thực hiện một chuyến thăm hiếm hoi. Ông cũng sẽ có bài phát biểu trước Nghị viện châu Âu. Hôm thứ Tư, ông đã bất ngờ đến thăm London và Paris.

 

Trong cuộc họp chung lần thứ mười chỉ trong vòng chưa đầy một năm, các lãnh đạo châu Âu sẽ thảo luận về cách tiếp tục hỗ trợ Ukraine bằng vũ khí, tiền mặt và — một ngày nào đó — việc gia nhập EU. Tiếp đó là các tranh cãi về vấn đề di cư. Lượng người nhập cư tăng đột biến đã khiến một số nước, gần đây nhất là Bulgaria, yêu cầu khối xây thêm hàng rào ở biên giới bên ngoài. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và mọt số người khác cho rằng đề xuất này mang hơi hướm chủ nghĩa Trump. EU cũng cần thống nhất cách đối phó với các khoản trợ cấp xanh khổng lồ do Mỹ thông qua gần đây. Đáp trả bằng trợ cấp là một khả năng, nhưng sẽ làm suy yếu thị trường chung EU.

 

.

Tổng thống Nam Phi đọc thông điệp quốc gia giữa hoài nghi

Các thông điệp quốc gia hàng năm của Cyril Ramaphosa thường theo một khuôn mẫu nhất định. Tổng thống Nam Phi, người lên thay Jacob Zuma từ năm 2018, từng nói với quốc hội rằng ông sẽ giải quyết nhiều vấn đề, từ cắt điện, thất nghiệp, cho đến các thủ tục làm hạn chế đầu tư, vân vân. Nhưng rồi vì sự rụt rè của bản thân, đảng cầm quyền lắm vấn đề của ông (Đại hội Dân tộc Phi), và bộ máy quan liêu yếu kém, ông cuối cùng không làm gì nhiều. Mất điện năm ngoái ở Nam Phi tồi tệ hơn bất kỳ kỷ lục nào trước đây; trong khi thất nghiệp lên tới 33%.

 

Vì vậy, khi Ramaphosa phát biểu tại Cape Town vào thứ Năm, ông sẽ đứng trước một quốc gia đầy hoài nghi. Ông sẽ — một lần nữa — cam kết đại tu Eskom, công ty năng lượng của nhà nước. Một cuộc cải tổ nội các đang được tiến hành. Nhưng người dân Nam Phi đã quá mệt mỏi với những bài giảng cũ kĩ của một tổng thống không còn giữ được hình ảnh cải cách của chính mình. Để thoát khỏi khủng hoảng, Nam Phi cần nhiều hơn những lời hoa mỹ.

 

.

Adani vẫn vật lộn với khủng hoảng

Thứ Năm này Adani Enterprises sẽ công bố kết quả quý cuối năm 2022, đợt đầu tiên kể từ sau các chỉ trích tai hại của công ty Hindenburg Research. Tập đoàn Ấn Độ đã bác bỏ mạnh mẽ các cáo buộc của Hindenburg.

 

Adani chắc chắn sẽ dùng sự kiện này để xoa dịu nhà đầu tư. Hôm thứ Hai, họ đã thông báo thanh toán sớm 19 tháng khoản vay 1,1 tỷ đô la thế chấp bằng cổ phiếu của các công ty con. (Sau đó có tin họ đã bị gọi ký quỹ 500 triệu đô la.) Song cổ phiếu của một số công ty con vẫn tiếp tục ngụp lặn. Giá trị thị trường của Adani Group đã giảm khoảng một nửa kể từ báo cáo; riêng người sáng lập Gautam Adani đã mất hàng chục tỷ đô la tài sản.

 

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vẫn im lặng về những khó khăn của Adani, một nhân vật thân cận, cũng như của công ty mang tên ông, vốn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống hạ tầng của Ấn Độ. Các cơ quan quản lý được cho là đã yêu cầu Adani cung cấp thông tin liên quan đến các cáo buộc của Hindenburg. Nhưng có vẻ như chúng sẽ không sớm được chứng minh hay bác bỏ.

 

Toyota và Nissan công bố thu nhập

Báo cáo thu nhập quý của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản thường không có gì đặc biệt. Nhưng vào thứ Năm, Toyota và Nissan, nhà sản xuất ô tô lớn thứ nhất và thứ ba của Nhật Bản, sẽ công bố kết quả trong bối cảnh đầy kịch tính.

 

Cả hai công ty gần đây đã công bố các thay đổi nội bộ lớn. Toyota thay giám đốc điều hành lâu năm của mình (và là cháu trai của người sáng lập công ty), Toyoda Akio, bằng Sato Koji, giám đốc thương hiệu và người đứng đầu nhãn hàng Lexus. Hôm thứ Hai, Nissan cũng thông báo tái cấu trúc liên minh với Renault, một nhà sản xuất ô tô Pháp, để cân bằng cổ phần của hai bên.

 

Cả hai động thái đều nhằm giúp hai công ty bước vào giai đoạn mới của ngành công nghiệp xe hơi hiện đại. Mặc dù là nhà sản xuất ô tô bán chạy nhất thế giới, Toyota vẫn đi sau trong lĩnh vực xe điện dưới thời ông Toyoda. Đưa ông Sato lên giúp Tokyo mở ra một trang mới. Và cuộc hôn nhân giữa Nissan và Renault từ lâu đã không hạnh phúc. Một liên minh lỏng lẻo hơn sẽ mang lại cho họ sự tự do cần thiết để tập trung vào thị trường quê hương.