Tại
sao “bông hồng công nghệ” Elizabeth Holmes phải hầu tòa?
9 tháng 9, 2021
https://saigonnhonews.com/thoi-su/hoa-ky/tai-sao-bong-hong-cong-nghe-elizabeth-holmes-phai-hau-toa/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/09/GettyImages-1181871591-1024x683.jpg
Elizabeth Holmes (ảnh: Yichuan Cao/NurPhoto/Getty
Images)
Giới công nghệ tại Thung lũng Silicon nói riêng và
startup thế giới nói chung đang hướng mắt về phiên tòa tại San Jose (Mỹ) dành
cho Elizabeth Holmes – doanh nhân nổi tiếng toàn cầu, được ví là “Steve Jobs
phiên bản nữ”, là nhà sáng lập, cựu CEO công ty xét nghiệm máu công nghệ cao Theranos. Các cáo
buộc của công tố viên đối với Holmes liên quan đến công ty cũ về tội lừa đảo,
khiến cô đối mặt với án tù 20 năm.
Sự
kiện rúng động giới công nghệ này được toàn án liên bang xét xử vào Thứ Tư, 8
Tháng Chín, 2021. Elizabeth Holmes với hơn
mười cáo buộc tội lừa đảo, cùng với hàng nghìn bệnh nhân tố giác về công ty
Theranos cũ của cô, đưa ra các xét nghiệm máu sai: bà mẹ bị chẩn đoán sai về
mang thai, bệnh nhân được yêu cầu ngừng dùng thuốc tim hay thậm chí có người nhận
kết quả dương tính HIV giả, theo NBCNews.
Sự kiện được chú ý rộng rãi là vì trường hợp của
vị nữ doanh nhân này rất hy hữu. Hiếm có trường hợp trên thế giới, một nữ CEO tỷ
phú phải hầu tòa và đối diện mức án rất nặng. Holmes, cùng với Ramesh “Sunny”
Balwani, bạn trai cũ và là chủ tịch của Theranos, bị cáo buộc với mười tội danh
lừa đảo qua điện thoại và hai tội danh âm mưu gian lận điện thoại. Hiện tại, cả
hai đều không nhận tội.
Giấc mộng tuổi 19
Năm 2003, Holmes, khi đó 19 tuổi, đã bỏ học
ngôi trường danh tiếng Stanford để chạy theo giấc mơ khởi nghiệp độc đáo. Cô muốn
cách mạng hóa phương pháp xét nghiệm máu, chỉ lấy mẫu duy nhất từ một lần rút
máu và đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác đối với các loại bệnh, hoặc mầm bệnh.
Cô trở thành ngôi sao khởi nghiệp nổi tiếng ở Thung lũng Silicon.
Bằng cách tạo nét giống với hình mẫu “người
hùng Steve Jobs”, Holmes luôn xuất hiện trước giới điệu mộ bằng chiếc áo cổ lọ
màu đen, ăn thuần chay một cách nghiêm ngặt và sử dụng ngôn ngữ ánh mắt với cái
nhìn đầy sắc sảo, xây dựng lòng tin khi trao đổi với các nhà đầu tư, hoặc diễn
thuyết.
“Tôi chắc rằng Winston Churchill (chính trị gia nổi
tiếng người Anh) thực sự biết ông ấy đang nói gì khi ông ấy nói, ‘Đừng bao giờ
nhượng bộ. Đừng bao giờ nhượng bộ. Không bao giờ, không bao giờ, không bao giờ”, Holmes so sánh bản thân với Churchill trong cuộc phỏng vấn tạp
chí Glamour năm 2015. “Và tôi là bằng chứng sống cho thấy sự
thật rằng nếu bạn có thể tưởng tượng, bạn có thể đạt được nó”, Holmes nhấn
mạnh.
Ban đầu công ty Theranos của Holmes không công
bố công nghệ xét nghiệm máu “đột phá” như tuyên bố, không chia sẻ dữ liệu với cộng
đồng khoa học và thậm chí không nhận được sự chấp thuận của Cơ quan Quản lý Thực-Dược
phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho các thiết bị. Thay vào đó, Holmes đưa câu chuyện của công
ty lên bìa các tạp chí bóng bẩy, thao thao thuyết trình trên TED Talks với lời
lẽ cường điệu, tuyên bố rằng các thiết bị của công ty mình đang được quân đội Mỹ
triển khai trên chiến trường; và vận động thay đổi luật tiểu bang để xin phép
xét nghiệm máu phương pháp mới.
Thay vì kêu gọi quỹ đầu tư mạo hiểm từ Bờ Tây
theo thông lệ, Holmes đã kiếm được hơn $700 triệu từ các nhà đầu tư tư nhân và
quỹ đầu cơ Bờ Đông, mang lại cho công ty mức định giá $9 tỷ và biến cô trở
thành nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới với khối tài sản khoảng $4.5 tỷ. Một
số nhà đầu tư và là hội đồng quản trị Theranos nổi tiếng như: hãng dược phẩm
tên tuổi Walgreens và chuỗi siêu thị Safeways, hai cựu ngoại trưởng Mỹ Henry
Kissinger và George Shultz, cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ James Mattis, ông
trùm xuất bản Rupert Murdoch, tỷ phú Mexico Carlos Slim và cựu Bộ trưởng Giáo dục
Betsy DeVos,…
Vướng vòng lao lý
Giới startup Thung lũng Silicon có câu nổi tiếng: Fake it ’til you make it (tạm
dịch: Hãy lừa dối cho đến khi làm được). Và câu chuyện của Holmes có thể khủng
khiếp hơn, đem đến nhiều hệ lụy hơn, khiến các nhà đầu tư và người dùng gặp thiệt
thòi lớn, nếu như không có sự xuất hiện kịp thời của phóng viên John Carreyrou (The Wall
Street Journal). Ông đã phá vỡ các “âm mưu lừa đảo”, với các bài báo phân tích
và loạt điều tra độc quyền, bên cạnh sự giúp sức của các chuyên gia y tế vào
năm 2015 và 2016. John Carreyrou chỉ ra, mặc dù công ty Theranos tuyên bố rằng
máy xét nghiệm máu của họ có thể thực hiện hơn 1,000 chẩn đoán riêng biệt nhưng
kết quả các thí nghiệm, công nghệ quan trọng của công ty này thực sự chỉ thực
hiện được một bài kiểm tra bằng ngón tay.
Tất cả kết thúc vào Tháng Sáu 2018. Công ty Theranos bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ buộc tội lừa đảo
và gian lận (wire fraud). Các công tố viên của đoàn luật sư Bắc California cáo
buộc rằng, mặc dù độ chính xác và độ tin cậy của Theranos không có, Holmes và
Balwani vẫn lôi kéo hàng loạt cá nhân mua xét nghiệm máu của công ty này.
Phiên tòa xét xử ban đầu được lên kế hoạch vào
Tháng Tám năm ngoái nhưng bị trì hoãn liên tục bởi đại dịch Coronavirus
(COVID-19) và Elizabeth Holmes lại sinh con vào Tháng Bảy, các luật sư của
Holmes đã thành công trong việc dời phiên tòa lại đến hôm nay.
Gần đây, Holmes liên tục đổ lỗi cho Balwani,
cho rằng người yêu cũ đã lạm dụng, kiểm soát hành động, khiến cô không đủ tỉnh
táo. Holmes mô tả cách Balwani kiểm soát cách ăn uống, mặc quần áo và nói chuyện
với ai, theo dõi các cuộc gọi, tin nhắn và email. Thậm chí nói rằng ông này đã
ném “những vật cứng, sắc nhọn” vào người, theo CNBC.
Cách đối xử của Balwani đã “chi phối và xóa bỏ
khả năng đưa ra quyết định” của Holmes – theo luật sư đương sự. Danny Cevallos,
nhà phân tích pháp lý của NBCNews đặt câu hỏi: “Liệu cô đang cố chỉ trích
Balwani để bào chữa cho hành vi sai phạm của chính mình?”. Các luật sư của
Balwani lại nói rằng những cáo buộc là của Elizabeth Holmes là “nghiêm trọng
và kích động”, “xúc phạm sâu sắc đến ông Balwani, tàn phá cá nhân đối với ông ấy”.
Dự kiến, phiên xử Elizabeth Holmes và Balwani kéo
dài đến Tháng Mười Hai. Một số nhà đầu tư mạo hiểm
cũng sẽ tham dự cuộc điều trần lần này. Theo CNBC, nhóm đầu tư đã rót khoảng
$700 triệu trong một thập niên cho công ty Theranos. Tuy nhiên, danh tính người
tham dự cuộc điều trần không được tiết lộ.
“Đây sẽ là một câu chuyện dài tập, với nhiều chương
và nhiều điều ngoài tưởng tượng và kết quả bất ngờ ở phía trước”, Ben Popken, phóng viên NBCNews nhận định.
--------------------------------------
Nữ CEO nóng bỏng và 'cú lừa' chấn động Thung lũng Silicon
Phúc Thịnh (Theo New York Times)
19:00 3/9/2021
https://zingnews.vn/nu-ceo-nong-bong-va-cu-lua-chan-dong-thung-lung-silicon-post1257586.html
Dự kiến diễn ra vào tuần sau, phiên tòa xét xử
Elizabeth Holmes sẽ viết tiếp câu chuyện về sự ngạo mạn, tham vọng và lừa dối tại
Thung lũng Silicon.
Sau 4 năm trì hoãn, phiên tòa xét xử Elizabeth
Holmes, nhà sáng lập startup xét nghiệm máu Theranos với cáo buộc lừa đảo sẽ diễn
ra vào tuần sau.
Bồi thẩm đoàn cho phiên tòa của Holmes đã được
lựa chọn vào 2/9 (giờ Mỹ). Dự kiến kéo dài 3-4 tháng, phiên tòa xét xử Holmes sẽ
nhắm vào 12 tội danh lừa đảo liên quan đến hoạt động kinh doanh và công nghệ của
Theranos.
Năm 2018, tình cũ của Holmes là Ramesh Balwani
cũng bị Bộ Tư pháp Mỹ truy tố với tội danh lừa đảo. Phiên tòa xét xử Balwani dự
kiến diễn ra vào đầu năm 2022. Vụ án của Holmes cho thấy sự ngạo mạn, tham vọng
và lừa dối của bà ngay tại Thung lũng Silicon.
"Giả vờ đến
khi thành sự thật"
Theo New York Times, phiên tòa xét xử
Holmes sẽ đặt ra câu hỏi về việc bà bị điều khiển bởi lòng tham và quyền lực, hay
chỉ là kẻ ngây thơ tin vào chính mình và bị Balwani thao túng. Vụ án xoay quanh
vấn đề liên quan đến công nghệ của Theranos, mà Holmes khẳng định sẽ "cách
mạng hóa lĩnh vực xét nghiệm máu".
Vụ lừa đảo của Holmes được so sánh với tinh thần
"giả vờ cho đến khi thành sự thật" (fake it till you make it) tại
Thung lũng Silicon, động lực giúp nhiều startup thành công, CEO trở nên giàu
có. Tuy nhiên, chính tinh thần đó đã sản sinh những ý nghĩ phi đạo đức và lừa dối.
Các luật sư có thể bào chữa rằng Holmes chỉ là
gương mặt đại diện của startup, trong khi Balwani và những người khác mới thực
sự nắm giữ công nghệ. Họ cũng có thể lập luận Holmes chỉ tuân theo các
"tiêu chuẩn" tại Thung lũng Silicon để hiện thực hóa tham vọng, nhà đầu
tư lẽ ra phải nghiên cứu nhiều hơn về Theranos trước khi ủng hộ.
https://znews-photo.zadn.vn/w860/Uploaded/yqdlcqrwq/2021_08_31/04403092021.jpg
Elizabeth Holmes được
xem là nữ CEO tai tiếng nhất Thung lũng Silicon. Ảnh: Reuters.
Trong hồ sơ tòa án năm 2020, Holmes cho biết mối
quan hệ của bà với Balwani có "dấu hiệu lạm dụng và cưỡng chế", luật
sư có thể mời chuyên gia về sức khỏe tâm thần. Trong khi đó, bên bào chữa cho
ông Balwani phủ nhận mọi cáo buộc.
Thẩm phán Edward Davila tại Tòa án quận Bắc
California đã tách vụ án của Holmes và Balwani. Các chuyên gia cho rằng đây là
động thái bất thường để 2 người đổ lỗi lẫn nhau mà bên kia không thể phản
kháng.
Hình tượng
"Steve Jobs phiên bản nữ" sụp đổ
Nếu bị kết tội, Holmes có thể đối diện án tù
20 năm ở tuổi 37. Trong khi nhiều nhà sáng lập như Travis Kalanick của Uber hay
Adam Neumann của WeWork từng vướng vào bê bối liên quan đến đạo đức, Holmes có
thể trở thành một trong số ít nhà sáng lập phải ngồi tù vì điều này.
"Những loại lừa đảo này thường không bị
truy tố. Rất nhiều người đã lừa dối cho đến khi thực sự biến chúng thành hiện
thực", Alex Gibney, đạo diễn The Inventor, phim tài liệu về
Theranos cho biết.
Luật sư của Holmes không phản hồi yêu cầu bình
luận. Luật sư của Balwani và đại diện văn phòng luật sư quận Bắc California
cũng từ chối chia sẻ.
Do đó, công chúng đang dồn mắt về phiên tòa
cùng những tình tiết liên quan đến "cú lừa" lịch sử tại Thung lũng
Silicon, vụ án trở thành ý tưởng cho các bộ phim tài liệu, sách và series có sự
góp mặt của diễn viên Amanda Seyfried.
Trong nhiều năm, Holmes xây dựng hình ảnh người
phụ nữ trầm tính, ánh mắt chăm chú và áo cổ lọ đen gợi nhớ Steve Jobs. Bà lắp kính
chống đạn cho văn phòng, di chuyển bằng máy bay và có tài xế riêng. Năm 2019,
Holmes được cho đã kết hôn với William Evans rồi sinh con vào tháng 7 năm nay.
Ngày 2/9, danh sách bồi thẩm đoàn cho phiên
tòa xét xử Holmes, gồm 12 thành viên chính và 5 thành viên dự phòng đã tuyên thệ.
Từng là "con cưng" của giới truyền thông, khá khó để tìm bồi thẩm
đoàn có quan điểm trung lập, chưa từng biết đến Theranos hoặc Holmes.
Trong 2 ngày, thẩm phán Edward Davila từ Tòa
án quận Bắc California, công tố viên liên bang và luật sư bào chữa cho Holmes
đã thẩm vấn khoảng 100 thành viên bằng bộ câu hỏi dài 28 trang liên quan đến mức
độ tiêu thụ thông tin về Theranos, trải nghiệm y tế tiêu cực trong quá khứ và từng
nghe Holmes diễn thuyết hay chưa.
https://znews-photo.zadn.vn/w860/Uploaded/yqdlcqrwq/2021_08_31/04503092021.jpeg
Elizabeth Holmes thần
tượng Steve Jobs và thường bắt chước cách ăn mặc của ông. Ảnh: New York Times.
Không rõ Holmes có xuất hiện và tự bảo vệ mình
hay không. Trước đây, bà quyết liệt bảo vệ Theranos, cho rằng công ty này đang
thay đổi cả thế giới. Tuy nhiên, các công tố viên có thể sử dụng những phát
ngôn quá khứ để chống lại Holmes. Trong cuộc thảo luận với Ủy ban Chứng khoán
và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) năm 2017, Holmes đã trả lời một câu hỏi bằng chữ
"Tôi không biết" ít nhất 600 lần.
"Sẽ rất khó để cô ta trả lời 'tôi nhớ điều
này' khi đã nói 'tôi không biết' quá nhiều lần. Đó là bằng chứng lớn nhất chống
lại cô ấy", John C. Coffee Jr., giáo sư tại Trường luật Columbia cho biết.
Khi Mỹ truy tố Holmes vào năm 2018, Theranos
đã ngừng hoạt động.
"Vết
nhơ" kinh điển Thung lũng Silicon
Holmes thành lập Theranos vào năm 2003 khi mới
19 tuổi rồi nghỉ Đại học Stanford. Balwani gia nhập công ty năm 2009 và huy động
hơn 700 triệu USD từ nhà đầu tư. Theranos được định giá 9 tỷ USD cùng nhiều lời
lẽ có cánh từ Holmes.
Theranos còn ký thỏa thuận với chuỗi cửa hàng
dược Walgreens và siêu thị Safeway tại Mỹ để cung cấp dịch vụ xét nghiệm máu. Một
số chính trị gia Mỹ như George Shultz, Henry Kissinger (cựu Bộ trưởng Ngoại
giao), William Frist (cựu Thượng nghị sĩ) và James Mattis (cựu Bộ trưởng Quốc
phòng) cũng có tên trong hội đồng quản trị của Theranos.
"Chúng tôi đã tái phát minh cơ sở hạ tầng
phòng thí nghiệm truyền thống, loại bỏ những kim tiêm vào cánh tay con người",
Holmes chia sẻ trong một hội nghị năm 2014, khẳng định Theranos đã phát minh cỗ
máy cách mạng, có thể thay thế hàng trăm xét nghiệm chỉ bằng một vết máu đầu
ngón tay.
https://znews-photo.zadn.vn/w860/Uploaded/yqdlcqrwq/2021_08_31/04603092021.jpg
Máy xét nghiệm
Theranos thực chất chỉ là vụ lừa đảo. Ảnh: Wired.
Holmes sớm được ca ngợi là Steve Jobs tiếp
theo và trở thành tỷ phú trẻ nhất thế giới. Nhưng sau cuộc điều tra năm 2015 của
WSJ về những tuyên bố dối trá của nữ CEO này, hình ảnh của bà xấu đi
nhanh chóng.
"Bà ta đã lừa đảo, làm hại rất nhiều bệnh
nhân và lấy tiền của họ", Tiến sĩ Phyllis Gardner, Giáo sư y khoa Đại học
Stanford cho biết. Về sau, sự giám sát từ cơ quan quản lý và nhà đầu tư đã tiết
lộ nhiều điểm nghi vấn về Theranos dẫn đến cáo buộc lừa đảo của SEC, vụ kiện từ
nhà đầu tư và Walgreens.
Năm 2016, Forbes hạ ước tính tài sản của
Holmes từ 4,5 tỷ USD xuống 0. Năm 2018, Theranos ngừng hoạt động. Trên thực tế,
thiết bị kỳ diệu này chỉ tồn tại trên giấy. Holmes bị cáo buộc dùng các công
nghệ xét nghiệm thông thường để giả mạo kết quả cho cỗ máy không có thật.
Cáo trạng từ Bộ Tư pháp Mỹ buộc tội Holmes và
Balwani từng nói với nhà đầu tư rằng thiết bị của Theranos có thể xét nghiệm
lâm sàng đầy đủ bằng cách lấy mẫu máu từ đầu ngón tay, dù cả 2 biết hiệu quả
xét nghiệm thực tế rất kém, không đáng tin cậy và chậm chạp. Cả 2 còn tuyên bố
với nhà đầu tư Theranos có thể đạt doanh thu 1 tỷ USD trong năm 2015, nhưng con
số thực tế chỉ là vài trăm nghìn USD.
Luật sư của Holmes liên tục kêu gọi hoãn phiên
tòa để tìm cách hủy bỏ bằng chứng và ngăn chặn nhân chứng. Họ cũng đưa ra nhiều
vấn đề, bao gồm Holmes có phải đeo khẩu trang tại phiên tòa hay không.
https://znews-photo.zadn.vn/w860/Uploaded/yqdlcqrwq/2021_08_31/04703092021.jpg
Holmes cáo buộc bị bạn trai cũ Ramesh Balwani (giữa)
thao túng và tra tấn tâm lý. Ảnh: Bloomberg.
Khoảng 200 người có kết quả xét nghiệm không
chính xác từ Theranos được phép làm chứng, bao gồm nhiều tên tuổi như ông trùm
truyền thông Rupert Murdoch từng đầu tư vào Theranos, luật sư David Boies, các
chính trị gia Kissinger, Frist và Mattis.
Các công tố viên được cho muốn hạn chế luật sư
của Holmes nói rằng startup phát ngôn thái quá để thu hút đầu tư là bình thường.
Tuy nhiên, thẩm phán Davila khẳng định tòa án sẽ cho phép luật sư thảo luận về
chủ đề này.
"Bạn không thể 'giả vờ cho đến khi thành
sự thật' trong lĩnh vực y tế. Chúng được quản lý rất chặt chẽ, phải hoàn toàn
chính xác và không làm hại ai, trong khi (Theranos) đã vi phạm những điều
đó", Tiến sĩ Gardner cho biết.
-----------
Bài liên quan
Vết
nhơ của nữ CEO tai tiếng nhất Thung lũng Silicon
Bê bối của Elizabeth Holmes, người từng được
coi như Steve Jobs phiên bản nữ, đã thay đổi hoàn toàn giới khởi nghiệp tại
Thung lũng Silicon.
Sắp
xét xử vụ án gây chấn động Thung lũng Silicon
Elizabeth Holmes, đạo diễn của vụ lừa đảo kinh
điển tại Thung lũng Silicon sẽ ra tòa vào tuần tới.
No comments:
Post a Comment