“Bông
máu” và “Đạo đức kinh doanh”
29/03/2021
https://baotiengdan.com/2021/03/29/bong-mau-va-dao-duc-kinh-doanh/
Sáng thứ hai đầu tuần,
tôi nhận được một tin nhắn của một “phây hữu”: MUJI là thương hiệu thời trang ủng
hộ “bông máu” Tân Cương bạn nhé, bạn nhớ đừng ủng
hộ thương hiệu này.
Tôi đi tìm thông tin về
MUJI. Trước nhất là phải chui vào một núi thông tin về vụ tẩy chay các thương
hiệu nổi tiếng thế giới tại TQ ồn ào gần đây. Rõ ràng đây là sự va chạm chan
chát đến sống còn của hai quan niệm căn bản liên quan đến ĐẠO ĐỨC KINH DOANH.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/03/B%C3%B4ng-m%C3%A1u-1024x576.jpg
Tranh của họa sĩ
Rebel Pepper
Tiêu chuẩn này ngày càng
bị khách hàng lớn của dệt may VN nhấn mạnh và kiểm tra chặt nên tôi biết khá
rành: Trách nhiệm xã hội, trong đó có chính sách với người lao động. Sử dụng
lao động trẻ em hay hà khắc người lao động là bị loại khỏi danh sách được nhập
hàng. Huống chi là sử dụng lao động nô lệ để làm “bông máu”?
LÀM ĂN CÓ ĐẠO ĐỨC HAY CHỈ CẦN
“BIẾT CÁCH TỒN TẠI”?
Thông tin về chiến dịch tẩy
chay của TQ. Hàng loạt thương hiệu thời trang quốc tế đang bị tấn công, “tẩy
chay” ở Trung Quốc sau khi các hãng này bày tỏ lập trường chống lại việc sử dụng
lao động cưỡng bức trong ngành trồng bông vải và sản xuất bông ở tỉnh Tân Cương
miền Tây nước này.
Các công ty H&M, Nike
đã bày tỏ lo ngại về thông tin là lao động cưỡng bức đã được sử dụng để sản xuất
bông vải ở Tân Cương, và họ dùng làm nguyên liệu sản xuất sản phẩm thời trang.
Nhưng đến đầu tuần qua, khi nhiều nước trên thế giới đã có chứng cớ về thảm trạng
này và đã cấm vận quan chức TQ trách nhiệm tiến hành vụ “diệt chủng” người
Uyghur, thì trên các mạng xã hội Trung Quốc mới bùng phát một cơn bão chính trị
kêu gọi tẩy chay sản phẩm của các thương hiệu này.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/03/HM-1.jpg
Khai trương cửa
hàng của H&M tại Sài Gòn năm 2017. Ảnh: internet
Chính phủ Hoa Kỳ cho rằng
đây là phong trào do nhà nước TQ tổ chức, kích động để trả đũa việc Liên Âu,
Anh quốc, Canada và Hoa Kỳ trừng phạt nạn vi phạm nhân quyền của người sắc tộc
Duy Ngô Nhĩ theo Hồi giáo.
Đầu tiên, sản phẩm của
công ty H&M (Thụy Điển) – nhà bán lẻ quần áo lớn thứ hai thế giới – bị loại
khỏi sàn thương mại điện tử TQ như Alibaba và JD.com, bảng quảng cáo của họ bị tháo xuống khỏi mặt tiền
các trung tâm thương mại.
China Daily, báo đảng của
TQ đăng bài phê phán nặng nề Nike, Adidas, Burberry, New Balance và hàng chục
công ty thời trang tham gia Sáng kiến Bông vải Tốt hơn (Better Cotton Initiative,
BCI – là tổ chức bày tỏ lo ngại về việc sản xuất bông vải ở Tân Cương) và kêu gọi
tẩy chay sản phẩm của họ. Hàng chục nhân vật nổi tiếng trong giới giải trí
Trung Quốc đã cắt hợp đồng quảng cáo hoặc thông báo sẽ cắt dứt hợp đồng với các
thương hiệu thời trang như Nike, Adidas, Puma, Converse, Tommy Hilfiger và
Uniqlo.
Hành động tẩy chay này có
ảnh hưởng lúc đầu nhưng không quan trọng. Thị trường Trung Quốc chỉ chiếm khoảng
5% tổng doanh số của H&M trong năm 2019, ở các công ty khác tỷ lệ còn ít hơn
nữa. Vụ tẩy chay chỉ đáng nói ở chỗ thị trường này ít bị ảnh hưởng đại dịch, có
thể phát triển tốt hơn các nước khác.
Các công ty thời trang
Trung Quốc đã nhanh chóng tận dụng khó khăn của các thương hiệu quốc tế để mở rộng
ảnh hưởng. Đài CNN cho biết, các công ty Trung Quốc như Anta Sports, FILA China
đã lập tức quảng cáo rõ: sản phẩm của họ sử dụng “bông vải Tân Cương”. Trong
nhóm này có cả tập đoàn bán lẻ Muji của Nhật Bản và hãng giày Sketcher có trụ sở
ở California.
Và tháng 12/2020, chính
phủ Hoa Kỳ đã cấm nhập toàn bộ các lô hàng bông vải nhập cảng từ Tân Cương với
lo ngại chúng “có thể được làm ra bởi lao động nô lệ ở nơi vi phạm nhân quyền tồi
tệ nhất ngày nay”. Ngay cả Bộ trưởng Ngoại giao thời Tổng thống Donald Trump,
ông Mike Pompeo, còn lên án Bắc Kinh “phạm tội diệt chủng” ở Tân Cương.
Cũng tuần qua, Thư ký Nhà
trắng Jen Psaki tuyên bố: “TQ đang sử dụng sự phụ thuộc của các công ty lớn
thế giới vào thị trường của họ như một thứ vũ khí triệt tiêu quyền tự do biểu đạt,
ngăn chặn cung cách kinh doanh phù hợp với đạo đức nói chung hiện nay”.
Chính phủ các nước tiên
tiến, phương Tây và cả đặc phái viên nhân quyền của Liên Hiệp quốc đều lên án Bắc
Kinh đang giam cầm hàng triệu người thiểu số Duy Ngô Nhĩ trong các trại tập
trung, ép lao động để làm sản phẩm giá rẻ.
Sáng 26/3/2021, người
phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, Jalina Porter nói, chính phủ Biden đứng cùng với
các công ty tuân thủ pháp luật Hoa Kỳ và bảo đảm sản phẩm tiêu dùng tại Mỹ
không được sản xuất bằng lao động cưỡng bức với tuyên bố: “Chúng tôi ủng hộ
các nguyên tắc hướng dẫn của Liên hiệp quốc về kinh doanh và nhân quyền cũng
như hướng dẫn của tổ chức OECD”, theo Reuters.
VẬY CÒN MUJI, MÀY LÀ AI HẢ BƯỞI?
Những người có thế lực
trong giới showbiz của TQ đang rầm rập tuyên bố phải tẩy chay những thương hiệu
lớn đã nói không với “bông máu” Tân Cương. Thế nhưng trước khi các Công ty này
bị tẩy chay, hàng loạt thanh niên đã chen nhau thu gom hàng và đến nay, trên cửa
hàng trực tuyến nổi tiếng “Dewu”, hầu như phút nào cũng có người đặt mua giày
thể thao Nike và Adidas.
Và trong số những thương
hiệu quốc tế bị tấn công, có một thương hiệu được “ưu ái”: Muji. Công ty Ryohin
Keikaku của Nhật Bản, là công ty sở hữu Muji, được Thời báo Hoàn cầu (là phụ
trang của Nhân Dân nhật báo của TQ), ngợi khen là đã sử dụng bông từ Tân Cương,
là công ty BIẾT CÁCH TỒN TẠI. Muji, công ty điều hành 275 cửa hàng ở Trung Quốc
đại lục, chiếm hơn một phần tư mạng lưới toàn cầu của họ, đã giành được tín nhiệm
của nhà nước TQ.
Một số người Hồng Kông
nói trên mạng xã hội: “Lâu nay chúng tôi không có thông tin. Bây giờ chúng
tôi biết, chúng tôi sẽ không mua hàng của MUJI nữa”. Trong khi đó, Công ty
Uniqlo lại khẳng định, họ không sử dụng bông của Tân Cương và cũng không có nhà
cung cấp nào ở đó, Công ty Fast Retailing là công ty mẹ của Uniqlo nói rõ.
Hai công ty này hiện đang
có cửa hàng lớn (nằm gần nhau) trong một Trung tâm Thương mại lớn ở trung tâm
quận 1, TP.HCM.
No comments:
Post a Comment