Quyền
Filibuster sẽ phải giảm bớt
29/03/2021
https://www.voatiengviet.com/a/filibuster-quyen-bo-phieu-du-luat/5832334.html
.
https://gdb.voanews.com/41c775a4-64c1-4d4a-b2a7-be89e8e67fd7_w1023_r1_s.jpg
Người biểu tình chống
dự luật giảm thuế của Cộng Hòa cầm bảng ghi "Quyền filibuster của người
dân đòi chấm dứt giảm thuế cho giới tỷ phú," tháng 11, 2017. Hình minh họa.
Filibuster là điều trong
nội quy Thượng viện chỉ cho ngưng thảo luận nếu được 60 trong 100 nghị sĩ đồng
ý. Chỉ cần 41 nghị sĩ không chịu thì không dự luật nào được biểu quyết. Điều
khoản này sẽ khiến đảng Dân chủ, mặc dù đanh nắm Tòa Bạch Ốc và chiếm đa số quá
bán trong hai viện quốc hội, không thể đưa ra các chương trình mà các cử tri chờ
đợi khi bỏ phiếu cho họ. Cho nên, trong thời gia tới, quyền Filibuster sẽ giảm
bớt, dù không bãi bỏ.
Dự luật chi tiêu $1.9
ngàn tỷ đô la cứu cấp vì đại dịch Covid-19 của Tổng thống Joe Biden đã được
thông qua vì các dựa luật về ngân sách được miễn trừ không bị filibuster.
Trong thời gian sắp tới,
ông Biden sẽ cần quốc hội thông qua một dự luật xây dựng hạ tầng cơ sở, mà các
chính phủ Mỹ vẫn muốn nhưng không thực hiện được trong hai chục năm nay. Trong
cuộc họp báo đầu tiên, ông đã cổ động cho chương trình này một cách say sưa, dù
không phóng viên nào đặt câu hỏi. Một chương trình khác, chắc chắn sẽ bị các
nghị sĩ Cộng Hòa chống là dự luật HR-1 về Quyền Bỏ Phiếu, đã được Hạ viện ưng
thuận.
Nếu Thượng viện không
thông qua HR-1 thì đảng Dân chủ coi như sẽ thất bại trong kỳ bầu cử quốc hội
năm 2020. Vì đảng Cộng Hòa đã ra tay trước. Sau khi Tổng thống Donald Trump thất
cử tại Arizona, Georgia xưa nay vẫn bầu cho đảng Cộng Hòa, các tiểu bang do Cộng
Hòa kiểm soát đã đưa ra 22 dự luật bầu cử mới, thêm những điều kiện khó khăn nhắm
vào các cử tri ủng hộ đảng Dân chủ.
Các cử tri ở Georgia đã
biểu tình sau khi ông thống đốc Cộng Hòa ban hành đạo luật mới được nghị viện,
do Cộng Hòa kiểm soát, chấp thuận. Một điều trong luật mới này hạn chế bớt việc
bỏ phiếu trong ngày Chủ Nhật. Ai cũng biết rằng các cử tri da đen thường bỏ phiếu
sau khi đi lễ nhà thờ! Trong ngày Chủ Nhật có 37% người đi bỏ phiếu là da đen,
trong khi họ chỉ chiếm 27% dân số tiểu bang.
Tại Arizona, luật mới bắt
người bỏ phiếu bằng thư phải đi thị thực chữ ký (notarised), sẽ tốn thời giờ và
tốn tiền mà chưa có nơi nào đòi như vậy. Một điều khác buộc các cử tri đó phải
đem bao thư bỏ phiếu tới tận nơi, thay vì gửi qua bưu điện. Ai cũng biết các cử
tri ủng hộ đảng Dân chủ thường dùng thư, vì nghèo, khó nghỉ làm việc để đi bỏ
phiếu.
Dự luật HR-1 về Quyền Bỏ
Phiếu sẽ đặt ra các tiêu chuẩn về tổ chức bầu cử trên toàn quốc, một số các điều
hạn chế trên đây sẽ bị xóa bỏ. Dự luật đó còn bắt các ứng cử viên tổng thống Mỹ
phải công bố hồ sơ trả thuế, và giảm bớt nạn phân chia các đơn vị bầu cử méo mó
để có lợi cho đảng mình (gerrymandering), một kỹ thuật được đảng Cộng Hòa áp dụng
tại các tiểu bang họ nắm quyền từ hàng chục năm qua. Vì vậy, khi dự luật HR-1
ra Thượng viện, thế nào cũng bị các nghị sĩ Cộng Hòa filibuster!
Ngoài hai dự luật trên,
còn nhiều chương trình khác của đảng Dân chủ khó lòng thoát qua được cửa ải
filibuster. Thí dụ: Giải quyết vấn đề di dân, giảm bớt việc dùng xăng và dầu
khí (Được các công ty xăng dầu ủng hộ), kiểm soát việc bán súng tấn công, giảm
bớt chênh lệch giàu nghèo, tăng lương tối thiểu lên trên $7.50 đô la, vân vân.
Muốn các chương trình của
mình được thực hiện, cách giản dị nhất là các nghị sĩ Dân chủ xóa bỏ
filibuster. Họ có thể làm được điều này, vì chỉ cần quá bán, 50 nghị sĩ và bà
phó tổng thống với vai trò chủ tịch, là có thể sửa các điều khoản trong nội quy
Thượng viện.
Tổng thống Biden đã từng
làm nghị sĩ mấy chục năm, có thể sẽ dè dặt, không tìm cách cùng một lúc tấn
công trên nhiều mặt trận.
Nhưng quyền filibuster
không hề có ở đâu trên thế giới! Các quốc gia đều bắt quốc hội phải đạt một tỷ
số rất lớn khi biểu quyết các vấn đề quan trọng, như sửa đổi hiến pháp, khi
tuyên chiến, khi cách chức tổng thống, vân vân. Cũng không có điều nào trong hiến
pháp Mỹ bảo quốc hội phải ấn định thủ tục bỏ phiếu ngưng thảo luận.
Những người muốn bảo vệ
filibuster nói rằng thủ tục này nhắm bảo đảm các đạo luật được Thượng viện
thông qua phải được suy xét kỹ lưỡng hơn khi cần 60 người đồng ý. Họ cho như thế
là khuyến khích sự cộng tác giữa hai đảng. Họ lo rằng nếu bỏ filibuster đi thì
sẽ gây ra cảnh mỗi lần quốc hội đổi với một đảng khác chiếm đa số, họ sẽ thay đổi
các đạo luật cũ.
Nhưng filibuster không
giúp cho các nghị sĩ thuộc hai đảng cộng tác với nhau nhiều hơn. Trái lại, nó
làm cho công việc lập pháp bế tắc. Hơn mười năm nay chưa có đạo luật nào ra đời
nhờ hai đảng cùng chấp thuận.
Ngược lại, chính vì filibuster
mà hai đảng không thể cộng tác với nhau. Nếu không có nó thì, khi hai đảng có lập
trường đối nghịch quá, các nghị sĩ ôn hòa hai đảng có thể bàn nhau tìm một giải
pháp trung dung. Với filibuster, chỉ cần một thiểu số 41 người là ngăn chặn được
hết các điều thỏa hiệp. Hiện nay, trên lý thuyết, 41 nghị sĩ Cộng Hòa từ các tiểu
bang thưa dân có thể ngăn chặn bất cứ dự luật nào, dù họ chỉ đại diện cho 23 phần
trăm dân số Mỹ.
Thủ tục filibuster đã bị
lạm dụng triệt để trong những năm gần đây. Cả hai đảng đều lạm dụng. Xưa kia
Thượng viện Mỹ lâu lâu mới dùng đến thủ tục này. Niên khóa 1999 – 2000, thời Tổng
thống Bill Clinton, chỉ có 58 lần Thượng viện không thể làm luật vì filibuster,
mà nếu không bị ngăn cản thì đã có luật mới. Trong niên khóa 2019 – 2020,
filibuster đã được dùng 298 lần. Trong bốn năm thời Tổng thống Donald Trump,
sau cùng ông chỉ được thông qua một dự luật, là luật cắt giảm thuế cho các công
ty. Vì luật ngân sách được miễn trừ, không thể bị filibuster.
Còn vấn đề mỗi đảng lên lại
thay đổi các luật do đảng khác làm ra khi họ chiếm đa số thì sao? Đây là chuyện
bình thường trong bất cứ một nước dân chủ nào. Các nhà chính trị cứ làm như vậy
nếu họ muốn, nhưng các đối thủ của họ sẽ vạch ra cho dân chúng biết. Người dân
sẽ theo dõi, coi ai nói gì và bỏ phiếu thuận hay chống dự luật nào, dân sẽ quyết
định bằng lá phiếu trong kỳ bầu cử sắp tới.
Khi người ta còn dùng
filibuster thì không có chuyện đó. Bởi vì, khi biết sẽ có 41 người sẽ chống đến
cùng thì các dự luật chết ngay, trước khi đưa ra thảo luận. Cứ như thế, dân
không có cơ hội coi đại biểu nào nói gì và bỏ phiếu chống dự luật nào. Có ai biết
trong 298 lần ông Trump bị filibuster là bàn về các vấn đề nào hay không? Những
người chống, tối thiểu 41 người, được bảo vệ trong bóng tối. Điều này sẽ diễn
ra với dự luật HR-1 mà ông Biden rất muốn được thông qua!
Khi tranh cử ông Biden đã
nói trước rằng ông không đồng ý xóa bỏ luôn filibuster. Muốn xóa bỏ bây giờ
cũng khó, vì có hai nghị sĩ Dân chủ đã bác bỏ chuyện đó.
Hơn nữa, xóa bỏ
filibuster giống như con dao hai lưỡi. Đảng đang chiếm đa số sẽ tha hồ làm luật,
nhưng đến lúc họ trở thành thiểu số thì đến lượt đảng kia!
Nhưng các nghị sĩ Dân chủ
chống việc xóa bỏ filibuster hoàn toàn cũng đồng ý có thể bỏ thủ tục này trong
một số phạm vi. Trước đây, Thượng viện đã sửa nội quy, cho các vụ phong nhậm bộ
trưởng và các thẩm phán được miễn, không lo bị filibuster nữa. Mai mốt, sẽ có
những cuộc bỏ phiếu miễn trừ thêm các lãnh vực khác. Có thể nhấn mạnh đến xây dựng
hạ tầng cơ sở, nếu các nghị sĩ hai đảng không thể đồng ý với nhau. Và có thể sẽ
miễn trừ các vấn đề về quyền bỏ phiếu! Trong quá khứ, đảng Dân chủ, khi còn mạnh
ở các tiểu bang miền Nam nước Mỹ, họ đã filibuster ngăn chặn các dự luật mở rộng
quyền bỏ phiếu của người da đen. Bây giờ thời thế và vai trò đổi thay, họ có thể
sẽ cho các luật về quyền bỏ phiếu được miễn không bị filibuster nữa!
No comments:
Post a Comment