Biden xóa nhòa hy vọng của Trung Quốc muốn Mỹ tái khởi động
nhanh chóng quan hệ
Trọng Nghĩa
- RFI
Đăng ngày: 16/03/2021 - 14:02
Ngay từ khi được biết Joe Biden sẽ trở thành tổng
thống Hoa Kỳ, Bắc Kinh từng hy vọng quan hệ Mỹ-Trung vốn rất căng thẳng dưới
thời Donald Trump sẽ cải thiện nhờ bản tính “ôn hòa” của tân chủ nhân Nhà
Trắng.
Ảnh minh họa: Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng
nhiều quan chức cao cấp, tham gia cuộc họp trực tuyến với lãnh đạo các nước
Nhật Bản, Ấn Độ và Úc ngày 12/03/2021. Ảnh chụp tại Nhà Trắng (Washington, Hoa
Kỳ). REUTERS - TOM BRENNER
Thế nhưng, dựa trên một loạt những tuyên bố và hành
động của tân tổng thống Mỹ và chính quyền của ông trong thời gian gần đây, có
thể nói rằng hỵ vọng về triển vọng quan hệ với Washington được nhanh chóng “tái
khởi động” - tiếng Anh gọi là “reset” - theo chiều hướng có lợi cho Trung Quốc
ngày càng xa vời.
Dấu hiệu mới nhất cho thấy đường lối cứng rắn của
chính quyền Joe Biden đối với Trung Quốc là quyết tâm đẩy mạnh sự hình thành
một loại liên minh toàn vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương nhằm chống lại đà bành
trướng của Bắc Kinh trong khu vực. Quyết tâm này vừa được thể hiện rõ nét qua
việc một cuộc họp thượng đỉnh của nhóm Bộ Tứ Quad - bao gồm 4 nước Mỹ, Úc,
Nhật, Ấn - lần đầu tiên được mở ra hôm 12/03/2021.
Cho dù Thượng Đỉnh Bộ Tứ đó chỉ mang tính chất
không chính thức, lại chỉ diễn ra dưới hình thức trực tuyến, nhưng theo giáo sư
Carlyle Thayer, chuyên gia về châu Á thuộc Học Viện Quốc Phòng Úc, trường Đại
Học New South Wales, đây là một sự kiện rất có ý nghĩa, đặc biệt về mặt an
ninh, quốc phòng.
Ý nghĩa quan trọng của việc "thể chế hóa"
nhóm Bộ Tứ
Trong bài phân tích ngày 14/03 mang tựa đề “Trung
Quốc ngày càng mở rộng tầm ảnh hưởng quân sư và cách đáp trả của Mỹ và Bộ Tứ”, giáo sư Thayer nhận xét như sau:
“Việc thể chế hóa hơn nữa nhóm Bộ Tứ từ một cuộc
họp cấp lãnh đạo qua cầu truyền hình, đến một thượng đỉnh thực thụ mặt đối mặt
như đã được dự trù vào cuối năm nay, có ý nghĩa rất cao vì đó sẽ là lần đậu
tiên mà lãnh đạo bốn cường quốc có liên quan sẽ có thể phối hợp các yếu tố phi
quân sự - kinh tế, ngoại giao, chính trị - với yếu tố quân sự để chống lại ảnh
hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Bộ
Tứ sẽ không bao giờ trở thành một "NATO châu Á" nhưng sự phối hợp
quốc phòng sẽ được tăng cường trong vấn đề mua sắm vũ khí, trao đổi công nghệ
và phối hợp tác chiến trên biển”.
Theo giáo sư Thayer: “Có nhiều khả năng là phản
ứng quân sự chống lại Trung Quốc ở vùng Đông Á - Biển Đông và Biển Hoa Đông -
sẽ mang tính chất ba bên, với sự tham gia của Mỹ, Nhật và Úc, và sẽ đa phương
hay tùy tình huống ở vùng Ấn Độ Dương. Tất cả các thành viên của nhóm Bộ Tứ đều
chia sẻ quan điểm rằng không nên để Trung Quốc thống trị Biển Đông và hạn chế
quyền tự do hàng hải và hàng không trên đại dương. Tất cả các thành viên của Bộ
Tứ sẽ cung cấp các mức hỗ trợ khác nhau cho các quốc gia ven Biển Đông đang bị
Trung Quốc đe dọa và bắt nạt.
Có
rất nhiều khả năng là Bộ Tứ sẽ được Hải Quân các nước châu Âu tiếp sức trên cơ
sở cá nhân, đến từ các quốc gia như Pháp và Vương Quốc Anh vốn có quan hệ
thương mại quan trọng với các nước trong khu vực”.
Biden tỏ thái độ cứng rắn với Trung Quốc ngay từ
ngày đầu nhậm chức
Trong một bài phân tích đăng trên trang mạng báo Nhật Bản Nikkei Asia
ngày 14/03/2021 vừa qua, chuyên gia Derek Grossman thuộc tổ chức tham vấn Mỹ
Rand Corporation cũng đã nêu bật tầm quan trọng của việc tổng thống Biden tham
gia Thượng Đỉnh Bộ Tứ ngày 12/03, một nhóm mà bốn thành viên đều nhất trí là
cần phải “chống lại các hành vi bức hiếp của Trung Quốc trên biển”. Chuyên gia
Mỹ đã lồng động thái này vào trong một loạt những hoạt động đối kháng Bắc Kinh
của Washington từ ngày ông Biden nhậm chức.
Ngay ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ của tổng thống
Biden, chính quyền của ông hôm 20/01 đã mời bà Tiêu Mỹ Cầm (Hsiao Bi Khim) -
người có chức năng tương đương với đại sứ Đài Loan tại Mỹ - tham dự lễ nhậm
chức của tân tổng thống. Đây là lần đầu tiên một quan chức Đài Loan được mời kể
từ khi Washington cắt quan hệ ngoại giao với Đài Bắc để thiết lập bang giao với
Bắc Kinh vào năm 1979.
Trung Quốc đã phản ứng một cách cực kỳ gay gắt,
điều hàng chục chiến đấu cơ, trong đó có tám máy bay ném bom, xâm nhập vùng
nhận dạng phòng không của Đài Loan. Chính quyền Biden đã lập tức cảnh báo Bắc
Kinh, đồng thời khẳng định cam kết “vững như bàn thạch”chắc của Washington
trong việc bảo vệ Đài Loan.
Các chiến dịch tự
do hàng hải liên tiếp tại Eo Biển Đài Loan và Biển Đông
Về hành động cụ thể, Mỹ đã liên tiếp cho chiến hạm
di chuyển qua eo biển Đài Loan, bất chấp phản đối của Trung Quốc. Cho đến,
chính quyền Biden đã ba lần cho tàu chiến băng qua eo biển Đài Loan.
Hải Quân Mỹ cũng tiến hành các chiến dịch tự do
hàng hải nhằm thách thức các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông.
Từ khi ông Biden nhậm chức đến nay, Mỹ cũng đã ba lần triển khai các hoạt động
tự do hàng hải tại khu vực này.
Liệt Trung Quốc
vào diện "đối thủ cạnh tranh nghiêm trọng nhất"
Trên bình diện quan hệ song phương nói chung, trong
bài phát biểu về chính sách đối ngoại hôm 04/02, ông Biden không ngần ngại gọi
Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh nghiêm trọng nhất đối với Mỹ”, khẳng định
rằng Washington đã có kế hoạch “đối đầu” với Bắc Kinh trên một loạt thách thức,
cho dù vẫn “sẵn sàng làm việc trong các vấn đề Mỹ có lợi ích”.
Một hôm sau, ngày 05/02, trong cuộc điện đàm đầu
tiên với nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc Dương Khiết Trì, ngoại trưởng Mỹ
Antony Blinken đã đề cập đến hàng loạt vấn đề nhạy cảm như Đài Loan, Hồng Kông,
Tân Cương, Tây Tạng, đồng thời chỉ trích Bắc Kinh “phá hoại trật tự quốc tế dựa
trên luật lệ”.
Trong chuyến thăm Lầu Năm Góc ngày 10/02, tổng
thống Biden còn khẳng định bắt đầu xem xét lại chính sách của Mỹ đối với Trung
Quốc, động thái cho thấy chính sách của ông có thể sẽ nghiêng về lập trường
quân sự cứng rắn.
Đề cập thẳng với
Tập Cận Bình về mọi vấn đề nhạy cảm
Cùng ngày, ông Biden đã có cuộc điện đàm kéo dài
hai tiếng với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong đó ông đã nêu một loạt
vấn đề, từ tình trạng vi phạm nhân quyền ở Tân Cương cho đến Hồng Kông và nhiều
hồ sơ khác.
Chính quyền ông Biden sau đó đã ban hành bản Hướng
Dẫn Chiến Lược An Ninh Quốc Gia Tạm Thời (Interim National Security Strategic
Guidance), nhấn mạnh trên sự cần thiết phải cạnh tranh với Trung Quốc, trong
khi vấn đề hợp tác ít được chú trọng hơn nhiều.
Đối với chuyên gia Derek Grossman, những động thái
trên đây cho thấy là triển vọng về việc tái khởi động quan hệ Mỹ- Trung đang mờ
nhạt dần. Thái độ cứng rắn của chính quyền Biden đã đi ngược lại nhận định của
nhiều nhà quan sát trước đây, theo đó tân chính quyền Mỹ có thể sẽ đảo ngược
lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc của chính quyền tiền nhiệm và thúc đẩy
hợp tác với Bắc Kinh nhằm giải quyết các thách thức toàn cầu, như vấn đề biến
đổi khí hậu.
Trong bối cảnh đó, cuộc họp ngày 18/03 tới đây giữa
các quan chức cấp cao của Mỹ và Trung Quốc tại bang Alaska (Mỹ) để thảo luận về
quan hệ căng thẳng giữa hai nước sẽ rất được chú ý.
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
Thượng
đỉnh Bộ Tứ: TT Mỹ hứa hẹn một liên minh chống Covid-19 và Bắc Kinh
Nhật
không muốn QUAD bị xem là liên minh chống Trung Quốc
Biden
muốn lập kế hoạch “tập thể”, “có tổ chức” đối phó Trung Quốc
Trung
Quốc đồng loạt tập trận tại Biển Đông, biển Hoa Đông và biển Hoàng Hải
====================================================
.
Đối
thoại 2+2 : Nhật - Mỹ tái khẳng định liên minh và nêu quan ngại về Biển
Đông
Thu Hằng
- RFI
Đăng ngày: 16/03/2021 - 11:19
Bộ trưởng Ngoại Giao và Quốc Phòng của Hoa Kỳ và
Nhật Bản có cuộc họp đầu tiên dưới thời tổng thống Joe Biden. Tại Đối thoại 2+2
diễn ra ở Tokyo ngày 16/03/2021, hai nước tái khẳng định quan hệ đồng minh vững
chắc để phản đối mọi hành động « cưỡng chế » và « gây bất
ổn » trong vùng.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (G), bộ trưởng
Quốc Phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin (T) và ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi,
trong cuộc hội đàm ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 16/03/2021. REUTERS - KIM
KYUNG-HOON
Trong một tuyên bố chung ngày 16/03, được AFP trích
dẫn, bộ trưởng Ngoại Giao và Quốc Phòng hai nước bày tỏ « những
quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây gây rối loạn ở trong vùng »,
trong đó có Luật Hải Cảnh mới của Trung Quốc liên quan đến những yêu sách chủ
quyền vô căn cứ của Bắc Kinh ở biển Hoa Đông và Biển Đông.
Ngoài ra, các bộ trưởng cho rằng « hành
vi của Trung Quốc, khi không thích hợp với trật tự quốc tế hiện hành, trở thành
những thách thức chính trị, kinh tế, quân sự và công nghệ ».
Hình thành mặt trận chung đối phó với Trung Quốc
Chuyến công du châu Á đầu tiên của ngoại trưởng
Anthony Blinken và bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin khẳng định Washington muốn
thắt chặt quan hệ với các đồng minh trong khu vực sau bốn năm ngoại giao sóng
gió dưới thời tổng thống Donald Trump và nhằm hình thành một mặt trận chung đối
phó với Trung Quốc.
Chiến lược này được hai bộ trưởng Mỹ nêu rõ trong
một diễn đàn chung, đăng trên báo Washington Post ngày 15/03.
Thông tín viên RFI Anne Corpet tường trình từ Washington :
« Sức
mạnh phối hợp của chúng ta làm chúng ta mạnh mẽ hơn khi chúng ta phải đẩy lùi
sự hiếu chiến và những mối đe dọa của Trung Quốc ». Câu nói này được ông Antony
Blinken và Lloyd Austin viết trong một diễn đàn đăng trên báo Washington Post
vào ngày họ đến Tokyo.
Hai
bộ trưởng Mỹ nêu rõ : « Cùng nhau, chúng ta sẽ đòi Trung Quốc giải trình khi
nước này vi phạm nhân quyền, tuyên bố những yêu sách về quyền hàng hải ở Biển
Đông » trước khi kết luận rằng « Nếu chúng ta không hành động quyết đoán và
không hành động trước, thì Trung Quốc sẽ làm thế ».
Đằng
sau chủ ý nối lại quan hệ với các nước đồng minh ít được chú ý, thậm chí là bị
chèn ép dưới thời Donald Trump, chính quyền mới của Mỹ còn xác nhận rõ ràng ý
định hình thành một mặt trận chung chống Bắc Kinh.
Kìm
hãm sức ảnh hưởng của Trung Quốc ở trong vùng từng là trọng tâm cuộc họp thượng
đỉnh trực tuyến vào tuần trước của bốn nước Úc, Nhật Bản, Ấn Độ và Hoa Kỳ ».
===================================================
.
Người
Nhật không tiếc nuối Trump nhưng băn khoăn về chính sách của Biden
Thùy Dương
- RFI
Đăng ngày: 16/03/2021 - 11:40
Trên cương vị ngoại trưởng Mỹ, ông Antony Blinken
chọn khu vực châu Á - Thái Bình Dương làm điểm đến trong chuyến công du nước
ngoài đầu tiên. Hôm nay 16/03/2021, tại Đối thoại 2+2 ở Tokyo, ngoại trưởng
Blinken kêu gọi thắt chặt quan hệ Mỹ - Nhật.
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin (T) và
ngoại trưởng Nhật Toshimitsu Motegi chạm khủyu tay chào nhau trước khi các bộ
trưởng họp báo chung, tại Tokyo, Nhật Bản, ngày 16/03/2021. REUTERS - POOL
Đây cũng là dịp để người Nhật so sánh tính cách và
chính sách của tân tổng thống Mỹ Joe Biden và người tiền nhiệm Donald Trump, bởi trong suốt 4 năm cầm quyền, ông Trump tỏ ra rất thân thiết với thủ tướng Nhật Shinzo Abe, người đã từ chức cách nay 6 tháng vì lý do sức
khỏe.
Từ Tokyo, thông tín viên RFI Bruno Duval gửi về bài
phóng sự :
« Hầu
hết người Nhật Bản đều không nuối tiếc Donald Trump. Các cuộc thăm dò ý kiến
cho thấy điều đó, cũng như nhận xét của nhiều người dân ở Tokyo. Một phụ nữ
phát biểu : « Từng sống ở nước ngoài, tôi thấy mình là người cởi mở
với thế giới, vì thế tôi không thích khẩu hiệu của Trump : « Nước Mỹ trước
tiên » Nhìn chung là nước Mỹ thu mình lại ». Một người đàn ông
nói : « Trump chỉ tự mãn về bản thân. Còn Biden lắng nghe mọi người.
Như vậy là có sự tiến bộ ! » Một người phụ nữ khác nhận xét :
« Trump là người khó lường đến mức khiến mọi chuyện căng thẳng. Biden có
vẻ ổn định hơn. Điều đó tốt hơn cho nước Nhật ».
Tuy
nhiên, theo các cuộc thăm dò dư luận, nhiều người Nhật lại băn khoăn về chính
sách đối ngoại của chính quyền Biden, thậm chí một số người còn lo lắng về điều
đó, chẳng hạn như hai nhân viên văn phòng dưới đây. Một người nói :
« Trump đã yếu kém khi xử lý dịch bệnh, nhưng ít ra thì ông ấy cũng cứng
rắn với Trung Quốc. Và ông Trump đã cố gắng giải quyết vấn đề Bắc Triều Tiên
bằng cách gặp Kim Jong Un ». Người thứ hai đặt câu hỏi : « Nếu
một ngày nào đó Nhật Bản gặp vấn đề quân sự nghiêm trọng với Trung Quốc, liệu
Biden có đến hỗ trợ chúng tôi, giống như ông Trump sẽ làm ? » Rồi chúng ta
sẽ xem mọi chuyện diễn ra thế nào ... »
Có
thể tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ đưa ra lời bảo đảm về điểm này với thủ tướng
Nhật Yoshihide Suga, nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được Biden tiếp đón tại
Nhà Trắng vào tháng tới. »
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
Tân
bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ trấn an về liên minh chặt chẽ với Tokyo và Seoul
Đối
thoại 2+2 : Nhật - Mỹ tái khẳng định liên minh và nêu quan ngại về Biển
Đông
Quan
hệ Mỹ - Nhật : Phải chăng thời ngoại giao "karaoké" đã qua ?
No comments:
Post a Comment