Đảng Cộng sản
Việt Nam ở đâu trên thế giới?
Bill
Hayton trả lời phỏng vấn của BBC News
2 tháng 2 2021
https://www.bbc.com/vietnamese/55903028
Trong thời gian Đảng Cộng sản Việt Nam họp Đại
hội 13 vừa qua tại Hà Nội, nhà báo, học giả Bill Hayton, hiện sống tại
Cochester, Anh Quốc nói với BBC nhận định của ông về quan hệ Anh - Việt
trong những năm tới, khi Anh bắt đầu tìm kiếm đối tác bên ngoài châu Âu sau
Brexit, và những khác biệt giá trị giữa hệ thống chính trị Việt Nam hiện
nay và các tiêu chuẩn Phương Tây.
Ông Bill Hayton là cựu
phóng viên BBC thường trú ở Hà Nội, nay là học giả thuộc Viện Chatham House,
London.
Ông Bill Hayton tại
Bảo tàng Cách mạng ở Hà Nội, Việt Nam hồi 2006
BBC: Câu hỏi đầu
tiên, ông có thể cho biết nước Anh hậu Brexit có thể trông đợi gì từ Việt Nam
trong 5 năm tới? Quan hệ thương mại phải dựa trên các giá trị nhất định?
Bill Hayton: Trong 5 năm tới, thực tế của Brexit sẽ ảnh hưởng
tới nền kinh tế Anh. Anh Quốc sẽ khó khăn hơn khi trao đổi thương mại với Liên
hiệp Châu Âu, và chính phủ Anh hy vọng các doanh nghiệp sẽ tìm cách xuất khẩu
tới những thị trường xa hơn. Đó là một phần lý do Anh muốn tham gia hiệp định
CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương).
Anh Quốc cách xa khu vực
Thái Bình Dương nhưng đối với các doanh nghiệp và dịch vụ số, khoảng cách
không là vấn đề lớn. Là một thành viên của CPTPP và một nền kinh tế tăng trưởng
nhanh, Việt Nam có thể trở thành một đối tác thương mại quan trọng hơn của
Anh.
Anh cũng muốn hợp tác với
Việt Nam trên lĩnh vực ngoại giao, trong khi Trung Quốc tiếp tục thách thức
trật tự thế giới. Cũng sẽ có hợp tác giữa Anh và Việt Nam về luật hàng hải
và an ninh, hoạt động gìn giữ hòa bình, biến đổi khí hậu và các vấn đề quốc tế
khác. Anh Quốc sẽ muốn làm việc với các quốc gia khác về các vấn đề này - cho
dù qua liên minh an ninh 'ngũ nhãn' (Five Eyes) (với Mỹ, Canada, Australia và
New Zealand) hay các quốc gia châu Âu khác hay các thỏa thuận ít chặt chẽ hơn
trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Chẳng hạn, Anh Quốc hy vọng
Việt Nam sẽ ủng hộ nỗ lực của Anh để trở thành một đối tác đối thoại của
ASEAN.
Tuy nhiên, quan hệ của
Anh với Việt Nam sẽ luôn có sự hạn chế do sự trấn áp đa nguyên chính trị của Đảng
Cộng sản Việt Nam. Nhiều nhà quan sát sẽ tìm kiếm các ví dụ cho thấy chính phủ
Anh vi phạm các cam kết nhân quyền sau Brexit và điều đó có lẽ sẽ làm các nhà
ngoại giao thận trọng hơn. Tuy nhiên, Anh Việt có thể hợp tác trong những vấn
đề hai bên cùng quan tâm như biến đổi khí hậu và nạn buôn người.
Ông Bill Hayton là
tác giả cuốn sách 'The South China Sea - Dangerous ground'
BBC: Đảng Cộng sản
Việt Nam có điểm gì chung với đảng thiên tả nào ở Tây Âu không?
Bill Hayton: Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn có mối liên hệ truyền thống với nhiều
đảng cộng sản và cựu cộng sản ở châu Âu. Các mối liên hệ này có thể hữu ích
cho những vấn đề "cần vận động" - như Chất độc Màu da cam hay
tranh chấp ở Biển Đông.
Tuy nhiên, chúng không đủ
để hỗ trợ nhu cầu mở rộng quan hệ ngoại giao của Việt Nam hiện nay.
Hiện không có đảng
'chính thống' nào ở EU muốn làm việc trực tiếp với Đảng CS Việt Nam. Có một
niềm tin cốt lõi trong văn hóa chính trị châu Âu rằng các đảng phải phải được tự
do tổ chức và tham gia vào các kỳ bầu cử và điều đó là không thể ở Việt Nam.
Do đó, tất cả các đảng
'có uy tín' sẽ tránh có quan hệ với Đảng CS Việt Nam. Các chính phủ châu Âu sẽ
sẽ tiếp tục làm việc với chính phủ Việt Nam về những vấn đề cụ thể và sẽ có
cơ hội hợp tác với các tổ chức Việt Nam. Tuy nhiên, các chính phủ Châu Âu đã
thất vọng khi thấy rằng tất cả các nổ lực để khuyến khích đa nguyên chính trị ở
Việt Nam trong 30 năm qua đã có rất ít tác động. Giờ đây họ chán nản hơn nhiều
với Đảng CS Việt Nam.
Cuốn 'Vietnam Rising
Dragon' của ông Bill Hayton mới được tái bản
BBC: Gần đây ông
đã có buổi nói chuyện về cái gọi là các nhóm lợi ích trong nền kinh tế và
chính trị Việt Nam. Phải chăng ông cho rằng các nhóm lợi ích là 'con đường tự
nhiên' (như các tập đoàn tài phiệt của Nga) mà Việt Nam phải trải qua để trở
thành một quốc gia giàu có?
Bill Hayton: Việt Nam dường như đang trở thành một quốc gia được thống trị bởi
những tập đoàn tài phiệt. Có một số người cực kỳ giàu có, có mối quan hệ thân
mật với đảng cầm quyền và có thể tác động đến chính trị và kinh tế có lợi cho
họ.
Và Đảng có vẻ cũng nhận
thấy họ đạt được một số lợi thế khi có thể sử dụng các tập đoàn tư nhân lớn làm
công cụ cho chính sách kinh tế của mình.
Vì vậy, Vingroup, chẳng hạn,
có thể đi tiên phong trong chính sách phát triển ngành sản xuất của nhà nước và
đổi lại, họ được hỗ trợ rất nhiều qua những thay đổi về luật pháp, trợ cấp kinh
tế - và thậm chí cả gián điệp công nghiệp. Vì vậy, có một mối quan hệ cộng sinh
giữa giới tài phiệt và đảng CSVN. Tuy nhiên, quan hệ đó không phải lúc nào cũng
là một quan hệ dễ dàng. Đôi khi quyền lực của giới tài phiệt trở nên quá lớn và
phải bị lấy bớt đi.
Đây có vẻ là một tiến
trình mà nhiều nước đang phát triển đã đi qua. 'Chủ nghĩa tư bản thân hữu' là một
đặc điểm của nhiều nền kinh tế của các Con hổ Châu Á trong thập niên 1990 chẳng
hạn. Mối quan hệ thân mật giữa các doanh nghiệp và chính trị gia là một trong
những nguyên nhân của cuộc Khủng hoảng Tài chính Châu Á năm 1997. Chúng cũng là
một đặc điểm của giai đoạn phát triển kinh tế trước đó ở nhiều nước giàu. Cái gọi
là 'Thời đại vàng son' ở Hoa Kỳ vào cuối thế kỷ 19 có các nhà tư bản độc quyền
sử dụng đủ loại chiến thuật - hợp pháp và bất hợp pháp - để tiếp tục kiếm tiền.
Tuy nhiên, sự tồn tại của
một nền dân chủ, một nền báo chí tự do và các tổ chức công đoàn độc lập cuối
cùng đã dẫn đến sự kiểm soát cái gọi là 'tập đoàn tài phiệt' và sự chia sẻ của
cải giữa những bộ phận xã hội rộng lớn hơn. Việt Nam thiếu dân chủ, báo chí tự
do và các tổ chức công đoàn độc lập, vì vậy câu hỏi đặt ra là liệu nước này có
đủ năng lực để kiểm soát giới tài phiệt và chia sẻ của cải rộng rãi hơn trong
xã hội hay không.
***
TIN LIÊN QUAN
Đại hội 13: TBT Nguyễn
Phú Trọng nói gì với truyền thông?
1 tháng 2 năm 2021
.
Giáo sư Carl Thayer nhận
định về Việt Nam sau Đại hội 13
1 tháng 2 năm 2021
.
Anh xin gia nhập hiệp
định thương mại Châu Á-TBD CPTPP
31 tháng 1 năm 202
.
Covid-19: Từ tâm dịch
Vân Đồn nhìn về Đại hội 13
31 tháng 1 năm 2021
.
TIN CHÍNH
·
Dịch Covid đang là thách
thức lớn nhất của Đảng CSVN sau Đại hội 13
một giờ trước
·
Hoa Kỳ và Anh lên tiếng
sau tường thuật về nạn hãm hiếp ở Tân Cương
4 tháng 2 năm 2021
·
Kênh CGTN của Trung Quốc bị
tước giấy phép tại Anh
4 tháng 2 năm 2021
No comments:
Post a Comment