THẾ GIỚI HÔM NAY : 15/10/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 15/10/2024

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

15/10/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/10/15/the-gioi-hom-nay-15-10-2024/

 

Theo Hội Chữ thập đỏ Lebanon, một vụ không kích của Israel đã giết chết ít nhất 21 người tại thị trấn Aitou, miền bắc Lebanon. Đây là lần đầu tiên Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tấn công một thị trấn có đa số người theo đạo Thiên chúa kể từ khi bắt đầu chiến dịch trên bộ ở Lebanon. Trong khi đó, IDF tiếp tục tấn công miền nam Lebanon, nơi họ tuyên bố đã giết chết một chỉ huy Hezbollah. EU đã lên án các cuộc tấn công của Israel vào lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ ở miền nam Lebanon khiến năm người bị thương trong những ngày gần đây. Josep Borrell, uỷ viên phụ trách đối ngoại của EU, cho biết việc tấn công nhân viên LHQ là “hoàn toàn không thể chấp nhận được.”

 

Giải Nobel kinh tế đã được trao cho Simon Johnson, James Robinson, và Daron Acemoglu vì nghiên cứu của họ về bất bình đẳng toàn cầu. Công trình của bộ ba này đã làm sáng tỏ mối liên hệ giữa chủ nghĩa thực dân và sự thịnh vượng, cũng như tầm quan trọng của các thể chế dân chủ đối với thành công của các quốc gia. Ủy ban Nobel ca ngợi ba nhà kinh tế vì cách tiếp cận sáng tạo của họ trong việc nghiên cứu “một trong những thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta.”

 

Giá dầu giảm khoảng 2% vì các nhà giao dịch lo ngại nhu cầu giảm. OPEC đã cắt giảm dự báo nhu cầu trong năm nay và năm sau, nhất là khi dữ liệu thương mại đáng thất vọng từ Trung Quốc làm tăng thêm lo ngại. Mặc dù xung đột ở Trung Đông có thể khiến giá dầu tăng vọt, tình trạng dư cung sẽ làm giảm nguy cơ xảy ra cú sốc như vậy.

 

Nền kinh tế Singapore tăng trưởng với tốc độ nhanh nhất hai năm qua trong quý 3. GDP tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn dự báo 3,8%. Ngành chế tạo hướng đến xuất khẩu tăng trưởng 7,5%, so với mức giảm 1,1% của quý trước. Các số liệu GDP cho thấy nước này đang đi đúng hướng để đạt được mục tiêu tăng trưởng 2-3% trong năm nay.

 

Ngoại trưởng Anh David Lammy đã đến Luxembourg, nơi ông sẽ gặp các bộ trưởng ngoại giao EU. Đây là lần đầu tiên một bộ trưởng ngoại giao Anh tham dự cuộc họp sau hai năm. Động thái này là một phần trong nỗ lực của chính phủ Lao động nhằm thiết lập lại mối quan hệ của Anh với EU. Ông Lammy sẽ thúc đẩy hợp tác sâu sắc hơn với khối về an ninh và quốc phòng.

 

Ấn Độ cho biết đã rút sáu nhà ngoại giao khỏi Canada, bao gồm cả Sanjay Kumar Verma, đại sứ của họ. Giới chức Canada được cho là đã nêu tên các nhà ngoại giao này là “những nhân vật đáng quan tâm” trong cuộc điều tra của họ về vụ sát hại một người Sikh theo chủ nghĩa ly khai ở Canada vào năm ngoái. Ấn Độ cho biết cuộc điều tra của Canada về các nhà ngoại giao này là “vô căn cứ” và “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

 

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã hạ cánh tại Islamabad, thủ đô Pakistan. Ông sẽ tham dự một cuộc họp của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, nhóm gồm một số quốc gia châu Á muốn xây dựng quan hệ quân sự và kinh tế sâu sắc hơn với Trung Quốc. Islamabad đang bị phong tỏa để đảm bảo an ninh. Hai công nhân Trung Quốc đã thiệt mạng trong một vụ đánh bom liều chết vào tuần trước.

 

Con số trong ngày: 6,2 triệu, là số tấn thép thô được sản xuất bởi các nhà máy thép Ukraine vào năm 2023, giảm so với mức 21,4 triệu của năm 2021.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Giai đoạn khó khăn của nền kinh tế Đức

Chỉ số ZEW về tâm lý kinh tế ở Đức sẽ được công bố vào thứ Ba. Tâm trạng chung đang bi quan đến mức, sau khi giảm đáng kể vào tháng 9, chỉ số này có khả năng sẽ giảm sâu hơn nữa. Hôm 9 tháng 10, bộ trưởng kinh tế Robert Habeck thừa nhận rằng nền kinh tế có thể sẽ suy thoái năm thứ hai liên tiếp trong năm nay. Hai ngày sau, Volkswagen, nhà sản xuất ô tô lớn nhất của Đức, báo cáo lượng xe giao toàn cầu giảm 7,1% trong quý 3 so với cùng kỳ năm ngoái.

 

Năm tới kinh tế Đức sẽ bắt đầu tăng trưởng trở lại. Lạm phát được dự báo tiếp tục chậm lại từ 5,9% vào năm ngoái và 2,2% vào năm nay xuống còn 2% vào năm 2025. Hồi tháng 7, chính phủ đã khởi động một chương trình tăng trưởng bao gồm giảm thuế thu nhập và thuế điện. Nhưng tác động của chương trình này có lẽ là không kịp để giúp chính phủ liên minh giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lại vào tháng 9.

 

 

Cuộc chiến giành Thượng viện Mỹ

Ted Cruz, thượng nghị sĩ Cộng hòa đại diện bang Texas, sẽ tranh luận với đối thủ Dân chủ, Colin Allred, tại Dallas vào thứ Ba. Tiểu bang này nghiêng về đảng Cộng hòa nhưng đảng Dân chủ đã xây dựng được chỗ đứng trong những năm gần đây. Donald Trump gần như chắc chắn sẽ giành được phiếu đại cử tri của Texas, nhưng ông Allred có thể đánh bại ông Cruz trong cuộc đua vào Thượng viện.

 

Cho đến nay, đảng Dân chủ đã đặt hy vọng giữ lại Thượng viện vào việc bảo vệ các thượng nghị sĩ đương nhiệm ở Ohio và Montana, hai bang Cộng hòa. Nhưng hiện tượng nghị sĩ Dân chủ ở các bang Cộng hòa đã trở nên ít phổ biến hơn trong những năm gần đây khi câu chuyện “chia phiếu” – tức cử tri chọn các đảng khác nhau để bầu vào các chức vụ khác nhau – không còn nhiều. Với hy vọng mờ nhạt ở Montana, đảng Dân chủ đang chuyển một số nguồn lực sang Florida và Texas. Dự báo của The Economist cho thấy đảng Dân chủ có 25% cơ hội giữ được ghế ở Montana. Ở Texas và Florida, tỷ lệ chiến thắng của họ lần lượt là 21% và 20%.

 

Phố Wall công bố thu nhập quý

Bank of America, Citigroup, và Goldman Sachs báo cáo thu nhập quý 3 vào hôm nay. Các nhà đầu tư lo lắng nhiều hơn về hai ngân hàng tiêu dùng, BoA và Citigroup, hơn là Goldman, công ty có hoạt động kinh doanh ngân hàng đầu tư lớn hơn. Sau một thời gian lãi suất cao, nhiều người tiêu dùng đang phải vật lộn để trả nợ thẻ tín dụng. Điều này có thể khiến các khoản trích lập dự phòng tăng lên.

 

Kết quả của JPMorgan, được công bố vào tuần trước, là điềm lành cho Goldman. Lợi nhuận của JPMorgan giảm 2% so với cùng kỳ năm ngoái do thua lỗ trong hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng. Nhưng một phần nhờ vào tăng trưởng của phí ngân hàng đầu tư và gia tăng thu nhập lãi ròng, mức giảm lợi nhuận là nhỏ hơn dự kiến, giúp giá cổ phiếu tăng lên mức cao nhất hai năm. Trong hai năm qua, hoạt động ngân hàng đầu tư đã giảm mạnh do bất ổn kinh tế làm giảm định giá của các công ty. Giờ đây, tâm lý tự tin mới và lãi suất giảm đã thắp lên hy vọng hồi sinh cho ngành. JPMorgan đã được hưởng lợi, tiếp theo có thể sẽ là Goldman.

 

 

Iran hồi hộp chờ đợi phản ứng của Israel

Trò chơi chờ đợi vẫn tiếp tục. Hai tuần sau khi Iran phóng 181 tên lửa đạn đạo về phía Israel, người Iran đang chuẩn bị cho phản ứng của Israel. Thông thường, mối quan tâm chính trị của họ tập trung vào tình trạng quản lý kinh tế yếu kém, cuộc đấu tranh giành quyền tự do dân sự, và việc giam giữ hàng loạt các nhà hoạt động. Nhưng giờ đây họ đang lo nghĩ về việc phải làm gì khi bom bắt đầu rơi.

 

Lo sợ một cuộc tấn công sắp xảy ra vào thủ đô Tehran, một số người dân đã đi về phía bắc. Những người khác đang chuẩn bị sử dụng tầng hầm của họ làm hầm trú ẩn. Nhiều người vẫn tiếp tục kinh doanh như thường lệ. Nhưng các hãng hàng không quốc tế lớn đã đình chỉ các chuyến bay, nhạc chiến đấu đã len lỏi trở lại chương trình phát thanh nhà nước, và cờ Iran tràn ngập đường phố. Khi viễn cảnh chiến tranh còn thấp, một số người Iran vui mừng khi nghe thấy lời kêu gọi của Israel về thay đổi chế độ ở Iran. Song khi những rủi ro trở nên thực tế, họ dè dặt hơn. “Chúng tôi muốn chế độ yếu đi,” một người biểu tình nói, “nhưng không yếu đến mức không thể bảo vệ chúng tôi.”