Quốc hội bầu chủ tịch
nước ngày 21/10, ứng cử viên có xuất thân từ quân đội?
BBC News Tiếng Việt
20
tháng 10 năm 2024
Quốc hội bầu chủ tịch
nước: Ông Lương Cường sẽ thay ông Tô Lâm? - BBC News Tiếng Việt
Chiều
20/10, trả lời báo chí về việc bầu chủ tịch nước và các nội dung nhân sự tại Kỳ
họp 8 của Quốc hội, Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết,
ngày mai 21/10, Quốc hội sẽ bầu chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021-2026.
Từ
trái qua: Bộ trưởng Quốc phòng Đại tướng Phan Văn Giang, Thường trực Ban
Bí thư Đại tướng Lương Cường, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Thượng tướng
Nguyễn Trọng Nghĩa
Bà
Hải cho biết tại hội nghị lần thứ 10 (diễn ra từ ngày 18-20/9), Trung ương Đảng
đã biểu quyết giới thiệu nhân sự đủ điều kiện để bầu chủ tịch nước. Việc thực
hiện quy trình bầu chủ tịch nước là "cụ thể hóa chủ trương của Đảng tại Quốc
hội".
Tuy
nhiên, Đảng không công bố cụ thể ai là người được giới thiệu để Quốc hội bầu
làm chủ tịch nước. Đây là điểm khác với Hội nghị Trung ương 9 diễn ra hồi tháng
5, khi đó, Trung ương công bố đã thống nhất rất cao giới thiệu ông Tô Lâm giữ
chức chủ tịch nước, ông Trần Thanh Mẫn giữ chức chủ tịch Quốc hội.
Vì
sao lại có sự khác biệt này?
Vì
sao phải bầu chủ tịch nước?
Nhiệm
kỳ 2021-2026 chưa kết thúc mà người dân đã chứng kiến ba chủ tịch nước tuyên thệ
là ông Nguyễn Xuân Phúc, ông Võ Văn Thưởng và ông Tô Lâm. Theo thông báo chính
thức, Việt Nam sẽ có một chủ tịch nước mới vào ngày mai 21/10.
Hiện
tại, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đang đảm nhiệm cả hai vai trò đứng đầu đảng
và nhà nước.
Vì
sao ông Tô Lâm không tiếp tục kiêm nhiệm?
Đảng
Cộng sản Việt Nam là hệ thống hoạt động trên nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách và tập trung dân chủ. Có thể hiểu rằng, với mô hình kim tự tháp
ngược này, cơ quan nào càng đông thì càng có quyền lực. Như vậy, Đại hội đại biểu
là quyền lực nhất, rồi tới Ban Chấp hành Trung ương, rồi Bộ Chính trị.
Tuy
nhiên, để có thể quy được trách nhiệm thì cần "cá nhân phụ trách".
Trong Bộ Chính trị còn có nhóm Tứ Trụ - là những lãnh đạo đứng đầu - với xếp hạng
về quyền lực từ trên xuống là: tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng và chủ tịch
Quốc hội.
Những
chức vụ này thường do các cá nhân khác nhau nắm giữ và hoạt động như một hệ thống
kiểm soát và cân bằng quyền lực nội bộ nhằm tránh tình trạng cá nhân chuyên quyền,
phá vỡ cơ chế tập thể lãnh đạo.
Giáo
sư Carl Thayer, nhà phân tích chính trị từ Úc, nhận định với BBC News Tiếng Việt
như sau:
"Có
thể một số lãnh đạo cấp cao kiêng kị về việc cho phép một người nắm giữ quá nhiều
quyền lực hoặc cân nhắc về những lo ngại của các nhà đầu tư nước ngoài về sự ổn
định chính trị ở Việt Nam.
"Việc
bổ nhiệm một chủ tịch nước mới sẽ giúp khôi phục cơ cấu lãnh đạo Tứ Trụ và trấn
an các chính phủ nước ngoài cũng như các nhà đầu tư nước ngoài rằng Việt Nam sẽ
tiếp tụ duy trì được sự ổn định về mặt chính trị, từ đó chính sách đối nội và đối
ngoại cũng sẽ được duy trì, tránh những biến động bất ngờ."
Tiến
sĩ Zachary Abuza, Giáo sư từ Đại học National War College từ Mỹ, một chuyên gia
an ninh khu vực Đông Nam Á, nói với BBC rằng Quốc hội thông báo sẽ bầu chủ tịch
nước mới cho thấy Đảng muốn giữ vững truyền thống lãnh đạo tập thể với việc
chia sẻ quyền lực giữa Tứ Trụ.
Với
việc Quốc hội khóa 15 bầu chủ tịch nước vào ngày 21/10, Tứ Trụ sẽ do những cá
nhân khác nhau nắm giữ
Vào
năm 2018, sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời, ông Nguyễn Phú Trọng
khi đó đã nắm giữ cả hai chức vụ tổng bí thư và chủ tịch nước cho đến hết nhiệm
kỳ (đến năm 2021).
Vậy
vì sao ông Tô Lâm không tiếp tục kiêm nhiệm hết nhiệm kỳ như ông Trọng mà phải
bầu lại chức danh chủ tịch nước?
Ông
Carl Thayer, giáo sư danh dự của Đại học New South Wales (Úc), lý giải với BBC
rằng, trường hợp của ông Nguyễn Phú Trọng và ông Tô Lâm kiêm nhiệm nhìn vẻ
ngoài có vẻ giống nhau, nhưng xét về bản chất thì có chút khác biệt.
"Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người đã giữ chức tổng bí thư từ năm 2011. Ông đã
gánh vác và giải quyết một khối lượng công việc nặng nề hơn nhiều so với vị trí
chủ tịch nước. Do đó, vào năm 2018, ông Trọng dễ dàng làm tròn trọng trách cả
hai vị trí này."
Xét
quá trình công tác ở vai trò lãnh đạo, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm là người
chỉ mới có kinh nghiệm làm bộ trưởng Công an chưa tròn hai nhiệm kỳ, trước khi
được bầu làm chủ tịch nước vào tháng 5/2024.
Và
chỉ khoảng ba tháng sau đó, ông đã được chọn làm tổng bí thư, nên thời gian tại
nhiệm cho cả hai chức vụ lãnh đạo đảng và nhà nước chưa đủ dài để đánh giá năng
lực lãnh đạo của ông Tô Lâm. Một số chuyên gia nước ngoài nhìn nhận rằng so với
người tiền nhiệm, ông Tô Lâm có hồ sơ lãnh đạo khá mỏng.
Với
thời gian lãnh đạo ngắn và trong một giai đoạn có nhiều xáo trộn, ông Tô Lâm có
lẽ chưa tập hợp được sự ủng hộ đủ lớn để thực hiện con đường quyền lực tương tự
ông Trọng.
Các
nhà quan sát, chuyên gia chính trị đánh giá Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm
có hồ sơ lãnh đạo khá mỏng so với người tiền nhiệm
Theo
Giáo sư Carl Thayer, từ đây tới Đại hội Đảng 14 vào năm 2026, nếu vẫn kiêm nhiệm
hai chức vụ, ông Tô Lâm sẽ gánh vác nhiều trọng trách nặng nề. Vì thế, việc bầu
chủ tịch nước mới không chỉ giúp tránh tình trạng cá nhân thâu tóm quyền lực mà
còn để ông Tô Lâm tập trung làm tốt vai trò tổng bí thư.
Sáng
ngày 20/10, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã phát biểu tại hội nghị triển
khai Nghị quyết Hội nghị Trung ương 10 đã nhấn mạnh khối lượng công việc trước
mắt "rất bộn bề, khẩn trương, thời gian từ nay đến hết nhiệm kỳ đại hội 13
của Đảng không còn nhiều, còn nhiều mục tiêu phải phấn đấu về đích, trong khi
chuẩn bị các công việc cho Đại hội 14 là rất hệ trọng".
Điều
này cho thấy việc bầu chủ tịch nước mới sẽ giúp ông Tô Lâm tập trong vào công
việc của Đảng, nhất là trong giai đoạn quan trọng chuẩn bị nhân sự và văn kiện
Đại hội 14.
Cũng
có ý kiến cho rằng dù ông Tô Lâm có thể nắm giữ cả hai chức vụ tổng bí thư và
chủ tịch nước nhưng ông không muốn tạo ra ấn tượng rằng việc củng cố quyền lực
cá nhân của ông sẽ gây tổn hại đến nguyên tắc tập thể lãnh đạo bấy lâu nay.
Tại
cuộc gặp các cựu lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào ngày 15/8, Tổng Bí thư, Chủ tịch
nước Tô Lâm đã nói rõ ràng rằng Quốc hội sẽ kiện toàn các chức danh lãnh đạo cấp
cao vào tháng 10/2024. Đây được coi như một cách đánh tiếng với các "bậc
bô lão" rằng sẽ không có việc nhất thể hóa và không có sự thay đổi nào về
cơ chế tập thể lãnh đạo.
Ứng
cử viên từ quân đội
Xét
Quy định 214-QĐ/TW của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn các chức danh thì để
làm chủ tịch nước, cá nhân cần tham gia Bộ Chính trị trọn một nhiệm kỳ trở lên.
Hiện trong Bộ Chính trị chỉ còn ông Tô Lâm và ông Phạm Minh Chính là thỏa mãn
yêu cầu này, mà cả hai ông chắc chắn sẽ không làm chủ tịch nước, nên chủ tịch
nước kế tiếp sẽ là người được xem xét trường hợp đặc biệt.
Giáo
sư Carl Thayer nói với BBC rằng có tin đồn quân đội muốn đề bạt ứng cử viên của
mình vào vị trí chủ tịch nước để cân bằng quyền lực với bên công an.
Bộ
Chính trị hiện có 15 ủy viên, trong đó có sáu người xuất thân từ công an, ba
người từ quân đội.
Ba
người từ quân đội gồm: Thường trực Ban Bí thư Lương Cường, Bộ trưởng Quốc phòng
Phan Văn Giang và Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa.
VIDEO
: Ai sẽ thay ông Tô Lâm làm chủ tịch nước?
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4g5nl9v487o
Giáo
sư Zachary Abuza nhận định với BBC rằng công an và quân đội thường có sự so kè
về quyền lực, tài nguyên và nguồn ngân sách vì cả hai lực lượng vũ có sự chồng
chéo về thẩm quyền và công việc.
Từ
khi vào Tứ Trụ, ông Tô Lâm đã liên tục nhấn mạnh yêu cầu "đoàn kết thống
nhất" trong nội bộ.
Theo
Giáo sư Thayer, ông Tô Lâm là tổng bí thư đầu tiên có xuất thân từ công an và
việc cân bằng, tìm kiếm sự ủng hộ giữa các phe phái sẽ là bài toán cho ông. Vì
vậy, việc để một đại diện được cho là của phía quân đội giữ chức chủ tịch nước
sẽ giúp xoa dịu, tránh xung đột nội bộ.
Trong
số các ứng viên có xuất thân từ quân đội, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường được
nhiều nhà quan sát đánh giá là ứng cử viên nặng ký nhất cho ghế chủ tịch nước.
Giáo
sư Abuza cho rằng ông Cường, dù không còn ở trong quân đội, vẫn đại diện cho lợi
ích của quân đội trong Bộ Chính trị.
·
Tứ Trụ Việt Nam
sắp tới sẽ biến động ra sao?18 tháng 10 năm 2024
·
Ông Lương Cường
và ông Tập Cận Bình bàn gì ở Bắc Kinh?12 tháng 10 năm 2024
·
Quốc hội họp:
Sau ông Tô Lâm, ai sẽ làm chủ tịch nước?15 tháng 10 năm 2024
Thường
trực Ban Bí thư Lương Cường
Trong
chương trình Podcast của Fulcrum thuộc Viện nghiên cứu ISEAS (Singapore) vào
ngày 19/8, Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp và Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang nhắc đến khả năng
Thường trực Ban Bí thư Lương Cường sẽ trở thành chủ tịch nước kế nhiệm ông Tô
Lâm.
Tiến
sĩ Lê Hồng Hiệp lưu ý rằng xét quá trình công tác, ông Lương Cường chưa đủ tiêu
chuẩn cho chức vụ nguyên thủ quốc gia.
Quy
định 214 đặt tiêu chuẩn cho vị trí chủ tịch nước là "đã kinh qua và hoàn
thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ bí thư tỉnh ủy, thành ủy hoặc trưởng ban, bộ,
ngành Trung ương". Theo ý kiến ông Hiệp, ông Lương Cường chưa thỏa mãn yêu
cầu này, nên đây có thể là điểm yếu mà ông Tô Lâm có thể "khai thác",
nếu ông Tô Lâm muốn tiếp tục kiêm nhiệm cả hai chức vụ
Trong
khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang và Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương
Nguyễn Trọng Nghĩa lại đáp ứng được tiêu chuẩn này.
Giáo
sư Carl Thayer nói với BBC vào ngày 17/10 rằng nhiều nguồn tin thân cận tiết lộ
Thường trực Ban Bí thư Lương Cường sẽ được đề cử làm chủ tịch nước kế nhiệm.
Tuy
ông Lương Cường chưa hội đủ tiêu chuẩn để làm nguyên thủ quốc gia nhưng với
tình hình nhân sự eo hẹp như hiện nay, ông Cường và các ứng viên khác có thể được
xét trường hợp đặc biệt.
Thực
tế, việc ông Lương Cường trở thành thường trực Ban Bí thư cũng là thuộc trường
hợp đặc biệt, vì chức danh này cũng yêu cầu phải tham gia trọn một nhiệm kỳ Bộ
Chính trị trong khi ông Cường làm ủy viên Bộ Chính trị chưa hết một khóa.
Thường
trực Ban Bí thư Lương Cường được đánh giá là ứng viên nặng ký nhất thay ông Tô
Lâm làm chủ tịch nước
Ông
Lương Cường quê ở Phú Thọ, sinh ngày 15/8/1957. Nhìn vào quá trình công tác, có
thể thấy con đường binh nghiệp của ông Cường chủ yếu tập trung vào công tác
chính trị, công tác đảng.
Tại
Việt Nam, Đảng Cộng sản lãnh đạo toàn diện nên vai trò của cán bộ sĩ quan chính
trị trong quân đội luôn đặc biệt quan trọng.
Ông
Cường còn có thâm niên trong Trung ương Đảng với ba khóa liên tiếp 11, 12 và 13
và là ủy viên Bộ Chính trị được bầu từ đầu khóa. Hiện ông là Thường trực Ban Bí
thư, một vị trí quan trọng sau Tứ Trụ.
Đáng
chú ý, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường vừa có chuyến đi khá lặng
lẽ đến Bắc Kinh, Trung Quốc. Tại đây, ông đã có dịp hội kiến với Tổng
Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và hội đàm với Bí thư Ban Bí thư,
Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Thái Kỳ.
Còn
ai nữa?
Ứng
cử viên sáng giá thứ hai là Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang. Nếu ông Giang
làm chủ tịch nước, ông sẽ nối bước Đại tướng Lê Đức Anh, người thăng tiến lên
làm chủ tịch nước từ vị trí bộ trưởng Quốc phòng.
Ông
Phan Văn Giang quê ở Nam Định, sinh ra ngày 14/10/1960 và sẽ qua tuổi 65 vào
năm 2026, thời điểm diễn ra Đại hội 14. Nếu không có suất vào Tứ Trụ hoặc làm
thường trực Ban Bí thư để được xét trường hợp đặc biệt, ông sẽ phải về hưu.
Đại
tướng Phan Văn Giang bắt đầu cuộc đời binh nghiệp vào tháng 8 năm 1978, khi ông
tham gia chiến tranh đấu ở Cao Bằng trong cuộc chiến biên giới với Trung Quốc
năm 1979.
Năm
2016, ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 và trở thành thứ
trưởng Bộ Quốc phòng. Tới năm 2021, ông Giang vào Bộ Chính trị, được bầu lên
làm bộ trưởng Bộ Quốc phòng và được thăng hàm đại tướng.
Vào
tháng 10/2023, kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do
Quốc hội khóa 15 bầu hoặc phê chuẩn thì Đại tướng Phan Văn Giang là người đứng
đầu về số phiếu "tín nhiệm cao" với 448 phiếu (chiếm 93,14%) và ông
chỉ có 4 phiếu "tín nhiệm thấp" (khoảng 0,83%).
Điều
này cho thấy Đại tướng Phan Văn Giang nhận được sự tín nhiệm rất lớn từ các đại
biểu Quốc hội, mà hơn 97% trong số này là đảng viên và khoảng 20% là ủy viên
Trung ương Đảng.
Bộ
trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang (trái) và Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương
Nguyễn Trọng Nghĩa (phải)
Một
nhân vật được Giáo sư Carl Thayer đề cập nữa là Thượng tướng Nguyễn Trọng
Nghĩa, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương.
Ông
Nghĩa quê ở Tiền Giang, sinh ngày 6/3/1962, sẽ 63 tuổi vào năm 2026 và ông vẫn
còn cơ hội để vào Bộ Chính trị thêm một khóa nữa.
Ông
là bí thư Trung ương Đảng khóa 13; ủy viên Trung ương Đảng khóa 12 và 13; Đại
biểu Quốc hội khóa 14, 15.
Thượng
tướng Nguyễn Trọng Nghĩa là người mới được bầu bổ sung vào Bộ Chính trị hồi
tháng 5 nên khả năng ông làm chủ tịch nước không cao. Tuy nhiên, ông là một
chính trị gia đến từ miền Nam, cụ thể là Tiền Giang, nên việc bầu ông làm chủ tịch
nước sẽ giúp cân bằng tính vùng miền trong Tứ Trụ.
Có
thể nói, nhiệm kỳ 2021-2026 chứng kiến nhiều
bất ổn nhất từ trước tới nay khi liên tục có những thay đổi về
nhân sự cấp cao, trong đó có chức danh chủ tịch nước.
Tính
cả lần bầu chủ tịch nước vào tháng 10 sắp tới, nhiệm kỳ hiện tại có tổng cộng bốn
sự thay đổi chủ tịch nước gồm các ông: Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng, Tô Lâm
và nhân vật sắp được Quốc hội bầu ngày 21/10.
-----------------------------------------------------
Tin
liên quan
·
Đường sắt cao tốc:
Giấc mơ 'ăn sáng Hà Nội, ăn trưa Sài Gòn’ có dễ?
8
tháng 10 năm 2024
·
Trung Quốc hành
hung ngư dân Việt Nam: Phép thử ngoại giao cho ông Tô Lâm?
5
tháng 10 năm 2024
·
Tổng Bí thư, Chủ tịch
nước Tô Lâm: cởi mở hơn, ủng hộ hòa giải và tự do học thuật?
1
tháng 10 năm 2024
No comments:
Post a Comment