Từ
chuyện của Chu Ngọc Quang Vinh, nghĩ về hàm ân và vô ơn
Trân
Văn |
Thiên Hạ Luận
06/09/2024
Câu
chuyện Chu Ngọc Quang Vinh – 17 tuổi, học sinh lớp 12 trường PTTH Nguyễn Tất
Thành ở Yên Bái – tâm sự với một nhóm bạn bè đồng môn rằng việc tiếp xúc với
bên ngoài khiến cậu dần dần nhận ra “những gì mình được học ở trường bấy lâu
nay không hoàn toàn là sự thật, chỉ biết lừa gạt dân” và khiến cậu muốn “sau
này được sống ở nước ngoài” đã tạo ra một trận bão dư luận ngay trong dịp
Quốc khánh Cộng hòa XHCN Việt Nam.
https://gdb.voanews.com/a8ac6642-bd54-49fb-a0c7-226d5fc7c56e_w1023_r1_s.png
Chu
Ngọc Quang Vinh, học sinh trung học ở Yên Bái, đang là nạn nhân của dư luận và
hệ thống chính trị tại Việt Nam sau bài viết chỉ chia sẻ cho một nhóm nhỏ các bạn
của mình.
Sau
khi tâm sự của Vinh được một người bạn bày ra trên mạng xã hội, một số nhóm và
một số cơ quan truyền thông đã chỉ trích Vinh kịch liệt. Có những cá nhân, những
nhóm cho rằng Vinh “ích kỷ, chỉ quan tâm đến bản thân và lợi ích viển vông”.
Có những cá nhân, những nhóm lên án Vinh “hỗn xược, thể hiện sự vô ơn với đất
nước, với đảng và với chính quê hương của mình”. Có những cá nhân, những
nhóm dự đoán không sớm thì muộn, cậu sẽ “quay lại cắn đồng bào” là “điển
hình của tư tưởng phản động” [1]...
Đáng
lưu ý là ngay sau đó Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Giáo dục – Đào tạo và Công an của
Yên Bái cùng “vào cuộc” để “xử lý vụ việc”. Chu Ngọc Quang Vinh tự
đóng trang riêng của cậu trên Facebook và gửi lời “xin lỗi” [2].
Công an Yên Bái kết luận Vinh đã có “những phát ngôn chưa chuẩn mực trên mạng
xã hội” vì “hiểu biết còn hạn chế” [3]. Cần lưu ý, Vinh
đã từng dẫn đầu các cuộc thi tuần, tháng, quý của “Đường lên đỉnh Olympia”
- cuộc thi thường niên nhằm tìm kiếm học sinh có kiến thức sâu, rộng nhất!
***
Cuộc
tấn công Chu Ngọc Quang Vinh trên mạng xã hội, hệ thống truyền thông chính thức
và phản ứng khiến thiên hạ kinh ngạc từ phía hệ thống chính trị, hệ thống công
quyền tại Việt Nam đã kích hoạt một trận bão dư luận khác theo chiều ngược lại.
Bên cạnh một số người nhắn nhủ những cá nhân chỉ trích Chu Ngọc Quang Vinh như
Nguyen Khoi: Các cháu đấu tố cháu trai ở Yên Bái, chửi bạn vô ơn
và đề nghị trừng phạt bằng cách thu hồi giải thưởng Olympia, cấm xuất cảnh
sang Úc du học khiến chú ngạc nhiên... Chú cứ tưởng với Hồng vệ binh
thì cách trừng phạt đúng đắn là trục xuất khỏi đất nước chứ. Hoá ra trong sâu
thẳm tâm hồn các cháu, giữ lại trong nước, không cho đến Úc mới là sự trừng phạt
ghê gớm nhất. Các cháu không nhận ra việc coi đó là sự trừng phạt đồng
nghĩa với việc các cháu đồng tình với phát ngôn của bạn ở Yên Bái [4]
– có rất nhiều người tham gia luận bàn về “biết ơn” và phương
thức giáo dục để thế hệ trẻ thực sự trưởng thành...
Chẳng
hạn như Xuân Sơn Võ: Sinh ra và lớn lên trong chế độ XHCN, đi học trong
những ngôi trường XHCN, tôi được dạy phải biết ơn nhiều người, nhiều thứ. Tuy
nhiên, ảnh hưởng giáo dục lớn nhất của tôi lại là từ gia đình. Ba mẹ tôi dạy
tôi cần phải biết ơn cha mẹ, thầy cô, và những người đã thực tâm giúp đỡ mình
trong cuộc sống. Lớn lên, được ra nước ngoài học tập, thâm nhập môt phần
vào cuộc sống các nước, kể cả Đông Âu, Tây Âu, Mỹ… tôi lại nhìn thấy một khía cạnh
khác về sự biết ơn. Ở những nước mà tư tưởng tiến bộ đã ăn sâu vào dân, trên
bình diện quốc gia, phía phải biết ơn và bắt buộc phải thể hiện sự biết ơn
của mình là chính phủ. Họ phải biết ơn người dân vì người dân đã bầu họ, cho
phép họ tồn tại, đóng thuế để họ có tiền điều hành đất nước... Xuân
Sơn Võ dẫn thêm vài ví dụ: Có ông nào đó nói, nghe hơi mắc cười nhưng lại
có vẻ rất đúng, rằng tất cả ánh sáng trong đời ông ta là do ông ta tự trả tiền
điện mà có, như vậy lẽ ra nhà đèn phải biết ơn ông ta nhưng mắc cười là có
nhiều người lại bảo, ổng phải biết ơn nhà đèn vì nhà đèn đã cung cấp điện cho ổng.
Thực ra, nếu công bằng, nhà đèn này cung cấp điện không hợp lý, dân sẽ chọn nhà
đèn khác. Người dân sẽ quyết định trả tiền cho và nhận cung cấp điện từ nhà đèn
nào họ chọn nhưng lại có nhà đèn độc quyền, không cho ai được phép cung cấp
điện và đòi người trả tiền mua điện phải biết ơn họ trong khi họ độc quyền
định giá, độc quyền báo lỗ, độc quyền đưa ra các kiểu tính giá bậc thang không
giống ai. Ngoài ánh sáng do điện mang lại, ánh sáng mặt trời cũng là một
nguồn chiếu sáng mà dù không phải trả đồng nào, chúng ta cũng phải biết mang ơn
Trời song phải nói rõ một chút là mang ơn Trời - người đã ban phát
cho chúng ta thứ ánh sáng mang lại sự sống chứ không phải mang ơn kẻ che cả
bầu trời lại, chỉ để hé ra một cái khe, rồi bắt chúng ta mang ơn vì họ đã để một
cái khe cho ánh sáng mặt trời xuyên qua đó. Cuối cùng Xuân Sơn Võ nhắc nhẹ: Trước
khi đấu tố ai đó cũng cần phải có một sự hiểu biết nhất định về việc hàm ơn và
cám ơn [5].
Hoặc
như Thái Hạo: Trong giáo dục tiến bộ, việc khuyến tấn để học sinh nói
thật suy nghĩ của mình là điều vô cùng hệ trọng, và nó được bảo vệ vì thứ
nhất, đó là quyền con người, quyền công dân, thứ quyền thiêng liêng mà thế giới
văn minh và cả hiến pháp của nước Việt Nam đều ghi nhận. Thứ hai, điều đó có ý
nghĩa và giá trị đặc biệt trong giáo dục cũng như trong quản trị xã hội. Nếu một
học sinh nói ra suy nghĩ, nhìn nhận, đánh giá...của mình và là nói đúng thì điều
đó đang giúp cho nhà giáo dục củng cố/khẳng định được rằng cách thức của mình
là đúng. Còn điều em học sinh kia nói ra là sai, là méo mó, là nông cạn... thì
nhà giáo dục phải tự coi lại để tìm cho ra nguyên nhân, rằng nội dung, phương
pháp giáo dục của mình không ổn ở đâu và phải tìm cách điều chỉnh. Đây chính
là ‘bí quyết’ để mọi thứ không ngừng được hoàn thiện, thay vì bị tha
hóa. Hãy hình dung, nếu học sinh không nói thật suy nghĩ của các em, cái
gì cũng vâng dạ, cũng đồng ý nhưng trong bụng thì chúng mù mờ hoặc nghĩ khác,
đó không những là tai họa tiềm tàng mà còn là một thiệt hại hiện tiền. Nhà giáo
dục không thể biết được mình đang đúng hay đã sai và cứ thế cắm cúi giảng bài,
trong khi học sinh không thu nhận được gì hoặc âm thầm phản kháng. Một
chương trình giáo dục hay một chính sách xã hội được ban ra, giả sử nó đúng
nhưng lại khiến học sinh và người dân phản ứng thì ít nhất chủ thể phải tự coi
lại, xem khâu ‘truyền đạt’ của mình đang có vấn đề ở chỗ nào. Nếu mọi người
không hiểu, không tin, không đồng ý nhưng lại đồng loạt gật đầu, thì hậu quả thế
nào chắc ai cũng hình dung được. Cho nên việc nói ra suy nghĩ thật, giả sử
suy nghĩ ấy là ấu trĩ chăng nữa nó cũng vẫn là một món quà cho nhà quản lý, nhà
giáo dục. Câu chuyện về một phát ngôn của em học sinh lớp 12 đang ồn ào
trên báo chí và mạng xã hội là câu chuyện của ngành giáo dục, chứ không phải
ngành công an. Bạn sinh ra một đứa con, nuôi nấng, dạy dỗ hết
lòng nhưng nó vẫn có thể không yêu bạn hoặc không hợp với bạn. Điều đó rất phổ
biến và không ngạc nhiên, dù đáng buồn và có thể khiến bạn đau lòng nhưng
bạn không thể vì thế mà mời công an vào ‘làm việc’ với nó. Bạn
chỉ có thể làm điều đó khi nó có hành vi phạm pháp, ví dụ như bạo lực đối với
cha mẹ. Còn sự yêu ghét, lòng tin hay cảm xúc cá nhân là tình cảm tự nhiên của
con người. Không ai đi mời công an khi có người không thích hoặc không tin mình
cả. Trên hết, nếu muốn thể hiện bản lĩnh hoặc sự yêu thương thật lòng, bạn vẫn
phải đi bằng con đường của giáo dục chân chính, còn không thì phải tôn trọng những
xúc cảm tự nhiên ấy.
Thái
Hạo nhấn mạnh: Bao dung và tôn trọng là những phẩm chất của một xã hội
văn minh. Chính nó mới nâng đỡ học sinh và con người nói chung để họ yêu quý,
tin tưởng, đền đáp... bằng chính tình cảm chân thật của họ. Mọi sự cưỡng bách,
nhất là cưỡng bách tình cảm và suy nghĩ của con người, đều sẽ để lại những di
chứng và di hại lâu dài không những cho cá nhân mà còn cho xã hội. Tôi nghĩ,
đây chính là cơ hội quý để ngành giáo dục và cộng đồng thể hiện sự văn minh ấy
của mình, thay vì chứng tỏ điều ngược lại [6].
***
Cuộc
đấu tố Chu Ngọc Quang Vinh cũng là lý do khiến Hong Thai Hoang ngán ngẩm nhận xét: Gái kiếm chồng tây xuất ngoại, trai kiếm
vợ tây xuất ngoại, công nhân tìm đường xuất khẩu lao động, sinh viên du học
tìm cách để khỏi về, giàu kiếm vé định cư, nghệ sỹ kiếm hôn nhân giả, người
người nhà nhà tìm cách đi... vậy một thằng bé muốn đi nước ngoài
thì có gì sai? Về mọi mặt, nó không sai. Về mặt pháp lý,
công an Yên Bái sai, xâm phạm quyền tự do ngôn luận vốn bất khả xâm phạm.
Hiến pháp có quy định, đảng phải hoạt động dưới sự giám sát của dân, tuyên
ngôn độc lập nói rõ về quyền mưu cầu hạnh phúc của cá
nhân. Nếu cậu bé đó sai, khởi tố theo điều nào đó đi, bỏ tù về phát ngôn
đó đi. Còn không, vì sao công an lại ‘làm việc’? Ngang ngược, lạm quyền, lộng
hành là hiểu hiện của những kẻ bất tài. Vì bất tài không thu phục được lòng dân
nên dùng vũ lực. Chính phủ gì lạ thế? Một cái nồi cơm điện cũng làm cả
một giáo hội lung lay! Một lá cờ xa xưa cũng làm cả bộ chính trị lao
đao! Một câu nói của cậu bé 17 tuổi làm cả hệ thống chính trị phải vào cuộc!
Chân không vững, tâm không tĩnh, danh không chính nên sợ cả cái bóng của chính
mình [7]...
-----------------
Chú
thích
1] https://congthuong.vn/nam-sinh-duong-len-dinh-olympia-phat-ngon-gay-phan-no-342956.html
No comments:
Post a Comment