The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy,
biên dịch
02/09/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/09/02/the-gioi-hom-nay-02-09-2021/
Các chiến binh Taliban ở thành phố
Kandahar, nơi khai sinh lực lượng này, đã đem các thiết bị quân sự thu được của
chính phủ ra diễu binh, ngay khi Mỹ vừa hoàn tất rút khỏi Afghanistan. Tổng thống
Joe Biden khẳng định cuộc sơ tán hỗn loạn khỏi sân bay Kabul là một “thành công
phi thường.” Trước đó, đà tiến công của Taliban đã làm choáng váng các cường quốc
phương Tây. Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cho biết, tình báo nói Kabul sẽ không
rơi vào tay Taliban trong năm nay.
Một báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới
cho biết số lượng thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra đã tăng gấp 5 lần trong
vòng 50 năm qua. Ngoài ra, báo cáo cũng nói những sự kiện liên quan đến thời tiết
như vậy đã gây thiệt hại khoảng 3,64 nghìn tỉ USD và giết chết khoảng 2 triệu
người, nhưng số người chết đang giảm do nhân loại đã có kế hoạch và chuẩn bị tốt
hơn.
Một nghiên cứu trên gần 7.000 trẻ em Anh của
University College London và Public Health London cho thấy khoảng 14% trẻ em
11 đến 17 tuổi mắc covid-19 có thể xuất hiện ít nhất ba triệu chứng 15
tuần sau khi nhiễm bệnh. Các triệu chứng phổ biến nhất là đau đầu và mệt mỏi bất
thường, nhưng không bao gồm suy giảm sức khỏe tâm thần hay sức khỏe tổng thể.
Israel gọi việc Mỹ có kế
hoạch mở lại lãnh sự quán ở Jerusalem để giải quyết các vấn đề của người
Palestine sát sao hơn là “một ý tưởng tồi.” Văn phòng này vốn bị gộp vào đại sứ
quán mới của Mỹ ở Jerusalem khi nó được chính quyền Donald Trump chuyển khỏi
Tel Aviv vào năm 2019. Israel tuyên bố một động thái như vậy có thể gây bất ổn
cho chính phủ của tân thủ tướng Naftali Bennett.
Tắc nghẽn chuỗi cung ứng đã khiến hoạt động
nhà máy ở Đức xuống mức thấp nhất trong sáu tháng. Chỉ số nhà quản lý
mua hàng của IHS Markit cho lĩnh vực sản xuất giảm xuống còn 62,6 trong tháng 8
từ mức 65,9 của tháng trước (mặc dù chỉ cần trên 50 là có tăng trưởng). Riêng
doanh số bán lẻ của Đức giảm 5,1% trong tháng 7 sau hai tháng tăng trưởng liên
tiếp.
Các đảng đối lập của Venezuela, do Juan
Guaidó lãnh đạo, sẽ trình danh sách ứng viên cho các cuộc bầu cử sắp tới, chấm
dứt cuộc tẩy chay kéo dài 3 năm qua. Ngày 21 tháng 11 này sẽ tổ chức bầu cử khu
vực và thị trưởng. Chế độ Nicolás Maduro thường xuyên cản trở phe đối lập trong
các cuộc bỏ phiếu trước đây. Ông Guaidó được nhiều người xem là tổng thống hợp
pháp sau cuộc bầu cử gian lận năm 2018. Đàm phán giữa hai bên vẫn tiếp tục ở
Mexico.
Các nhà lập pháp phe Cộng hòa ở Texas
đã thông qua một gói quy tắc hạn chế quyền bỏ phiếu bất chấp sự phản đối của
phe Dân chủ, phá vỡ thế bế tắc kéo dài 6 tuần. Dự luật này giới hạn giờ bỏ phiếu
và các điểm bỏ phiếu khi ngồi trên xe (drive-through), bên cạnh các biện pháp
khác. Những người Dân chủ nói nó sẽ làm giảm tỷ lệ cử tri đi bầu ở các nhóm thiểu
số, những người có xu hướng bỏ phiếu cho đảng Dân chủ. Nếu không có gì bất ngờ,
thống đốc sẽ ký nó thành luật.
TIÊU
ĐIỂM
Trung Quốc ra luật
khắt khe hơn đối với livestream
Các nhân vật sản xuất nội dung video của Trung
Quốc sắp phải đối mặt với một loạt các hạn chế nội dung trong ngành phát trực
tiếp đang bùng nổ, nếu Bộ Thương mại xuống tay.
Hôm nay kết thúc giai đoạn tư vấn kéo dài hai
tuần về các tiêu chuẩn ngành mới. Chúng bao gồm các hướng dẫn gồm người phát
video trực tiếp phải nói tiếng Quan Thoại (thay vì tiếng địa phương), ăn mặc
sao cho không “vi phạm trật tự công cộng xã hội”, và không tiếp thị một số hàng
hóa nhất định, chẳng hạn như nội dung khiêu dâm. Các quy định mới cũng quy định
vlogger phải từ 16 tuổi trở lên.
Tương tự như các quy định gần đây về trò chơi
điện tử, vốn hạn chế trẻ em chơi game một giờ mỗi ngày và chỉ vào cuối tuần hoặc
ngày lễ, nguyên tắc phát trực tiếp có hai động lực. Chúng kết hợp hai thứ, một
là nỗ lực điều chỉnh một mảng phát triển nhanh chóng của nền kinh tế kỹ thuật số,
và hai là nỗ lực thực thi các tiêu chuẩn phù hợp với quan điểm đạo đức của Đảng
Cộng sản — đặc biệt là đối với trẻ em.
Tòa Brazil xem xét
vụ kiện về quyền của người bản địa
Hôm nay, tòa án tối cao Brazil tiếp tục xem
xét một vụ kiện sẽ gây khó khăn cho các nhóm bản địa, nông dân và những người
có tranh chấp quyền sở hữu đất. Nhân vật chính hôm nay là một luận điểm mang
tên “khung thời gian” gây tranh cãi, vốn được dùng để cấp quyền sở hữu đất cho
người Brazil phi bản địa. Nó quy định chỉ đảm bảo các lãnh thổ bản địa nếu
chúng có người ở vào năm 1988, tức khi hiến pháp được phê chuẩn.
Các nhóm bản địa coi ý tưởng này là một sự sỉ
nhục (họ đã ở Nam Mỹ nhiều thế kỷ). Hàng nghìn người từ hơn 170 bộ lạc hiện
đang cắm trại ở thủ đô Brasília để chờ đợi phán quyết. Nếu phán quyết ủng hộ thời
hạn 1988 thì sẽ làm suy yếu quyền bản địa trên khắp Brazil. Song nông dân không
muốn tòa phán quyết ngược lại, vì như vậy có thể khiến họ bị trục xuất khỏi mảnh
đất đã sinh sống nhiều năm nay.
Căng thẳng biên giới
giữa Ba Lan và Belarus
Ba Lan sẽ ban bố tình trạng khẩn cấp dọc biên
giới Belarus sau khi hàng trăm người di cư bất hợp pháp, một số từ Afghanistan,
vượt biên vào nước này trong tháng 8 (Litva và Latvia đã làm vậy từ tháng 7).
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki chỉ trích Belarus. Ông nói nhà chức trách
nước này đang thúc đẩy người di cư đi sang Ba Lan để “gây bất ổn”.
Chính phủ cánh hữu đảng Luật pháp và Công lý
(PiS) của ông Morawiecki đã yêu cầu Tổng thống Andrzej Duda ban bố tình trạng
khẩn cấp trong 30 ngày tại 183 địa phương phía đông. Điều này sẽ cho phép chính
quyền hạn chế di chuyển ở các khu vực biên giới. Ông Duda, cũng là một nhân vật
kì cựu của PiS, sẽ chấp thuận yêu cầu đó vào hôm nay. Các đảng đối lập và các tổ
chức phi chính phủ phản đối. Song chính phủ kiên quyết hạn chế vượt biên, cho
dù làm vậy đồng nghĩa bỏ rơi người di cư.
Nhân loại kém chuẩn bị trước bệnh suy giảm trí nhớ
Hơn 50 triệu người đang sống chung với chứng
suy giảm trí nhớ, và con số này còn tăng nhanh. Năm 2017, WHO đã phát hành một
“kế hoạch hành động toàn cầu” để giải quyết vấn đề, đặt ra nhiều mục tiêu khác
nhau như tăng gấp đôi sản lượng nghiên cứu toàn cầu từ năm 2017 đến năm 2025 để
giúp chống lại căn bệnh. Báo cáo tiếp theo của WHO công bố hôm nay sẽ cho thấy
tiến trình đã chậm lại.
Người ta từng lạc quan khi Cơ quan Quản lý Thực
phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt một loại thuốc mới có tác dụng điều trị bệnh
Alzheimer hồi tháng 6. Nhưng nhìn chung, nghiên cứu về chứng suy giảm trí nhớ
không được tài trợ nhiều như ung thư hay bệnh tim mạch vành. Đại dịch covid-19
chỉ càng khiến vấn đề tồi tệ hơn, vì nó gây áp lực lên các hệ thống y tế. Tuần
này các nhà khoa học đã cảnh báo tác động thần kinh của “covid kéo dài” có thể
tăng tốc độ khởi phát chứng suy giảm trí nhớ ở một số bệnh nhân. Sẽ còn nhiều
người phải chịu đựng căn bệnh cho đến khi tìm ra thuốc chữa.
No comments:
Post a Comment