CHÍCH
VACCINE MÀ VẪN NHIỄM VIRUS SARS-CoV -2, HIỂU THẾ NÀO CHO ĐÚNG?
https://www.facebook.com/vu.nguyen.758/posts/4622927861054882
Thông tin bệnh viện Nhiệt Đới ở Tp.HCM bỗng
dưng có 53 ca dương tính với virus SARS-CoV-2 có lẽ đang làm cho mọi người khá
lo lắng trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang bùng phát lại ở Việt Nam. Theo
thông tin từ báo chí thì 53 người này đã chích ngừa vaccine COVID-19 đầy đủ 2
liều. Vậy chúng ta nên hiểu vấn đề này sao cho đúng? chúng ta cần làm gì để hạn
chế lây nhiễm virus và nâng cao hiệu quả phòng tránh bệnh?
1.- Sau khi chích ngừa vaccine, bạn có chắc chắn
100% sẽ không bị nhiễm virus hay không?
Câu trả lời là KHÔNG nhe bạn. Cho tới hiện nay
thì chưa có vaccine nào cho thấy có khả năng bảo vệ khỏi nhiễm virus 100%.
Vaccine của Pfizer-BioNTech hoặc Moderna thường được biết đến với hiệu quả
vaccine (vaccine effectiveness) là khoảng trên 90% còn của AstraZeneca là hơn
70%, sau 2 hoặc 3 tuần được chích liều thứ 2. Điều này có nghĩa là không phải
100% người được chích vaccine của Pfizer-BioNTech/Moderna hoặc của AstraZeneca
không có nguy cơ bị nhiễm virus. Do vậy, các bạn vẫn nên giữ ý thức phòng ngừa
lây bệnh dù rằng đã được chích vaccine ở mức độ cao khi đang ở trong vùng dịch.
Khi cơ thể của bạn được chích ngừa thì các
thành phần có trong vaccine sẽ kích thích cơ thể của bạn tạo ra “kháng thể” đặc
hiệu. Các kháng thể này có khả năng nhận diện và bám lên bề mặt virus khi chúng
có cơ hội tiếp xúc với cơ thể của bạn qua các dịch trong người như dịch nhầy nước
mũi, nước miếng và cả nước mắt… Các kháng thể này bám lên virus (cụ thể là
protein S của virus) và bất hoạt chúng trước khi chúng có thể chạm lên tế bào của
bạn để vào bên trong (hình minh họa trong bài). Do vậy, virus không thể xâm nhiễm
vào bên trong tế bào của bạn và bạn sẽ không bị bệnh.
Để dễ hình dung, thì các kháng thể này như những
tấm khiên được tạo ra để ngăn những mũi tên của quân địch bắn tới. Mức độ hiệu
quả của việc ngăn chặn những mũi tên này phụ thuộc vào “chất lượng của những tấm
khiên” và “mật độ của những mũi tên”. Dĩ nhiên là không có tấm khiên nào có thể
đảm bảo 100% hiệu quả bảo vệ. Trong làn mưa tên ấy thì vẫn có những phần trăm rất
nhỏ đối với tấm khiên tốt và phần trăm lớn hơn đối với tấm khiên có chất lượng
kém hơn mà những mũi tên có thể lọt qua!
Do vậy, chúng ta hãy khoan vội hoang mang khi
thấy có người này, người kia bị nhiễm virus SARS-CoV-2 sau khi đã chích
vaccine, mà hãy tìm hiểu xem “tỉ lệ” những người đã được chích vaccine trong tổng
số những người bị nhiễm virus là bao nhiêu. Trong một nghiên cứu gần đây ở Mỹ trên 3975 người là các
nhân viên y tế, những người làm việc ở tuyến đầu và những người làm việc trong
những ngành nghề thiết yếu. Những người này được xét nghiệm hàng tuần kể từ
tháng 12 năm 2020 và cho thấy đến nay có 204 người bị nhiễm virus. Trong số những người
bị nhiễm này chỉ có 16 người đã được chích vaccine (1 hoặc 2 liều), còn lại là
156 người chưa được chích vaccine (32 người còn lại không xác định được tình trạng
nên đã được loại ra khỏi thí nghiệm). Dựa trên số liệu này, chúng ta có thể thấy
rằng những người được chích vaccine chỉ chiếm khoảng 9% số người bị nhiễm virus
dù rằng trong thí nghiệm này họ đã gom chung người có hiệu quả bảo vệ 1 phần
(do mới chích 1 liều đầu tiên) và người đã có hiệu quả bảo vệ đầy đủ (sau 14
ngày tính từ ngày chích liều thứ 2). Điều này cho thấy rằng vaccine có hiệu quả
rõ ràng trong việc giúp ngăn ngừa virus lây nhiễm.
2.- Người chích đã chích vaccine sẽ khác như thế
nào so với người không chích vaccine trên phương diện cả hai cùng mắc bệnh
COVID-19?
Tuy không có vaccine nào có hiệu quả bảo vệ khỏi
nhiễm virus 100% nhưng hầu hết các vaccine tốt hiện nay như Pfizer-BioNTech,
Moderna, AstraZeneca và Johnson&Johnson đều cho thấy hiệu quả giảm bệnh nặng
và tử vong của người đã chích vaccine khi mắc bệnh COVID-19 là 100%. Cũng từ số
liệu của nghiên cứu khoa học mình đề cập phía trên cho thấy rằng những người đã
chích vaccine nếu lỡ có mắc bệnh COVID-19 thì số lượng virus trong người của họ
ít hơn khoảng 40% so với người không chích vaccine. Đây có thể giúp giải thích
vì sao những người này thường sẽ không bị các triệu chứng của bệnh COVID-19 như
sốt, nhức mỏi, khó thở,… và khỏi bệnh sớm hơn (ít nhất là sớm hơn 2 ngày) so với
người không chích vaccine. Điều này giúp cho chúng ta dễ hiểu hơn khi “52 trong
số 53 nhân viên mắc COVID-19 tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM hoàn toàn
không có triệu chứng”.
3.- Người đã chích vaccine có giúp làm giảm khả
năng lây nhiễm của virus trong cộng đồng hay không?
Câu trả lời là CÓ nhe các bạn. Câu hỏi trên
khá quan trọng và luôn được các nhà quản lý đặt ra khi lên kế hoạch nới lỏng
các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm virus trong cộng đồng và mở cửa kinh tế. Một
số điểm mình kể trên cũng đã giải đáp phần nào thắc mắc này. Khi được chích
vaccine thì xác suất nhiễm virus đã giảm đi rất thấp, nếu xui xẻo vẫn bị nhiễm
thì số lượng virus trong người đó cũng thấp hơn đáng kể và họ khỏi bệnh nhanh
hơn so với người không chích vaccine. Số lượng virus và thời gian virus tồn tại
trong người là yếu tố quan trọng để xác định khả năng & tình trạng lây nhiễm
của các bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng. Do vậy, khi vaccine giúp giảm các yếu
tố này thì đã giúp giảm khả năng lây nhiễm trong cộng đồng khi số lượng người
được chích vaccine tăng lên. Điều này đã được cho thấy trong một nghiên cứu
khác ở Anh với trên hơn 365 ngàn gia đình. Họ thấy rằng những người đã chích ít
nhất một liều vaccine của Pfizer-BioNTech hoặc AstraZeneca nếu lỡ bị nhiễm
virus thì nguy cơ lây nhiễm virus của họ cho những người tiếp xúc gần giảm đi một
nữa. Đây cũng là những tiền đề mà các nước có tỉ lệ người chích vaccine cao và
hiệu quả như Israel, Mỹ đã bắt đầu mạnh dạn nới lỏng các biện pháp phòng dịch
cho dân nước họ.
4.- Làm thế nào để giảm tối thiểu lây nhiễm virus
trong cộng đồng?
Để
giảm sự lây nhiễm của virus trong cộng đồng cách tốt nhất hiện nay vẫn là nâng
cao tỉ lệ người chích vaccine trong cộng đồng. Đối
với những nước có tỉ lệ này còn thấp, như Việt Nam, thì chúng ta cần thực hiện
các biện pháp phòng tránh lây nhiễm chặt chẽ để tránh bùng dịch, gây quá tải
cho hệ thống y tế!
Trường hợp 53 ca dương tính gần đây ở bệnh viện
Nhiệt Đới xảy ra chủ yếu là “tập trung tại các phòng ban khối hậu cần như toàn
bộ nhân viên Phòng Công nghệ thông tin, Phòng Chỉ đạo tuyến,…”. Điều này có thể
do các nhân viên ngồi chung phòng, tiếp xúc gần và thiếu cảnh giác trong việc
lây nhiễm virus (còn có thể do có suy nghĩ chủ quan trong đó nữa khi nghĩ rằng
mình đã được chích vaccine nên an toàn!). Những tai nạn lây nhiễm chéo trong không
gian làm việc như thế này có thể khắc phục bằng cách nâng cao ý thức của người
nhân viên và áp dụng một số biện pháp quản lý phòng dịch mà nhiều nơi (bao gồm
cả City of Hope, nơi mình đang làm việc) đã & đang làm trong thời gian đại
dịch đó là:
Hy vọng các thông tin trên giúp các bạn bớt
hoang mang khi nghe người này người kia bị nhiễm virus dù rằng sau khi chích
vaccine đầy đủ. Theo như mình đánh giá, hiện nay Việt Nam vẫn đang kiểm soát dịch
bệnh lây lan khá tốt và nếu chiến lược vaccine được áp dụng kịp thời với những
loại vaccine tốt thì sẽ sớm đẩy lùi được dịch COVID-19 mà không gặp những trường
hợp dở khóc dở cười như các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, quốc gia Bahrain
và Seychelles khi họ sử dụng chủ yếu vaccine kém hiệu quả của Trung Quốc mà
mình đã phân tích ở các bài viết trước đó.
Bảo trọng nhe bà con,
TS. Nguyễn Hồng Vũ,
Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope,
California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím
--------------------------
Tài liệu tham khảo:
Levine-Tiefenbrun M, Yelin I, Katz R, Herzel
E, Golan Z, Schreiber L, Wolf T, Nadler V, Ben-Tov A, Kuint J, Gazit S, Patalon
T, Chodick G, Kishony R. Initial report of decreased SARS-CoV-2 viral load
after inoculation with the BNT162b2 vaccine. Nat Med. 2021 May;27(5):790-792.
(https://www.nature.com/articles/s41591-021-01316-7)
https://www.medrxiv.org/.../2021.06.01.21257987v2.full
(Prevention and Attenuation of COVID-19 by
BNT162b2 and mRNA-1273 Vaccines)
https://depts.washington.edu/.../impact-of-vaccination.../
(Impact of Vaccination on Household
Transmission of SARS-COV-2 in England)
https://www.nature.com/articles/d41586-020-00502-w
(COVID research: a year of scientific
milestones)
https://thanhnien.vn/.../tphcm-benh-vien-benh-nhiet-doi...
https://www.statista.com/.../estimated-effectiveness-of.../
No comments:
Post a Comment