Tòa
Tối Cao bác chính sách cân nhắc yếu tố sắc tộc uyển sinh đại học Mỹ: Những điều
cần biết
30/06/2023
Tòa án Tối cao Hoa Kỳ ngày 29/6 đã bãi bỏ các chính
sách cân nhắc tới yếu tố sắc tộc màu da trong tuyển sinh đại học, chấm dứt hàng
thập niên tiền lệ cho phép các trường học trên toàn quốc sử dụng các chính sách
này để tăng sự đa dạng của sinh viên.
https://gdb.voanews.com/271C472E-9224-439D-B56E-9FC506DE232F_w1023_r1_s.jpg
Nhà hoạt động và luật sư Edward Blum (trái), lãnh đạo tổ chức Sinh viên
Tuyển sinh Công bằng, cùng với nguyên đơn Abigail Fisher (giữa) bên ngoài Tòa
án Tối cao Hoa Kỳ ở Washington, D.C., ngày 9/12/2015.
Chính sách hỗ trợ người thiểu số, chống phân biệt đối
xử
Trong môi trường giáo dục đại học, chính sách
hỗ trợ người thiểu số, chống phân biệt đối xử (gọi tắt là chính sách AA) liên
quan tới việc tuyển sinh nhằm tăng số lượng sinh viên da đen, sinh viên gốc Tây
Ban Nha, Mỹ Latin, và các nhóm thiểu số khác.
Các trường cao đẳng và đại học có cân nhắc yếu
tố sắc tộc trong việc tuyển sinh cho biết họ làm như vậy như một phần của
phương pháp tiếp cận toàn diện khi xem xét mọi khía cạnh của đơn xin nhập học,
bao gồm điểm xếp hạng, điểm kiểm tra, và các hoạt động ngoại khóa.
Mục tiêu của các chính sách tuyển sinh này là
tăng cường sự đa dạng của sinh viên nhằm nâng cao trải nghiệm giáo dục cho tất
cả sinh viên. Các trường cũng sử dụng các chương trình tuyển dụng và cơ hội học
bổng nhằm tăng cường sự đa dạng, nhưng vụ kiện tại Tòa án Tối cao tập trung vào
việc tuyển sinh.
Những trường nào cân nhắc yếu tố chủng tộc?
Mặc dù nhiều trường không tiết lộ chi tiết về
quy trình tuyển sinh của họ, nhưng việc tính đến yếu tố chủng tộc phổ biến hơn ở
các trường khó, tức những trường mà tỷ lệ sinh viên được nhận vào ít hơn tỷ lệ
sinh viên bị từ chối.
Trong một cuộc khảo sát năm 2019 của Hiệp hội
Tư vấn Tuyển sinh Đại học Quốc gia, khoảng 1/4 số trường cho biết chủng tộc có ảnh
hưởng “đáng kể” hoặc “vừa phải” đối với việc tuyển sinh, trong khi hơn một nửa
nói rằng chủng tộc không đóng vai trò gì.
Chín tiểu bang đã cấm xét tới yếu tố sắc tộc
trong chính sách tuyển sinh tại các trường cao đẳng và đại học công lập bao gồm:
Arizona, California, Florida, Idaho, Michigan, Nebraska, New Hampshire,
Oklahoma và Washington.
Vụ kiện
Tòa án Tối cao đã phán quyết cho hai vụ kiện
do nhóm Sinh viên Tuyển sinh Công bằng mà ông Edward Blum đứng đầu. Ông là một
chiến lược gia pháp lý bảo thủ, người đã dành nhiều năm đấu tranh chống lại
chính sách AA trong giáo dục đại học.
Một vụ cho rằng chính sách tuyển sinh của
Harvard phân biệt đối xử bất hợp pháp đối với các ứng viên người Mỹ gốc Á. Vụ
kia khẳng định rằng Đại học North Carolina phân biệt đối xử bất hợp pháp đối với
các ứng viên người Mỹ gốc Á và các ứng viên da trắng.
Hai trường này đã bác bỏ những tố cáo đó, nói
rằng sắc tộc chỉ là yếu tố quyết định trong một số ít trường hợp và việc cấm thực
hành chính sách AA sẽ làm giảm đáng kể số lượng học sinh thiểu số trong trường.
Tòa án Tối cao phán quyết như thế nào trong quá khứ?
Trước ngày 29/6, Tòa Tối cao trong nhiều thập
niên phần lớn đã ủng hộ việc tuyển sinh có cân nhắc yếu tố sắc tộc, dù là có giới
hạn.
Tòa án Tối cao bị chia rẽ năm 1978 đã giải quyết
vấn đề này trong vụ kiện mang tính bước ngoặt: một bên là sinh viên Bakke, một
bên là Hội đồng Quản trị Đại học California; sau khi các trường học bắt đầu sử
dụng chính sách AA đáp ứng với kỷ nguyên Dân Quyền nhằm khắc phục hậu quả của
phân biệt chủng tộc.
Lá phiếu của Thẩm phán Lewis Powell đã quyết định
rằng các trường học không thể sử dụng chính sách AA để sửa chữa sự phân biệt chủng
tộc trong quá khứ và bác bỏ thông lệ của trường này trong việc dành một số chỗ
nhất định cho người thiểu số.
Tuy nhiên, Thẩm phán Powell nhận thấy rằng việc
tăng cường sự đa dạng trong trường học là một “mối quan tâm hấp dẫn” bởi vì
sinh viên thuộc mọi chủng tộc - không chỉ dân tộc thiểu số - sẽ nhận được một nền
giáo dục tốt hơn nếu tiếp xúc với các quan điểm khác nhau. Ông Powell phán rằng
các trường có thể cân nhắc yếu tố chủng tộc trong tuyển sinh miễn là nó chỉ là
một yếu tố trong số nhiều yếu tố.
Năm 2003, Tòa bác bỏ việc Đại học Michigan sử
dụng hệ thống thưởng “điểm” cho các ứng viên thiểu số, nói rằng việc này là quá
đà, nhưng khẳng định quan điểm rằng các trường có thể sử dụng chủng tộc như một
trong một số các yếu tố tuyển sinh.
Vào năm 2016, Tòa một lần nữa ủng hộ việc tuyển
sinh có cân nhắc về yếu tố sắc tộc trong vụ kiện của ông Blum đối với các chính
sách của Đại học Texas. Nhưng Tòa nghiêng mạnh sang cánh hữu kể từ đó, với sáu
thẩm phán bảo thủ và chỉ có ba thẩm phán cấp tiến.
Các trường đại học sẽ làm gì?
Quyết định của Tòa vào ngày 29/6 năm nay sẽ buộc
các trường cao đẳng và đại học ưu tú phải sửa đổi chính sách của họ và tìm kiếm
những phương cách mới để đảm bảo sự đa dạng trong quần thể sinh viên của họ.
Nhiều trường cho rằng các biện pháp khác sẽ không hiệu quả như vậy, dẫn đến số
lượng học sinh thiểu số trong trường ít hơn.
Trong các lập luận đệ trình lên Tòa án Tối
cao, Đại học California và Đại học Michigan - những hệ thống đại học công lập
hàng đầu từ các tiểu bang cấm tuyển sinh cân nhắc yếu tố sắc tộc - cho biết họ
đã chi hàng trăm triệu đô la cho các chương trình thay thế nhằm cải thiện sự đa
dạng, nhưng những nỗ lực đó đã không đạt được mục tiêu.
===================================================
Tòa
Tối cao Mỹ bác bỏ chính sách tuyển sinh có yếu tố chủng tộc
Trần Văn Đông | Việt
Nam Thời Báo
https://vietnamthoibao.org/vntb-toa-toi-cao-my-bac-bo-chinh-sach-tuyen-sinh-co-yeu-to-chung-toc/
Hình : https://vietnamthoibao.org/wp-content/uploads/2023/07/Dai-hoc-My-Phan-doi-phan-biet-doi-xu.jpeg
(VNTB)
– Yếu tố chủng tộc trong chính sách tuyển sinh bị Toà Tối Mỹ cao phán là vi hiến,
nhưng môi trường cạnh tranh công bằng về học thuật, giáo dục có lẽ còn lâu lắm
mới xuất hiện tại Việt Nam.
.
Tòa Tối cao Mỹ bác bỏ chính sách tuyển sinh cân nhắc
yếu tố chủng tộc
Tòa án Tối cao Mỹ bác bỏ chính sách tuyển sinh
cân nhắc yếu tố chủng tộc. Quyết định này được đa số thẩm phán của tòa ủng hộ.
Tòa cho biết việc cân nhắc yếu tố chủng tộc trong việc tuyển sinh đại học là vi
hiến. (1)
Tòa ra phán quyết trong các vụ kiện của tổ chức
Students for Fair Admission chống lại Đại học Harvard và Đại học North
Carolina.
Tổ chức này cho rằng các trường trên đã nhận học
sinh người Mỹ gốc Phi và gốc Tây Ban Nha không đủ tiêu chuẩn, cũng như phân biệt
đối xử với các ứng viên người Mỹ da trắng và người Mỹ gốc Á.
Các thẩm phán quyết định rằng các chính sách
tuyển sinh này không phù hợp thể theo Điều khoản Bảo vệ Bình đẳng của Hiến
pháp, trong đó bảo vệ chống lại phân biệt đối xử.
Đa số thẩm phán nhất trí rằng các chính sách
tuyển sinh thiếu “các chỉ tiêu có thể đo lường được” trong việc cân nhắc yếu tố
chủng tộc.
Trong thư ngỏ, giới chức Harvard cho biết sẽ
tuân thủ quyết định này.
Tuy nhiên, theo họ thì giáo dục phụ thuộc vào
một cộng đồng “gồm những cá nhân từ nhiều gốc gác và quan điểm khác nhau”.
Tổng thống Joe Biden chỉ trích phán quyết này
và cho rằng Tòa Tối cao đã đi ngược lại các án lệ đã có hàng thập niên.
Ông nói: “Chúng ta cần giữ cánh cửa cơ hội rộng
mở. Chúng ta cần nhớ rằng sự đa dạng là sức mạnh của chúng ta. Chúng ta phải
tìm ra một con đường tiến về phía trước”.
Giới chức các bộ tư pháp và giáo dục có kế hoạch
sẽ hướng dẫn thêm cho giới quản lý các trường đại học trong những tuần tới
và sẽ tư vấn xem những chính sách cùng hành động nào là hợp pháp.
.
Ưu tiên khi thi đại học ở Việt Nam
Điểm ưu tiên khi xét điểm
thi đại học từng là cơn ác mộng của người miền Nam sau 1975.
Tố Hữu ngày 17/6/1975 đã ký “Chỉ thị về công
tác giáo dục ở miền Nam sau ngày hoàn toàn giải phóng”. Trong đó, nhà thơ nêu
rõ quyết tâm xoá sạch “nền giáo dục lạc hậu và phản động của thực dân mới, của
Mỹ – nguỵ ở vùng mới giải phóng, tích cực góp phần xây dựng con người mới và cuộc
sống mới, đáp ứng yêu cầu cấp bách và lâu dài của cách mạng trên các mặt kinh tế,
văn hoá và quốc phòng.” (2)
Với Nội dung giáo dục phổ thông là toàn diện,
bao gồm giáo dục chính trị và đạo đức cách mạng, giáo dục văn hóa khoa học,
giáo dục kỹ thuật, giáo dục lao động và giáo dục thể chất, thầy trò phải vừa tham
gia lao động sản xuất và hoạt động xã hội.
Đối với học sinh dưới đại học, con em liệt
sĩ, con em các gia đình có công với cách mạng được giúp đỡ đặt biệt đi học
đến nơi đến chốn bằng nhiều biện pháp tích cực (mở trường nội trú, cấp học bổng,
phụ đạo, v.v.). Ưu tiên tương tự về chủng tộc trong hệ thống giáo dục ở Việt
Nam dành cho các đối tượng là người dân tộc thiểu số ở miền núi khó khăn, biên
giới, hay hải đảo.
Tuyển sinh đại học vào các trường sư phạm
các cấp thì ưu tiên cho những người có phẩm chất đạo đức tốt, và dĩ nhiên
không thể thiếu những chiến sĩ, cán bộ cách mạng trẻ tuổi, các đoàn
viên thanh niên tốt, họ sẽ được tích cực bồi dưỡng văn hoá cho đủ điều kiện vào
học.
Đội ngũ giáo chức của Mỹ, nguỵ đã đăng ký và
xin làm việc với chính quyền cách mạng, nói chung đều được thu nhận, giáo dục
và sử dụng. Nhưng trước khi sử dụng, cần phải cho họ học tập về chính trị và
chuyên môn để họ hiểu được những vấn đề cơ bản về tình hình và nhiệm vụ cách mạng
hiện nay, về đường lối giáo dục cách mạng, về nội dung và phương pháp giáo dục
trong chương trình và sách giáo khoa mới. Có chuyện cười ra nước mắt là tiến sỹ
ngôn ngữ Anh Mỹ tốt nghiệp ở Mỹ phải đi học lại ngôn ngữ Anh Anh do một người mới
qua đại học giảng dạy.
14 loại lý lich được phân
ra từ thành phần có công với cách mạng giảm dần cho đến gia đình của những người
được cho là có tội với nhân dân khi đứng trong hàng ngũ của bên thua cuộc để áp
dụng vào tuyển sinh đại học từ sau 1975 cho đến tận cuối những năm 80. Việc
sàng lọc này đã khiến cho một lớp người ưu tú của miền Nam phải mai một, phải
ra đi hoặc phải cam chịu đầy uất ức.
Học sinh ưu tú của miền Nam những năm cuối
70-đầu 80 chỉ có thể vào Nông – Lâm nếu may mắn có lý lịch xếp hạng 8-10, chớ đừng
mơ Y – Dược – Bách Khoa. Nếu không có Nguyễn Mạnh Huy, 4 lần thi đậu đại học với
điểm số cao nhưng không được học vì có cha là lính Việt Nam Cộng Hoà đã chết trận
năm 1965 tức 10 năm trước “giải phóng”, thì sẽ vẫn còn rất nhiều Nguyễn Mạnh
Huy khác phải hứng chịu sự trả thù của bên thắng cuộc.
14 loại lý lịch sau đó đã được loại bỏ, nhưng
những ưu tiên dành cho con em dân tộc thiểu số, gia đình liệt sĩ, gia đình có công
với cách mạng, hay quân nhân vẫn được giữ nguyên. (3) Chiến tranh đã đi
qua gần 50 năm, chiến tranh biên giới Việt Trung hay biên giới Tây Nam cũng đã
khép lại gần 40 năm, nhưng ưu đãi cho diện chính sách vẫn được kéo dài dài.
Anh hùng lao động thời kỳ kháng chiến được
phong tặng gần nhất là Mẹ Suốt ( phong tặng năm 1967), con của bà nếu còn chắc
cũng đã ngoài 70. Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cũng tương tự như thế.
Người được phong tặng có khi đã được 100 tuổi nếu còn sống. Anh hùng lực lượng
vũ trang trẻ nhất là ông Nguyễn Xước Hiện cũng đã có cháu nội. Ai giờ ở độ tuổi
U90, U80 vẫn có em hay con bắt đầu đi học đại học ở tuổi 18-20?
Tương tự như với con của người hoạt động kháng
chiến bị dị dạng, dị tật do hậu quả của chất độc hóa học đang hưởng trợ cấp
hàng tháng giờ cũng đã 80-90 tuổi. Con họ nếu còn sống cũng đã hết tuổi học đại
học đã lâu lắm rồi. Thế nhưng những tiêu chuẩn xét tuyển vẫn không thay đổi.
Con thương binh liệt sĩ trong thời bình có lẽ
sẽ là những đối tượng con của 3 công an “hi sinh” ở Đồng Tâm; Thượng uý
công an Phan
Tấn Tài hi sinh vì “bị ép xe” năm 2022 ở TP. HCM; liệt sĩ CSGT,
thiếu
tá Nguyễn Xuân Hào, bị xe tông tử vong ở Long An năm 2023; 4 liệt sĩ công
an thiệt mạng ở DakLak ngày 11/6/2023,…
Chế độ lý lịch vẫn còn được áp dụng cho nhưng
ngành nghề đặc biệt khi tuyển sinh ví dụ như Công an. Không chỉ bản thân họ lý
lịch 3 đời trong sáng, không dính dáng tới mỹ nguỵ hay công giáo, mà cả với người
phối ngẫu cũng phải vậy.
Việc bù đắp cho những người “có công với cách
mạnh, mất mát trong chiến tranh” đã kéo dài gần nửa thế kỷ vì thế đã tới lúc phải
khép lại. Nhà báo Nguyễn
Công Thắng năm 2005 đã viết: “Sự phân biệt đối xử trong chế độ tuyển
sinh có lý lẽ sâu xa là nhằm bù đắp những thiệt thòi của con em diện chính
sách, do phải gánh chịu nhiều đau thương, mất mát trong hai cuộc chiến tranh.
Thế nhưng nếu áp dụng trong lĩnh vực tuyển sinh sẽ gây ra hậu quả là bóp nghẹt
nhân tài đất nước, gây ra bất công xã hội và làm rạn nứt trong lòng dân tộc.
Chúng ta có thể ưu đãi thật nhiều cho diện chính sách trong suốt quá trình học
tập, nhưng đến lúc đi thi thì phải đối xử công bằng với tất cả mọi đối tượng, đặc
biệt trong các kỳ thi quốc gia.”
Gần 20 trôi qua kể từ bài báo này được đăng
trên báo Thanh Niên, diện chính sách vẫn được bảo vệ vững chắc trong giáo
dục Việt Nam. Yếu tố chủng tộc bị Toà Tối cao phán là vi hiến ở Mỹ, nhưng môi
trường cạnh tranh công bằng về học thuật, giáo dục có lẽ còn lâu lắm mới xuất
hiện tại Việt Nam.
__________________
Ghi chú:
(1) Inquirer – US Supreme Court rejects
affirmative action in university admissions
https://newsinfo.inquirer.net/1795465/us-supreme-court-rejects-affirmative-action-in-university-admissions
US
Supreme Court rejects affirmative action in university admissions
(2) Báo điện tử Đảng Cộng Sản Việt Nam -Chỉ thị
về công tác giáo dục ở miền Nam sau ngày hoàn toàn giải phóng
(3) Thư Viện Pháp Luật – Chính sách cộng
điểm ưu tiên tuyển sinh đại học năm 2023
Tin bài liên quan:
1. VNTB – Học gì để dễ xin việc làm?
2. VNTB – Tự do ghi danh theo học đại
học
3. VNTB
– “Hiện nay chúng ta đang đặt ‘tài chính là tự chủ’ là rất sai”…
4. VNTB – Tại sao con nhà nghèo
cần học giỏi?
No comments:
Post a Comment