THẾ GIỚI HÔM NAY : 24/07/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 24/07/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

24/07/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/07/24/the-gioi-hom-nay-24-07-2023/

 

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã được cấy máy tạo nhịp tim trong ca phẫu thuật khẩn cấp vào sáng Chủ nhật. Văn phòng thủ tướng cho biết ông sẽ kịp xuất viện để kịp dự cuộc bỏ phiếu vào thứ Hai về kế hoạch đại tu ngành tư pháp. Biểu tình phản đối dự luật vẫn tiếp tục diễn ra bên ngoài toà nhà quốc hội ở Jerusalem. Nếu được thông qua, những cải cách do ông Netanyahu đề xuất sẽ tước quyền của Tòa Tối cao trong việc vô hiệu hóa các quyết định “vô lý” của chính phủ. Những người phản đối cho rằng dự luật sẽ tạo điều kiện cho tham nhũng và chính quyền yếu kém.

 

Đảng Nhân dân trung hữu (PP) của Tây Ban Nha đã tuyên bố chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử ngay sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa. Phó lãnh đạo đảng nói tất cả các dấu hiệu đều cho thấy họ sẽ lần đầu về nhất kể từ năm 2016. Song bà tránh né các câu hỏi về Vox, đảng cực hữu mà PP cần để có đa số cầm quyền.

 

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp đón người đồng cấp Belarus, Alexander Lukashenko, trong cuộc gặp cấp cao đầu tiên kể từ khi nhóm lính đánh thuê Wagner nổi dậy và sau đó bị lưu đày đến Belarus. Tại cuộc họp ông Putin nói cuộc phản công của Ukraine “đã thất bại.” Hiện Nga vẫn kiểm soát hơn 1/6 diện tích Ukraine. Nhưng ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken mới đây nói với CNN là Ukraine đã giành lại được một nửa lãnh thổ bị Nga chiếm giữ.

 

“Barbie” đã thu về 337 triệu đô la trong dịp công chiếu mở màn vào cuối tuần qua tại các rạp chiếu phim trên toàn thế giới, bao gồm 155 triệu đô la ở Mỹ và Canada, theo Warner Bros. Đây là doanh thu cao nhất của một bộ phim trong năm nay. Bom tấn này được ra mắt cùng lúc với “Oppenheimer,” bộ phim vừa được phát hành cuối tuần qua và ngay lập tức thu về 174 triệu đô la ở khoảng 80 quốc gia, theo Universal Pictures. Hàng trăm nghìn khán giả đã xem cả hai bộ phim trong cùng một ngày.

 

Hàng nghìn người được sơ tán khỏi các ngôi nhà và khách sạn trên đảo Rhodes của Hy Lạp khi cháy rừng ngày càng gia tăng. Cơ quan cứu hỏa cho biết các đám cháy đang hoành hành khắp Hy Lạp, nhưng khó dập tắt nhất là ở Rhodes. Một chuyên gia khí hậu Hy Lạp cho biết đợt nắng nóng hiện tại của đất nước có thể sẽ kéo dài nhất trong lịch sử. Cuối tuần này được dự đoán là nóng nhất vào tháng 7 trong 50 năm qua.

 

Nga đã phóng 19 tên lửa vào thành phố cảng Odessa của Ukraine — đòn mạnh tay nhất trong một loạt các cuộc tấn công kể từ khi thỏa thuận ngũ cốc bị sụp đổ. UNESCO đã lên tiếng báo động về thiệt hại đối với trung tâm lịch sử của thành phố, bao gồm Nhà thờ Chính thống Biến hình, được hình thành từ năm 1794 và xây dựng lại vào năm 2003. Tên lửa cũng tấn công các bảo tàng, cơ sở hạ tầng cảng và nhà ở, khiến hai người thiệt mạng.

 

Twitter có thể sẽ đổi tên. Elon Musk, người đã mua nền tảng mạng xã hội này với giá 44 tỷ đô la vào tháng 10, cho biết sẽ sớm “tạm biệt thương hiệu Twitter và dần dần là tất cả những chú chim.” Ông Musk gợi ý ông có thể ưu tiên tên chính thức của công ty, X Corp. Ông cũng đang tìm kiếm một logo mà ông cho biết có thể xuất hiện trên toàn thế giới sớm nhất là vào thứ Hai, nếu tìm được một thiết kế “đủ tốt.”

 

Con số trong ngày: 153.000, là số lượng sách được xuất bản năm ngoái chỉ riêng ở Anh, theo Nielsen BookData.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Đề xuất cải cách tư pháp của Netanyahu được bỏ phiếu ở quốc hội

 

Vào thứ Hai, quốc hội Israel sẽ bỏ phiếu về một sửa đổi hạn chế nghiêm trọng quyền hạn của Tòa án Tối cao. Hàng ung nghìn người Israel đã xuống đường để phản đối đạo luật mà họ tin sẽ đưa đất nước đến bờ vực của chế độ chuyên chế. Và đáng lo ngại hơn cả đối với thủ tướng Binyamin Netanyahu — người vào tối thứ Bảy bất ngờ phải nhập viện để lắp máy tạo nhịp tim — là việc ung ngàn sĩ quan dự bị trong các đơn vị quân đội chủ chốt đe dọa chấm dứt nghĩa vụ. Một cuộc tổng đình công rất có thể sẽ xảy ra.

 

Ông Netanyahu đang tiếp tục vận động các bộ trưởng theo đường lối cứng rắn của ông lẫn phe đối lập, nhằm tìm kiếm một thỏa hiệp cho đến ngày bỏ phiếu. Đây không chỉ là một cuộc tranh luận về những chi tiết pháp lý vụn vặt của “tiêu chuẩn hợp lý,” một công cụ được tòa ung để buộc chính phủ phải chịu trách nhiệm, mà liên minh của Netanyahu muốn bãi bỏ. Nó phản ánh một cuộc xung đột sâu sắc hơn nhiều giữa những người Israel về bản chất của nền dân chủ.

 

 

Tổng thống Marcos trình bày Thông điệp quốc gia trước quốc hội Philippines

 

Ferdinand “Bongbong” Marcos sẽ có bài phát biểu thường niên của tổng thống trước quốc hội Philippines vào thứ Hai, báo cáo về năm đầu tiên tại vị của ông. Cho đến nay ông nắm quyền một cách tròn vai và không quá nổi bật. Bằng cách chấm dứt những bạo lực và tham lam của chế độ trước đây của cha ông, về lâu dài, ông có thể cải thiện được hình ảnh trước công chúng để các thế hệ tương lai của Marcos sẽ lại được bầu làm tổng thống.

 

Nhưng để có được vị trí hiện tại, ông Marcos đã thành lập liên minh với triều đại chính trị của tổng thống tiền nhiệm, Rodrigo Duterte, người có chiến dịch chống ma túy bất hợp pháp đã giết chết hàng ngàn người Philippines. Liên minh buộc ông Marcos phải đảm bảo an toàn cho ông Duterte khỏi các công tố viên quốc tế muốn điều tra ông về tội ác chống lại loài người. Còn phải xem liệu điều này có làm ảnh hưởng đến danh tiếng của gia đình ông hay không.

 

 

Nhiệm kỳ thất vọng của chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang Lina Khan

 

Người ta từng kỳ vọng nhiều khi Lina Khan được chọn làm người đứng đầu các nỗ lực chống độc quyền của Mỹ vào năm 2021. Phe cấp tiến nói về những bước đi táo bạo; trong khi các công ty lo lắng. Nhưng rồi nhiệm kỳ chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) của bà trôi qua không mấy suôn sẻ. Vào thứ Hai, bà sẽ phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York, và chắc chắn sẽ cố gắng đánh bóng cho những thành tích của mình, chẳng hạn như các quy tắc giúp người tiêu dùng tránh khỏi những khoản phí bất ngờ và lệnh cấm các điều khoản không cạnh tranh ngăn người lao động chuyển việc.

 

Nhưng rõ ràng là bà Khan đã thất bại trong sứ mệnh vẽ lại luật cạnh tranh để hạ gục những gã khổng lồ công nghệ. Các thách thức pháp lý của bà đối với các thương vụ sáp nhập liên tục bị tòa ngăn chặn. Tuần trước, một thẩm phán liên bang đã cho phép Microsoft mua lại một hãng game điện tử, dù FTC phản đối. Bà Khan tin rằng sáp nhập doanh nghiệp làm giảm đổi mới, chất lượng dịch vụ và tiền lương của người lao động. Tuy nhiên, nếu không có sự hỗ trợ từ tòa án, thì đó mãi mãi chỉ là lý thuyết.

 

 

Macron công du các nước Thái Bình Dương

 

Tổng thống Pháp sẽ đến lãnh thổ New Caledonia thuộc Pháp vào thứ Hai cho chuyến công du Thái Bình Dương kéo dài 5 ngày. Emmanuel Macron muốn khẳng định chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của nước ông và đưa ra một lựa chọn khác cho các nước trong khu vực đang bị kẹt giữa cạnh tranh Trung – Mỹ.

 

Đây là lần đầu ông đến thăm New Caledonia kể từ khi quần đảo này từ chối độc lập trong cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi hồi năm 2021. Lần này ông cũng sẽ đến Papua New Guinea và Vanuatu, nơi lần đầu tiên có một tổng thống Pháp đến thăm kể từ Charles de Gaulle năm 1966.

 

Trong suốt chuyến đi, ông Macron sẽ nói về việc bảo tồn đa dạng sinh học trong rừng và đại dương. Nhưng mục tiêu của ông vẫn là củng cố chỗ đứng của Pháp trong khu vực. Được biết Pháp có khoảng 1,6 triệu công dân ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và 7.000 binh sĩ tại sáu căn cứ hải quân ở đây. Hai năm sau ngày ký kết AUKUS, hiệp ước an ninh Úc – Mỹ – Anh, Pháp muốn chứng tỏ họ cũng là một lực lượng chiến lược ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.